सन्तोष सुवेदी
कास्की, असोज २१ गते । अरूबेला मासु नखाए पनि दसैँमा ऋण काढेरै पनि मासु खाने चलन अहिले पनि छ । त्यसैले पनि यो समयमा अरूबेलाको भन्दा धेरै गुणा बढी मासुको खपत हुने गर्दछ । सहरमा मात्र नभई गाउँघरमा पनि मासुको खपत धेरै हुने गर्दछ । दसैँका बेलामा सामान्य समयमा भन्दा ५/७ गुणा बढी मासु खपत हुने मासु व्यवसायी बताउँछन् ।
दसैँमा धार्मिक आस्थाका कारण कुखुरा, हाँस, बोका, परेवा, राँगा बलिका रूपमा चढाइने गरिन्छ । तिनै पशुपन्छीको मासु प्रसादका रूपमा खाने चलनसँगै यसको खपत बढी हुने गरेको व्यवसायीको भनाइ छ । मासु व्यवसायी समितिका निवर्तमान अध्यक्ष भोला ओझाका अनुसार दसैँमा खसी र च्याङ्ग्राको मासु अघिपछिको भन्दा बढी खपत हुने गरेका छन् ।
सोह्रश्राद्धमा मासुको कारोबार कम भए पनि अहिले बढेको उहाँको भनाइ छ । दसैँका बेलामा खसीबोकाको मासु ४०/५० हजार केजी खपत हुने उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
पोखरा खसीबोका व्यवसायी समितिका संस्थापक अध्यक्ष ज्ञानबहादुर श्रेष्ठले गत वर्षको तुलनामा खसीबोका र च्याङ्ग्रा पोखरामा कम भित्रिएको बताउनुभयो । उत्पादन गर्ने जनशक्ति नेपालमा नहुँदा खसीबोकाको आयात कम भएको उहाँको तर्क छ । उहाँका अनुसार दसैँका लागि झन्डै चार हजार पाँच सय खसीबोका र आठ/१० हजार बराबरको च्याङ्ग्रा भित्रिने बताउनुभयो । उहाँले अघिल्ला वर्षमा जिउँदो खसी प्रतिकेजी ६५० मा कारोबार भएकोमा यस वर्षमा ५९० देखि ६३० प्रतिकेजीको दरले व्यापार हुने जानकारी दिनुभयो । पहिला भारतबाट आउने खसीबोका कोरोनापछि स्वदेशी उत्पादन नै बिक्री हुने गरेको उहाँले सुनाउनुभयो । “अहिले नेपालमै उत्पादन गरेका खसीबोका बिक्री हुन्छन् । गण्डकी प्रदेशकै तनहुँ, स्याङ्जा, नवलपुरलगायत जिल्लाबाट खसीबोका आउने गर्छन्,” उहाँले भन्नुभयो ।
पोखरामा ल्याइने च्याङ्ग्रा हिमाली क्षेत्र मुस्ताङबाट ल्याइने गरिन्छ । गत वर्षभन्दा मासुको माग कम भएको हुँदा पहिलाको तुलनामा ४० प्रतिशत घट्ने उहाँको अनुमान छ । “दसैँमा अत्यधिक खोजी हुने हिमाली क्षेत्रका च्याङ्ग्रा नै हो । च्याङ्ग्रा कम भए मात्र खसीबोका बढी बिक्री हुन्छन् । मुस्ताङबाट ल्याइएको च्याङ्ग्रा केही व्यवसायीले पोखरा आसपासका क्षेत्रमा ल्याइसकेका छन् । यो वर्षप्रति च्याङ्ग्राको मूल्य ३० हजार रुपियाँदेखि ४५ हजारसम्म पर्ने अनुमान व्यवसायीले गरेका छन् । मासुका लागि भेडा, च्याङ्ग्राको स्वास्थ्य अवस्था हेरेर मात्र मासु खानका लागि स्वास्थ्य चिकित्सक बताउँछन् । पशु स्वास्थ्य कार्यालयका प्राविधिक सुरेशकुमार श्रेष्ठले खसीबोका र च्याङ्ग्रा रोज्ने क्रममा आँखा चम्किला भएको खरिद गर्न सुझाव दिनुभयो ।
