आगलागी र फँडानीले वृन्दावन उजाड
आगलागी र जथाभाबी वन फँडानीले घना वनका रूपमा रहेको वृन्दावन उजाड बन्दै गइरहेको छ । आगलागीले वृन्दावनमा रहेका लालीगुराँसका बोट जलेका छन् । कतिपय स्थानमा लालीगुराँस र सल्लाका रुख नै ढालिएका छन् । बैतडी–बझाङ जोड्ने जयपृथ्वी लोकमार्गसँगै जोडिएको सिगास गाउँपालिका–१ को वृन्दावनमा बर्सेनि आगलागी र वन फँडानीका कारण वन उजाड बन्दै गएको वडाध्यक्ष रामचन्द्र ऐरीले बताउनुभयो । उहाँले वृन्दावनसँगै जोडिएका श्रीकेदार र सेला सामुदायिक वनमा पनि बर्सेनि आगलागीका घटना हुने गरेको बताउनुभयो ।
ढुवानी अनुदानले प्याज बिक्रीमा सहज
बाजुराको पूर्वीउत्तर क्षेत्रमा पर्ने स्वामीकार्तिक खापर गाउँपालिका–१, बाहुनीका किसानलाई ढुवानी अनुदानले प्याज बिक्री गर्न सहज बनाएको छ । गाउँपालिकाले किसानको बारीबाट नै ढुवानी अनुदानको व्यवस्था गरेसँगै बाहुनीका कृषकलाई प्याज बिक्रीमा सहज भएको हो । ढुवानी अनुदानको व्यवस्था नहुँदा प्याज बिक्रीमा समस्या हुन्थ्यो । अहिले गाउँपालिकाले बारीबाट ढुवानी अनुदानको व्यवस्था गरिदिएपछि प्याज बिक्रीमा निकै सहज भएको कृषक वीरभाने विकले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “पालिकाले ढुवानी अनुदान दिएपछि मैले यहाँका किसानले उत्पादन गरेको सबै प्याज खरिद गर्दै जिल्लाभन्दा बाहिर बिक्री गर्ने गरेको छु ।”
महाकाली नदीमा डुबेर एकको मृत्यु, एक बेपत्ता
महाकाली नदीमा डुबेर बैतडीका एक बालिकाको मृत्यु भएको छ भने एकजना बेपत्ता भएकी छन्। मृत्यु हुनेमा शिवनाथ गाउँपालिका–१ स्वालाकी १५ वर्षीया रजनी चाँड रहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय बैतडीका प्रवक्ता प्रहरी निरीक्षक बलराम पाण्डेले जानकारी दिनुभयो।
-original-thumb.jpg)
धनगढी उपमहानगरपालिकाको बजेट दुई अर्ब १८ करोड
कैलालीको धनगढी उपमहानगरपालिकाले आगामी आर्थिक वर्ष २०८१/८२ का लागि दुई अर्ब १८ करोड ४२ लाख ३२ हजार रुपियाँको अनुमानित बजेट ल्याएको छ।
मुक्तहलिया समुदायको आर्थिक अवस्थामा सुधार ल्याउन माग
मुक्त हलियाको आर्थिक अवस्थामा सुधार ल्याउनका लागि कञ्चनपुरका स्थानीय तहलाई आग्रह गरिएको छ । राष्ट्रिय हलिया मुक्ति समाज कञ्चनपुरले जिल्लाका नौवटै स्थानीय तहलाई ध्यानाकर्षण पत्र बुझाउँदै बजेट, नीति तथा कार्यक्रममा मुक्त हलिया समुदायको आय आर्जन, सीप क्षमता विकासलगायत रोजगारीका कार्यक्रमको योजना तर्जुमा गरी कार्यान्वयन गर्न माग गरेको छ ।
सरकार सूचना प्रविधि दशक अभियानको तयारीमा : सञ्चारमन्त्री
सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्री रेखा शर्माले सरकार सूचना प्रविधि दशक अभियानको तयारीमा लागिपरेको बताउनुभएको छ । प्रेस सेन्टर कैलालीद्वारा शनिबार धनगढीमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा मन्त्री शर्माले सो कुरा बताउनुभएको हो ।
दुर्घटनामा मोटरसाइकल चालकको मृत्यु
पूर्व–पश्चिम राजमार्गस्थित कञ्चनपुरको महेन्द्रनगर– सुडा सडक खण्डमा गए राति भएको दुर्घटनामा मोटरसाइकल चालकको मृत्यु भएको छ ।
स्थानीय तहमा बेथिति, ऐनविपरीत करोडौँ रकम खर्च
डडेलधुरा जिल्लाका स्थानीय तहमा ऐनविपरीत करार कर्मचारी राख्ने प्रवृत्ति झनै बढेको छ । महालेखा परीक्षकको कार्यालयले हालै सार्वजनिक गरेको आर्थिक वर्ष २०७९/८० को वार्षिक प्रतिवेदनमा जिल्लाका स्थानीय तहले ऐनविपरीत करार कर्मचारी राखेर लाखौँ रुपियाँ तलब खुवाएको देखिएको छ । स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन २०७४ को दफा ८३ मा स्थानीय तहले आफ्नो अधिकार क्षेत्र र कार्यबोझको विश्लेषण गरी सङ्गठन तथा व्यवस्थापन सर्वेक्षणका आधारमा स्थायी प्रकृतिको कामका लागि तथा सेवा करारबाट लिइने कर्मचारीको दरबन्दी प्रस्ताव गर्नुपर्ने र अस्थायी दरबन्दी सिर्जना गर्न नसकिने व्यवस्था छ तर डडेलधुराका स्थानीय तहले भने सङ्गठन तथा व्यवस्थापन सर्वेक्षणसमेत नगरेर करारमा कर्मचारी राखेको पाइएको छ । स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ को दफा ७१ बमोजिम व्ययको बजेट अनुमान आन्तरिक आयको परिधिभित्र रही औचित्यका आधारमा विविध खर्च गर्नुपर्ने व्यवस्था छ तर विभिन्न पालिकामा खाना र विविधतर्फ मनोमानी रूपमा बजेट खर्च भएको छ । यस्तै स्थानीय तहमा कार्यको प्रमाण पुग्ने कागजातबिना नै भुक्तानी गर्ने र अनियमित रूपमा रकम खर्च गर्ने प्रवृत्ति पनि बढेको छ ।
थारू बस्तीमा सिकलसेलका बिरामी बढ्दै
थारू समुदायको बाहुल्य रहेको कैलालीमा सिकलसेल एनिमियाका बिरामीको सङ्ख्या ६६५ पुगेको छ । सेती प्रादेशिक अस्पतालका अनुसार पछिल्लो समय उपचार गराउन आउने सिकलसेलका बिरामीको सङ्ख्या बढ्दै गएको छ । सिकलसेल एनिमिया थारू समुदायमा देखा परेको वंशाणुगत रोग हो ।
सहिद देशका साझा सम्पत्ति हुन्: मन्त्री शर्मा
सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्री रेखा शर्माले सहिद देशका साझा सम्पत्ति भएकाले सहिदका परिवारसँग सबैले सोहीअनुसार व्यवहार गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ ।
चलचित्रमा सामाजिक रुपान्तरणको कथावस्तुले प्राथमिकता पाउनुपर्छ : सञ्चारमन्त्री शर्मा
सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री रेखा शर्माले सामाजिक रुपान्तरणका कथावस्तुलाई प्राथमिकता दिन चलचित्रकर्मीलाई आग्रह गर्नुभएको छ।
स्वास्थ्य संस्थामा ‘पोषण कर्नर’ सञ्चालन
टीकापुर नगरपालिकाका सात स्वास्थ्य संस्थामा ‘पोषण कर्नर’ सञ्चालनमा आएको छ ।
ढुवानी अनुदानले प्याज बिक्रीमा सहज
बाजुराको पूर्वीउत्तर क्षेत्रमा पर्ने स्वामिकार्तिक खापर गाउँपालिका –१ बाहुनीका किसानलाई ढुवानी अनुदानले प्याज बिक्रीमा सहज बनाएको छ ।
भीमदत्तले अतिक्रमण हटाउन बढायो सक्रियताः दुई सय बढी पक्की संरचनामा डोजर
भीमदत्त नगरपालिकाले सार्वजनिक जग्गा अतिक्रमण गरी निर्माण गरिएका भौतिक संरचना भत्काउन सक्रियता बढाएको छ ।
योगलाई जीवन पद्धतिका रुपमा विकास गर्न जरुरी : मन्त्री भाट
सुदूरपश्चिम प्रदेशका सामाजिक विकासमन्त्री ओमविक्रम भाट ‘सरल’ले स्वस्थ मन र स्वस्थ शरीर भएमात्रै कुनैपनि व्यक्तिले व्यक्तिगत र सामाजिक भूमिका निर्वाह गर्न सक्ने बताउनुभएको छ ।
अछामबाट नेकपा एसका २० जना प्रतिनिधि छनोट
नेकपा (एकीकृत समाजवादी) को दशौं राष्ट्रिय महाधिवेशनका लागि अछामबाट २० प्रतिनिधि चयन गरिएको छ ।
स्थानीय तहमा बेथिति : नियम मिचेर खर्च, करोडौँ बेरुजु
सङ्घीयता अभ्यास गरेको छ वर्ष पुगे पनि स्थानीय तहमा मनमर्जी खर्च गर्ने प्रवृत्तिमा कमी आउन सकेको छैन । बरु हरेक वर्ष यो प्रवृत्तिले विकराल रूप लिन थालेको छ । जनताले तिरेको करको सदुपयोग हुन सके मात्र सङ्घीयता बलियो हुन्छ भन्ने मान्यता राखिन्छ तर सङ्कलित करको सदुपयोगभन्दा दुरुपयोग भएका घटना सार्वजनिक हुन थालेका छन् ।
मुहान सुकेपछि महाकालीबाट पानी
सडक निर्माण गर्दा गाउँपालिकाभरिका पानीका मुहान सुकेपछि शिवनाथ गाउँपालिकाले महाकालीको पानी तान्न ४४ करोड रुपियाँको गुरुयोजना तयार पारेको छ । गुरुयोजना अनुसार सङ्घीय सरकारले आवश्यक बजेट विनियोजन गरेको छ । विगतमा कलकल बग्ने यहाँको मटेला खोला गत वर्षदेखि सुक्खा बनेको छ । शिवनाथ गाउँपालिका–१, मिटभिटा दुवला मुहानबाट ३२ मिलिमिटर पाइपमा आउने पानीको मुहानमाथि सडक खन्दा मूल सुकेपछि पानीको हाहाकार मच्चिएको स्थानीय शिक्षक महासिंह साउदले बताउनुभयो ।
वर्षाले धनगढीबासीलाई राहत
धनगढीमा बुधबार राती ०.६ मिलिलिटर वर्षा भएपछि यहाँका बासिन्दालाई राहत महशुस भएको छ । वर्षाले न्यूनतम तापक्रम ३० डिग्रीबाट २६ मा झरेपछि स्थानीयले शीतल महसुस गरेका हुन् ।
घोडाघोडी सिमसार क्षेत्रमा सूचक प्रजाति हरिहाँसको सङ्ख्या २३२
जैविक विविधताले महत्त्वपूर्ण तथा पहिलो चरा अभय आरण्य क्षेत्र कैलालीको घोडाघोडी सिमसार क्षेत्रमा गर्मी मौसमको गणनामा हरिहाँसको सङ्ख्या २३२ वटा पुगेको छ ।
मगर गोही प्रजनन केन्द्र व्यवस्थापन
विश्व रामसार सूचीमा सूचीकृत कैलालीको घोडाघोडी तालको सूचक प्रजाति मगर गोहीको सङ्ख्या वृद्धि हुँदै गएपछि गोहीको प्रजनन केन्द्र व्यवस्थापन गरिएको छ । दुई हजार पाँच सय हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको तालको पूर्वतर्फ र पश्चिमतर्फ दुई वटा गोही प्रजनन केन्द्र स्थापना गरिएका छन् । डिभिजन वन कार्यालय पहलमानपुरको सहयोगमा डल्फिन संरक्षण केन्द्रले दुई वटा गोही प्रजनन केन्द्रको उचित व्यवस्थापन गरेको हो । मगर गोही प्रजनन केन्द्र व्यवस्थापनमा खटिएका कृष्ण चौधरीले डुङ्गाको सहायताले बालुवा बोकेर प्रजनन केन्द्र व्यवस्थित गर्ने काम भएको बताउनुभयो ।
भूमिगत पानीको सतह घट्दै , हातेनलबाट पानी आउन छाड्यो
कैलाली जिल्लाको धनगढी उपमहानगर क्षेत्रमा हातेनलमा पानी आउन छाडेको छ । खानेपानीका लागि वैकल्पिक स्रोतका रूपमा यहाँका हरेक घरमा हातेनल राखिएको हुन्छ । पछिल्ला दिनमा भूमिगत पानीको सतह घट्दै गएपछि यहाँका हातेनलबाट पानी आउन छाडेको हो । पानी आउन छाडेपछि धनगढी उपमहानगरपालिका विशेष गरी सहरी क्षेत्रका बासिन्दा बढी प्रभावित हुन थालेका छन् । लामो समयको खडेरीका कारण जमिनमुनि पानीको सतह सुक्दै गएपछि धनगढीका २३ हजार २४९ परिवार प्रत्यक्ष प्रभावित भएका छन् । धनगढी नगर क्षेत्रमा खानेपानी वितरण गर्दै आएको नेपाल खानेपानी संस्थानसँग ग्राहक सङ्ख्या नौ हजार एक सय जति छ, बाँकी अरू घरपरिवारले हातेनलको पानी प्रयोग गर्दै आइरहेका छन् ।
‘भलमनसा प्रथा मौलिक संस्कृति’
थारू समुदायमा सदियौँदेखि प्रचलनमा रहेको भलमनसा प्रथालाई जोगाउनुपर्ने सरोकारवालाले जोड दिएका छन् । परम्परागत प्रथा संरक्षण गर्ने उद्देश्यले सुदूरपश्चिम प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले भलमनसाका लागि आयोजना गरेको कार्यक्रममा सरोकारवालाले यस्तो धारणा राखेका हुन् । सहभागीले भलमनसा प्रथालाई कानुनी मान्यता दिएर प्रदेश सरकार र स्थानीय तहले संरक्षणका कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्नेमा जोड दिएका छन् । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारका बिनाविभागीयमन्त्री अक्कलबहादुर रावलले प्रदेश सरकारले यो प्रथालाई सम्पत्तिका रूपमा लिनुपर्ने बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “प्रदेश सरकार यो प्रथा संरक्षणका लागि गम्भीर छ ।
घुमफिरको गन्तव्य बन्दै गोदावरी पुल
प्रयोगविहीन अवस्थाको कैलालीको एक पुरानो पुल आम्दानी गर्ने थलो बनेको छ । गोदावरी नगरपालिका–४ स्थित गोदावरी नदीमा रहेको काठेपुललाई अचेल ‘भाइरल पुल’ भनेर चिनिन थालेको छ । यसको पहिचान बदलिएसँगै यो पुल आम्दानी गर्ने थलो बनेको हो । पुरानो काठेपुलनजिकै सुदूरपश्चिमका पहाडी जिल्ला जोड्ने भीमदत्त राजमार्गमा पक्की पुल बनेपछि विगत केही वर्षदेखि भाइरल पुल सवारीसाधन ओहोरदोहोरका लागि प्रयोगमा छैन ।
कैलालीका १३ स्थानीय तहको बेरुजु तीन अर्ब ६९ करोड
कैलालीका १३ वटा स्थानीय तहको बेरुजु तीन अर्ब ६९ करोड ९६ लाख १७ हजार रुपियाँ पुगेको छ ।
