लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. मिस प्लस टु नेपाल–२०२३ को उपाधि कसले जित्नु भयो ? शिक्षा राणा – उहाँले बेस्ट पर्सनालिटीको उपाधि पनि प्राप्त गर्नुभएको थियो । – प्रतियोगितामा याङसी दावा लामा फस्ट रनर अप एवं विशाखा श्रेष्ठ सेकेन्ड रनरअप हुनु भयो । २. हालै सैन्य ‘कु’ भएको अफ्रिकी मुलुक कुन हो ? नाइजर – कर्णेल मेजर अमाडो अब्द्रामानेले नाइजरको राष्ट्रिय टेलिभिजनबाट सैन्य विद्रोह सफल भएको घोषणा गरे । उनले सोही घोषणामार्पmत संविधान विघटन गरेको जनाए । – सेनाले त्यहाँका राष्ट्रपति मोहम्मद बाजुमलाई नियन्त्रणमा लिएको छ ।
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
संविधानले प्रत्याभूत गरेका हकअधिकार १. नागरिक स्वतन्त्रताका लागि संविधानले प्रत्याभूत गरेका हकअधिकारहरू उल्लेख गर्नुहोस् । राज्य वा सरकारको अनुचित हस्तक्षेपबिना नागरिकले आफ्नो जीवन र दैनिकी सञ्चालन गर्न पाउने अवस्था नै नागरिक स्वतन्त्रता हो । नागरिक स्वतन्त्रता निरपेक्ष विषय होइन । अरूको अधिकारको सम्मान र मुलुकको कानुनी परिधिभित्र रही व्यक्तिगत इच्छा अनुसार कार्य गर्न पाउने अवस्थाका रूपमा नागरिक स्वतन्त्रतालाई बुझिन्छ । नागरिकको व्यक्तिगत विकास, आत्मसम्मान, खुसी र सन्तुष्टिका लागि नागरिक स्वतन्त्रता आधारभूत विषय मानिन्छ । नागरिक स्वतन्त्रताका लागि नेपालको संविधानले प्रत्याभूत गरेका हकहरू
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. सन् २०२३ जुलाईमा प्रकाशित हेनेली पासपोर्ट इन्डेक्स २०२३ अनुसार पहिलो स्थानमा रहेको राष्ट्र कुन हो ? सिङ्गापुर – सो सूची अनुसार नेपाल ९९ औँ स्थान (३८ राष्ट्रमा पहुँच) मा रहेको छ । सूचीमा अग्रस्थानमा रहेका राष्ट्रहरू
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
विशेष अनुदान प्रदान गरिने क्षेत्र १. विशेष अनुदान भनेको के हो ? विशेष अनुदानको उद्देश्यमाथि प्रकाश पार्दै विशेष अनुदान प्रदान गर्न सकिने क्षेत्र र अनुदान प्रदान गर्ने आधारहरू उल्लेख गर्नुहोस् ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. सय वर्षका लागि गोरखापत्रको अग्रिम ग्राहक बनी कीर्तिमानी रेकर्ड राख्ने संस्था कुन हो ? बसुन्धरा–मान प्रतिष्ठान गोरखापत्र संस्थानको इतिहासमा प्रतिष्ठान पहिलो शताब्दी ग्राहक बन्न सफल भएको छ। प्रतिष्ठानद्वारा एक सय वर्षका लागि ग्राहक बनेबापतको रकम विसं २०८० असार २९ मा संस्थानलाई भुक्तानी गरिएको हो। आगामी एक सय वर्ष अर्थात् २१८० साल असार २९ गते
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
कानुनद्वारा परिभाषित बैङ्किङ कसुर १. बैङ्किङ कसुर भन्नाले के बुझ्नुहुन्छ ? नेपालको प्रचलित कानुनद्वारा परिभाषित प्रमुख बैङ्किङ कसुरहरू उल्लेख गर्नुहोस्। बैङ्किङ तथा वित्तीय प्रणालीको कारोबारमा हुने गैरकानुनी कार्यलाई बैङ्किङ कसुर भनिन्छ। यस्ता गैरकानुनी कार्यबाट व्यक्ति, सङ्गठन र सिङ्गो वित्तीय प्रणालीलाई नोक्सानी पुग्ने भएकाले कानुनबाट कसुर परिभाषित गरी सजायको व्यवस्था गरिएको पाइन्छ। नेपालको प्रचलित कानुनले बैङ्किङ कसुरजन्य मुद्दालाई नेपाल सरकारवादी हुने फौजदारी मुद्दाका रूपमा स्वीकार गरेको छ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. पुष्पलाल राष्ट्रिय पुरस्कार–२०८० क–कसलाई प्रदान गरियो ? राजनीतिक तथा सैद्धान्तिक विधामा कमलप्रसाद कोइरालालाई, इतिहास विधामा डा. बालचन्द्र मिश्रलाई र साहित्य, संस्कृति र विज्ञान विधामा गोपालप्रसाद थपलियालाई । पुरस्कारको राशि जनही एक लाख रुपियाँ रहेको छ।
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
समन्वयलाई प्रभावकारी बनाउने उपाय १. समन्वय भन्नाले के बुझ्नुहुन्छ ? तीन तहका सरकारहरूबिच समन्वय किन आवश्यक छ ? तहगत समन्वयलाई प्रभावकारी बनाउन के गर्नुपर्ला ? सुझाव प्रस्तुत गर्नुहोस्। साझा लक्ष्य हासिल गर्नका लागि व्यक्ति, समूह, निकाय वा तहगत सरकारहरूबाट सम्पादन हुने कार्यहरूबिच उचित संयोजन एवं व्यवस्थापन गर्ने प्रक्रियालाई समन्वय भनिन्छ । साझा चासो, हित र सरोकारका विषय उचित सम्बोधन गर्न विभिन्न निकाय र सरकारहरूबिच समन्वय र सहयोग अपरिहार्य मानिन्छ । निर्दिष्ट जिम्मेवारीहरू दक्षतापूर्वक
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. नेपाल सङ्गीत तथा नाट्य राष्ट्रिय प्रज्ञा पुरस्कार–२०७९ बाट सम्मानित हुने प्रतिभा को–को हुनुहुन्छ ? लोकसङ्गीत विधा : नवीन किशोर राई सङ्गीत विधा : गणेश रसिक परम्परागत तथा शास्त्रीय सङ्गीत विधा : विजयकृष्ण श्रेष्ठ रङ्गमञ्च विधा : भैरव क्षेत्री नृत्य विधा : कुलमान नेपाली र
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
स्थानीय तहमा विपत् व्यवस्थापन १. विपत् व्यवस्थापन भन्नाले के बुझ्नुहुन्छ ? स्थानीय तहको विपत् व्यवस्थापनसम्बन्धी जिम्मेवारीहरू उल्लेख गर्नुहोस्। कुनै स्थानमा भौतिक तथा मानवीय क्षति पु-याउनुका साथै आमजीवनयापन र वातावरणमा प्रतिकूल असर गर्ने प्राकृतिक एवं गैरप्राकृतिक घटना विपत् हुन्। विपत् जोखिम न्यूनीकरण, विपत् प्रतिकार्य र विपत् पुनर्लाभसम्बन्धी कार्यलाई समग्रमा विपत् व्यवस्थापन भनिन्छ । विपत् व्यवस्थापन अन्तर्गत विपत्का घटना घट्न नदिन गरिने पूर्वतयारी र
नेपाली भाषाको शुद्धता परीक्षा हुने
प्रदेश लोक सेवा आयोग बागमतीले लिने परीक्षामा नेपाली भाषाको शुद्धता परीक्षणसम्बन्धी प्रश्न समावेश गरिएको छ । नेपालको संविधानले देवनागरी लिपिमा लेखिने नेपाली भाषालाई सरकारको कामकाजको भाषाका रूपमा गरेको व्यवस्थाका आधारमा बागमती प्रदेश लोक सेवा आयोगले त्यस्तो प्रश्न समावेश गरेको हो । यसरी नेपाली भाषाको शुद्धता परीक्षणसम्बन्धी प्रश्न समावेश गर्नेमा उक्त आयोग पहिलो रहेको जनाइएको छ ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. एभिएसनसँग सम्बन्धित बेलायतको स्काई ट्रयाक्स नामक संस्थाका अनुसार सन् २०२३ मा विश्वकै उत्कृष्ट एयरलायन्स कुन बनेको छ ? सिङ्गापुर एयरलायन्स यो सँगै सिङ्गापुर एयरलायन्स सञ्चालनको २३ वर्षमा पाँचौँ पटक विश्वकै उत्कृष्ट एयरलायन्स बन्न सफल भएको। विश्वका उत्कृष्ट दस एयरलायन्स : सन् एयरलायन्स देश १. कतार एयरलायन्स कतार २. अल निप्पोन एयरलायन्स जापान ३. इमिरेट्स युएई
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
सूचनाको हक कार्यान्वयनमा सार्वजनिक निकाय १. सूचनाको हक भन्नाले के बुझ्नुहुन्छ ? सार्वजनिक निकायबाट सूचना प्रवाह गर्न नमिल्ने विषयहरू उल्लेख गर्दै सूचनाको हक कार्यान्वयनमा सार्वजनिक निकायको दायित्व प्रस्ट पार्नुहोस्। सार्वजनिक निकायमा रहेको सार्वजनिक सरोकारको विषयको सूचना माग्ने र पाउने अधिकार नै सूचनाको हक हो। नेपाली नागरिकको मौलिक हकको रूपमा रहेको सूचनाको हकले देहायका अधिकार समेतलाई जनाउँदछ : सार्वजनिक निकायमा रहेको कुनै लिखत, सामग्री वा निकायको का
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. युरोपेली च्याम्पियन्स लिग २०२३ को उपाधि जित्ने फुटबल क्लब कुन हो ? म्यान्चेस्टर सिटी – इङ्ग्लिस प्रिमियर लिग क्लव म्यान्चेस्टर सिटीले पहिलो पटक च्याम्यिन लिग उपाधि जितेको । – यसअघि म्यान्चेस्टर सिटीले प्रिमियर लिग र एफए कप पनि हात पारेको । म्यान्चेस्टर सिटीले एकै सत्रमा तीन उपाधि जितेर म्यान्चेस्टर युनाइटेडले बनाएको इतिहासको बराबरी गरेको । म्यान्चेस्टर युनाइटेडले सन् १९९९ मा सो
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
सामाजिक सञ्जालमा सरकारी निकाय १. सामाजिक सञ्जाल भन्नाले के बुझ्नुहुन्छ ? सामाजिक सञ्जालमा सरकारी निकायको सहभागिता किन आवश्यक छ ? विश्लेषण गर्नुहोस् । सामाजिक सञ्जाल एक डिजिटल प्लेटफर्म हो; जसको माध्यमबाट धेरै मानिसबिच सम्पर्क स्थापित भई सूचना आदानप्रदान गर्न सहज हुन्छ । यसबाट सूचना तथा सञ्चारसम्बन्धी कार्यलाई मितव्ययी र प्रभावकारी ढङ्गले सम्पादन गर्न सकिन्छ । संसारको जुन कुनै स्थानबाट मानिसहरू आबद्ध भई प्रत्यक्ष कुराकानी गर्न, आफ्ना विचार राख्न र गतिविधिबारे जानकारी लिन सकिन्छ । – फेसबुक, ट्विटर, भाइबर, टिकटक, युट्युब जस्ता सामाजिक सञ्जाल एपमार्फत कम्प्युटर वा
योग्य कर्मचारी छनोटमा सफल
उपराष्ट्रपति रामसहायप्रसाद यादवले लोक सेवा आयोगले सधैँ वर्तमान पुस्ताप्रति न्याय र भविष्यको पुस्ताप्रति भरोसाको केन्द्र बन्नुपर्ने बताउनुभएको छ । उहाँले आयोगलाई सधैँ आफ्नो कर्तव्य, दायित्व र जिम्मेवारी निर्वाह गर्न आग्रह गर्नुभयो । लोक सेवा आयोगको ७३ औँ वार्षिकोत्सव समारोहको शुक्रबार उद्घाटन गर्दै उपराष्ट्रपति यादवले मुलुक सञ्चालन गर्ने स्थायी सरकारका रूपमा रहेको योग्यतम कर्मचारी छनोट गर्दै योग्यता, निष्पक्षता, विश्वसनीयता र स्वच्छतालाई आधार मान्दै कार्यसम्पादन गर्न सफल भएकामा आयोगको प्रशंसा गर्नुभयो ।
‘अब लिखित परीक्षाका साथै परीक्षार्थीको आचरण पनि हेरिन्छ’
लोकसेवा आयोगले लिने परीक्षा एकदमै पारदर्शी र गोपनीय हुन्छ ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. विसं २०८० जेठ २७ मा सम्पन्न ‘सहिद स्मारक ‘ए’ डिभिजन लिग च्याम्पियन’ को उपाधि जित्ने क्लब कुन हो ? चर्च ब्वाइज युनाइटेड (उपविजेता : मच्छिन्द्र फुटबल क्लब) – चर्च ब्वाइज ‘ए’ डिभिजन लिगको पहिलो सहभागितामा नै लिग च्याम्पियन हुन सफल भएको । गत वर्ष ‘बी’ डिभिजन लिग च्याम्पियन भएर चर्च ब्वाइजले यस पटक पहिलो पल्ट घरेलु शीर्ष लिग खेलेको थियो ।
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
नेपालको वित्तीय प्रणाली १. नेपालको वित्तीय प्रणालीको संरचनाबारे चर्चा गर्दै वित्तीय क्षेत्र विकासका लागि के कस्ता विषयमा ध्यान दिनुपर्ला, आफ्नो विचार प्रस्तुत गर्नुहोस् । अर्थतन्त्रमा पुँजीको माग, आपूर्ति, पहुँच, कारोबार, भुक्तानीलगायतका वित्तीय कामकारबाहीसँग सम्बन्धित नीतिगत, कानुनी एवं संस्थागत संरचनाको समग्रतालाई वित्तीय प्रणालीका रूपमा बुझिन्छ । मुलुकभित्र उपलब्ध सीमित पुँजीलाई प्राथमिकता प्राप्त क्षेत्रमा प्रवाह गरी आर्थिक वृद्धि र विकासलाई गति दिन सुदृढ वित्तीय प्रणालीको महìवपूर्ण भूमिका रहन्छ । नेपालको वित्तीय प्रणालीको संरचनालाई निम्नानुसार उल्लेख गर्न सकिन्छ : – नेपालको वित्तीय प्रणालीमा बैङ्किङ, बिमा, पुँजीबजार, गैरबैङ्किङ वित्तीय क्षेत्र र सहकारी गरी मुख्य पाँच क्षेत्र छन् ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. फ्रान्सको कान्स सहरमा आयोजित ‘ला फेमे इन्डिपेन्डेन्ट फिल्म फेस्टिभल, २०२३’ मा तीन विधामा अवार्ड प्राप्त गर्न सफल नेपाली चलचित्र कुन हो ? राधा – सुवर्ण थापाद्वारा निर्देशित सो चलचित्रले उत्कृष्ट फिचर फिल्म, उत्कृष्ट अभिनेतृ र उत्कृष्ट निर्देशकको अवार्ड हात पार्न सफल भएको छ । – निर्देशक थापाको लेखनसमेत रहेको चलचित्रले महिलाको सहनशक्ति चरित्रको कथालाई प्रस्तुत गरेको छ । – सो फिल्म फेस्टिभलमा नेपाली चल
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
निजामती सेवामा उम्मेदवार हुन अयोग्य १. निजामती सेवाको पद भन्नाले के बुझ्नुहुन्छ ? निजामती सेवाको पदमा उम्मेदवार हुन अयोग्य हुने अवस्थाहरू उल्लेख गर्नुहोस् । मुलुकी प्रशासन सञ्चालन गर्न गठित गैरसैनिक चरित्रको व्यावसायिक र स्थायी सङ्गठन नै निजामती सेवा हो । यस सेवामा रहेका विभिन्न पद निजामती सेवाका पद हुन् । निजामती सेवा अन्तर्गत विभिन्न श्रेणीमा प्रशासनिक, प्राविधिक र विशेषज्ञ पदहरू रहेका हुन्छन् । त्यस्तै केही श्रेणीविहीन पदहरू पनि रहन सक्दछन् । नेपालको संविधानको धारा २४३ अनुसार सैनि
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. विसं २०८० जेठ १५ मा अर्थमन्त्री प्रकाशशरण महतद्वारा आव २०८०/८१ का लागि प्रस्तुत बजेटको राशि कति रहेको छ ? रु. १७ खर्ब ५१ अर्ब ३१ करोड बजेट : सङ्क्षिप्त झलक कुल बजेट : १७ खर्ब ५१ अर्ब ३१ करोड
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
फोहोरमैला व्यवस्थापनमा नागरिकको भूमिका १. फोहोरमैला व्यवस्थापनमा नागरिकको भूमिका उल्लेख गर्दै नागरिकको भूमिका प्रभावकारी बनाउने उपायहरूसमेत उल्लेख गर्नुहोस् । फोहोरमैलाको न्यून उत्पादन, पुनः प्रयोग, पुनः चक्रण एवं उचित विसर्जनको माध्यमबाट ठोस फोहोरमैलालाई व्यवस्थित गर्दै वातावरण र मानव स्वास्थ्यमा पर्ने प्रतिकूल प्रभावहरू न्यूनीकरण गर्ने कार्य नै फोहोरमैला व्यवस्थापन हो । फोहोरमैला व्यवस्थापनमा नागरिकको भूमिका निम्नानुसार रहन्छ :
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. नेपालमा बनेको विद्युतीय मोटरसाइकल कहिलेदेखि दर्ता गर्न थालिएको हो ? विसं २०८० जेठ १ – यातायात व्यवस्था कार्यालयले यात्री पी–१ मोटरसाइकल दर्ता गरेको । – यात्री मोटरसाइकलका अनुसार यातायात व्यवस्था कार्यालय, गुर्जुधारामा पी–१ को ‘बागमती प्रदेश ०२ बा ४३ प ८६५०’ नम्बरको बाइक पूर्ण रूपमा नेपालमा उत्पादित पहिलो सवारीका रूपमा दर्ता भएको । – विद्युतीय मोटरसाइकल बागमती प्रदेशका विभिन्न जिल्लामा रहेका प्र
लोकसेवा तयारी सामग्री आजको ताजा (विषयगत प्रश्नोत्तर)
सार्वजनिक निकायमा ई–जिपीको प्रयोग १. विद्युतीय खरिद प्रणाली (ई–जिपी) भनेको के हो ? सार्वजनिक निकायमा विद्युतीय खरिद प्रणालीको प्रयोग सम्बन्धमा विद्यमान कानुनी व्यवस्थाहरू जानकारी गराउँदै यस प्रणालीको उपयोगबाट हुने फाइदाहरू उल्लेख गर्नुहोस् । सार्वजनिक खरिद कार्यलाई विद्युतीय प्रणालीमा आबद्ध गराई खरिद प्रव्रिmयालाई स्वच्छ, प्रतिस्पर्धी, पारदर्शी र विश्वसनीय बनाउन सार्वजनिक खरिद अनुगमन कार्यालयले स्थापना, सञ्चालन र व्यवस्थापन गरेको अनलाइन सफ्टवेयर प्रणालीलाई विद्युतीय खरिद प्रणाली (ई–जिपी) भनिन्छ । सार्वजनिक खरिद ऐन र नियमावलीले गरेको व्यवस्था कार्यान्वयन गर्न सार्वजनिक खरिद अनुगमन कार्यालयले साबिकमा रहेका विभिन्न पोर्टलको विस्थापन गरी एकल पोर्टल स्थापना गरेको छ । सार्वजनिक खरिदको योजना निर्मा
