लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा विषयगत प्रश्नोत्तर
जलवायु परिवर्तनबाट स्वास्थ्यमा जोखिम १. जलवायु परिवर्तन भन्नाले के बुझिन्छ ? जलवायु परिवर्तनका कारण सिर्जना हुने स्वास्थ्य जोखिम पहिचान गरी न्यूनीकरण गर्ने उपाय उल्लेख गर्नुहोस् । जलवायु परिवर्तनले कुनै स्थानविशेषको तापक्रम, आद्रता, वर्षा, हावाको बहाव आदिको लामो समयको औसत स्थितिमा फेरबदल भएको अवस्थालाई जनाउँछ । विश्वव्यापी रूपमा तापक्रम वृद्धि भइरहेका कारण पृथ्वी अहिले तीव्र जलवायु परिवर्तनको अवस्थामा रहेको छ । यसका कारण मानवजाति र
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. वि.सं. २०७८ को पुष्पलाल राष्ट्रिय पुरस्कार कस कसलाई प्रदान गरियो ? घनेन्द्र बस्नेत (राजनीतिक÷सैद्धान्तिकतर्फ), डा. ढाकाराम सापकोटा (इतिहास) र जगन्नाथ आचार्य (साहित्य, संस्कृति, विज्ञान) – २०७७ सालको यो पुरस्कार मोहनचन्द्र अधिकारी (राजनीतिक तथा सैद्धान्तिक), प्रा.डा. कृष्णप्रसाद पोखरेल (इतिहास) र पवित्रा घर्ती (साहित्य, संस्कृति तथा विज्ञान)लाई प्रदान गरिएको । – पुरस्कारको राशि नगद रु. एक लाख रहेको ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा विषयगत प्रश्नोत्तर
अन्तर्वार्ता : विचार एवं दृष्टिकोण परीक्षण १. आयोजनाहरूमा लोकसेवा आयोगको अन्तर्वार्ता के हो र कसरी दिने ? पृष्ठभूमि – वि.सं. २००८
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय जनसङ्ख्या कोष (यूएनएफपीए)का अनुसार सन् २०२२ नोभेम्बर १५ मा विश्वको जनसङ्ख्या कति पुग्ने तथ्याङ्क सार्वजनिक गरिएको छ ? आठ अर्ब – विश्व जनसङ्ख्या दिवस जुलाई ११ का दिन यूएनएफपीएले सो घोषणा गरेको ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा विषयगत प्रश्नोत्तर
विपत् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन १. विपत् व्यवस्थापन चक्रमा के के पर्दछन् ? उल्लेख गर्नुहोस् । साथै नेपालमा विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन गर्न के गर्नुपर्ला ? सुझाव प्रस्तुत गर्नुहोस् । कुनै स्थानमा आपत्कालीन अवस्था सिर्जना भई जनधनको क्षति हुनु, मानव जीवनयापन तथा वातावरणमा प्रतिकूल असर पर्नु विपत् हो । यो प्राकृतिक र गैरप्राकृतिक दुवै हुने गर्दछ । यस्ता विपत्को पहिचान गरी जोखिम न्यूनीकरण गर्ने, विपत्को घटना घट्नासाथ तत्कालै खोजी गर्ने, उद्धार गर्ने, राहत दिने, पुनर्निर्माण एवं पुनस्र्थापनाको कार्य गर्नेलगायतका सबै कार्य विपत् व्यवस्थापन हो । विपत् व्यवस्थापन चक्रमा पनि यिनै विषय पर्दछन्, जसलाई निम्नानुसार उल्लेख गर्न सकिन्छ ः क. विपत् जोखिम न्यूनीकरण
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. नेपालमा राष्ट्रिय धान दिवस कहिले मनाउने गरिन्छ ? असार १५ धानको बहुआयामिक महìवलाई थप उजागर गरी यसको उत्पादन तथा उत्पादकत्व वृद्धि एवं व्यवसायीकरणलाई प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यसाथ आ.व. २०६१÷६२ मा अन्तर्राष्ट्रिय धान वर्ष मनाउने सन्दर्भमा असार १५ गतेलाई राष्ट्रिय धान दिवस तथा रोपाइँ महोत्सव मनाउने घोषणा भई तत्पश्चात् राष्ट्रिय धान दिवस मनाउन थालिएको । – नेपाल सरकारले कृषि जैविक विविधताको संरक्षण, संवद्र्धन र उपयोग
विषयगत–खण्डअन्तर्गत लोकसेवा आयोगबाट सोधिने नमुना प्रश्नको उत्तर
१. सार्वजनिक निकायमा खरिद कार्यको अनुगमनसम्बन्धी भएको व्यवस्थाबारे चर्चा गर्नुहोस् । सार्वजनिक खरिदसम्बन्धी कार्यविधि, प्रक्रिया तथा निर्णयलाई अझ बढी खुला, पारदर्शी, वस्तुनिष्ठ र विश्वसनीय बनाई सुशासनको प्रत्याभूति गर्न तर्जुमा गरिएको सार्वजनिक खरिद ऐन, २०६३ ले सार्वजनिक निकायबाट हुने खरिद कार्यको अनुगमन, नियमन र सार्वजनिक खरिद प्रणालीलाई व्यवस्थित गर्न प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयअन्तर्गत नेपाल सरकारको निजामती सेवाको राजपत्राङ्कित विशिष्ट श्रेणीको कर्मचारीको नेतृत्वमा एक सार्वजनिक खरिद अनुगमन कार्यालयको व्यवस्था गरी उक्त कार्यालयको काम, कर्तव्य र अधिकारको व्यवस्था गरेको छ, जसलाई निम्नअनुसार प्रस्तुत गर्न सकिन्छ ः
वस्तुगत–खण्डअन्तर्गत लोकसेवा आयोगबाट सोधिने नमुना प्रश्नको उत्तर
राष्ट्रिय–सन्दर्भ १. गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल औपचारिक रूपमा कहिले उद्घाटन गरियो ? वि.सं. २०७९ जेठ २
प्रहरीले माग्यो ४४३ जना असई
नेपाल प्रहरी प्रधान कार्यालयले ४४३ जना प्रहरी सहायक निरीक्षक (असई) माग गरेको छ । आइतबार सूचना प्रकाशन गर्दै प्रहरी प्रधान कार्यालयले यस अघि माग गरिएका संख्यामा थप गरी कुल जम्मा ४४३ जना असई र दुई हजार ४७४ जना प्रहरी जवान माग गरेको हो ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा विषयगत प्रश्नोत्तर
प्रश्नपत्र निर्माण र उत्तरपुस्तिका परीक्षण आयोजनाहरूमा लोकसेवा आयोगले प्रश्नपत्र निर्माण र उत्तरपुस्तिका परीक्षण कसरी गर्दै आएको छ ? लोकसेवा आयोग एक स्वतन्त्र एवं स्वायत्त संवैधानिक निकाय हो । वि.सं. २००८ साल असार १ गते स्थापना भएको लोकसेवा आयोगले योग्यता, स्वच्छता र निष्पक्षताको मूल मन्त्रलाई आत्मसात् गरी जनशक्ति आपूर्तिको व्यवस्था मिलाउँदै आएको छ । यसले निजामती सेवाका लागि आवश्यक पर्ने उपयुक्त कर्मचारी छनोट गर्न रिक्त पदको माग सङ्कलन गर्ने, विज्ञापन गर्ने, दरखास्त सङ्कलन गर्ने, दरखास्त छानबिन गर्ने, परीक्षा लिने, नतिजा प्रकाशन गर्ने, अन्तर्वार्ता लिने, सिफारिस गर्नेजस्ता कार्य गर्दै आएको छ । लोकसेवा आयोगले यी कार्यहरू नेपालको संविधान, लोकसेवा आयोग ऐन २०६६, लोकसेवा आयोग नियमावली २०६७, लोकसेवा आयोग (कार्य सञ्चालन) निर्देशिका २०६७, लोकसेवा आयोगका प
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. एसिया डेभलपमेन्ट लिडरसिप अवार्ड, २०२२ बाट सम्मानित हुने नेपाली को हुन् ? सुरेन्द्र भट्टराई – मलेसियास्थित विश्वभर अनुसन्धान÷खोजमा कार्य गर्दै आएको रिसर्च अन्डर लिटरल एक्सेस नामक संस्थाले नेपालका सुरेन्द्र भट्टराईलाई अन्तर्राष्ट्रिय अवार्डबाट सम्मानित गरेको । – ५० भन्दा बढी विधामा प्र
लोकसेवा आयोग विधेयक पारित
विधायिकी चरणमा प्रवेश गरेको साढे तीन वर्षपछि लोकसेवा आयोग विधेयक पारित भएको छ । प्रतिनिधि सभाले आइतबार राष्ट्रिय सभाबाट भएको संशोधन स्वीकार गरेसँगै विधेयक प्रमाणीकरणको प्रक्रिया अघि बढेको छ । पहिलो बैठकमा गणपूरक सङ्ख्या नपुगेपछि दोस्रो बैठकमा विधेयकलाई निर्णयार्थ पेस गरिएको थियो । सभामुखबाट प्रमाणित भएपछि विधेयक प्रमाणीकरणका लागि राष्ट्रपतिसमक्ष पठाइनेछ ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा विषयगत प्रश्नोत्तर
अनुगमन कमजोर हुनुका कारण १. आयोजनाहरूमा अनुगमनको आवश्यकताबारे प्रकाश पार्दै नेपालमा अनुगमन प्रणाली कमजोर हुनुका कारण उल्लेख गर्नुहोस् । आयोजनामा धेरै साधनस्रोतको परिचालन हुन्छ, लक्ष्य प्राप्तिका लागि क्रियाकलाप गर्नुपर्दछ । यसका लागि ठूलो आर्थिक लगानी हुन्छ । लगानीअनुरूपको प्रतिफलको अपेक्षा हुन्छ । यस्ता पक्षको कार्यान्वयनमा कुनै समस्या छ-छैन, लक्ष्य प्राप्तितर्फ लगानी भएको छ-छैन, साधन
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. सबैभन्दा बढी पटक सगरमाथाको शिखरमा पुग्ने आरोही को हुन् ? कामिरिता शेर्पा (२६औँ पटक, २०७९ वैशाख) – उहाँले यसअघिको आफ्नै रेकर्ड तोड्नुभएको ।
चलचित्र विकास बोर्डमा अध्यक्ष माग
सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयले चलचित्र विकास बोर्डको अध्यक्ष माग गरेको छ । आइतबार गोरखापत्रमा सूचना प्रकाशन गर्दै मन्त्रालयले बार्ड अध्यक्षका लागि आवेदन माग गरेको छ ।
८० जना नासु अधिकृतमा बढुवा [नामावली सहित]
संघिय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले ८० जना नायव सुव्वालाई अधिकृतमा बढुवा गरेको छ । शुक्रबार सूचना प्रकाशन गर्दै मन्त्रालयले जेष्ठता र कार्यसम्पादन मुल्याङकनबाट लोक सेवा आयोगबाट सिफारिस भएनुसार रा.प. तृतीय श्रेणी (अधिकृत) स्तरमा बढुवा गरेको हो ।
४३ जना उपसचिवको नतिजा सार्वजनिक
लोक सेवा आयोगको केन्द्रीय कार्यालयले आन्तरिक प्रतिस्पर्धाबाट ४३ जना उपसचिव पदका लागि बढुवाका लिखित नजित सार्वजनिक गरेको छ ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा विषयगत प्रश्नोत्तर
निजामती सेवाको विद्यमान कमजोर पक्ष १. भन्सार सुधारका क्षेत्रहरू के के हुन् ? भन्सार सुधारले कसरी व्यापार सहजीकरणमा सहयोग गर्दछ ? उल्लेख गर्नुहोस् । मालवस्तु आयात निर्यात गर्ने कार्यप्रणालीसँग भन्सार सम्बन्धित भएकाले भन्सार सुधारका क्षेत्रहरू यसैसँग सम्बन्धित हुनुपर्छ ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. सरकारले कहिलेदेखि लागू हुने गरी आइतबार बिदा दिने व्यवस्था खारेज गरेको हो ? वि.सं. २०७९ असार १ – २०७९ जेठ २३ को मन्त्रिपरिषद् बैठकले सो निर्णय गरेको ।
लोकसेवा आयोगले जोगाएको साख
आफ्ना, नजिकका नातेदारहरू, भाइभारदारहरू भएकै कारणले विभिन्न पदमा अवसर पाउने विषय न्यायसङ्गत हुँदैन । राज्यको नजरमा सबै नागरिक समान हुन् र सरकारी सेवामा सबैको समान पहुँच रहोस् भन्ने भावनाका साथ नेपाल पब्लिक सर्विस कमिसनको नामबाट नेपालको अन्तरिम संविधान २००७ बमोजिम वि.सं. २००८ असार १ गते लोकसेवा आयोगको स्थापना भएको हो ।
लोकसेवाप्रति लोकविश्वास
लोकसेवा आयोगले कर्मचारी छनोट गर्दा पेसागत आचरणसमेत परीक्षण गर्नुपर्ने समय आएको विज्ञहरूको सुझाव छ । पछिल्ला समय थुप्रै कर्मचारीमा पेसागत नैतिकता, इमानदारिता र कर्तव्यनिष्ठमा ह्रास आउन थालेप्रति उहाँहरू चिन्तित हुनुभएको छ । परीक्षामा अङ्क ल्याउनेलाई सबैभन्दा योग्य कर्मचारी ठह¥याउन नसकिने बताउँदै उहाँहरूले भन्नुभयो, “प्रतिस्पर्धीहरूको आचरण र निष्ठा परीक्षण गर्ने परीक्षा प्रणालीको विकास जरुरी छ ।” निजामतीलगायत थुप्रै सेवाको विभिन्न पदमा कर्मचारी छनोट तथा नियुक्तिका लागि सि
लोकसेवा सम्वन्धि आजको ताजा सामाग्री
गोरखापत्र दैनिकले प्रत्येक बुधबार लोकसेवा सम्वन्धि ताजा सामाग्रीहरु प्रकासन गर्दै आएको छ । लोकसेवा अध्यन गर्ने विद्यार्थीहरुका लागि अतिनै उपयोगी बन्ने समसामयिक ताजा विषयबस्तुहरु मात्र समेटेर गोरखापत्रले अनलाइन मार्फत प्रकासन गरेको यी सामाग्रीहरु पढ्न नछुटाउनु होला ।
लोकसेवा तयारी सामग्री (विषयगत प्रश्नोत्तर)
खाद्य उत्पादन एवं वितरण १. खाद्य सम्प्रभुता भनेको के हो ? लेख्नुहोस् । खाद्य उत्पादन एवं वितरणका सबै कार्यमा कृषकको आफ्नो पूर्णअधिकार तथा स्वतन्त्रता हुने अवस्थालाई खाद्य सम्प्रभुता भनिन्छ । यो कृषि उत्पादन एवं वितरण प्रणालीमा किसानले उपभोग गर्ने एवं अभ्यास गर्ने अधिकार हो । खाद्य उत्पादन र वितरणका कार्यमा किसानलाई स्वतन्त्र राख्दा खाद्य सम्प्रभुताको प्रत्याभूति हुने गर्दछ । खाद्य सम्प्रभुतामा किसानले देहाय बमोजिमका अधिकार राख्दछन् : – खाद्यसम्बन्धी नीति निर्माणमा सहभागी हुने,
लोकसेवा तयारी सामग्री (वस्तुगत प्रश्नोत्तर)
१. नइ प्रकाशनले २०७८ सालको ‘नइ देरुनीख अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार’ कसलाई प्रदान ग-यो ? मोहन सिटौला (पुरस्कार राशिः रु.२ लाख)