गोरखापत्र अनलाइन
आन्दोलनमा उत्रिए मजदुर, काम ठप्प
राष्ट्रिय गौरवको सुनकोसी–मरिण डाइभर्सन बहुउद्देश्यीय आयोजनाका मजदुर आन्दोलनमा उत्रिएका छन् । कमलामाई नगरपालिका–२, कुसुमटारमा सुरुङ मार्गको प्रवेशद्वार निर्माणमा संलग्न छ सयभन्दा बढी मजदुर, ठेकेदार, चिनियाँ कम्पनीका कर्मचारीले दुव्र्यवहार गरेको भन्दै दुई दिनदेखि आन्दोलनमा उत्रिएका हुन् ।
खोला ओगट्ने प्रवृत्ति निस्तेज पारिने
विद्युत् आयोजना बनाउने भन्दै विद्युत् खरिद बिक्री सम्झौतासमेत गर्ने तर आयोजना नबनाउने प्रवृत्तिविरुद्ध सरकार कठोर बन्ने भएको छ । ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइमन्त्री पम्फा भुसालले खोला ओगटेर बस्ने यस्तो प्रवृत्ति निस्तेज पारिने बताउनुभएको हो ।
आर्थिक वृद्धिदर ४.१ प्रतिशत मात्रै
आव २०७८/७९ मा नेपालको आर्थिक वृद्धिदर ४.१ प्रतिशत मात्र पुग्ने सरकारले जनाएको छ । आर्थिक वृद्धिको अघिल्लो लक्ष्यमा संशोधन गर्दै अर्थ मन्त्रालयले वृद्धिदर ४.१ प्रतिशतमा मात्र सिमित राखेको हो । यसअघि वैशाखमा केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागले आर्थिक वृद्धिदर ५.८४ प्रतिशत पुग्ने प्रक्षेपण गरेको थियो तर त्यसमा पनि संशोधन गर्दै वृद्धिदरमा १.७४ प्रतिशतको सङ्कुचन हुने प्रक्षेपण मन्त्रालयले गरेको हो ।
चिकित्सा क्षेत्रको गुणस्तरमा ध्यान दिन आवश्यक
बङ्गलादेशमा चिकित्सा शिक्षा अध्ययन पूरा गरी आएका चिकित्सकहरूबीच पुनर्मिलन कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ। बङ्गलादेशमा अध्ययन गरेर फर्केका चिकित्सकहरूबीच आपसमा सहयोग तथा सद्भावको भावनाले पुनर्मिलन कार्यक्रमको आयोजना गरिएको हो। ‘सोसाइटी फर नेप्लिज डाक्टर्स अफ बङ्गलादेश’का अध्यक्ष तथा बालरोग विशेषज्ञ डा. दिनेश कोइरालाले नेपालमा बङ्गलादेशबाट अध्ययन पूरा गरेका चिकित्सक पाँच हजार रहेको जानकारी दिनुभयो।
बेनी–जोमसोम सडक खण्ड अबरुद्ध
हिमालपारीको जिल्ला मुस्ताङ जोड्ने एक मात्र राष्ट्रिय राजमार्ग बेनी–जोमसोम सडक खण्डको विभिन्न स्थानमा पहिरो तथा खोलाको कटानले यातायात अवरुद्ध भएको छ ।
सोमबार देशभर वर्षाको सम्भावना
सोमबार देशभर वर्षाको सम्भावना रहेको मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले जनाएको छ । मनसुनको न्यून चापीय रेखा पश्चिमतिर सरदर स्थान आसपास तथा पूर्वतिर सरदर स्थानभन्दा केही उत्तरतिर अवस्थित रहेको छ । त्यसैले देशभर सामान्य देखि पूर्ण बदली रहनेछ।
हवाई प्रतिबन्धबारे पुनर्विचार गर्न ईयूको टोली आउने
सन् २०१३ देखि युरोपेली सङ्घ (ईयू) को कालो सूची (हवाई प्रतिबन्ध) मा रहेको नेपालबारे पुनर्विचार गर्न ईयूको प्रतिनिधि टोली नेपाल आउने भएको छ। अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन सङ्गठन (आइकाओ)को मूल्याङ्कनमा नेपालले औसतभन्दा राम्रो नतिजा ल्याएको र हवाई सुरक्षा मापदण्ड कार्यान्वयनका विषयमा नेपाल विश्वको औसतभन्दा उच्च अवस्था देखिएपछि ईयू विनासर्त अडिट गर्न नेपाल आउने भएको हो।
‘प्रविधिको प्रयोग नगरे पछाडि परिन्छ’
बागमती प्रदेशको सञ्चार रजिष्ट्रारको कार्यालयले प्रकाशित गरेको पत्रकारितासम्बन्धी दुईवटा पुस्तक सार्वजनिक गरिएको छ। बागमती प्रदेशका आन्तरिक मामिला तथा कानुनमन्त्री कृष्णप्रसाद शर्मा खनालले मन्त्रालयमा आइतबार आयोजित कार्यक्रममा उहिलेको पत्रकारिता र डिजिटल साक्षरतासम्बन्धी पुस्तक सार्वजनिक गर्नुभएको हो। उहिलेको पत्रकारितामा ज्येष्ठ पत्रकारहरूको अनुभव र डिजिटल साक्षरतामा सञ्चार प्रविधिसम्बन्धी विषय समेटिएको छ। पुस्तक विमोचन गर्दै मन्त्री खनालले समाजको अवस्थाका बारेमा जानकारी प्राप्त गर्न सूचना प्रविधिसँग जोडिनु आवश्यक भएको बताउनुभयो। उहाँले पछिल्लो समय विकसित भएको प्रविधिको प्रयोग नगरेमा पछाडि पर्ने बताउँदै प्रकाशित दुवै पुस्तक इतिहासको उत्खनन भएको बताउनुभयो। दुवै पुस्तकले हिजो हामी कहाँ थियौँ र अब हामी कता जाँदै छौँ भन्ने जानकारी प्राप्त गर्न सहयोग पुग्ने उहाँले बताउनुभयो।
ट्रक खरिद गरेको ऋण तिर्न नसकेपछि ट्रकधनीको हत्या
रुपन्देही जिल्लाको सैनामैना नगरपालिका ६ कलौनी बस्ने ४३ बर्षीय कुलचन्द्र गौतमले ऋण तिर्न नसकेपछि ट्रक व्यवसायी विष्णुबहादुर पाण्डेको हत्या गरेका छन ।
सात वर्षमा पनि बनेन विद्यालय भवन
स्थानीय सरकारलगायत सरोकारवाला निकायले ध्यान नदिँदा रामेछाप नगरपालिकास्थित कालिका ईश्वरी आधारभूत विद्यायल विगत सात वर्षदेखि अलपत्र अवस्थामा छ। नगरपालिका तथा सरोकारवाला निकायले वास्ता नगर्दा रामेछाप नगरपालिका–३, साँघुटार बाँकीमैरीमा सात वर्षअघि निर्माण सुरु भएको सो विद्यायलको भवन निर्माण अलपत्र बनेको हो। विद्यालय भवन नबन्दा बालबालिका भूकम्पले भत्किएको ट्रसमा पढ्न बाध्य भएको स्थानीय अभिभावक हरिबहादुर प्रधानले बताउनुभयो। उहाँका अनुसार यो विद्यालय भवन निर्माणका लागि अहिलेसम्म भूकम्पपछिको पुनर्निर्माणका लागि नेपाल सरकारले उपलब्ध गराएको ३६ लाख, वडा कार्यालयको दुई पटक गरी दस लाख र स्थानीय रमेश प्रधानले सहयोगस्वरूप प्रदान गरेको ५० हजार रुपियाँ गरी ४६ लाख ५० हजार रुपियाँभन्दा बढी खर्च भइसकेको छ।
डिजिटल नेपालको आधार तयार
वर्तमानमा इन्टरनेट सूचना प्रविधिको निकै सशक्त माध्यम हो। शिक्षा, स्वास्थ्य, सार्वजनिक सेवाजस्ता आमसरोकारका विविध पक्षलाई इन्टरनेटको माध्यमबाट प्रभावकारी तवरले सञ्चालन गर्न निकै सघाउ पुग्छ। सूचना प्रविधिको यस युगमा पनि भौगोलिक कारणका अतिरिक्त साधनस्रोतको अभावमा नेपालका सबै जिल्लामा इन्टरनेट सेवाको पहुँच नपुगेको कटु यथार्थ हामीसामु छ। यस अवस्थामा देशका सबै प्रदेश, जिल्ला, वडालगायत सार्वजनिक निकायमा उच्च गतिको इन्टरनेट सेवा पहुँच निकै महत्वपूर्ण एवं आवश्यक पक्ष थियो। यसबाट ग्रामीण क्षेत्रसमेत आधुनिक सूचना प्रविधिको माध्यमबाट प्रभावकारी एवं गुणस्तरीय सेवा प्राप्त हुन्छ। नयाँ जानकारी तत्कालै थाहा हुन्छ। यिनै तथ्यलाई मनन गर्दै सरकारले देशभरि गुणस्तरीय इन्टरनेट सेवा उपलब्ध गराउन ग्रामीण दूरसञ्चार विकास कोषको परियोजना सुरु गरेको थियो। पाँच वर्षअघि सुरु गरिएको यो परियोजनाबाट यही असार मसान्तसम्म देशका सबै क्षेत्रमा द्रुत गतिको इन्टरनेट सेवा पु-याउने कार्य सम्पन्न भएको छ।
युवामा बढ्दो अपराध मनोवृत्ति
मानिसले जानेर अपराध गर्दैन भन्ने आममान्यता हो। सामान्यतः अपराध कानुनको उल्लङ्घन हो। नैतिकताविरुद्धको काम हो। अरूलाई प्रताडित गर्ने मनोविज्ञानसमेत हो। नियतवश गरिने गलत काम हो, जसलाई कानुनले दण्डित गर्न सक्छ। पछिल्लो समय नजानेरभन्दा पनि जानाजान योजनाबद्ध रूपमा अपराध हुन थालेका छन्। अनाहकमा निर्दोष नागरिकको ज्यान लिने, उसलाई फसाउने वा लुट्ने प्रवृत्ति बढेको छ। मानिस काममा व्यस्त रहन पाएन भने अपराधमा लाग्न सक्छ भन्ने मान्यता हो तर मानिस आफूले गरिरहेको कामबाट कसरी अरूलाई फसाएर फाइदा लिन सकिन्छ भन्ने मनोवृत्तिबाट समेत परिचालित हुने रहेछ।
प्राज्ञिक उन्नयनको प्रश्न
संसारको अति विकसित, विकसित र विकासशील राष्ट्रमा स्थानीय तहले थुप्रै विश्वविद्यालयसमेत सञ्चालन गरेको पाइन्छ। नेपालमा भने संविधानको छिद्र खोजेर शिक्षालाई पूरै केन्द्रीय सरकारको नेतृत्व र दायरामा राख्न खोज्नु भनेको शिक्षाको विकास हुन नदिनु हो। अझ भन्ने हो भने शिक्षामाथि राजनीतिक हस्तक्षेप गर्नु र दबदबा राख्नु हो। देशमा बढ्दै गरेको शैक्षिक बेरोजगार, परम्परावादी शिक्षा प्रणाली, शिक्षामा सीप र उद्यमशीलतालाई जोड्न नसक्नु आजको शिक्षाको प्रमुख चुनौती हो। देशको समग्र आर्थिक विकास र सामाजिक रूपान्तरणको मुख्य वाहकका रूपमा काम गर्नुपर्ने दक्ष जनशक्ति नेपालबाट पलायन भइरहनु र विदेसिएका प्रतिभा भिœयाउन राज्यले केही गर्न नसक्नु आजको ठूलो समस्या हो।
लगानीमा ब्याजदर तनाव
अहिले संसारभरका अर्थतन्त्र सहज अवस्थामा छैनन्। खासगरी अर्थतन्त्रमा दुईवटा ठूला घटनाबाट प्रभावित छन्। पहिलो, तीन वर्षअघि चीनको वुहानबाट सुरु भएको कोरोना (कोभिड) प्रभावबाट अर्थतन्त्र नराम्ररी थलियो। लगानीमा प्रभाव प-यो। कोरोनाले उद्योगधन्दा ठप्प हुँदा विश्वभर नै रोजगारीमा असर प-यो। त्यसमा सेवा क्षेत्रको अर्थतन्त्रमा आधारित मुुलुक थला नै बसे । श्रीलङ्का अहिले टाट उल्टिएका कारण पर्यटन अर्थतन्त्र धराशायी हुनुसमेत एक कारण हो। दोस्रो, कारोनाबाट मुक्त नभए पनि बिस्तारै माथि उठ्न थालेको अर्थतन्त्रमा पाँच महिनाअघि सुरु भएको रुस र युक्रेनबीचको युद्धले व्यापक प्रतिकूलता ल्याएको छ। यो पाँच महिनामा विश्व व्यापार आधाले घटेको छ। गत वर्ष १० प्रतिशतले वृद्धि भएकोमा यो वर्ष पाँच प्रतिशतले खुम्चने अवस्था सिर्जना भएको छ। अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ)ले यो वर्ष विश्व आर्थिक वृद्धि तीन दशमलव छ प्रतिशतमा खुम्चने प्रक्षेपण गरेको छ। अघिल्लो वर्ष छ दशमलव एक प्रतिशतले वृद्धि भएको हेर्ने हो भने यो आधाले खुम्चिएको अवस्था हो। विश्व नै यस्तो छ भने नेपाल कसरी अपवाद होला ?
पशुलाई सुत्केरी भत्ता वितरण
सिन्धुलीको कमलामाई नगरपालिकाले एक वर्षमा ७४५ वटा गाईभैँसीका धनीलाई सुत्केरी भत्ता वितरण गरेको छ। नगरपालिकाले गत आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा पौष्टिक आहारास्वरूप सुत्केरी गाईभैँसीलाई भत्ता वितरण गरेको जनाएको छ। नगरपालिकाले २०७५ मङ्सिर महिनादेखि ब्याएका गाईभैँसीलाई सुत्केरी खाद्यान्न सहयोगस्वरूप नगद एक हजार रुपियाँ भत्ता दिन सुरु गरेकोमा त्यसलाई वृद्धि गरी प्रतिपशु दुई हजार रुपियाँ पु-याएको छ।
