गोरखापत्र अनलाइन
सुशासनका आयाम
शासन, सुशासन र लोकतन्त्र शब्दको प्रयोग धेरै भएको पाइन्छ । शासनलाई बुझ्ने, अभ्यास गर्ने तरिका विभिन्न समयमा पृथक् पृथक् भएको पाइन्छ । त्यसैले व्यक्ति, समूह वा समाजले यसलाई ग्रहण गर्ने, बुझ्ने शैली पनि फरक हुन्छ । राजनीतिक आस्था र सिद्धान्तका आधारमा लोकतन्त्रको व्याख्या फरक फरक तरिकाले गरे जस्तै शासकीय शैलीलाई पनि आआफ्नै प्रकारले अभ्यास गरिएको पाइन्छ । जनतामा आएको चेतनाको लहर सँगसँगै शासनलाई लोकतान्त्रिक मूल्य र मान्यतामा आधारित गराउने प्रक्रिया प्रारम्भ भएको हो । बृहत् एवं आधुनिक अर्थमा शासनलाई नागरिकले आफ्नो भविष्यको खाका आफैँ निर्धारण गर्न पाउने, आफ्नै प्रतिनिधिद्वारा शासित हुने, खुला बजार, उदारीकरण, प्रतिस्पर्धी र पारदर्शी समाज, आर्थिक, सामाजिक, राजनीतिक स्व
विकासको प्रमुख आधार
कृषि मानवको जिउने आधार हो । अन्य क्षेत्रको जतिसुकै विकास र विस्तार भए पनि कृषिलाई बेवास्ता गरियो भने यसले विकास नभएर विनास निम्त्याउँछ । नेपालमा साठी प्रतिशतभन्दा बढी मानिस कृषिमा आबद्ध छन् । प्रमुख पेसा नै कृषि भए पनि कृषि उत्पादनले हाम्रो मागलाई धान्न सकेको छैन । नेपालको संविधानमा कृषि तथा भूमिसुधारसम्बन्धी पाँच वटा नीति उल्लेख गरिएको छ, जसमा भूमिमा रहेको दोहोरो स्वामित्व अन्त्य गर्दै किसानको हितलाई ध्यानमा राखी वैज्ञानिक भूमिसुधार गर्ने । अनुपस्थित भू–स्वामित्वलाई निरुत्साहित गर्दै जग्गाको चक्लाबन्दी गरी उत्पादन र उत्पादकत्व वृद्धि गर्ने । किसानको हकहित संरक्षण र संवर्धन गर्दै कृषिको उत्पादन र उत्पादकत्व बढाउन भूउपयोग नीतिको अवलम्बन गरी भूमिको व्यवस्थापन र कृषिको व्यवसायीकरण, औद्योगिकीकरण,
कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिको बैठक आज बस्दै
नेपाली कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिको बैठक बुधबार बस्ने भएको छ । बैठकले इलाम निर्वाचन क्षेत्र नं. २ मा वैशाख १५ गते हुने प्रतिनिधि सभा सदस्यको उपनिर्वाचनको उम्मेदवार छान्ने छ । कांग्रेस नेता मीनबहादुर विश्वकर्माका अनुसार सभापति शेरबहादुर देउवा निवास बुढानीलकण्ठमा मङ्गलबार बसेको संसदीय बोर्डको बैठकमा प्रदेश कार्यसमितिले सिफारिस गरेका उम्मेदवारको नामावलीमाथि छलफल भएको छ । उहाँले भन्नुभयो, “उम्मेदवार कसलाई बनाउने भन्ने विषयमा बुधबारको केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिको बैठकले निर्णय गर्छ ।”
बाह्रबर्से सिकाली जात्रा काठमाडौँमा ल्याइने
सम्पूर्ण मानव जगत्को कल्याण, समृद्धिको कामना गर्दै सिकाली जात्रा १२ बर्से नाच आयोजना गरिने भएको छ । सिकाली जात्रा व्यवस्थापन तथा समन्वय समितिद्वारा मङ्गलबार आयोजित कार्यक्रममा खोकनाको सिकालीमा हरेक वर्ष नाचिने देवगण नाच १२ वर्षको अन्तरालमा ललितपुर, काठमाडौँ, कीर्तिपुरलगायतका क्षेत्रमा देखाउने परम्परा अनुसार यही बिहीबार राजधानीमा सिकाली अजिमा नृत्यको आयोजना गरिने जानकारी दिइयो ।
दुः दुः च्याँ च्याँ जात्रा सुरु
पशुपतिनाथमा मनाइने धार्मिक महत्वको दुः दुः च्याँ च्याँ जात्रा मङ्गलबारदेखि सुरु भएको छ । यस जात्रामा घोडेजात्राका दिन हुने पशुपतिनाथ र वत्सलेश्वरी देवीको जात्रा हेर्न आउनु भनी देवीदेवता र भक्तजनलाई निम्ता गर्ने प्रचलन छ । हरेक वर्ष चैत्र कृष्ण अष्टमीका दिन पशुपतिका भट्टले उपत्यकाका विभिन्न स्थानमा वत्सलेश्वरी पार्वतीको जात्राको निमन्त्रणा गर्ने गर्दछ । दुः दुः च्याँ च्याँ जात्रामा उपत्यकाका मुख्य देवदेवी एवं स्थानीयवासीलाई जात्रा हेर्न आउनु भनी निमन्त्रणा दिने भाषा वंशावलीमा राजा भूपलेन्द्र मल्लको पालादेखि परम्परा रहेको पशुपति विकास कोषले जनाएको छ ।
मैथिली भाषामा रामायण
मैथिली भाषामा पहिलो पटक रामायण प्रकाशित भएको छ । यसअघि नेपाली, हिन्दीलगायतका भाषामा प्रकाशित रामायण मैथिली भाषामा पहिलो पटक अर्चना झाले लेख्नु भएको हो । सो रामायण नेपाल र भारतमा मैथिली भाषीलाई लक्षित गरी रचना गरिएको अर्चनाकृत रामायणका रचयिता झाले बताउनुभयो । भगवान् राम र सीताका चरित्रका बारेमा जान्न चाहने, अध्ययन गर्न चाहने जोकोहीका लागि पनि मैथिली सरल भाषामा लेखिएको रामायणमा जनकपुरधामको गाथासँग पनि जोडिएको छ ।
प्रसारण लाइन निर्माण प्रक्रिया प्रभावित
तनहुँको मार्की चोकबाट चितवनको आँपटारीस्थित नयाँ भरतपुर सबस्टेसनसम्मको प्रसारण लाइन वन क्षेत्रको जग्गा प्रयोग र रुख कटानलगायतका कारण निर्माण प्रभावित भएको छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका अनुसार वन क्षेत्रको प्रयोग तथा रुख कटानका लागि रहेको कानुनी प्रक्रिया, निर्माण व्यवसायीको कमजोर कार्यसम्पादनका कारण प्रसारण लाइन आयोजना समयमा निर्माण सम्पन्न हुने कुरामा आशङ्का गरिएको छ ।
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित मैथिली भाषा
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित मैथिली भाषा
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित दराई भाषा
समावेशीकरणको दिशामा एउटा फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित दराई भाषा
-original-thumb.jpg)
ट्रान्स हिमालय एड्भेन्चरका राइडर मुस्ताङ प्रस्थान
सहासिक खेल अन्तरगत मोटरसाइकल राइडीङ्मा ट्रान्स हिमालय एड्भेन्चर अर्थात मोटरसाइकल टुरिङ र रेसिङ गरिरहेका बाइक राइडरहरुको टोली म्याग्दीको सदरमुकाम बेनीहुँदै मुस्ताङ तर्फ प्रस्थान गरेका छन् । काठमाडौंबाट हिमाल पारीको जिल्ला मुस्ताङ तर्फ प्रस्थान गरेको टोलीलाई म्याग्दी उद्योग वाणिज्य संघका महासचिव नारायण जिसीले म्याग्दीको सदरमुकाम बेनीमा स्वागत तथा बिदाई गर्नुभएको थियो । बेनीमा स्वागत गरी मुस्ताङ तर्फको यात्राका लागि बिदाई गर्नुभएको हो ।
आर्थिक वृद्धिदर ३.३ प्रतिशत हुने अनुमान
विश्व बैङ्कले चालु आर्थिक वर्षमा नेपालले ३.३ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धिदर हासिल गर्ने अनुमान गरेको छ । मुलुकको आर्थिक वृद्धिलाई पर्यटन क्षेत्रमा देखिएको पुनरुत्थान र जलविद्युत् निर्यातले मुख्य रूपमा सहयोग पुगेको बैङ्कले जनाएको छ । विश्व बैङ्कले अर्धवार्षिक रूपमा सार्वजनिक गर्ने ‘कन्ट्री डेभलपमेन्ट अपडेट’ ले विपे्रषण आप्रवाहमा देखिएको उल्लेख्य वृद्धिले निजी उपभोगसमेत बढ्ने प्रक्षेपण गरेको छ । ‘सुधारको बाटोमा नेपालको अर्थतन्त्र तर न्यून निजी लगानी’ शीर्षक राखिएको उक्त अपडेटले आव २०२५ मा नेपालले थप ४.६ प्रतिशतको वृद्धि हासिल गर्ने प्रक्षेपण गरेको छ । यद्यपि यो प्रक्षेपण चुनौतीयुक्त रहेको पनि बैङ्कले उल्लेख गरेको छ ।
सहकारीको साख जोगाउन मुस्किल
‘सहकारीमा सुशासन प्रविधि र एकीकरण’ भन्ने नाराका साथ मङ्गलबार देशभर ६७ औँ राष्ट्रिय सहकारी दिवस मनाइएको छ । सहकारी दिवस मनाइरहँदा यता सहकारी संस्थाको साख जोगाउनै मुस्किल भएको छ । जनताको आर्थिक तथा सामाजिक रूपान्तरणका साथै गरिबी निवारणका लागि काम गर्नुपर्ने सहकारी संस्थाहरूले बचत सङ्कलन र नाफामुखी कार्यमा केन्द्रित भए पनि समस्या उत्पन्न भएको हो ।
लोक सेवा विशेष वस्तुगत प्रश्नोत्तर
१. नेपालमा उत्पादित हाइड्रोजनबाट पहिलो पटक सवारीसाधन सञ्चालन कहिले गरियो ? विसं २०८० चैत १८ – काठमाडौँ विश्वविद्यालय (केयु) ले काभ्रेको धुलिखेलस्थित आफ्नै परिसरमा हाइड्रोजन रिफ्युलिङ स्टेसन निर्माण गरी हाइड्रोजन इन्जिनयुक्त कारमा हरित हाइड्रोजन भरी गुडाइएको छ । – इलेक्ट्रोलाइसिस पद्धतिमार्फत पानी खण्डीकरण
लोक सेवा विशेष विषयगत प्रश्नोत्तर
सङ्घीय राजस्व बाँडफाँटका आधार १. नेपालको संविधान र कानुनबमोजिम सङ्घीय राजस्व बाँडफाँट गर्दा लिनुपर्ने आधार र बाँडफाँट प्रक्रिया उल्लेख गर्नुहोस् । कुनै एक तहको सरकारले सङ्कलन गरेको राजस्व रकम अन्य तहका सरकारबिच निश्चित आधार र ढाँचाबमोजिम बाँडफाँट गर्ने कार्य नै राजस्व बाँडफाँट हो । नेपाल सरकारले सङ्कलन गरेको राजस्व सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तहलाई न्यायोचित वितरण व्यवस्था मिलाउने कुरा नेपालको संविधानमा उल्लेख छ । यस व्यवस्थालाई कार्यान्वयन गर्न राष्ट्रि
भिआइपीको स्पष्ट मापदण्ड बनाउन निर्देशन
उपप्रधानमन्त्री तथा गृहमन्त्री रवि लामिछानेले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको सुरक्षा व्यवस्थालाई थप सुदृढ र प्रभावकारी बनाउन निर्देशन दिनुभएको छ । विमानस्थलको सुरक्षा बलियो बनाउन राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार शङ्करदास बैरागीको नेतृत्वमा गठन भएको समितिको प्रतिवेदन कार्यान्वयनबारे सरोकारवाला निकायसँगको छलफलमा मन्त्री लामिछानेले तत्काल प्रतिवेदन कार्यान्वयन गर्न निर्देशन दिनुभयो । उहाँले गृह मन्त्रालयका अधिकारीहरूलाई त्रिभुवन विमानस्थलको विशिष्ट कक्ष (भिआइपी कक्ष) प्रयोग नगर्न पनि आग्रह गर्नुभयो ।
