गोरखापत्र अनलाइन
बजेट समीक्षाको लक्ष्य
वर्तमान सरकार गठन हुँदा देशको अर्थतन्त्र सहज अवस्थामा थिएन। सरकार गठनसँगै राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमा देखिएका समस्या निराकरणका निमित्त विभिन्न पहल थाल्नु आवश्यक थियो। सरकारले कामको सुरुवात नै अर्थतन्त्रको सुधारमा गरिने विभिन्न पहलबाट थालिएको छ। त्यसक्रममा मन्त्रिपरिषद्को पहिलो बैठकबाट नै अर्थतन्त्र सुधारलाई पहिलो तथा महत्त्वपूर्ण प्राथमिकता दिइयो। सरकारले विभिन्न प्रयत्नबाट अर्थतन्त्र सुधारका निम्ति चालेका कदमबाट सकारात्मक प्रभावसमेत पर्न थालेको छ। राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय कारणबाट दबाब परेको अर्थतन्त्रलाई उपयुक्त मार्गमा ल्याउने पहलस्वरूप सरकारले बजेट
समयसापेक्ष मूल बाटो
हामी यतिबेला असाधारण मोडमा छौँ। एकातिर पुरानो राजनीतिक सत्ताको उपरी ढाँचामा निकै ठूलो परिवर्तन आएजस्तो देखिए पनि, नयाँ व्यवस्थातिर लाग्ने ढोका खुलेजस्तो प्रतीत भए पनि देशमा अन्योल र अनिश्चितता व्याप्त छ। यस प्रकारको अस्थिर परिवेशबाट मुलुकलाई सही दिशामा डो-याउँदै र परिवर्तित जनअपेक्षाको परिपूर्ति गर्दै जान सक्ने नेतृत्वको अभाव त छैन भन्ने प्रश्न खडा छ। बितेको झन्डै सात दशकदेखि यताको नेपाली जनआन्दोलनले त्यस्तो नेतृत्वको
प्रणय दिवसको लोकप्रियता
प्रणय दिवस अर्थात् ‘भ्यालेन्टाइन डे’ हरेक वर्षको १४ फेब्रुअरीका दिन मनाइने गरिन्छ। युवक–युवतीले एकआपसमा प्रेम प्रकट गर्ने दिन, आफूले मन पराएको केटा वा केटीलाई प्रेम प्रस्ताव राख्ने दिन। केही नेपाली हाम्रो आफ्नै संस्कृतिमा पनि प्रेम दिवस भएको र त्यो कृष्णाष्टमी भएको तर्कमा जोड दिन्छन्। त्यसैले आयातित विदेशी संस्कृतिअनुसार प्रणय दिवस अर्थात् भ्यालेन्टाइन डे मनाउन नहुने तर्क राख्छन्। भ्यालेन्टाइनले नेपाली समाजमा पनि जरो गाड्दै छ। भ्यालेन्टाइन डेलाई जसरी उल्लासपूर्ण तरिकाले मनाउने गरिए पनि यसको महत्वबारे पछिल्लो पुस्ता कम जानकार छन् भ्यालेन्टाइन के हो र कसरी सुरु भयो त यसको प्रचलन ? तेस्रो शताब्दीको अन्त्यतिर रोमबाट प्रारम्भ भएको यस भ्यालेन्टाइन
दुई सय २९ कुकुर र बिरालोको स्थायी बन्ध्याकरण
पाँचथरमा २ सय १९ कुकुर र १० बिरालोको स्थायी बन्ध्याकरण गरिएको छ । रेबिज रोग नियन्त्रण कार्यक्रम अन्तरगत यत्तिका कुकुर बिरालोको स्थायी बन्ध्याकरण गरिएको हो ।
बालविकासको सबलीकरण
नेपालको संविधानले आधारभूत तहसम्मको शिक्षा अनिवार्य र निःशुल्क तथा माध्यमिक तहसम्मको शिक्षा निःशुल्क पाउने नागरिकको हक सुनिश्चित गरेको छ। वर्तमान नीतिगत तथा कानुनी व्यवस्थाअनुसार चार वर्ष उमेर पूरा गरेका बालबालिकालाई कक्षा एकमा प्रवेश गर्नुभन्दा अगाडि एक वर्ष अवधिको उनीहरूको सर्वाङ्गीण विकासमा केन्द्रित प्रारम्भिक बालविकास तथा शिक्षाको अधिकार रहेको छ।
उद्यमशीलताबाट समृद्धि
नेपालमा बेरोजगारी समस्या दिनानुदिन बढ्दो छ। झन् कोभिडपछि श्रम बजारमा सङ्कुचन आएको छ। कैयौँ श्रमिक बेरोजगार हुन पुगेका छन्। आगामी दिनमा विश्वको अर्थतन्त्र दबाबमा पर्ने बताइरहे पनि कतिपय देशले उत्पादन र उत्पादकत्व बढाइरहेको पाइन्छ। हामीकहाँ पनि स्थानीय तहमा उत्पादन हुने अनाजदेखि उत्पादित तेल, साबुन, बेसार, गाँजा र अल्लोका कपडाबाट बनेका झोला, कोट आदि वस्तु खरिद गरी उद्योगलाई प्रश्रय दिनुपर्छ। स्थानीय तहले पनि यस्ता उत्पादन हुने उद्योग स्थापना गर्न र गर्नेलाई प्रोत्साहित गर्दा उद्यमशीलताको विकास हुने भएकाले अहिले यसलाई प्रश्रय दिन थालिएको छ।
कृषि उपकरणको प्रयोग बढ्यो
तोरीको दाना झार्न छिटो र सजिलो भएपछि अहिले रौतहटमा थ्रेसर मेसिनको प्रयोग बढ्दो छ । किसानले गोरु पाल्न छोडेपछि मेसिनको प्रयोग बढेको हो । यसअघि तोरीका बिटा बाँधेर खला वा खेतका गरामा नै खलो बनाई गोरुले दाइँ गर्ने गरिएकामा अहिले भने मेसिनको प्रयोगले छिटो र सहज भएको छ ।
छाउगोठकी आमा लोकार्पित
नेपाल स्रष्टा समाजले कवि जानु धितालको पहिलो कवितासङ्ग्रह ‘छाउगोठकी आमा’ लोकार्पित गरेको छ । साहित्यकार नगेन्द्रराज शर्मालगायतले संयुक्त रूपमा कवितासङ्ग्रहको लोकार्पण गर्नुभएको हो । कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि शर्माले जानुका कवितामा नारीका दमित आवाज मुखरित भएको बताउनुभयो ।
प्रकाशको निर्देशनमा ‘परिचय एउटा कथा’
गीतकार नमिता दवाडीको ‘परिचय एउटा कथा’ बोलको गीतको भिडियो सार्वजनिक भएको छ । गायिका प्रविशा अधिकारीको स्वर रहेको गीतमा ज्ञानेन्द्र गिरीको सङ्गीत तथा विशाल निरौलाको एरेन्ज रहेको छ । भिडियोले पुरुष शरीरभित्रको महिला मनोविज्ञानमा आधारित तेस्रो लिङ्गी (एलजीबीटीक्यूए)हरूको अस्तित्वको खोज र जीवन सङ्घर्षको कथालाई देखाउन खोजेको छ । समाजमा तेस्रो लिङ्गीहरूले भोग्नुपरेको पीडा र हेयको दृष्टिमाथिको प्रश्न सार्वजनिक गीतको भिडियोमा उठाइएको छ ।
सिड्नीमा नेपथ्यको साङ्गीतिक प्रस्तुति
नेपथ्यले सिड्नीमा साङ्गीतिक प्रस्तुति दिएको छ । शुक्रबार सिड्नीस्थित ‘होडर्न प्याभेलियन’मा साङ्गीतिक प्रस्तुति दिएको हो । कन्सर्टमा पाँच हजारभन्दा बढी दर्शक सहभागी रहेको नेपथ्यले जनाएको छ । सिड्नीमा छैटौँ पटक सफलताका साथ नेपथ्यले कन्सर्ट सम्पन्न गरेको छ ।
विराटनगर विमानस्थलमा नयाँ टर्मिनल भवन बन्ने
विराटनगर विमानस्थलमा अन्तर्राष्ट्रियस्तरको नयाँ र आधुनिक टर्मिनल भवन बन्ने भएको छ । तीन वर्षभित्र निर्माण गरिसक्ने गरी भवनको ठेक्का लागेपछि सोमबार संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री सुदन किराँतीले टर्मिनल भवनको शिलान्यास गर्नुभयो ।
तानसेन नगरपालिकाले साझेदारी कार्यक्रम रद्द गर्ने
तानसेन नगरपालिकाले साझेदारी कार्यक्रमहरू रद्द गर्ने निर्णय गरेको छ । कार्यपालिकाको १५ औँ बैठकले निर्णय गर्दै हेफर इन्टरनेशन नेपाल लगायतका अन्य सङ्घ संस्थासँग गरिएका साझेदारी कार्यक्रमहरू रद्द गर्ने जनाएको हो ।
अमेरिकी उपसहायक विदेशमन्त्री अफरिन अख्तर नेपालमा
मित्रराष्ट्र अमेरिकाको दक्षिण तथा मध्य एसियाली मामिलासम्बन्धी उपसहायक विदेशमन्त्री अफरिन अख्तर नेपाल आउनुभएको छ । उपसहायक विदेशमन्त्री अख्तर नेपालमा रहँदा जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी अध्ययन गर्ने संस्थासँग विशेष छलफल गर्नुहुने नेपालस्थित अमेरिकी दूतावासले जनाएको छ ।
अन्तरिक्ष भ्रमण गर्न नेपाललाई चीनको निम्तो
चीनले आफ्नो अन्तरिक्ष अभियान र स्टेसनमा सहकार्य गर्न नेपालीलाई निमन्त्रणा दिएको छ। नेपालका लागि चीनका राजदूत छेन सोङले नेपालीलाई चीनको अन्तरिक्ष अभियान र स्टेसनमा सहकार्य गर्न आमन्त्रण गर्नुभएको हो। चिनियाँ अन्तरिक्ष यात्रीले पहिलो अन्तरिक्ष भ्रमण (स्पेस वाक) गरेको भिडियो राख्दै उहाँले यस्तो आमन्त्रण गर्नुभएको हो। चीनको विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले राखेको भिडियो सेयर गर्दै राजदूत सोङले ट्विटरमा अन्तरिक्ष अन्वेषण र चिनियाँ अन्तरिक्ष स्टेसनमा नेपाललाई सहभागी हुन निमन्त्रणा दिनुभएको छ।
सवारी आयात घट्दा राजस्व प्रभावित
रुपन्देहीको बेलहिया–सुनौली नाका हुँदै आयात गरिने सबै किसिमका सवारी आयात घटेको छ । भैरहवा भन्सार कार्यालयका अनुसार विगतका वर्षमा भन्दा यस वर्ष सवारी आयातमा अत्यधिक कमी आँउदा भन्सारको राजस्व असुलीसमेत प्रभावित भएको छ । गत आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को पुस मसान्तसम्म बेलहिया नाका हुँदै एक खर्ब ६२ अर्ब ९१ करोडका मालवस्तु आयात हुँदा ६७ अर्ब १८ करोड रुपियाँ राजस्व सङ्कलन भएको थियो । चालू आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा भने एक खर्ब १२ अर्ब ९३ करोडका मालवस्तु मात्रै आयात भएको छ । यसबाट ३५ अर्ब ४४ करोड रुपियाँ मात्रै राजस्व सङ्कलन भएको छ ।
