बन्ने ज्ञानी छिनछिन यहाँ खोजका वात गर्दै
बोल्ने भाषा असल हितका लोभहिंसा लघार्दै
को होला त्यो ? पद जगतमा भन्छ अध्यापकै त्यो
बूढो माझी तटतिर बसी तार्छ डुङ्गा सधैँ जो ।
१
उल्ले आफ्नो अनुभव कला सार्न सक्दा त रम्ने
गल्ती गर्दा अमुक जनमा ज्ञानका बात छर्ने
बस्ने–रम्ने हरबखत नै छात्रछात्रा पढाई
शिक्षा बाँड्ने बुझ मनुज हो बाँच्छ बाधा हटाई ।
२
चुम्ने माटो सहज छरितो बोट नौलो लगाई
पुज्नेरम्ने हरतरहले देश आफ्नो सजाई
इन्द्रेणीका मधुर धुनले दिन्छ आभा वसन्त
आफ्नै चेला युवकयुवती देश हाँक्ने अनन्त ।
३
छक्कापञ्जा कुटिलपनका वात यिन्को हुँदैन
गर्ने कोही यदि जब भए मान्नता नै हुँदैन
सोझो आफ्नो सरल गतिमा मार्ग राम्रो त दिन्छ
हो त्यो ज्ञानी सरर बहँदै ज्ञानको भाव बोल्छ ।
४
शिक्षा यौटा असल गतिलो मेरुदण्डै बनेको
नौला–नौला हरतरहका खोज राम्रो गरेको
मान्छे हाम्रो सहज सजिलै हिँड्छ अध्यापकै त्यो
आँफू जल्दै वरपर सधैँ मैन बत्ती बनेको ।
५
शिक्षा अर्को हृदयभरमा ज्ञान आगो छ बाल्ने
राम्रो कस्तो गहन–गरिमा छिद्रमा भित्र पस्ने
दीक्षा छर्ला मन–मगजले दीर्घजीवी ऊ बन्ने
मर्ला डढ्ला शरीर तन त्यो आत्मा कैले नमर्ने ।
६
चित्तै दुख्ने जब अनुजले देश ताक्दा त अर्को
लोभी–पापी विकसित भनौँ गर्छ ढाट्ने जमर्को
सार्नेचोर्ने अनुभव कला ज्ञानको स्रोत मान्छ
जे जो राम्रो गहन गरिमा सार्छ सक्दै लघार्छ ।
७
चेलाचेली परपर गए ज्ञान शिल्पी छ सिक्नै
फर्की आए वर–घर छिटो बीज नौलो छ रोप्नै
सुर्कासुर्की, थरघर सबै जोत्न बाँकी बलौटा
रोपे फल्लान् हर–तरहका अन्नबाली अनौठा ।
