मस्को, चैत २५ गते । टोकियोसँगको उत्तेजनाबिच रुसले सोमबार दोस्रो विश्वयुद्धको समयमा मस्कोले कब्जा गरेको विवादित टापु शृङ्खलालाई फिर्ता गर्न आह्वान गर्ने जापानी समूहलाई गैरकानुनी घोषित गरेको बताएको छ । रुसी भाषामा कुरिल द्वीपहरू र जापानी भाषामा उत्तरी क्षेत्रहरू भनिने द्वीपसमूह जापानको उत्तरपूर्वी तटमा अवस्थित छ ।
यी चार वटा टापु युद्धको अन्तिम महिनाहरूमा सोभियत सेनाले कब्जा गरेको थियो र टोकियोले ‘अवैध कब्जा’ भनेर वर्णन गरेदेखि मस्कोले कब्जा गरेको छ । रुसी महान्यायाधिवक्ताको कार्यालयले सोमबार टोकियोस्थित उत्तरी क्षेत्र समस्या सङ्घलाई ‘इतिहास पुनर्लेखन गर्न चाहने र रुसको सार्वभौमिकतामा अतिक्रमण गर्ने’ आरोप लगाउँदै ‘अवाञ्छनीय’ घोषित गरेको जनाएको छ ।
सन् २००३ मा स्थापना भएको यो सङ्घ टापुहरूको फिर्तीका लागि जापानको मुख्य वकालत समूह हो र ‘एरिका-चान’ नामक पफिन मस्कट प्रयोग गरेर बच्चाहरूलाई विवादका बारेमा शिक्षण सामग्री प्रदान गर्दछ । ‘अवाञ्छनीय’ घोषित हुनाले रुसमा सङ्गठनका लागि काम गर्ने वा सहकार्य गर्ने जो कोही पनि अभियोजनका लागि उत्तरदायी हुन्छ । रुसले अर्को समूह चिशिमा र हाबोमाई द्वीपहरूका निवासीहरूको लिगलाई पहिले नै प्रतिबन्ध लगाइसकेको थियो ।
पूर्व निवासीहरूद्वारा द्वीपसमूहमा वार्षिक यात्राहरू आयोजना गर्दथ्यो । यस विवादले सोभियत सङ्घको औपचारिक उत्तराधिकारी रुसलाई जापानसँग दोस्रो विश्वयुद्धको शान्ति सन्धिमा हस्ताक्षर गर्नबाट रोकेको छ । यो उनीहरूको सम्बन्धमा एउटा प्रमुख अड्किएको विन्दु हो ।
सन् २०२२ मा युक्रेनमा आफ्नो आक्रमण सुरु गरेदेखि मस्कोले असहमतिमाथि अभूतपूर्व दमन गरेको छ । यसलाई अधिकार समूहहरूले सोभियत युगको सामूहिक दमनसँग तुलना गरेका छन् । रुसमा ‘अवाञ्छनीय’ भनेर लेबल गरिएका अन्य सङ्गठनहरूमा विश्व वन्यजन्तु कोष, ग्रिनपिस, ट्रान्सपरेन्सी इन्टरनेसनल र रेडियो फ्रि युरोप÷रेडियो लिबर्टी समावेश छन् । रासस/एएफपी
