सनम महर्जन
मधुवनी आर्ट अर्थात् मधेशको संस्कृति
३० वर्षदेखि मधुवनी आर्टसँग जोडिनुभएका कलाकार कनकका अनुसार मिथिला आर्टको दुई इतिहास विशेष मानिन्छ। पहिलो, भारतसँग जोडिएको छ।
-original-thumb.jpg)
न्यातपोल मन्दिर ३३० वर्ष पूरा
नेपालकै सबैभन्दा अग्लो प्यागोडा शैलीको भक्तपुर टौमढीस्थित न्यातापोल (पाँचतले) मन्दिर निमार्ण भएको बुधबार ३३० वर्ष पूरा भएको छ।
६२ जनालाई विशिष्ट श्रेणीको चलचित्रकर्मी परिचयपत्र प्रदान
काठमाडौं, असार १६ गते । नेपाल चलचित्र विकास बोर्डको २२ औं वार्षिकोत्सवको अवसर पारेर सरकारले ६२ जना चलचित्रकर्मीलाई विशिष्ट श्रेणीको चलचित्रकर्मी परिचयपत्र प्रदान गरेको छ । बिहीबार आयोजित कार्यक्रममा सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले परिचयपत्र प्रदान गर्नुभएको हो ।आर्थिक वर्ष २०७३/७४ को कार्यविधिअनुसार फारम भरेका चलचित्रकर्मीलाई परिचयपत्र प्रदान गरिएको हो । विशिष्ट श्रेणीको चलचित्रकर्मी परिचयपत्र प्राप्त गर्नेमा कलाकार उत्तम केसी, सुन्दरलाल श्रेष्ठ, शिवहरी नेपाल “वैरागी”, भुवन केसी, सन्तोष पन्त, किरण कुमार केसी, सुशील पोखरेल, राज कुमार पोखरेल, विजय देउजा, सपना श्रेष्ठ, प्रदिपलाल श्रेष्ठ, मोहनलाल सर्राफ, गौरीशंकर धुजु, अर्जुनजंग शाही, रवि गिरी, राजाराम पौडेल, पवन मैनाली, मनोजकुमार केसी, नारायण प्रधानलगायत अन्य हुनुहुन्छ ।कार्यक्रममा सूचना प्रविधिमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले बनिरहेका स्टुडियोलाई सञ्चालन गर्न प्राथमिकता दिँदै अगाडि बढ्ने र आगामी दिनमा पनि विशिष्ट श्रेणीको परिचय पत्र वितरण गर्ने बताउनुभयो । कार्यक्रममा परिचयपत्र प्रदान गरिएका ६२ जना फिल्मकर्मीको एक लाख रुपैयाँ बराबरको बीमासमेत गरिएको छ ।विशिष्ट श्रेणीको चलचित्रकर्मी परिचयपत्र प्राप्त गर्ने चलचित्रकर्मीः– चैत्यदेवी सिंह– मोहनलाल सराफ– गौरीशंकर धुजु श्रेष्ठ– नरेन्द्रबहादुर खड्का क्षेत्री– अर्जुनजंग शाही– रविप्रसाद गिरी (रविन गिरी)– सानुकुमार ताम्राकार– ऋद्धिचरण श्रेष्ठ– राजाराम पौडेल– सन्तोष पन्त– मन्दिल श्रेष्ठ– उज्जवलप्रसाद घिमिरे ।– पवनप्रसाद मैनाली– भुवन के.सी.– सुन्दरलाल श्रेष्ठ- शिव ढकाल- विरेन्द्र नारायण श्रेष्ठ- किरण कुमार के.सी.- जुजुभाइ महर्जन (जय श्रेष्ठ)- गणेशप्रसाद उपाध्याय खनाल - मदन घिमिरे- प्रकाश चन्द्र सुबेदी- नानीबाबु महर्जन- उत्तम केसी- अर्जुन श्रेष्ठ- गोपालकाजी कायस्थ- राजेन्द्र शर्मा शलभ- दिनेशराज दहाल (डि.सी.)- धिरन शाक्य (धिरेन शाक्य)- रुद्रप्रसाद पन्त (आर.पी. पन्त) निर्माता कलाकार- हिमाल बहादुर के.सी.- सुशील पोखरेल- डा. भोला प्रसाद रिजाल- दयाराम दाहाल- बनिष विक्रम शाह- नरेन्द्र महर्जन- माधव प्रसाद थपलिया-लक्ष्मणविक्रम बस्नेत- कुल बहादुर महत (जेठा दाई) - उद्धवराज भट्टराई- कमल कान्त सेढाई ।- ज्योती लाल राना - मनोज कुमार आचार्य- मुकुन्द किशोर भट्टराई- किशोर कुमार ढकाल- नारायण प्रधान- उत्तम द्वा- शिवहरी नेपाल “वैरागी“- चिरञ्जीवी बस्नेत- दीर्घ वीर गुरुङ- लव वैष्णव (शर्मा)- मनोजकुमार के.सी.- केशव प्रसाद पण्डित “शुरवीर“ .- रिता राना (रितु)- सपना श्रेष्ठ- प्रदिपलाल श्रेष्ठ- रामकाजी घिमिरे- विकास राज आचार्य- विजय देउजा- ज्ञानेन्द्र बहादुर देउजा- मदनमान पति बज्राचार्य- राजकुमार पोखरेल
असारे भाका : गीतमै प्रेम, वियोग, सुख र दुःख
असारको महिना मानो रोपेर मुरी उब्जाउने समयको रुपमा लिइन्छ। असारमा रोपाइँसँगै विभिन्न मिथक जोडिएका छन्। असार १५ मा दही चिउराको जति महत्त्व छ उस्तै असारे गीतको महत्त्व रहेको छ।
आज असार १५ अर्थात् दही चिउरा खाने दिन
आज असार १५ अर्थात् दही चिउरा खाने दिन । सरकारले यस दिनलाई धान दिवसको रुपमा समेत मनाउँदै आएको छ । नेपाली समाजमा परम्परागत रुपले नै असार १५ मा दही चिउरा खाने चलन रहेको छ । संस्कृतिविद् ओम धौभडेलका अनुसार परापूर्वकालमा समयमै रोपाइँ सकिएको खुसी मनाउँदै दही चिउरा खाने गरिन्थ्यो । यो सबै नेपालीहरुको राष्ट्रिय पर्वको रुपमा विकास भएको छ ।
यौनिक तथा अल्पसङ्ख्यकको ‘गौरवको महिना’
अङ्ग्रेजी पात्रो अनुसार जुन महिनालाई ‘प्राइड मन्थ’ अर्थात् ‘गौरवको महिना’ मानिन्छ जुन लैङ्गिक तथा यौनिक अल्पसंख्यक समुदायले विभिन्न कार्यक्रमको आयोजना गर्दै मनाउने गर्छन्।
नेपालमा भारतका चित्रकार सञ्जय र सञ्जिदाको कला प्रदर्शनी
नेपाल मिथिला येँ ग्यालरीमा ‘इनोभेसन अफ युथ’ शीर्षकमा राखिएको कला प्रदर्शनी आइतबार समापन भएको छ।
२० बुँदे घोषणा-पत्र जारी गर्दै सकियो यौनिक अल्पसंख्यक भेला
यौनिक तथा लैंगिक अल्पसंख्यक समुदायले प्रजनन स्वास्थ्यमाथिको अधिकार, राजनीतिक अधिकार, रोजगार, विवाह समानताका अधिकार,पहिचानको अधिकारदेखि नागरिकता, जन्मदर्ता र शैक्षिक प्रमाणपत्रमासमेत पहिचान खुलाउन सरकारलाई आग्रह गरेका छन्।
‘आफ्नो इज्जत बढाउन अरुलाई सम्मान गर्नुपर्छ’
२९ वर्ष ट्राफिक प्रहरीको अनुभव बटुल्नुभएका सीताराम हाछेथु ललितपुर महानगरपालिकाको नगर प्रहरी प्रमुखको जिम्मेवारीमा हुनुहुन्छ । नगर प्रहरी प्रमुखको रुपमा आउनुभएको २१ महिना भएको छ । यस अवधिमा उहाँले नगरपालिकामा सकारात्मक परिवर्तनका लागि विभिन्न प्रयास गर्नुभएको छ ।
-original-thumb.jpg)
मधुपर्क सम्मानबाट बस्नेत, रसिक र मोमिला सम्मानित
गोरखापत्र संस्थानको साहित्यिक मासिक प्रकाशन मधुपर्कको ५६ औं वर्ष प्रवेशका अवसरमा नेपाली साहित्यको श्रीवृद्धिका लागि विशिष्ट योगदान पुर्याउनुभएका तीनजना साहित्यकारलाई नगद पुरस्कारसहित सम्मानित गरिएको छ ।
सुन्दरताका लागि ‘हाइड्राफेसियल’
अनुहारको छालालाई चमक र सुन्दर बनाउन गरिने उपचारमध्ये एक हो ‘हाइड्राफेसियल।
सिथी नखःमा पानीकाे स्राेत सफा हुँदै
नेवाः (नेवार) जातिका विभिन्न चाडपर्वमध्ये सिथी नखः भिन्न तरिकाले मनाइन्छ । नेवाः जातिका हरेक चाडपर्वमा भोज खाने, मन्दिर गएर पूजा गर्ने चलनभन्दा पृथक रूपमा याे पर्व मनाइन्छ ।
राताे मछिन्द्ननाथको भोटोजात्रा आज
काठमाडौं, जेठ २१ गते । नेपालका विख्यात जात्राहरूमध्ये एक हो भोटोजात्रा । करुणामयको रथको खटजलमा उभी पुरानो रत्नजडित भोटो सर्वसाधारणलाई चारै दिशाबाट देखाएपछि यो वर्षको मछिन्द्ननाथको जात्रा समाप्त हुने गर्छ ।कर्काेटक नाग टौदहमा विराजमान हुनुहुन्छ भन्ने विश्वास छ । नागले आफ्नी श्रीमतीको आँखा सञ्चो गराउन वैद्य खोज्दै हिँड्नुभएको थियो रे ।” नाग मानिसको रूप धारण गरेर नागपोखरीबाट बाहिर निस्किएर वैद्यको खोजीमा हिँडे । डराएका किसानले आफ्नो शरीरबाट पसिना आएको मैलो मिचेर रानीको आँखामा लगाइदिए । त्यसले रानीको आँखा सञ्चो भयो । त्यसपछि नागराज खुसी भएर पत्थर र हिरामोतीहरु जडित अमूल्य भोटो उपहार दिए । भोटो बोकेर किसान फेरि धर्तीमा फर्किए । एकदिन किसान खेतमा काम गर्न भोटो लगाएर गए । त्यसपछि त्यहाँ भेला भएका मानिसहरुले जसले आफ्नो हो भन्ने प्रमाण जुटाउन सक्छ त्यसले भोटो लैजान पाउने भनेर मच्छिन्द्रनाथलाई चढाए । तर किसान र भूत दुबैले भोटो आफ्नै हो भन्ने प्रमाण जुटाउन सकेनन् । यसरी आजसम्म पनि हरेक वर्ष जात्राको अन्तिम दिन भोटो कसैको हो भने प्रमाण जुटाएर लिन भोटो चारै दिशामा देखाउने चलन रहेको जोशी बताउनुहुन्छ । प्राचीन कालको परम्परानुसार कुनै पनि विवादको निर्णय लिन गाह्रो परेमा झगडियाहरूलाई देवताको अगाडि राखी शपथ लिन लगाउने चलन छ । यसरी भोटो मछिन्द्नानाथकै जिम्मामा रह्यो र बर्षेनि त्यस भोटोको हकदार कोही भए अगाडि आओ भनी त्यसलाई प्रदर्शित गर्ने परम्परा प्रचलित भयो । यसरी यो भोटो जात्राको परम्पराले मध्यकालीन नेपालको न्याय व्यवस्थालाई झल्काएको जोशीको भनाइ छ ।
हाँस्य कलाकार उत्तम केसी : 'जोइटिङ्ग्रे' देखि 'चुँईचुँई' सम्म
रंगमञ्चदेखि चलचित्रसम्मको यात्राको तय गर्नुभएका कलाकार हुनुहुन्छ उत्तम केसी । उहाँ नेपालमा टेलिभिजनको स्थापना अघिदेखि नै रंगमञ्चमा नाटक गर्ने कलाकार हुनुहुन्छ । बाल्यकालदेखि कला क्षेत्रमा रमाएका केसीले विद्यालय पढ्दादेखि नै अभिनय यात्रा सुरु गर्नुभएको हो ।
एलपी ग्यास छोडौं, बिजुली जोडौं
अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले नेपाललाई सडक मानव मुक्त राष्ट्र बनाइने बताउनुभएको छ । द्रुतमार्ग निर्माण कार्य तीन वर्षमा सम्पन्न गरिनेछ, पूर्वपश्चिम राजमार्ग विस्तारका लागि ३० अर्ब ५० करोड विनियोजन गरिएको छ ।
