केशब राज पौडेल
विद्यार्थी ‘पढ्दै कमाउँदै’
सहरका बालबालिका गाडीमा चढेर विद्यालय जानुहुन्छ । बुवाआमाले टन्न टिफिन खर्च दिनुहुन्छ । विद्यालयमा पनि निकै सुविधा पाउनुहुन्छ तर अझै पनि पढाइ खर्चको अभावमा ग्रामीण क्षेत्रका बालबालिकाले बीचमै पढाइ छोड्नु पर्ने बाध्यता छ । ग्रामीण क्षेत्रका धेरै बालबालिका खर्च अभावमा नियमित विद्यालय जान नसके पनि सरकारले त्यस्ता बालबालिकालाई लक्षित गरेर पढ्दै कमाउँदै योजना ल्याएको छ । जसका कारणले आर्थिक अभावले बीचमै पढाइ छोड्न बाध्य हुने बालबालिकालाई भने निक्कै राहत मिलेको छ । पढ्दै कमाउँदै योजना विद्यालयमा आएपछि विद्यार्थी मात्रै नभएर अभिभावक पनि यसबाट प्रभावित बन्नुभएको छ ।
ब्रह्मायणी फागुजात्रा समस्यामा
राज्यले आर्थिक सहयोग रोक्का गरेपछि ब्रह्मायणी मन्दिरमा २५० वर्षदेखि सञ्चालन हुँदै आएको फागुजात्रा समस्यामा परेको छ। काभ्रेको मण्डनदेउपुर नगरपालिकास्थित यस मन्दिरमा बर्सेनि फागुजात्रा सञ्चालन गर्न पञ्चायतकालदेखि राज्यले आर्थिक सहयोग उपलब्ध गराउन थालेको हो। पालिकाले रकम उपलब्ध गराउन नमिल्ने भन्दै एक्कासि सञ्चालन खर्च रोक्का गर्ने निर्णय गरेको छ। पञ्चायतकालमा २० हजार रुपियाँ जात्रा खर्च उपलब्ध गराउने गरिएकोमा वृद्धि हुँदै गत वर्ष ९७ हजार रुपियाँ उपलब्ध गराइएको थियो।
तराईका जन्तु पहाड उक्लनु खतराको घण्टी
जलवायु परिवर्तनका कारण पशुपन्छी तथा कीराफट्याङ्ग्रा एउटा तापक्रम भएको स्थानबाट अर्काे तापक्रम भएको स्थानमा बसाइँ सर्ने गरेको पाइएको छ । कतिपय कीराफट्याङ्ग्रा यात्रु ओहोरदोहोर गर्दा सुटकेसबाट अर्को ठाउँ जाने गरेका छन् तर मानिसका कारण वा आफैँ पनि पशुपन्छी स्थानान्तरण हुने गरेका छन् । सुरक्षाका लागि वा जलवायु परिवर्तनका कारण पशुपन्छीले बसाइँ सर्ने गरेका छन्
एसइईमा जीपीए ४.० ल्याउनेलाई एक लाख पुरस्कार
काभ्रेपलाञ्चोकको तेमाल गाउँपालिका–२ ले एसईईमा उच्च अङ्क (जीपीए) हासिल गर्ने विद्यार्थीलाई एक लाख रुपियाँको पुरस्कार दिने घोषणा गरेको छ । विद्यार्थीलाई मेहनत गर्न प्रोत्साहित गर्ने उद्देश्यले वडा कार्यालयले ५० हजारदेखि एक लाख रुपियाँको पुरस्कार दिने निर्णय गरेको छ । वडा अध्यक्ष देवराज लामाले विद्यार्थीलाई उच्च शिक्षामा सहयोग पुगोस् भनेर पनि पुरस्कार प्रदान गर्न लागिएको बताउनुभयो ।
निःशुल्क लौरो बाँड्दै लौरोबाजे
बेथानचोक गाउँपालिका वडा नं.–४ काभ्रेपलाञ्चोकका वीरबहादुर श्रेष्ठले ३० वर्षमा चार हजार पाँच सय जनालाई निःशुल्क लौरो वितरण गरिसक्नुभएको छ । आफ्नी आमा ढोडको लौरो टेक्दै मामाघर गएको देखेपछि उहाँले आमाका लागि लौरो बनाउन सुरु गर्नुभएको थियो । उहाँले वृद्धा आमाले पनौती (माइत)सम्म जाँदा ढोडको लौरो टेकेको देखेर लौरो बनाउन थालेको सुनाउँदै भन्नुभयो, “आमाले लौरो उपहार दिनु जस्तो ठूलो उपकार केही नहुने भन्नुभएपछि अरूका लागि पनि लौरो बनाउन थालेँ ।”
टिप्परमा ढाला थपेर ‘ओभरलोड’
ढाला थपेर माटो तथा निर्माण सामग्री बोकेका टिप्परलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिन थालेको छ । केही समयअघि प्रहरीले कारबाही गर्न थालेपछि टिप्परले अधिक भार (लोभरलोड) बोक्न छाडेका थिए तर अहिले पुनः टिप्परले ढाला थपेर क्षमताभन्दा बढी सामग्री बोक्न थालेका छन् ।
डाँडावारिको बिजुली बाउन्न वर्षपछि डाँडापारि
भनिन्छ १२ वर्षमा खोला पनि फर्कन्छ तर काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको विकट डाँडापारिमा खोला फर्कन ५२ वर्ष कुर्नुप-यो ।
यस्तो छ नयाँ मन्त्रीहरूको परिचय
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एमाले)बाट उपप्रधानसहित अर्थमन्त्रीको जिम्मेवारी पाएका विष्णुप्रसाद पौडेलको संसदीय राजनीति यात्रा २०५१ सालबाट सुरु भएको हो। उहाँ २०५१ सालमा पाल्पाको क्षेत्र नम्बर ३ बाट प्रतिनिधि सभा सदस्य बन्नुभएको थियो । पहिलो पटक पौडेल २०५४ सालमा युवा, खेलकुद तथा संस्कृतिमन्त्री हुनुभएको थियो। उहाँ २०५६ सालमा रुपन्देही क्षेत्र नम्बर ३ मा पराजित हुनुभयो।
ओलीको सफल पहल
आइतबार पूर्वार्धसम्म सुनसानजस्तै रहेको नेकपा (एमाले)का अध्यक्ष तथा पूर्वप्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली निवास उत्तराद्र्धमा भने थामिनसक्नु भीडको घेरामा प-यो। प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा सत्तारूढ गठबन्धनका दलहरूबीच नयाँ प्रधानमन्त्रीका लागि सहमति जुट्न नसकेपछि अपराह्न एकाएक राजनीतिक सरगर्मी बालकोटतर्फ सरेको हो। यद्यपि त्यसअघि नै नेकपा (एमाले) र नेकपा (माओवादी केन्द्र)का नेताहरूबीच विभिन्न तहमा वार्ता भइरहेका थिए। राजनीतिक समीकरणको अङ्कगणित बालुवाटारमा घट्न थालेपछि त्यहाँ रहेका सञ्चारकर्मी हतार गर्दै बालकोट पुगेका थिए।
बसपार्क नहुँदा यात्रु मारमा
काठमाडौँ सहरभित्र प्रवेश नदिइएपछि कोटेश्वरपूर्व भएर चल्ने सवारीका यात्रु निकै मारमा परेका छन् । भक्तपुर हुँदै पूर्वबाट आएका लामो दूरीका सवारीसाधनले कोटेश्वर नपुग्दै जडीबुटी मनोहरा खोलाको पुलमै यात्रुलाई ओराल्ने गरेका छन् । यात्रुले सहर प्रवेश गर्न भाडाका मोटरसाइकल वा ट्याक्सी सेवा लिन बाध्य छन् । रामेछाप दोरम्बाका सचित घिसिङले जडीबुटीबाट चाबहिल पुग्न भाडाको सवारीसाधन प्रयोग गर्दा चार सय रुपियाँ तिरेको दुखेसो पोख्नुभयो । उहाँ रामेछापबाट कोटेश्वरसम्म सात सय रुपियाँमा आइपुग्नुभएको थियो ।
पर्सिएको बोकाले पायो पुनर्जीवन
पर्सिएको बोकोजस्तो निरीह अवस्था कसैको हुँदैन । कुश र पानी टाउको र शरीरमा छर्किएपछि त्यसले जिउ हल्लाउँदा बोकाले मानेको मानिन्छ । त्यो मान्नु भनेको बोकाले ‘काटिन तयार छु भनी मुन्टो हल्लाएको हो’ भनी मानिसले सन्देश लिन्छन् तर त्यो पशुले शरीर हल्लाएको चाहिँ शरीरमा परेको पानी हल्लाएको हो ।
उपत्यकामा खुम्चँदै ‘कम्युनिस्ट’ प्रभाव
जनआन्दोलन २०४६ पछिका निर्वाचनमा काठमाडौँ उपत्यकामा कम्युनिस्ट पार्टीले आफ्नो प्रभाव बढाए पनि आम निर्वाचन २०७९ को अन्तिम मत परिणामले कमजोर देखाएको छ । २०४८, २०५१, २०५६, २०६४, २०७४ को निर्वाचनमा कुनै न कुनै कम्युनिस्ट पार्टीले निर्वाचनमा बलियो प्रभाव देखाए पनि यो निर्वाचनमा कुनै पनि कम्युनिस्ट पार्टीले काठमाडौँ उपत्यकामा प्रभाव देखाउन सकेनन् ।
गठबन्धनकै भरमा एकीकृत समाजवादीको जित
गठबन्धन दलको सहयोगमा प्रतिनिधि सभामा उम्मेदवार बनाएको १९ सिटमध्ये १० मा सहज विजयी बनेको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी) समानुपातिक मतमा भने थ्रेसहोल्ड कटाउन नसक्ने चिन्तामा छ । दस स्थानमा विजयी भएको सो पार्टीका नेता तथा कार्यकर्ताको गुनासो भने भिन्नै छ, “गठबन्धनमा रहेका दलले आफ्ना उम्मेदवारलाई आवश्यक परेको जति सहयोग गरेनन् ।” नेकपा (एमाले)बाट छुटेर बनेको एकीकृत समाजवादीले प्रतिनिधि सभा तथा प्रदेश सभाको निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेस, नेकपा (माओवादी केन्द्र)सँग सहकार्य गरेर आफूलाई सम्मानजनक रूपमा उभ्याउन सफल भएको छ तर आफ्नो वास्तविक परीक्षा मानिएको समानुपातिक मतमा भने निकै तल छ । सो पार्टी समानुपातिकतर्फ प्राप्त मतका आधारमा सातौँ स्थानमा छ । सो पार्टीले अहिलेसम्म एक लाख चार हजार १५१ मत ल्याएको छ ।
निर्वाचन सुरक्षा : ३० मिनेटमा सेना पुग्ने
गृह मन्त्रालयले मङ्सिर ४ गते हुने प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभाको निर्वाचनमा ढुक्क भएर मतदान गर्न आम मतदातालाई अनुरोध गरेको छ । निर्वाचन सुरक्षाको जानकारी दिन शुक्रबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा गृह सचिव विनोदप्रकाश सिंहले निर्वाचनलाई स्वच्छ, निष्पक्ष तथा भयरहित वातावरणमा सम्पन्न हुने दाबी गर्नुभयो । उहाँले निर्वाचनमा खटिएका कर्मचारी र सुरक्षा निकायबीच प्रभावकारी रूपमा समन्वय भइरहेको र निर्वाचन मर्यादित रूपमा सम्पन्न हुने र ढुक्क भएर मतदान गर्न मतदातालाई आह्वान गर्नुभयो ।
किसानलाई मल र उम्मेदवारलाई मतको चिन्ता
काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको मन्डनदेउपुर नगरपालिका–८, धाईटारका मुरलीप्रसाद पौडेललाई प्रतिनिधि सभा तथा प्रदेश सभाको निर्वाचनअगावै खेतमा आलु रोप्ने चिन्ता छ । वर्षभरिको खर्चको जोहो हुने आलु खेतीका लागि आवश्यक रासायनिक मल नपाउँदा पौडेलको ध्यान निर्वाचनमा जान सकेको छैन । उहाँ गाउँमा उम्मेदवार कहिले आउलान् र रासायनिक मल उपलब्ध गराउने भनेर प्रश्न सोध्न उम्मेदवार कुरेर बस्नुभएको छ ।
