अशाेक अधिकारी
स्वदेश फर्कन लामबद्ध हुँदै छन् विज्ञ
सन् २००९ मा इन्जिनियर डाक्टर प्रमोद ढकाल क्यानडाको बेल नर्दन रिसर्च ल्याब्रोटरिस्टमा अनुसन्धाताको जिम्मेवारीमा हुनुहुन्थ्यो । १४ वर्षअघि सन् २०११ मा नेपालमा खुला विश्वविद्यालय निर्माण गर्ने र अनुसन्धानात्मक कार्य आरम्भ गर्ने योजना बुनेर उहाँ स्वदेश फर्किनुभयो ।
चोभार गल्छीमाथि गेग्य्रान : सफाइमा विस्फोटक प्रयोग नहुने
काठमाडौँ कीर्तिपुर वडा नं. ६ र ललितपुर महानगरपालिका वडा नं. १८ स्थित बागमती नदीको बहाव क्षेत्रमा थुप्रिएको गेग्य्रान व्यवस्थापनका सन्दर्भमा सरोकारवाला निकायले अध्ययन सुरु गरेका छन्
विद्युतीय सवारी : आकर्षण बढ्दो, चालक अन्योल
विद्युतीय सवारीसाधनप्रति आकर्षण बढ्दो छ । पेट्रोलियम पदार्थबाट चल्ने निजी तथा सार्वजनिक सवारीसाधनलाई क्रमशः विद्युतीय सवारीसाधनले विस्थापन गर्दै छन् तर दक्ष र प्राविधिक ज्ञान नहुँदा विद्युतीय सवारीसाधन दुर्घटना भइरहेका छन् ।
चोभार गल्छीमा गेग्रान, बाढी थुनिने जोखिम
सङ्घीय सरकारका निकाय र स्थानीय सरकारबिच समन्वय नहुँदा काठमाडौँ उपत्यकाको चोभारस्थित गल्छीमा थुप्रिएको माटो, बालुवा, ढुङ्गासहित गेग्रान हटाउन ढिलाइ भएको छ । काठमाडौँ कीर्तिपुर वडा नं. ६ र ललितपुर महानगरपालिका वडा नं. १८ स्थित बागमती नदी बहाव क्षेत्रमा थुप्रिएको गेग्रान व्यवस्थापनमा अलमल भएको हो ।
सहरमा बाढीको सन्त्रास
काठमाडौँ उपत्यकावासीले सहरी बाढीको प्रताडना भोग्न सुरु गरेको झन्डै एक दशक भइसकेको छ । बर्खा याममा परेको पानीको निकास नहुँदा, खोला, नदीको बहाब क्षेत्र मिचेर संरचना निर्माण गर्दा र परेको पानी सिधै खोलामा मिसिएपछि ‘सहरी बाढी’ ले खोलाकिनार र आसपासका बस्ती डुबानमा पर्ने गरेका छन् ।
दीर्घकालीन समाधान खोज्दै सरकार
भनिन्छ, ‘कुनै देशको सार्वजनिक यातायात कस्तो छ भन्ने कुराको जवाफ ती देशका राजधानीमा कुद्ने मोटरसाइकलको सङ्ख्याले दिन्छ ।’
६३ खर्ब लगानी आवश्यक
आगामी १० वर्षमा २८ हजार पाँच सय मेगावाट जलविद्युत् उत्पादन पुर्याउने महत्वाकाङ्क्षी लक्ष्यसहितको विद्युत् विकास मार्गचित्र निर्माण गरिए पनि लगानीका सन्दर्भमा भने प्रस्ट कार्ययोजना बन्न सकेको छैन ।
अबको मुद्दा सुदृढ गणतन्त्र
विसं २०५९ असोज १८ गते शाह वंशका अन्तिम शासक तत्कालीन राजाबाट ‘शाही घोषणा’ मार्फत जननिर्वाचित प्रधानमन्त्रीलाई अपदस्थ गरेपछि मुलुकमा सर्वत्र शाही कदमको विरोध सुरु भयो ।
अर्थतन्त्र सुधारमा केन्द्रित
सरकारले आर्थिक वर्ष २०८२/८३ का लागि प्रस्तुत गरेको बजेट अर्थतन्त्र सुधारमा केन्द्रित छ यद्यपि यसको कार्यान्वयनका लागि हस्तक्षेपकारी ढङ्गले काम गर्नुपर्ने प्रतिक्रिया आएको छ ।
गणतन्त्रको उपलब्धि, नागरिक पहुँचमा तीन वटै अङ्ग
नेपाली जनताको सात दशकभन्दा लामो त्याग, बलिदानीपूर्ण जनसङ्घर्ष र जनआन्दोलनबाट सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्थापना भएको १७ वर्ष पूरा भएको छ ।
समृद्धिको आधार जलविद्युत
नेपालमा अहिले तीन हजार ५०० मेगावाट विद्युत उत्पादन क्षमता विकास भएको छ । आन्तरिक उपभोगसहित नेपालले विद्युत् निर्यात आगामी दस वर्षमा २८ हजार ५०० मेगावाट गर्ने महत्वाकाङ्क्षी लक्ष्य लिएको छ तर ऊर्जा उत्पादनको यो आयाम एकाएक विकास भएको होइन । नेपालको विद्युत् विकासको ऐतिहासिक शृङ्खला विसं १९६८ जेठ ९ गते सुरु भएको हो ।
-original-thumb.jpg)
सहरी क्षेत्रमै ‘सिङ्कहोल’ को खतरा
कास्कीको पोखरा महानगरपालिका–१६ स्थित अर्मलासहित विभिन्न क्षेत्रमा २०७० साल यता सिङ्कहोल अर्थात् जमिन भासिने र गहिरो खाल्डो पर्ने सिलसिला चलिरहेको छ ।
नेपालका चौबिस स्थान भासिने खतरामा
नेपालका २४ स्थान ‘सिङ्कहोल’ निर्माण हुने अर्थात् जमिन भासिने खतरामा छन् । खानी तथा भूगर्भ विभाग र भौगर्भिक अध्येताले २०५५ सालयता गरेको अध्ययन अनुसार तराई, मधेशसहित पहाडी जिल्लामा जमिन भासिने खतरा देखिएको हो ।
बोरिङकै कारण भासियो जमिन
बिस वर्षअघि गरिएको इन्जिनियरिङ अध्ययनमै मकवानपुरको हेटौँडा उपमहानगरपालिका–१६ गैरीगाउँलाई खतरापूर्ण भनिए पनि लापरबाही गरेर बोरिङ गरेपछि गाडी भासिएको हो ।
दूतावाससँग छैन नेपालीको तथ्याङ्क
जम्मु काश्मीर, पन्जाब, राजस्थान, गुजरात र हिमाञ्चल प्रदेशमा कार्यरत नेपालीको वास्तविक सङ्ख्या सरकारी निकायसँगै छैन । भारतका यी पाँच राज्यमा हजारौँ नेपाली कार्यरत रहे पनि उनीहरूको अवस्थाबारे दिल्लीस्थित नेपाली राजदूतावास नै अनभिज्ञ रहेको छ ।
