विद्यार्थी राजनीतिका उम्मेदवार धेरै
आगामी मङ्सिर ४ गते हुने प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभा निर्वाचनमा केन्द्रीय विद्यार्थी सङ्गठनको राजनीतिक पृष्ठभूमिबाट आएका उम्मेदवार उल्लेख्य छन् । प्रमुख दल नेपाली कांग्रेस, नेकपा (एमाले), नेकपा (माओवादी केन्द्र)लगायत साना दलले समेत पार्टीको ‘नर्सरी’ मानिने विद्यार्थी सङ्गठनलाई आधार बनाएर उदाएका व्यक्तिलाई सङ्घीय र प्रदेश सभा सदस्यको उम्मेदवार बनाएका छन् । यसरी प्रतिस्पर्धामा आएकामध्ये केही पार्टीको केन्द्रीय राजनीतिमा जमिसकेका छन् । केही भने भर्खरै चुनावी अनुभव लिँदै छन् ।
प्रदेश सभामा एकल बहुमत कठिन
आगामी निर्वाचनमा प्रदेश सभातर्फ राजनीतिक दलले सातवटै प्रदेशमा एकल बहुमत पाउन कठिन देखिएको छ । सातवटै प्रदेशमा प्रत्यक्ष निर्वाचन प्रणालीतर्फ राजनीतिक दलका उम्मेदवारको सङ्ख्यालाई आधार मान्दा दलले एकल बहुमत पाउने सम्भावना न्यून देखिएको हो ।
निर्वाचन क्षेत्र फेर्नेमा उपल्ला नेता नै धेरै
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले प्रतिनिधि सभा सदस्यका लागि गोरखा क्षेत्र नं. २ बाट उम्मेदवार बन्नुभएको छ । मङ्सिर ४ गते हुने निर्वाचनका लागि अध्यक्ष प्रचण्डले गृह जिल्ला चितवन छोडेर गोरखा जानुभएको हो।
हट्ने भए जोखिमपूर्ण विद्युत् क्याबिनेट
मानिसको ज्यान नै खतरामा पर्ने गरी सडकपेटीमा राखिएका विद्युत्का क्याबिनेट हटाइने भएको छ । ती क्याबिनेट हटाउन नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले नयाँ डिजाइन गरेको छ । काठमाडौँ उपत्यकामा विद्युत्का तार भूमिगत गर्दा पैदलयात्रीको अधिकार क्षेत्रका सडकपेटीमा बनाइएका क्याबिनेट जोखिमपूर्ण छन् । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले ‘खतरायुक्त’ सङ्केतसहित उच्च भोल्टका क्याबिनेट राख्दा पैदलयात्रीको जीवन जोखिममा पर्दै आएको हो ।
महिलालाई उम्मेदवार बनाउन कन्जुस्याइँ
राज्यका सबै निकायमा महिला सहभागिता ३३ प्रतिशत सुनिश्चित हुनुपर्ने माग गरिँदै आए पनि यस पटकको निर्वाचनमा समेत दलहरूले महिलालाई पत्याएनन् । प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभा निर्वाचनमा महिला नेतृत्वप्रतिको दलहरूको अविश्वास, तालमेल र गठबन्धनका नाममा महिलालाई उम्मेदवार हुनबाट वञ्चित तुल्याइएको छ ।
रोजगारीका लागि विदेशिने दोब्बर
श्रम गन्तव्य मुलुकमा कोरोना महामारीको चाप खुकुलो हुँदै गर्दा नेपालबाट श्रमका लागि विदेशिने नेपालीको सङ्ख्या पनि उल्लेख्य बढ्न थालेको छ । चालू आर्थिक वर्ष २०७९/८० को पहिलो दुई महिनामा वैदेशिक रोजगारीमा जानेको सङ्ख्या अघिल्लो वर्षको सो अवधिको तुलनामा दोब्बरभन्दा बढीले वृद्धि भएको छ ।
सबै पालिकालाई प्रदेश राजधानीसँग जोडिने
सरकारले प्रदेश र स्थानीय तहबीच बहुआयामिक नेटवर्क निर्माण गर्ने उद्देश्यले स्थानीय तहको केन्द्रदेखि सातवटै प्रदेश सरकारको राजधानीसम्म पक्की सडक सञ्जालले जोड्ने भएको छ। स्थानीय तहको केन्द्रदेखि प्रदेश राजधानीसम्म सहज रूपमा सवारीसाधनको आवतजावत गर्न सकिने गरी पक्की सडक सञ्जालले जोड्न लागिएको हो। तीन वर्षअगाडि नै प्रदेशको राजधानीदेखि स्थानीय तहको केन्द्रसम्म पक्की सडक सञ्जालले जोड्ने भनिए पनि बजेटको अभाव र योजनाको कार्यान्वयन कुन निकायले गर्ने भन्ने अन्योलका कारण कार्यक्रम अगाडि बढ्न सकेको थिएन। चालू आर्थिक वर्षका लागि सरकारले
विजय प्रतीकको पर्व ‘मोहनी नख’
‘मोहनी नख’ अर्थात् दशैं। नेवार समुदायमा दशैंलाई मोहनी नख भन्ने चलन छ। नेवार समुदायले ठूलो महत्त्वका साथ मनाउने अन्य पर्वबाहेक मोहनी नख पनि एक हो। सामान्य भाषामा मोहनी भन्नाले मोहनी लगाउनु, मन्त्रमुग्ध बनाउनु वा आफ्नो बनाउनु भन्ने बुझिन्छ। संस्कृतिविद् पुरुषोत्तम श्रेष्ठका अनुसार नेवा धार्मिक सांस्कृतिक जीवनमा दशैंलाई मोहनी नख भन्ने गरिन्छ। जस
सुपथ मूल्यका पसलमा आकर्षण
चाडपर्वमा उपभोक्तालाई सहुलियत मूल्यमा दैनिक उपभोग्य वस्तु उपलब्ध गराउने गरी खुलाइएका सुपथ मूल्य पसल करिब एक साताका लागि बन्द हुने भएका छन् ।
टेलिकम कम्पनी गाभिन सक्ने
बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाजस्तै टेलिकम कम्पनी पनि एकापसमा गाभिन सक्ने भएका छन् । नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणले हालै पारित गरेको दूरसञ्चार सेवा प्रदायक गाभिने(मर्जर) तथा प्राप्ति(एक्विजिसन)सम्बन्धी नियमावली, २०७९ ले यस्तो बाटो खुला गरेको हो । नियमावलीले कुनै एउटा टेलिकम कम्पनीले अर्को टेलिकम कम्पनी प्राप्ति गर्ने आधार पनि खुलाइदिएको छ ।
फुटपाथमा ज्यानैको खतरा
काठमाडौँका सडकपेटीमा मानिसको ज्यान खतरामा पार्न सक्ने चार सय भोल्टसम्मका क्याबिनेट बक्स राखिएका छन्। एक त साँघुरा फुटपाथ त्यसमा पनि नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले ‘खतरायुक्त’ सङ्केतसहित उच्च भोल्टका क्याबिनेट बक्स राख्दा पैदलयात्रीको जीवन सधैँ जोखिममा पर्ने गरेको छ। बाटोघाटोमा निर्वाध र निस्फिक्रीसाथ हिँडडुल गर्न पाउने सर्वसाधारणको नैसर्गिक अधिकारसमेत हनन भएको छ।
फुटपाथमा ज्यानैको खतरा
काठमाडौँका सडकपेटीमा मानिसको ज्यान खतरामा पार्न सक्ने चार सय भोल्टसम्मका क्याबिनेट बक्स राखिएका छन्। एक त साँघुरा फुटपाथ त्यसमा पनि नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले ‘खतरायुक्त’ सङ्केतसहित उच्च भोल्टका क्याबिनेट बक्स राख्दा पैदलयात्रीको जीवन सधैँ जोखिममा पर्ने गरेको छ। बाटोघाटोमा निर्वाध र निस्फिक्रीसाथ हिँडडुल गर्न पाउने सर्वसाधारणको नैसर्गिक अधिकारसमेत हनन भएको छ।
फुटपाथमा ज्यानैको खतरा
काठमाडौँका सडकपेटीमा मानिसको ज्यान खतरामा पार्न सक्ने चार सय भोल्टसम्मका क्याबिनेट बक्स राखिएका छन्। एक त साँघुरा फुटपाथ त्यसमा पनि नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले ‘खतरायुक्त’ सङ्केतसहित उच्च भोल्टका क्याबिनेट बक्स राख्दा पैदलयात्रीको जीवन सधैँ जोखिममा पर्ने गरेको छ। बाटोघाटोमा निर्वाध र निस्फिक्रीसाथ हिँडडुल गर्न पाउने सर्वसाधारणको नैसर्गिक अधिकारसमेत हनन भएको छ।
फुटपाथमा ज्यानैको खतरा
काठमाडौँका सडकपेटीमा मानिसको ज्यान खतरामा पार्न सक्ने चार सय भोल्टसम्मका क्याबिनेट बक्स राखिएका छन्। एक त साँघुरा फुटपाथ त्यसमा पनि नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले ‘खतरायुक्त’ सङ्केतसहित उच्च भोल्टका क्याबिनेट बक्स राख्दा पैदलयात्रीको जीवन सधैँ जोखिममा पर्ने गरेको छ। बाटोघाटोमा निर्वाध र निस्फिक्रीसाथ हिँडडुल गर्न पाउने सर्वसाधारणको नैसर्गिक अधिकारसमेत हनन भएको छ।
मासुमा आत्मनिर्भर
सुरेशकुमार यादवकाठमाडौँ, असोज १० गते । दशैँ भन्नेबित्तिकै राम्रो लगाउने र मीठो खाने बेला हो । नेपालीको मीठो खानामा मासु पर्ने नै भयो । त्यसैले चाडपर्वमा खासगरी दशैँमा मासुको खपत बढी हुन्छ । गरिब होस् या धनी, दशैँमा मासुको जोहो गर्नेपर्ने बाध्यता जस्तै हुन्छ । दशैँमा मासुको खपत बढी हुने भएपछि त्यसैअनुसारको आपूर्ति पनि हुनुपर्छ । गाउँघरतिर किसानले दशैँका लागि भनेर अघिदेखि नै खसीबोका, च्याङ्ग्रा, राँगो, भेडा, हाँस, कुखुराको जोहो गरेका हुन्छन् तर सहर बजारतिर भने दशैँकै बेला किन्नुपर्ने बाध्यता छ । त्यसैले दशैँका बेला गाउँगाउँबाट सहर बजारमा खसीबोकालगायतका पशुपन्छी पु¥याइन्छन् । यतिले मात्रै नपुगेर तिब्बत र भारतबाट पनि खसीबोका, च्याङ्ग्रा आयात गरिन्छ । ५ प्रतिशत आयात२०७७ चैतमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले मासुजन्य पदार्थमा मुलुक आत्मनिर्भर भएको घोषणा गर्नुभएको थियो तर अझै तयारी मासु आयात गर्नुपर्ने अवस्थाको अन्त्य भएको छैन । दशैँका बेला मासु र खसीबोका आयात भइरहेको कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्कले देखाउँछ । अरू बेला भने स्वदेशी उत्पादनले पुगिरहेको छ ।“विदेशबाट थोरै मात्रामा आयात गर्नुपर्छ, त्यसले गर्दा मासुमा नेपाल लगभग आत्मनिर्भर नै छ,” पशुसेवा विभागका प्रवक्ता डा. चन्द्र ढकालले भन्नुभयो । उहाँका अनुसार नेपाललाई चाहिने ९५ प्रतिशत मासु नेपालमै उत्पादन हुन्छ । करिब ५ प्रतिशत मासु आयात हुन्छ । दशैँमा सबैभन्दा बढी खपत हुने खसीको मासु हो तर खसीको मासुसँगै कुखुरा, हाँसलगायत चराजन्य मासु तथा माछाको माग पनि बढ्छ । त्यसले गर्दा मासुसँगै माछाको खपत पनि दशैँमा बढेको देखिन्छ ।गत वर्षको तथ्याङ्क हेर्ने हो भने ३९८ मेट्रिक टन मात्र मासु आयात भएको छ । गत वर्ष ५५ हजार वटा खसी आयात भएको थियो, यो निकै कम हो । त्यसलै नेपाल मासुमा आत्मनिर्भर रहेको उहाँले दाबी गर्नुभयो । स्वदेशमा पाँच लाख टन उत्पादननेपालमा भैँसी, राँगो, खसी, बोका, सुँगुर, बङ्गुर, कुखुरा, हाँस, भेडा, च्याङ्ग्रालगायतको मासु उत्पादन हुने गरेको छ । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्कअनुसार गत आर्थिक वर्ष भँैसी, राँगो, खसी, बोका, सुँगुर, बङ्गुर, कुखुरा, हाँस, भेडाको सङ्ख्या नौ करोड ४८ लाख ३० हजार थियो । गत वर्ष पाँच लाख २० हजार ७४२ मेट्रिक टन मासु उत्पादन भएको थियो । उत्पादन भएका सबै मासु नेपालमै खपत हुने गरेका छन् । प्रतिव्यक्ति १८.१ केजी खपतनेपालीले संयुक्त राष्ट्रसङ्घको खाद्य तथा कृषि सङ्गठनले तोकेको न्यूनतम मापदण्डभन्दा बढी मासु उपभोग गर्छन् । सङ्गठनले एक जना व्यक्तिले वर्षमा कम्तीमा १४ केजी मासु उपभोग हुनुपर्ने देखाएको छ । यसका आधारमा नेपालमा मासुको न्यूनतम आवश्यकता नै तीन लाख ८० हजार मेट्रिक टन हुन आउँछ । जब किनेपालमा पाँच लाख मेट्रिक टनभन्दा बढी मासु उत्पादन हुन्छ । विभागका अनुसार नेपालमा एक जनाले औसतमा वार्षिक १८.१ केजी मासु खाइरहेका छन् । यो तथ्याङ्कले पनि नेपाल मासुमा आत्मनिर्भर रहेको पुष्टि हुन्छ तर दशैँजस्तो चाडपर्वमा केही अपुगजस्तो देखिने गरेको छ । प्रवक्ता ढकालका अनुसार अन्य समयभन्दा दशैँमा मासुको खपत बढी हुन्छ । दशैँकै सात दिनमा मात्र ९१ हजार ९०६ मेट्रिक टन मासु खपत हुन्छ । यसमा कुखुरा र हाँसको तथ्याङ्क समावेश छैन । दशैँमा मात्र करिब ३० लाख खसीबोका, तीन हजार दुई सयवटा च्याङ्ग्रा, एक हजार पाँच सयवटा राँगा र ९१ हजार किलो माछा खपत हुने पशु सेवा विभागले जनाएको छ ।
मासुमा आत्मनिर्भर
सुरेशकुमार यादवकाठमाडौँ, असोज १० गते । दशैँ भन्नेबित्तिकै राम्रो लगाउने र मीठो खाने बेला हो । नेपालीको मीठो खानामा मासु पर्ने नै भयो । त्यसैले चाडपर्वमा खासगरी दशैँमा मासुको खपत बढी हुन्छ । गरिब होस् या धनी, दशैँमा मासुको जोहो गर्नेपर्ने बाध्यता जस्तै हुन्छ । दशैँमा मासुको खपत बढी हुने भएपछि त्यसैअनुसारको आपूर्ति पनि हुनुपर्छ । गाउँघरतिर किसानले दशैँका लागि भनेर अघिदेखि नै खसीबोका, च्याङ्ग्रा, राँगो, भेडा, हाँस, कुखुराको जोहो गरेका हुन्छन् तर सहर बजारतिर भने दशैँकै बेला किन्नुपर्ने बाध्यता छ । त्यसैले दशैँका बेला गाउँगाउँबाट सहर बजारमा खसीबोकालगायतका पशुपन्छी पु¥याइन्छन् । यतिले मात्रै नपुगेर तिब्बत र भारतबाट पनि खसीबोका, च्याङ्ग्रा आयात गरिन्छ । ५ प्रतिशत आयात२०७७ चैतमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले मासुजन्य पदार्थमा मुलुक आत्मनिर्भर भएको घोषणा गर्नुभएको थियो तर अझै तयारी मासु आयात गर्नुपर्ने अवस्थाको अन्त्य भएको छैन । दशैँका बेला मासु र खसीबोका आयात भइरहेको कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्कले देखाउँछ । अरू बेला भने स्वदेशी उत्पादनले पुगिरहेको छ ।“विदेशबाट थोरै मात्रामा आयात गर्नुपर्छ, त्यसले गर्दा मासुमा नेपाल लगभग आत्मनिर्भर नै छ,” पशुसेवा विभागका प्रवक्ता डा. चन्द्र ढकालले भन्नुभयो । उहाँका अनुसार नेपाललाई चाहिने ९५ प्रतिशत मासु नेपालमै उत्पादन हुन्छ । करिब ५ प्रतिशत मासु आयात हुन्छ । दशैँमा सबैभन्दा बढी खपत हुने खसीको मासु हो तर खसीको मासुसँगै कुखुरा, हाँसलगायत चराजन्य मासु तथा माछाको माग पनि बढ्छ । त्यसले गर्दा मासुसँगै माछाको खपत पनि दशैँमा बढेको देखिन्छ ।गत वर्षको तथ्याङ्क हेर्ने हो भने ३९८ मेट्रिक टन मात्र मासु आयात भएको छ । गत वर्ष ५५ हजार वटा खसी आयात भएको थियो, यो निकै कम हो । त्यसलै नेपाल मासुमा आत्मनिर्भर रहेको उहाँले दाबी गर्नुभयो । स्वदेशमा पाँच लाख टन उत्पादननेपालमा भैँसी, राँगो, खसी, बोका, सुँगुर, बङ्गुर, कुखुरा, हाँस, भेडा, च्याङ्ग्रालगायतको मासु उत्पादन हुने गरेको छ । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्कअनुसार गत आर्थिक वर्ष भँैसी, राँगो, खसी, बोका, सुँगुर, बङ्गुर, कुखुरा, हाँस, भेडाको सङ्ख्या नौ करोड ४८ लाख ३० हजार थियो । गत वर्ष पाँच लाख २० हजार ७४२ मेट्रिक टन मासु उत्पादन भएको थियो । उत्पादन भएका सबै मासु नेपालमै खपत हुने गरेका छन् । प्रतिव्यक्ति १८.१ केजी खपतनेपालीले संयुक्त राष्ट्रसङ्घको खाद्य तथा कृषि सङ्गठनले तोकेको न्यूनतम मापदण्डभन्दा बढी मासु उपभोग गर्छन् । सङ्गठनले एक जना व्यक्तिले वर्षमा कम्तीमा १४ केजी मासु उपभोग हुनुपर्ने देखाएको छ । यसका आधारमा नेपालमा मासुको न्यूनतम आवश्यकता नै तीन लाख ८० हजार मेट्रिक टन हुन आउँछ । जब किनेपालमा पाँच लाख मेट्रिक टनभन्दा बढी मासु उत्पादन हुन्छ । विभागका अनुसार नेपालमा एक जनाले औसतमा वार्षिक १८.१ केजी मासु खाइरहेका छन् । यो तथ्याङ्कले पनि नेपाल मासुमा आत्मनिर्भर रहेको पुष्टि हुन्छ तर दशैँजस्तो चाडपर्वमा केही अपुगजस्तो देखिने गरेको छ । प्रवक्ता ढकालका अनुसार अन्य समयभन्दा दशैँमा मासुको खपत बढी हुन्छ । दशैँकै सात दिनमा मात्र ९१ हजार ९०६ मेट्रिक टन मासु खपत हुन्छ । यसमा कुखुरा र हाँसको तथ्याङ्क समावेश छैन । दशैँमा मात्र करिब ३० लाख खसीबोका, तीन हजार दुई सयवटा च्याङ्ग्रा, एक हजार पाँच सयवटा राँगा र ९१ हजार किलो माछा खपत हुने पशु सेवा विभागले जनाएको छ ।
मासुमा आत्मनिर्भर
सुरेशकुमार यादवकाठमाडौँ, असोज १० गते । दशैँ भन्नेबित्तिकै राम्रो लगाउने र मीठो खाने बेला हो । नेपालीको मीठो खानामा मासु पर्ने नै भयो । त्यसैले चाडपर्वमा खासगरी दशैँमा मासुको खपत बढी हुन्छ । गरिब होस् या धनी, दशैँमा मासुको जोहो गर्नेपर्ने बाध्यता जस्तै हुन्छ । दशैँमा मासुको खपत बढी हुने भएपछि त्यसैअनुसारको आपूर्ति पनि हुनुपर्छ । गाउँघरतिर किसानले दशैँका लागि भनेर अघिदेखि नै खसीबोका, च्याङ्ग्रा, राँगो, भेडा, हाँस, कुखुराको जोहो गरेका हुन्छन् तर सहर बजारतिर भने दशैँकै बेला किन्नुपर्ने बाध्यता छ । त्यसैले दशैँका बेला गाउँगाउँबाट सहर बजारमा खसीबोकालगायतका पशुपन्छी पु¥याइन्छन् । यतिले मात्रै नपुगेर तिब्बत र भारतबाट पनि खसीबोका, च्याङ्ग्रा आयात गरिन्छ । ५ प्रतिशत आयात२०७७ चैतमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले मासुजन्य पदार्थमा मुलुक आत्मनिर्भर भएको घोषणा गर्नुभएको थियो तर अझै तयारी मासु आयात गर्नुपर्ने अवस्थाको अन्त्य भएको छैन । दशैँका बेला मासु र खसीबोका आयात भइरहेको कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्कले देखाउँछ । अरू बेला भने स्वदेशी उत्पादनले पुगिरहेको छ ।“विदेशबाट थोरै मात्रामा आयात गर्नुपर्छ, त्यसले गर्दा मासुमा नेपाल लगभग आत्मनिर्भर नै छ,” पशुसेवा विभागका प्रवक्ता डा. चन्द्र ढकालले भन्नुभयो । उहाँका अनुसार नेपाललाई चाहिने ९५ प्रतिशत मासु नेपालमै उत्पादन हुन्छ । करिब ५ प्रतिशत मासु आयात हुन्छ । दशैँमा सबैभन्दा बढी खपत हुने खसीको मासु हो तर खसीको मासुसँगै कुखुरा, हाँसलगायत चराजन्य मासु तथा माछाको माग पनि बढ्छ । त्यसले गर्दा मासुसँगै माछाको खपत पनि दशैँमा बढेको देखिन्छ ।गत वर्षको तथ्याङ्क हेर्ने हो भने ३९८ मेट्रिक टन मात्र मासु आयात भएको छ । गत वर्ष ५५ हजार वटा खसी आयात भएको थियो, यो निकै कम हो । त्यसलै नेपाल मासुमा आत्मनिर्भर रहेको उहाँले दाबी गर्नुभयो । स्वदेशमा पाँच लाख टन उत्पादननेपालमा भैँसी, राँगो, खसी, बोका, सुँगुर, बङ्गुर, कुखुरा, हाँस, भेडा, च्याङ्ग्रालगायतको मासु उत्पादन हुने गरेको छ । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्कअनुसार गत आर्थिक वर्ष भँैसी, राँगो, खसी, बोका, सुँगुर, बङ्गुर, कुखुरा, हाँस, भेडाको सङ्ख्या नौ करोड ४८ लाख ३० हजार थियो । गत वर्ष पाँच लाख २० हजार ७४२ मेट्रिक टन मासु उत्पादन भएको थियो । उत्पादन भएका सबै मासु नेपालमै खपत हुने गरेका छन् । प्रतिव्यक्ति १८.१ केजी खपतनेपालीले संयुक्त राष्ट्रसङ्घको खाद्य तथा कृषि सङ्गठनले तोकेको न्यूनतम मापदण्डभन्दा बढी मासु उपभोग गर्छन् । सङ्गठनले एक जना व्यक्तिले वर्षमा कम्तीमा १४ केजी मासु उपभोग हुनुपर्ने देखाएको छ । यसका आधारमा नेपालमा मासुको न्यूनतम आवश्यकता नै तीन लाख ८० हजार मेट्रिक टन हुन आउँछ । जब किनेपालमा पाँच लाख मेट्रिक टनभन्दा बढी मासु उत्पादन हुन्छ । विभागका अनुसार नेपालमा एक जनाले औसतमा वार्षिक १८.१ केजी मासु खाइरहेका छन् । यो तथ्याङ्कले पनि नेपाल मासुमा आत्मनिर्भर रहेको पुष्टि हुन्छ तर दशैँजस्तो चाडपर्वमा केही अपुगजस्तो देखिने गरेको छ । प्रवक्ता ढकालका अनुसार अन्य समयभन्दा दशैँमा मासुको खपत बढी हुन्छ । दशैँकै सात दिनमा मात्र ९१ हजार ९०६ मेट्रिक टन मासु खपत हुन्छ । यसमा कुखुरा र हाँसको तथ्याङ्क समावेश छैन । दशैँमा मात्र करिब ३० लाख खसीबोका, तीन हजार दुई सयवटा च्याङ्ग्रा, एक हजार पाँच सयवटा राँगा र ९१ हजार किलो माछा खपत हुने पशु सेवा विभागले जनाएको छ ।
मासुमा आत्मनिर्भर
सुरेशकुमार यादवकाठमाडौँ, असोज १० गते । दशैँ भन्नेबित्तिकै राम्रो लगाउने र मीठो खाने बेला हो । नेपालीको मीठो खानामा मासु पर्ने नै भयो । त्यसैले चाडपर्वमा खासगरी दशैँमा मासुको खपत बढी हुन्छ । गरिब होस् या धनी, दशैँमा मासुको जोहो गर्नेपर्ने बाध्यता जस्तै हुन्छ । दशैँमा मासुको खपत बढी हुने भएपछि त्यसैअनुसारको आपूर्ति पनि हुनुपर्छ । गाउँघरतिर किसानले दशैँका लागि भनेर अघिदेखि नै खसीबोका, च्याङ्ग्रा, राँगो, भेडा, हाँस, कुखुराको जोहो गरेका हुन्छन् तर सहर बजारतिर भने दशैँकै बेला किन्नुपर्ने बाध्यता छ । त्यसैले दशैँका बेला गाउँगाउँबाट सहर बजारमा खसीबोकालगायतका पशुपन्छी पु¥याइन्छन् । यतिले मात्रै नपुगेर तिब्बत र भारतबाट पनि खसीबोका, च्याङ्ग्रा आयात गरिन्छ । ५ प्रतिशत आयात२०७७ चैतमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले मासुजन्य पदार्थमा मुलुक आत्मनिर्भर भएको घोषणा गर्नुभएको थियो तर अझै तयारी मासु आयात गर्नुपर्ने अवस्थाको अन्त्य भएको छैन । दशैँका बेला मासु र खसीबोका आयात भइरहेको कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्कले देखाउँछ । अरू बेला भने स्वदेशी उत्पादनले पुगिरहेको छ ।“विदेशबाट थोरै मात्रामा आयात गर्नुपर्छ, त्यसले गर्दा मासुमा नेपाल लगभग आत्मनिर्भर नै छ,” पशुसेवा विभागका प्रवक्ता डा. चन्द्र ढकालले भन्नुभयो । उहाँका अनुसार नेपाललाई चाहिने ९५ प्रतिशत मासु नेपालमै उत्पादन हुन्छ । करिब ५ प्रतिशत मासु आयात हुन्छ । दशैँमा सबैभन्दा बढी खपत हुने खसीको मासु हो तर खसीको मासुसँगै कुखुरा, हाँसलगायत चराजन्य मासु तथा माछाको माग पनि बढ्छ । त्यसले गर्दा मासुसँगै माछाको खपत पनि दशैँमा बढेको देखिन्छ ।गत वर्षको तथ्याङ्क हेर्ने हो भने ३९८ मेट्रिक टन मात्र मासु आयात भएको छ । गत वर्ष ५५ हजार वटा खसी आयात भएको थियो, यो निकै कम हो । त्यसलै नेपाल मासुमा आत्मनिर्भर रहेको उहाँले दाबी गर्नुभयो । स्वदेशमा पाँच लाख टन उत्पादननेपालमा भैँसी, राँगो, खसी, बोका, सुँगुर, बङ्गुर, कुखुरा, हाँस, भेडा, च्याङ्ग्रालगायतको मासु उत्पादन हुने गरेको छ । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयको तथ्याङ्कअनुसार गत आर्थिक वर्ष भँैसी, राँगो, खसी, बोका, सुँगुर, बङ्गुर, कुखुरा, हाँस, भेडाको सङ्ख्या नौ करोड ४८ लाख ३० हजार थियो । गत वर्ष पाँच लाख २० हजार ७४२ मेट्रिक टन मासु उत्पादन भएको थियो । उत्पादन भएका सबै मासु नेपालमै खपत हुने गरेका छन् । प्रतिव्यक्ति १८.१ केजी खपतनेपालीले संयुक्त राष्ट्रसङ्घको खाद्य तथा कृषि सङ्गठनले तोकेको न्यूनतम मापदण्डभन्दा बढी मासु उपभोग गर्छन् । सङ्गठनले एक जना व्यक्तिले वर्षमा कम्तीमा १४ केजी मासु उपभोग हुनुपर्ने देखाएको छ । यसका आधारमा नेपालमा मासुको न्यूनतम आवश्यकता नै तीन लाख ८० हजार मेट्रिक टन हुन आउँछ । जब किनेपालमा पाँच लाख मेट्रिक टनभन्दा बढी मासु उत्पादन हुन्छ । विभागका अनुसार नेपालमा एक जनाले औसतमा वार्षिक १८.१ केजी मासु खाइरहेका छन् । यो तथ्याङ्कले पनि नेपाल मासुमा आत्मनिर्भर रहेको पुष्टि हुन्छ तर दशैँजस्तो चाडपर्वमा केही अपुगजस्तो देखिने गरेको छ । प्रवक्ता ढकालका अनुसार अन्य समयभन्दा दशैँमा मासुको खपत बढी हुन्छ । दशैँकै सात दिनमा मात्र ९१ हजार ९०६ मेट्रिक टन मासु खपत हुन्छ । यसमा कुखुरा र हाँसको तथ्याङ्क समावेश छैन । दशैँमा मात्र करिब ३० लाख खसीबोका, तीन हजार दुई सयवटा च्याङ्ग्रा, एक हजार पाँच सयवटा राँगा र ९१ हजार किलो माछा खपत हुने पशु सेवा विभागले जनाएको छ ।
सभामुखको कार्यकालको विवाद उत्कर्षमा
सभामुखको कार्यकालको विवाद उत्कर्षमा पुगेको छ । यसअघि राजनीतिक वृत्तमा मात्र सीमित रहेको विवादले औपचारिक रूपमा सङ्घीय संसद् सचिवालयमा समेत प्रवेश पाएको छ । निर्वाचन आयोगले गरेको व्याख्या र यसअघिको अभ्यासका आधारमा भन्दै राष्ट्रिय सभा अध्यक्षको निर्देशनमा निजी सचिवालयले सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाको अध्यक्षतामा भएको व्यवस्थापन समितिको निर्णय कार्यान्वयन नगर्न महासचिवलाई पत्राचार गरेपछि विवाद चर्किने देखिएको छ । राष्ट्रिय सभाका अध्यक्ष तथा सचिवको अनुपस्थितिमा भएको उक्त निर्णय कार्यान्वयन नगर्न आइतबार निजी सचिवालयले महासचिवलाई पत्राचार गरेको हो ।
सभामुखको कार्यकालको विवाद उत्कर्षमा
सभामुखको कार्यकालको विवाद उत्कर्षमा पुगेको छ । यसअघि राजनीतिक वृत्तमा मात्र सीमित रहेको विवादले औपचारिक रूपमा सङ्घीय संसद् सचिवालयमा समेत प्रवेश पाएको छ । निर्वाचन आयोगले गरेको व्याख्या र यसअघिको अभ्यासका आधारमा भन्दै राष्ट्रिय सभा अध्यक्षको निर्देशनमा निजी सचिवालयले सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाको अध्यक्षतामा भएको व्यवस्थापन समितिको निर्णय कार्यान्वयन नगर्न महासचिवलाई पत्राचार गरेपछि विवाद चर्किने देखिएको छ । राष्ट्रिय सभाका अध्यक्ष तथा सचिवको अनुपस्थितिमा भएको उक्त निर्णय कार्यान्वयन नगर्न आइतबार निजी सचिवालयले महासचिवलाई पत्राचार गरेको हो ।
सभामुखको कार्यकालको विवाद उत्कर्षमा
सभामुखको कार्यकालको विवाद उत्कर्षमा पुगेको छ । यसअघि राजनीतिक वृत्तमा मात्र सीमित रहेको विवादले औपचारिक रूपमा सङ्घीय संसद् सचिवालयमा समेत प्रवेश पाएको छ । निर्वाचन आयोगले गरेको व्याख्या र यसअघिको अभ्यासका आधारमा भन्दै राष्ट्रिय सभा अध्यक्षको निर्देशनमा निजी सचिवालयले सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाको अध्यक्षतामा भएको व्यवस्थापन समितिको निर्णय कार्यान्वयन नगर्न महासचिवलाई पत्राचार गरेपछि विवाद चर्किने देखिएको छ । राष्ट्रिय सभाका अध्यक्ष तथा सचिवको अनुपस्थितिमा भएको उक्त निर्णय कार्यान्वयन नगर्न आइतबार निजी सचिवालयले महासचिवलाई पत्राचार गरेको हो ।
सभामुखको कार्यकालको विवाद उत्कर्षमा
सभामुखको कार्यकालको विवाद उत्कर्षमा पुगेको छ । यसअघि राजनीतिक वृत्तमा मात्र सीमित रहेको विवादले औपचारिक रूपमा सङ्घीय संसद् सचिवालयमा समेत प्रवेश पाएको छ । निर्वाचन आयोगले गरेको व्याख्या र यसअघिको अभ्यासका आधारमा भन्दै राष्ट्रिय सभा अध्यक्षको निर्देशनमा निजी सचिवालयले सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाको अध्यक्षतामा भएको व्यवस्थापन समितिको निर्णय कार्यान्वयन नगर्न महासचिवलाई पत्राचार गरेपछि विवाद चर्किने देखिएको छ । राष्ट्रिय सभाका अध्यक्ष तथा सचिवको अनुपस्थितिमा भएको उक्त निर्णय कार्यान्वयन नगर्न आइतबार निजी सचिवालयले महासचिवलाई पत्राचार गरेको हो ।
कानुन एकातिर, काम अर्कैतिर
सरकारी नीति नियम बन्छन् तर कार्यान्वयन तहमा उल्लङ्घन हुन्छन् भन्ने आमगुनासो छ। त्यस्तो कसरी हुन्छ भन्ने उदाहरण चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको स्वर्ण महोत्सव तथा राष्ट्रिय संरक्षण दिवस बनेको छ। चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज मुख्यालय कसरामा वन तथा वातावरणमन्त्री प्रदीप यादवको प्रमुख आतिथ्यमा शुक्रबार भव्य रूपमा मनाइएको कार्यक्रममा दोहोरो रूपमा कानुन र निर्णयको उल्लङ्घन भयो।
भ्रमणमा प्राविधिक, प्रयोगशाला प्रभावित
टेकुस्थित राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशालामा कार्यरत निर्देशकलगायत पाँच जना स्वास्थ्यकर्मी एकैपटक विदेश तथा स्वेदश भ्रमणमा जाँदा सेवाग्राही समस्यामा परेका छन्। प्रयोगशालामा रक्त क्यान्सर पत्ता लगाउने सेवा उपलब्ध हुँदाहुँदै एकसाथ त्यत्तिका स्वास्थ्यकर्मीको भ्रमणले बिरामी परीक्षणका लागि निजी प्रयोगशालामा पठाउने गरिएको छ। पाँच जनामध्ये तीन जना विदेश भ्रमणमा हुनुहुन्छ भने दुई जना स्वदेश भ्रमणमा हुनुहुन्छ।
चाडपर्वमा बढी दुर्घटना
बर्सेनि चाडपर्वका बखत बढी सवारी दुर्घटना हुने गरेको छ । सडक दुर्घटनाका कारण थुप्रैले ज्यान गुमाउने गरेका छन् । बिहीबार मात्रै मकवानपुर र रुकुमपूर्वमा भएका सवारी दुर्घटनामा परी ११ जनाको ज्यान गएको छ भने ३० जनाभन्दा धेरै घाइते भएका छन् । दशैँको घटस्थापनादेखि पूर्णिमासम्म देशभर औसत छ सयभन्दा बढी सवारी दुर्घटना हुने गरेको र त्यसमा परी एक सय जनाभन्दा बढी मानिसले ज्यान गुमाउनुपरेको प्रहरीको तथ्याङ्कमा छ ।
.JPG)