पैँतिस हजारले गरे कालिञ्चोक भगवतीको दर्शन

बाबुराम शर्मा 

दोलखा, मङ्सिर १ गते । धार्मिक तथा पर्यटकीय महत्त्व बोकेको दोलखाको कालिञ्चोक भगवतीको दर्शन गर्नेहरू तीन साताको अवधिमा झन्डै ३५ हजारभन्दा बढी पुगेका छन् । घटस्थापनादेखि तिहारको भाइटीकासम्ममा ३४ हजार ७२९ श्रद्धालु भक्तजनले भगवतीको दर्शन गरेका बताइएको छ । कालिञ्चोक दर्शन लिमिटेडका सन्देश सिवाकोटीका अनुसार घटस्थापनादेखि तिहारको भाइटीकासम्ममा १९ हजार ७८६ ले केबुलकार चढेका छन् । केबुलकारमा पालो नपाएपछि आधाभन्दा बढी हिँडेरै कालिञ्चोक भगवतीको दर्शन गर्न पुगेका थिए । 

कुरीका होटल सुनापातीका व्यवसायी हरि ओलीले भन्नुभयो, “केबुलकार चढ्न नपाएपछि १४ हजार ९४३ जनाले पैदल यात्रा गरी कालिञ्चोक भगवतीको दर्शन गरे ।” करिब डेढ घण्टा पैदल हिँडेपछि भगवतीको दर्शन गर्न सकिन्छ । समुद्री सतहदेखि तीन हजार ८४२ मिटर उचाइमा अवस्थित कालिञ्चोक भगवतीबारे केही किंवदन्ती प्रचलित छ । परापूर्व कालमा कुतीबाट खासा हुँदै भेडा ल्याउँदा कालिञ्चोकबाटै ल्याउनु पथ्र्याे । यहाँ आइपुग्दा सातवटा भेडा हराएका थिए । त्यसपछि गोठालाले कामेर बक्दै अबिर, केशरी र भेटी चढाएपछि भेडा हराउन छाडेको जनविश्वास छ । त्यसपछि कालिञ्चोक भगवतीलाई मान्ने व्रmम सुरु भएको स्थानीय मकरध्वज तामाङले बताउनुभयो । 

स्कन्दपुराणमा कामाचल गिरि हिमवत् खण्डमा हिमालय पर्वत र कालीपुराणमा कलिञ्जर भन्ने उल्लेख भएको ठाउँ नै कालिञ्चोक रहेको यससँग सम्बन्धित जानकारहरू बताउँछन् । उनीहरूका अनुसार तीन हजार वर्षसम्म तपस्या गरेर पार्वतीले राक्षस मारेको स्थान नै कालिञ्चोक हो । यहाँ जनैपूर्णिमा, कृष्णाष्टमीसमेतमा विशेष मेला लाग्ने गर्छ । मेलामा धाँमीझाँव्रmीको ठुलो भिड हुने गर्छ भने अन्य भक्तजन पनि छोराछोरी, धनसम्पत्ति, विद्या प्राप्तिका लागि वरदान माग्न आउने गरेका स्थानीयवासी बताउँछन् । यहाँ कुनै भगवतीको मूर्ति देख्न पाइँदैन । बाह्रै महिना पानी रहिरहने एउटा कुण्ड छ । भक्तजनले त्यसैलाई कालिञ्चोक भगवती मानी पुज्ने गर्छन् । 

कालिञ्चोके भगवतीको दर्शनका लागि चरीकोट–कुरी १८ किलोमिटर कच्ची सडक निर्माण भएको छ । कुरीमा सैयौँ होटल र लज बनेका छन् । कुरीबाट मन्दिरसम्म पुग्न केबुलकारको पनि व्यवस्था भएको छ । महत्त्वपूर्ण र सुरक्षित, धार्मिक तथा पर्यटकीय स्थलका रूपमा विकास गर्न स्थानीय सरकार जुर्मुराउन लागेको छ । कालिञ्चोकमा केबुलकार निमार्णसँगै यो क्षेत्रमा आउनेका सङ्ख्यामा वृद्धि भएको छ । आन्तरिक र बाह्य पर्यटकको चाप बढेसँगै यहाँका होटलमा लगानी थपिँदै गएको छ । आसपासका सुन्द्रावती, लापिलाङ र कालिञ्चोक गाउँपालिकाबाट पनि सडक सञ्जाल जोडिन थालेका छन् । हराभराका लागि वृक्षरोपण पनि गरिने गुरुयोजना बनेको छ । काठमाडौँतिरबाट त आवतजावत छँदै छ, अब दक्षिणतिर झापासमेतबाट आवतजावत गर्न प्याकेजका रूपमा व्यवस्था मिलाउन लागिएको पनि कालिञ्चोक गाउँपालिकाका अध्यक्ष अर्जुन शिवाकोटीले जानकारी दिनुभयो । 

केबुलकार नचढ्दा पनि कुरी बजारदेखि उकालो करिब एक घण्टा पैदल यात्रा गरी कालिञ्चोक भगवती स्थानमा सहजै पुग्न सकिन्छ । कालिञ्चोक भगवती दोलखा जिल्लाको रमणीय एवं धार्मिक हिसाबले महत्त्वपूर्ण स्थानका रूपमा परिचित छ । कालिञ्चोक माताको आँगनमा उभिएर पूर्वदेखि पश्चिमम्म हिमाल नै हिमालको लाइन देख्दा यहाँ पुग्ने सबैले स्वर्ग पुगेको अनुभूति गर्छन् । कच्ची मोटरबाटोमा जिप, गाडी र मोटरसाइकल चलाउन सकिन्छ । सुक्खायाममा यदाकदा मिनीबस पनि चलाउन सकिन्छ । यद्यपि यस बाटोमा नियमित सार्वजनिक सवारीसाधन उपलब्ध छैन । 

चरीकोटबाट करिब एक घण्टाको हिँडाइपछि देउराली भन्ज्याङ पुगिन्छ । देउरालीमा तीन/चार वटा पसल मात्रै छन् । त्यहाँबाट माथि उक्लिएपछि कुरी नपुगेसम्म बाटोमा पसल भेटिँदैनन् । त्यहाँबाट घना जङ्गलको बाटो हिँड्नु पर्छ । यातायातका साधन नचल्दा करिब पाँच घण्टाको उकालो चढेपछि बल्ल कुरी पुगिन्छ । कुरी बास बस्ने ठाउँ हो । यहाँ धेरै होटल खुलिसकेका छन् । कुरीमा बास बसेपछि बिहान ५/६ बजे कालिञ्चोक डाँडा उक्लिन सकिन्छ । घाम लागेपछि ठाडो उकालो चढ्न गाह्रो हुन्छ । हिउँदमा मोटरसाइकल वा गाडी रिजर्भ गरेर पनि यहाँसम्म जान सकिन्छ तर बाटो निकै जोखिमपूर्ण छ । ढुङ्गा बिछ्याएको बाटो धेरै ठाडो छ । गाडीबाट पनि करिब तीन घण्टा लाग्ने भएकाले यो ठाउँमा हिँडेरै जानुको बेग्लै मज्जा छ ।