आवासविहीन बिजमायालाई घर

नेत्र शाही 
जुम्ला, मङ्सिर १४ गते । जुम्लाको गुठिचौर गाउँपालिका–५ फोइगाउँकी बिजमाया जैसी लामो समयदेखि घर नहुँदा कठिन परिस्थितिमा बस्नुपर्ने बाध्यता थियो । ६ वर्ष पहिले हिउँले घर भत्किएपछि आर्थिक अभावामा घर बनाउन नसकी वर्षौदेखि टहरामा बस्दै आउनुभएको थियो । तीन वर्षसम्म सानो काठको टहरामा १२ वर्षीया  छोरी र १४ वर्षीय छोरा त्यसैमा सुत्ने र त्यसभित्र खाना पकाएर खानु पर्ने बाध्यता थियो ।

काठको टहरामा वर्खामा पानी पस्ने र हिँउदमा हिँउ पस्ने गर्थ्यो, जसका कारण उहाँ छिमेकीको घरमा बास बस्न बाध्य हुनुहुन्थ्यो ।  अहिले भने बिजमाया जैसीको घर निर्माण भएको छ । बिजमाया जैसी टहरामा बसिरहेको खबर पाएपछि आर्थिक सहयोगका लागि पहल गरिदिन भन्दै पत्रकार महासंघका तत्कालीन उपाध्यक्ष दिलामाया शाहीको सम्पर्कमा पत्रकार महासंघमा पुग्नुभयो, माइनस डिग्रीको चिसोमा आबासविहीन भएको खबरपछि सञ्चार माध्यामले प्रथामिकता दिएका थिए । तत्कालीन समयमा पत्रकार महासंघले स्थानीय सरकार तथा सरोकारवाला निकायसँग समन्वय समेत गरेको थियो ।

गाउँपालिकाले एक लाख बजेट सहयोग गरेपछि अहिले बिजमायाको घरको आधार तयार भयो । अहिले उहाँको दुईतले चार कोठे ढुङ्गा र काठको घर निर्माण भएको छ । भान्सा पनि छुट्टै रहेको छ । करिब दुई सय मिटर चौडा जग्गामा फराकिलो घर भएपछि अहिले ठुलो समस्याबाट टर्यो ।

बिजमायाको घर निर्माण भएपछि त्यहाँ पुग्दा खुशीका आशु बगाउदै ऋण थपिए पनि घर निर्माण भएकोमा खुशी व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले आफ्नो घर निर्माणमा सानो सहयोग गरेकोमा गाउँपालिका र सरोकारवाला निकायलाई धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभयो । उहाँले अहिले घरमा सुत्न सजिलो भएको बताउनुभयो । अब छोरा छोरी ठुलो भइसके छुट्टै सुत्न मिल्ने घर बनाउन तपाईहरुको ठुलो सहयोग रहेकोमा धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभयो ।

घरविहीन बिजयमायाको हाल बनेको घरको अवस्था अवलोकन गर्न राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगको टिम पनि पुगेको छ । आयोगका कर्णाली प्रदेश जुम्ला शाखा प्रमुख कल्पना आचार्य नेपालले घर नभएका उहाँको घर निर्माण भएकोमा सरोकारवाला निकायलाई धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभयो । दिमा आमाघर जुम्लाका अध्यक्ष तथा पत्रकार दिलमाया शाही उहाँको घरको अवस्था हेर्दा नाजुक थियो । अहिले पक्कि घर निर्माण भएकोमा खुशी व्यक्त गर्नुभयो ।

पाँच लाख ऋण 
पत्रकारको पहलमा गुठिचौर गाउँपालिकाले रु एक लाख रकम विनियोजन भएर सहयोग भएपछि घरको आधार बन्यो । तर घर निर्माण हुन पाँच लाखभन्दा बढी ऋण लागेको छ । दिदि, बहिनी र समूह सहकारीबाट पाँच लाखभन्दा बढी ऋण घरमा लागेकाले समस्या भएको उहाँले बताउनुभयो । अर्को छोरा उच्च शिक्षा अध्ययन गर्न भर्ना भयो तर फम भर्ने रकम नहुँदा समस्या भएको छ । अहिले छोरा पनि स्कुल छोडेर भारतमा व्यापार गर्न भनेर गएको छ । छोरी भने कक्षा ९ मा पढिरहेकी छन् । छोरा भिजन जैसी पनि खुशी हुनुहुन्छ ।

गुठिचौर गाउँपालिका अध्यक्ष दानबहादु्र बुढाले सञ्चारकर्मीको पहलमा सानो सहयोग गरेका थियौं, आज खुशी लागेको बताउनुभयो । उपाध्यक्ष शान्ति मल्ल भण्डारीले त्यो कुरा कार्यपालिकामा प्रथामिकताका साथ राखेर एक लाख बजेट बिनियोजन गरिएको बताउनुभयो ।

हिँउले भत्किएको घर बनाउन नसक्दा वर्षौदेखि सानो टहरामा बस्न बाध्य बिजमायाका छोरी सृजना जैसीले भन्थिन “आमा ! हाम्रो घर कहिले बनाउने ? बिजमाया भक्कानिँदै भन्नुहुन्थ्यो, “छोराछोरीको यो कुराले म त्यही काठको टहरामा बसेर मुख छोपेर रुने गरेकी थिए ।” तर अब घर बन्यो ।