राजन रावत
हुम्ला, चैत २१ गते । हुम्ला र बाजुरा जिल्लाको सिमानामा रहेक दुबै जिल्लाका बस्ती पहिरोको उच्च जोखिममा छन् । सिमाना कवाडीमा दुवैतिरका गाउँँहरु भिरालो र पहिरो खस्ने जमिन भएको स्थानमा बस्ती रहेको कारण पहिरोको उच्च जोखिममा परेका हुन् ।
सिमाना कवाडीमा हुम्ला पट्टी ताँजाकोट गाउँपालिका–२ मा बस्दै आउनुभएका कर्णप्रसाद जैसीले बस्ती नै पहिरोको उच्च जोखिममा रहेको तर अन्य विकल्प नभएपछि स्थानीयलाई बस्नै पर्ने बाध्यता रहेको बताउनुभयो । बर्खामा बढी पानी पर्ने बित्तिक्कै माथिबाट भल बगेर घरघरमा पस्ने समस्या वर्षेनी भोगी रहेको बताउँदै सधै चिन्तामै बस्नु परि रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
हुम्लाका वस्तीका स्थानीय वर्खामा धेरै पानी परे बाजुरातर्फ जाने गर्दै आउनुभएको छ । यता बाजुरा जिल्ला हिमाली गाउँपालिका– ५ मा पर्ने कवाडीको बस्तीको अवस्था पनि उस्तै छ । बाजुरातर्फको कवाडीका व्यापारी कर बुढथापाले हिउँदमा ठिकै भएपनि वर्खामा भने डराईडराई बस्तीमा वस्नु परि रहेको बताउनुभयो ।
हुम्लापट्टी भन्दा बाजुरापट्टी कम भिरालो भएपनि पहिरोको उच्च जोखिमै रहेको उहाँले बताउनुभयो । स्थान कवाडी भएपनि सो स्थानमा बाजुराको रुगिन गाउँका स्थानीय बस्दै आउनुभएको छ । बाजुरातर्फको कवाडीमा सत्तरी घरधुरीको बसोवास हुँदै आएको छ ।
बर्खामा सँधै लेदोसहितको भल बगी रहने भएपछि हालसम्म मानवीय क्षेती भने नभएको बताउँदै बुढथापाले डरत्रास बस्नु परि रहेको उहाँले बताउनुभयो । केही वर्ष अगाडीमाथि भिरबाट चट्टान खसेर तीन वटा घरलाई क्षेती पुर्याएको सम्झदै उहाँँले बस्ती नै स्थान्तरण गर्नु उपयुक्त समाधानको उपाय भएको बताउनुभयो ।
हुम्ला जिल्ला ताँजाकोट गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष सुरेन्द्र थापाले कवाडीको बस्ती पहिरोको उच्च जोखिममा रहेको बताउँदै यसलाई जिल्ला विपद व्यवस्थापन समितिले पनि जोखिमको बस्तीमा रुपमा पहिचान गरेको बताउनुभयो । बस्ती जोखिम भएको कारण यसलाई स्थान्तरण गर्न अबश्यक रहेको उहाँँले बताउनुभयो ।
यता हिमाली गाउँपालिकाका अध्यक्ष बिष्णुबहादुर मल्लले एउटा सिङ्गो बस्ती नै पहिरोको उच्च जोखिममा रहेको र आफ्नो पहिलो कार्यकालबाट बस्ती स्थान्तरणको लागि प्रयास गरिएको भएपनि त्यसले सार्थकता नभएको बताउनुभयो ।
वर्खा लाग्ने बित्तिक्कै कवाडीका स्थानीयको आफुलाई सुरक्षित राख्ने व्यवस्थाका लागि फोन आउने गरेको कारण पनि स्थानीय कति डरमा वस्छन भन्ने थाहा पाउन कठिन नभएको उहाँले बताउनुभयो । दुबै जिल्लाका पहिरोको जोखिममा रहेका वस्तीका बासिन्दाहरुलाई सुरक्षित स्थानमा सार्न आवश्यक रहेको र त्यसका लागि प्रदेश र सङ्घीय सरकारले ध्यान दिन जरुरी रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
