स्थानीय तह पुनर्संरचना आयोगको सिफारिस अनुसार २०७३ सालमा स्थापना भएको सप्तरीको छिन्नमस्ता गाउँपालिकाको नाम प्रसिद्ध छिन्नमस्ता भगवती शक्तिपीठको नामबाट नामङ्कन गरिएको छ । गाउँपालिकाको दक्षिणमा भारतीय सीमा, पूर्वमा तिलाठी कोइलाडी गाउँपालिका र उत्तरमा विष्णुपुर गाउँपालिका र पश्चिममा राजगढ गाउँपालिका र भारतीय सीमा क्षेत्रसँग जोडिएको छ । साबिक बरही वीरपुर, कोचाबखारी, छिन्नमस्ता र लालापट्टी गरी चार वटा गाविस मिसाएर गठन भएको यस गाउँपालिकामा सात वटा वडा छन् । स्थानीय तहको दोस्रो निर्वाचनमा पालिकाको अध्यक्षमा निर्वाचित लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी नेपालका बिघानन्द चौधरीसँग गोरखापत्रका सप्तरी समाचारदाता देवरामप्रसाद यादवले गर्नुभएको कुराकानी :
गाउँपालिका अध्यक्षका रूपमा काम गर्नुभएको दुई वर्ष अवधिलाई स्वयं कसरी मूल्याङ्कन गर्नुहुन्छ ?
छिन्नमस्ता गाउँपालिकालाई आर्थिक रूपमा समृद्धि बनाउन, सामाजिक रूपान्तरण गर्न र गाउँपालिकाले आत्मसात् गरेको नारा ‘समृद्ध छिन्नमस्ताको आधार, कृषि, पर्यटन र दिगो पूर्वाधार’ लाई सार्थक तुल्याउन विगत दुई वर्ष निकै महìवपूर्ण रह्यो । यो अवधिमा यहाँको भौतिक पूर्वाधार, शिक्षा, पर्यटन, स्वास्थ्यमा सुधार भएको छ । शिक्षा, स्वास्थ्य र सरसफाइलाई पनि प्राथमिकतामा राखेर काम भइरहेको छ । गाउँवासीमा परेको समस्याको समाधान, सार्वजनिक जग्गाको अतिव्रmमण रोक्ने काम भएको छ । यी दुई वर्षमा हामी ऐन, कानुन र कार्यविधि निर्माणमा पनि बढी केन्द्रित भयौँ । अहिले हामीलाई आवश्यक पर्ने धेरै जसो ऐन, कानुन र कार्यविधि बनिसकेकाले आगामी दिनमा सहज ढङ्गले काम गर्न सक्ने भएका छौँ ।
जनतासामु गरिएका प्रतिबद्धता पूरा गर्न के कस्ता काम भइरहेका छन् ?
हामीले चुनावका बेला जनतामाझ गरेका प्रतिबद्धता अनुसार किसानको जीवनस्तर सुधार गर्न कृषिमा विद्युतीकरणको काम सुरु भएको छ । किसानको खेत खेतमा विद्युत् लाइन जडान हुन्छ । ग्रामीण बेरोजगार महिलाका लागि सिप र रोजगारीसहितको एकीकृत योजना ल्याउने तयारी गरेको छु । अब परिणाम देखिने गरी काम हुने छ ।
विद्यालय शिक्षा सुधारका लागि के गरिरहनुभएको छ ?
पहिले जस्तो शिक्षकमा अनुशासनहीनता र विद्यालय नै नआई तलब खाने परिपाटीको अन्त्य भएको छ । म आफैँ विद्यालयको अनुगमनमा निस्किरहेको हुन्छु । दिवा खाजामा विगतमा हुँदै आएको अनियमितता रोकिएको छ । गाउँपालिकाभित्रका १९ वटै सामुदायिक विद्यालयमा नियमित पठनपाठन हुन्छ । विद्यालयमा शिक्षकको दरबन्दी मिलानको काम भएको छ ।
गाउँपालिकाका जीर्ण र साँघुरा सडक सुधारका लागि के गर्दै हुनुहुन्छ ?
हामी निर्वाचित भएर आएपछि सङ्घ प्रदेश र पालिकाको समेत बजेटबाट सडक ढलान, नयाँ सडक निर्माण गरेका छौँ । आर्थिक वर्ष २०८१÷८२ मा पालिकास्तरीय सडक निर्माण थालनी हुने छन् । यहाँको सडक चौडा पार्न ठुलो चुनौती छ तर पनि हामीले त्यसको सुरुवात गरेका छौँ । चेतनाको कमीले गर्दा यहाँका बासिन्दाले सडकमा फोहोर गर्ने गरेका छन् । जनचेतना अभिवृद्धि भएपछि यी समस्या विस्तारै हट््ने छ ।
सामाजिक न्यायतर्फ के काम भइरहेको छ ?
सामाजिक न्यायका लागि उपाध्यक्षको नेतृत्वमा रहेको न्यायिक समितिमा आइपुगेका मुद्दाको छिनोफानो गरेर सामाजिक न्याय दिलाउन सफल रहेको छ । सामाजिक माहोल बनाउन शान्तिपूर्ण रूपमा अगाडि बढ्दा नै भौतिक विकास सार्थक हुने भएकाले यस क्षेत्रमा पनि अपेक्षाकृत राम्रो काम भएको छ । भौतिक विकाससँगै सामाजिक न्याय भएको नमुना गाउँपालिका बनाउने हाम्रो साझा लक्ष्य छ । न्यायिक समितिमा आएको उजुरीमा अधिकांश मेलमिलापबाट समाधान भएका छन् । मेलमिलाप हुन नसकेका केही उजुरी अदालत जाने गरेका छन् । त्यस्तो कुनै ठुलो समस्या आइपरेको छैन ।
कर्मचारी र जनप्रतिनिधिबिच समन्वय कस्तो छ ?
धेरै जसो स्थानीय तहमा कर्मचारी र जनप्रतिनिधिबिच खटपटका कुरा बेलाबखत सुन्छु । हाम्रो गाउँपालिकाको कामकाज गरिरहँदा अहिलेसम्म त्यस्तो ठुला मनमुटाव र विवाद भएको छैन । कर्मचारी र जनप्रतिनिधि मिलेर काम गरिरहेका छौँ ।
स्वास्थ्य सेवाका लागि के के काम भएको छ ?
स्वास्थ्य क्षेत्रमा पनि राम्रै काम भइरहेको छ । वडा नं. १ बरहीवीरपुर, वडा न.ं ५ लौखरम, वडा नं. ३ सखडामा बर्थिङ सेन्टर स्थापना गरेर प्रसूति सेवा दिइरहेको छ । स्वास्थ्य संस्थाबाट ज्येष्ठ नागरिक, गर्भवती तथा सुत्केरीका लागि जटिल प्रकारका अवस्थामा निःशुल्क एम्बुलेन्स सेवा प्रवाहलगायतका काम गरिरहेका छौँ । विपन्न दलितलाई स्वास्थ्य उपचारका लागि स्वास्थ्य शाखाबाट सहयोग भइरहेको छ । स्वयंसेविकाहरूलाई सव्रिmय बनाउने, उच्च मनोबलका साथ काम गर्न स्रोतसाधनले भ्याएसम्म परिणाम दिइने गरी काम भइरहेको छ ।
गाउँपालिकामा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगको टोलीले छानबिन र स्थलगत अनुगमन गरेको छ । यसलाई कसरी हेर्नुभएको छ ?
अख्तियारको टोली आएर आयोजना अनुगमन गरेर मेरो आँखा पुग्न नसकेको ठाउँमा निगरानी गरेर गाउँपालिकाको सम्पूर्ण टिमलाई सचेत गराएको छ । यसले मलाई सहयोग भएको छ । योसँगै कामै नगरी भुक्तानी लिन चाहनेलाई पनि सजग गराएको मैले ठानेको छु ।
गाउँपालिकाको ठुला योजना र कार्यक्रम के के छन् ?
हामी सीमित स्रोतसाधनका कारण यसले धेरै ठुल्ठुला योजना र कार्यव्रmम बनाउन सक्दैन । हामीले जनतासँग प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने कृषि, शिक्षा, स्वास्थ्य, सरसफाइ, विकास जस्ता विषयमै काम गर्नुपर्ने हुन्छ । शिक्षा यस गाउँपालिकाको पहिलो प्राथमिकतामा पर्छ । शिक्षा र स्वास्थ्यलाई प्राथमिकता दिँदै बजेट विनियोजन गर्दै आएका छौँ ।
तपाईंले कृषि र पर्यटनका क्षेत्रमा के कस्तो कार्य गर्नुभएको छ ?
आकासे पानीको भरमा खेतीपाती गर्दै आएका किसानका लागि सिँचाइ सुविधा अगाडि बढाएका छौँ । भौतिक संरचना निर्माणमा सडक, पुल, पुलेसा, नालालगायतका काममा तीव्रता दिइएको छ । त्यस्तै पर्यटन पूर्वाधार निर्माण, संरचनाको मर्मतसम्भारका कार्य गर्दै आइरहेको छ । पर्यटकीयस्थलमा सडक पहुँच पु¥याउन प्रयास भएको छ । लालेश्वरनाथ मन्दिर, सन्तोशी मन्दिर, रामजानकी मन्दिर, दिनाभद्री मन्दिर, कृष्ण मन्दिरको धार्मिक तथा सांस्कृतिक पक्षलाई उजागर गर्दै पर्यटकीय क्षेत्रका रूपमा विकास गर्दै लगिने छ ।
छिन्नमस्ता भगवती मन्दिरको विकासलाई कसरी हेर्नुभएको छ ?
छिन्नमस्ता गाउँपालिकाको समृद्धिको प्रमुख आधार भनेको धार्मिक पर्यटन नै हो । वार्षिक हजारौँ भक्तजन आउने छिन्नमस्ता मन्दिरलाई व्यवस्थित तथा आकर्षित बनाउन गुरुयोजना बनाएर काम गर्दै छौँ । छिन्नमस्ता, राजविराज र हनुमाननगर कङ्कालिनीलाई धार्मिक सर्किटका रूपमा जोड दिइने लक्ष्य छ । यहाँका होटेललाई पर्यटनमैत्री बनाउन, आतिथ्यसम्बन्धी तालिम दिन थालेका छौँ । छिन्नमस्ता भगवती मन्दिरनजिक रहेको पोखरीमा सन्ध्या आरती सुरु गरिएको छ ।
किसानको समस्यालाई कसरी समाधान गर्दै हुनुहुन्छ ?
हामीले किसानलाई रासायनिक मलको अभाव हुन दिएका छैनौँ । माटो परीक्षणदेखि उन्नत जातका बिउ वितरण, मल खाद्य, किटनाषक औषधी, उपकरण अनुदानमा वितरण गर्ने कार्य गरेका छौँ । कृषकको गोठमा पुगेर पशु स्वास्थ्य शिविर सञ्चालन गर्ने, गोठ सुधार कार्यव्रmम, उपकरण, औजार अनुदानमा प्रदान गर्ने गरेका छौँ । कृषकले उत्पादन गरेको कृषि उपजलाई सङ्कलन गरी बजारीकरण गर्ने योजना छ ।
काम गर्दा कस्ता कस्ता चुनौती सामना गर्नुपरेको छ ?
मुख्य चुनौती भनेको राजनीतिक तवरबाट नागरिकलाई भ्रमित पार्ने काम भइरहेको हुन्छ । नागरिकलाई भ्रमित पारेर गलत सन्देश प्रवाह गर्न खोजिन्छ । नेताले निजी स्वार्थका लागि अनावश्यक घुसपैठ गरिदिँदा काम गर्न अप्ठ्यारो पर्छ । केही अपवादबाहेक राजनीतिक दलका नेताबाट विकासका काममा सहयोग पाइरहेको छु । साथै आमनागरिकले समेत उत्तिकै साथ दिएका छन् । मेरो कार्यकालमा गाउँपालिकालाई नमुना गाउँपालिकाका रूपमा विकास गर्ने छु ।
