एक सय उनन्चालिस जना अझै अज्ञात
गत जेठ १ गते गौशाला नगरपालिका–४, रजखोरस्थित दलित बस्तीका १३ देखि १७ वर्ष उमेर समूहका छ जना बालबालिका सम्पर्कविहीन भए । बेपत्ता हुनेमा चार जना बालिका रहेकाले उनीहरूलाई प्रलोभनमा पारेर भारततर्फ लगिएको आशङ्का गरियो । मुसहर बस्तीमा रुवाबासी चल्यो । प्रहरीले लामो प्रयासपछि गौशालाबाट हराएका ती बालबालिकालाई चार दिनपछि पहाडी जिल्ला तेह्रथुमको सङ्व्रmान्ति बजारबाट सकुशल उद्धार ग¥यो । उनीहरू कसरी त्यहाँसम्म पुगे ? त्यहाँबाट कहाँ लैजान लागिएको थियो ? स्पष्ट हुन सकेको छैन । बालबालिका सम्पर्कमा आएपछि हराएको
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित तामाङ भाषा
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित तामाङ भाषा
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित संस्कृत भाषा
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित संस्कृत भाषा
आज छोनाम (न्वागी) मनाउँदै चेपाङ समुदाय
चेपाङ समुदायले आज छोनाम (न्वागी) पर्व मनाउँदै छन् । चेपाङ समुदायको राष्ट्रिय धार्मिक पर्वका रूपमा मनाइने हरेक वर्ष भदौ २२ मा यो पर्व मनाउने चलन छ ।
निजामती कर्मचारीको जवाफदेहिता
मानिसको जन्मदेखि मृत्युसम्मको आवश्यकतापूर्ति र सेवाका लागि सरकारले गर्ने कार्यको निमित्त नियुक्त मानव स्रोत अर्थात् निजामती कर्मचारीको दिवस अर्थात् निजामती सेवा दिवस आज । विसं २०१३ भदौ २२ मा निजामती सेवा ऐन, २०१३ बाट यस सेवाको गठन गरिएको हो । तोकिएको कार्यसम्पन्न गर्न सरकारले निजामती कर्मचारीलाई निश्चित पारिश्रमिक, विभिन्न किसिमका भत्ता, अन्य विभिन्न किसिमका सेवा र अवसर मौद्रिक र गैरमौद्रिक रूपमा प्रदान गर्छ । निजामती सेवामा प्रवेश गर्नु हँसीठट्टाको खेल वा चानचुने काम होइन । देशको सबैभन्दा शिक्षित र बौद्धिक नागरिकले कडा प्रतिस्पर्धात्मक विभिन्न चरणका परीक्षा उत्तीर्ण गरेर नियुक्त हुने अवसर पाउँछन् ।
सुशासनमा नवीन सोच
सार्वजनिक चासो र सरोकारको सम्बोधन, समस्या समाधान तथा राष्ट्रिय/अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा सरकारले गरेका प्रतिबद्धता पूरा गर्न सार्वजनिक नीतिको निर्माण तथा कार्यान्वयन गरिन्छ । विद्वान् थोमस डाईका अनुसार सरकारले गर्ने वा नगर्ने भन्ने सम्बन्धमा लिने निर्णय नै सार्वजनिक नीति हो । सरकारका प्रत्येक निर्णयको असर र प्रभाव सम्बद्ध क्षेत्र/समुदायमा अल्पकालीन तथा दीर्घकालीन रूपमा पर्दछ । नेपालमा शासकीय संरचनाको परिवर्तनपछि प्रदेश तथा स्थानीय
निजामती सेवाको भविष्य
‘निजामती’ शब्दले सरकारी सेवामा कार्यरत कर्मचारी र तिनको समूहलाई जनाउँछ, जसले प्रशासनिक र कार्यकारी जिम्मेवारी वहन गर्छन् । यो शब्द विशेष गरी सरकारी निकायमा कार्यरत स्थायी कर्मचारीलाई इङ्गित गर्न प्रयोग हुन्छ, जो सरकारी नीति, योजना र कार्यक्रमको कार्यान्वयनमा संलग्न हुन्छन् । सामान्यतया, ‘निजामती’ शब्दले राज्यको सेवा र प्रशासनलाई समर्थन गर्ने कर्मचारीको समूहलाई बुझाउँछ । निजामती सेवा भनेको देशको प्रशासनिक ढाँचाको एक महत्वपूर्ण अङ्ग हो, जस
व्यावसायिक र सिर्जनशील प्रशासन : विकास, समृद्धि र सुशासन
राज्य सञ्चालनको स्थायी संयन्त्र नै प्रशासन हो । नीति निर्मातालाई राज्यका नीति निर्माणमा तटस्थ र निष्पक्ष सल्लाह दिई राम्रो र कार्यान्वयनयोग्य नीति बनाउन तथा त्यसलाई सफल कार्यान्वयन गरी राज्यको कर्तव्य पूरा गर्ने लक्ष्यसहित संविधान र कानुनबमोजिम स्थापित निकाय हो, प्रशासन । राज्यले लिएको दीर्घकालीन नीति अनुरूप मुलुकको समग्र विकास, समृद्धि र सुशासन कायम गर्न प्रशासनको सिप, कुशलता र बुद्धिमत्तापूर्ण निर्णय क्षमता महत्वपूर्ण रहन्छन् । आफूले गर्नुपर्ने कानुनले निर्दिष्ट गरेको कार्य कुशलतापूर्वक, कम लागत र समयमा, बढी प्रतिफल प्राप्त गर्ने गरी सम्पन्न गर्न सक्ने अवस्था व्यावसायिकता हो । अवस्था हे
-original-thumb.jpg)
कर्मचारीले आत्ममूल्याङ्कन गर्न जरुरी छ
परिवर्तित प्रणाली अनुसार काम गर्न नसक्ने कर्मचारीले पद ओगटेर बसिरहनुको अर्थ नहुने बताउनुहुन्छ मुख्य सचिव एकनारायण अर्याल । निजामती प्रशासनलाई सेवाग्राहीमैत्री, स्वच्छ, सक्षम र जिम्मेवार संयन्त्रका रूपमा विकास गर्न ढिला भइसकेको उहाँको तर्क छ । तिनै तहका सरकारले नागरिकले चाहे अनुसारको सेवा दिन नसकेको गुनासो गर्दै आएका छन् । निजामती सेवा दिवस कसरी मनाउँदै हुनुहुन्छ, नागरिकलाई प्रशासनप्रति भरोसा जगाउन के कस्तो योजना छ, सरकारको लक्ष्य पूरा गर्न निजाम
‘पाँच/दस पैसा बक्सिस दिन्थे’
काठमाडौँ लगन गोफलटोलमा जन्मिनुभएका चित्रकार हरिप्रसाद शर्मा ८७ वर्षको हुनुभयो । इतिहासका घटना, पात्र र परिवेशलाई चित्रकलामा उतार्नुहुने शर्माले पृथ्वीनारायण शाहको कान्तिपुरमाथिको आक्रमण, सम्राट् अशोकको लुम्बिनी तीर्थयात्रा, अरनिकोको चीन प्रस्थानको क्षण, रानीपोखरी उद्घाटनको दृश्यलगायत दर्जनौँ ऐतिहासिक घटनालाई क्यानभासमा उतार्नुभएको छ । प्रस्तुत छ, चित्रकारिताको विषयमा केन्द्रित रहेर कलाकार शर्मासँग गोरखापत्र समाचारदाता सुकृत नेपालले गर्नुभएको कुराकानी :
बसको ठक्करबाट दुई जनाको मृत्यु
नवलपुरको गैँडाकोट नगरपालिका वडा नं १० को भैसाखोरीमा गए राति बसको ठक्करबाट दुई जनाको मृत्यु भएको छ ।
नेवाः सांस्कृतिक ज्ञानकोश सार्वजनिक
नेवाः समुदायको सम्पूर्ण जानकारी समावेश गरिएको ‘नेवाः सांस्कृतिक ज्ञानकोश’ राजधानीमा शुक्रबार सार्वजनिक गरिएको छ । नेपाल भाषा एकेडेमीले काठमाडौँ महानगरपालिकासँगको सहकार्यमा ल्याएको सो ज्ञानकोशका दुर्गालाल श्रेष्ठ, कालु कुम्हाः, यज्ञमानपति वज्राचार्य, सुवर्णकेशरी चित्रकार र श्रीगोपाल प्रजापतिले संयुक्त रूपमा सार्वजनिक गर्नुभएको हो । नेवाः सांस्कृतिक ज्ञानकोशमा नेवार समुदायको सम्पूर्ण विवरण समेटिएको छ । ज्ञानकोश ‘नेवाः म्हसीका, ‘संस्कृति व सम्पदा’, ‘भाषा, लिपि व साहित्य’, ‘म्ये, बाजं व प्याखं’ र ‘शिल्प, प्रविधि र ज्ञान’ गरी पाँच भागमा प्रकाशित छ । पाँच भागमा प्रकाशित ज्ञानकोशको पाँचै पुस्तक गरी करिब दुई हजार आठ सय पृष्ठ रहेको छ ।
दुर्घटना अपडेट: बसको ठक्करबाट घाइते महिलाको पनि मृत्यु
नवलपरासी (बर्दघाट सुस्तापूर्व) मा बसको ठक्करबाट घाइते भएकी महिलाको मृत्यु भएको छ । पूर्व–पश्चिम राजमार्गअन्तर्गत बर्दघाट सुस्तापूर्वको गैँडाकोट नगरपालिका–१० भैसाखोरीमा कावासोतीतर्फ जाँदै गरेको ना ७ ख २५२५ नम्बरको बसले शुक्रबार राति सात वर्षीय बालक विशाल श्रेष्ठ र बालककी हजुरआमा श्रीमाया मानन्धरलाई ठक्कर दिएको थियो ।
लगानीको वातावरण सकारात्मक
ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइमन्त्री दीपक खड्काले नयाँ सरकार गठन भएसँगै मुलुकमा लगानीको वातावरण सिर्जना भएको बताउनुभएको छ । शुक्रबारदेखि आयोजना भएको ‘तेस्रो नेपाल पावर लाइट एन्ड इलेक्ट्रिक प्रदर्शनी’ उद्घाटन गर्दै उहाँले नयाँ सरकार गठनसँगै आर्थिक, सामाजिक र राजनीतिक रूपमा विश्वसनीय वातावरण सिर्जना भएको बताउनुभएको हो । “दुई ठुला राजनीतिक दल मिलेर वर्तमान सरकार निर्माण भएको छ । नयाँ सरकारलाई नागरिकले समेत विश्वासमा लिएका छन् । यो सरकारले मुलुकमा लगानीको वातावरण सिर्जना गर्छ,” उहाँले भन्नुभयो । वर्तमान सरकारलाई आर्थिक हिसाबले मुलुकलाई अगाडि बढाउने जिम्मेवारी रहेको उहाँको भनाइ थियो । उहाँले विद्युतीय उपकरणसम्बन्धी मेलाले मुलुकमा जलविद्युत् क्षेत्रको आन्तरिक खपत बढाउन सहयोग पुग्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
सञ्चालनमा नआउँदै उद्योग जीर्ण
जिल्लाको सन्धिखर्क नगरपालिका–७ मा मह उद्योग स्थापना भए पनि हालसम्म सञ्चालनमा आउन सकेको छैन । आर्थिक वर्ष २०६३/६४ को बजेट वक्तव्यमार्फत सरकारले घोषणा गरेको ‘एक जिल्ला एक उत्पादन कार्यक्रम’ अन्तर्गत अर्घाखाँचीको सन्धिखर्क नगरपालिका–७, सानागाउँमा रहेको अर्घाखाँची मह उद्योग प्रालि आठ वर्ष बितिसक्दा पनि सञ्चालनमा आउन नसक्दा भवन पूर्ण रूपमा जीर्ण बन्दै गएको छ । अर्घाखाँचीमा मह उद्योग सञ्चालनका लागि कृषि मन्त्रालय, उद्योग वाणिज्य महासङ्घ अन्तर्गतको कृषि उद्यम केन्द्रको आर्थिक सहयोगमा एक करोड पाँच लाखको लगानीमा भवन उपकरण खरिद गरे पनि सञ्चालनमा नआउँदै उद्योग जीर्ण अवस्थामा पुगेको हो । मह उत्पादनका लागि कम्पनीको संरचना बनाउन बजेट छुट्याए पनि अहिलेसम्म भवन मात्रै छ ।
डिडिसीलाई एक अर्ब पच्चिस करोड ऋणको भार
सरकारको स्वामित्वमा रहेको दुग्ध विकास संस्थान (डिडिसी) ले सरकारसँग सहुलितमा लिएको ६५ करोड ऋण चुक्ता नसकिरहेको अवस्थामा अर्थ मन्त्रालयले ६० करोड थप ऋण उपलब्ध गराएको छ । निरन्तर घाटामा रहेको डिडिसीले किसानलाई भुक्तानीसमेत गर्न सकेको छैन । किसानको बक्यौता रकम भुक्तानी गर्ने नाममा डिडिसीले पटक पटक गरी एक अर्ब २५ करोड रुपियाँ लिइसकेको छ तर किसानलाई अझै भुक्तानी गर्न सकेको छैन ।
सुती कपडा उद्योग बन्द
सुती कपडा बुन्ने उद्योग बन्द भएपछि कपडा बुन्ने बनारसी तान सङ्कटमा परेका छन् । उद्योगको घर जीर्ण अवस्थामा पुगेको छ । भवनभित्र रहेका २२ वटा तान अलपत्र अवस्थामा कुनामा फालिएका छन् । तत्कालीन राजा वीरेन्द्रले जिल्ला भ्रमणका क्रममा मेलौली नगरपालिका–१, गोरखपुरमा सुती कपडा उद्योग लिमिटेड स्थापना गरी सर्वसाधारणलाई एक वर्षको कपडा बुन्ने तालिम दिने गरी प्रशिक्षकसमेत खटाउनुभएको थियो । उत्पादित वस्तुको बजारीकरणको जिम्मासमेत सरकारले लिएको थियो ।
आजको मौसम: भारी वर्षाको सम्भावना
हाल देशभर मनसुनी वायुको प्रभाव कायमै छ । जल तथा मौसम विज्ञान विभाग, मौसम पूर्वानुमान महाशाखाका अनुसार मनसुनको न्यून चापीय रेखा पश्चिमतिर सरदर स्थानको आसपास र पूर्वतिर सरदर स्थानको दक्षिणतिर अवस्थित छ ।
छात्रवृत्ति अनुदानबारे अनुगमन गर्छौं : प्रधानमन्त्री
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले विपन्न विद्यार्थीलाई प्रदान गरिँदै आएको छात्रवृत्ति अनुदान रकमबारे अनुगमन गर्ने बताउनुभएको छ । शुक्रबार सामाजिक सञ्जालमार्फत विपन्न विद्यार्थीलाई छात्रवृत्तिका लागि अनुदान रकम पठाएकाले सबै स्थानीय तहमा अनुगमन गरिने उहाँले जानकारी गराउनुभएको हो ।
-original-thumb.jpg)
पारिवारिक इजलास निर्देशिका : मुद्दा ‘फास्ट ट्र्याक’ मा सुनुवाइ
पारिवारिक विवादका मुद्दालाई अनिवार्य रूपमा एक पटक मेलमिलापमा पठाउनुपर्ने व्यवस्थासहित निर्देशिका जारी भएको छ । पारिवारिक इजलास सुरु भएको झन्डै एक वर्षपछि सर्वोच्च अदालतले पारिवारिक इजलास सञ्चालन (कार्यविधि) निर्देशिका जारी गरेको हो । २०८० असोज २२ गतेदेखि नेपालमा पहिलो पटक काठमाडौँ जिल्ला अदालतबाट पारिवारिक विवाद मात्र हेर्ने गरी इजलास सुरु भएको थियो । सर्वोच्च अदालतले हालै जारी गरेको निर्देशिकाले मुद्दा दर्ता, म्याद जारी र तामेली, सुनुवाइ, मेलमिलाप तथा आदेश कार्यान्वयन सबैमा प्राथमिकता दिनुपर्ने गरी निर्देशिका जारी गरेको हो । मुद्दामा प्रतिउत्तर परेपछि दुवै पक्षलाई अनिवार्य रूपमा मेलमिलापसम्बन्धी कार्यविधि र व्यवस्थाको जानकारी दिनुपर्ने निर्देशिकामा उल्लेख छ । तोकिएको अवधिमा छलफल गराई मेलमिलापकर्ताले प्रतिवेदन पेस गर्नुपर्ने छ ।
तिजमा साढे तीन लाखले गरे पशुपति दर्शन
हरितालिका तिज पर्वमा साढे तीन लाखभन्दा धेरै श्रद्धालुले पशुपतिनाथ मन्दिरको दर्शन एवं पूजाआराधना गरेका छन् । पशुपति क्षेत्र विकास कोषका सदस्य सचिव डा. मिलनकुमार थापाका अनुसार शुक्रबार बिहान ३ बजेदेखि साँझ ८ बजेसम्ममा चार लाखभन्दा धेरैले मन्दिर दर्शन गरेका हुन् । उहाँले दर्शनार्थी र तिजका व्रतालुलाई सहजै पूजाआराधना गर्ने प्रबन्धका लागि बिहान ३ बजे नै पशुपतिनाथ मन्दिरका चारै ढोका खोलिएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “बिहीबार साँझदेखि पूजाआराधनाका लागि व्यवस्थित गरिएको थियो । शुव्रmबार बिहानैदेखि श्रद्धालुका लागि चाहिने सम्पूर्ण सामग्रीसहित सुरक्षाकर्मी र स्वयंसेवक परिचालन गरिएको थियो ।”
कर्मचारीलाई प्रविधिमैत्री बनाऔँ
सरकारले शनिबार २१ औँ निजामती सेवा दिवस मनाउँदै छ । गत तीन वर्षदेखि नै निजामती सेवा दिवसका लागि ‘व्यावसायिक र सिर्जनशील प्रशासन : विकास, समृद्धि र सुशासन’ भन्ने नारा तय गरिएको छ । २०१३ साल भदौ २२ गते निजामती सेवा ऐन जारी भएको दिनको स्मरणमा २०६१ सालदेखि सरकारले निजामती सेवा दिवस मनाउँदै आएको हो । सरकारले प्रत्येक वर्ष निजामती सेवा दिवस मनाए पनि स्थायी सरकारका रूपमा रहेको निजामती प्रशासनले दिने सेवाप्रति आमनागरिक भने पूर्ण रूपमा सन्तुष्ट हुन सकेका छैनन् ।
राजनीतिक परिवर्तनप्रति कर्मचारीको योगदान प्रशंसायोग्य: प्रधानमन्त्री
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले नेपालको अग्रगामी राजनीतिक परिवर्तनप्रति निजामती कर्मचारीहरूले गरेको प्रत्यक्ष र परोक्ष योगदान प्रशंसायोग्य भएको बताउनुभएको छ ।
टिकटक खुल्यो दर्ता गर्ने प्रतिबद्धता
भिडियो प्ल्याटफर्म टिकटकले नेपालमा दर्ता गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ । सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङ र टिकटकका प्रतिनिधिबिच सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयमा भएको भेटवार्तामा आधिकारिक रूपमा दर्ता गर्ने प्रस्ट पारेको हो । टिकटकले नेपाल सरकारका सबै सर्त मान्ने प्रतिबद्धता जनाएपछि शुक्रबारदेखि सबै इन्टरनेट सेवा प्रदायकको नेटवर्कमा टिकटक खुलेको छ । भदौ ६ गतेको मन्त्रीपरिषद् बैठकले सरकारले जारी गरेका सबै सर्त मान्न तयार भएपछि ससर्त टिकटक खुलाउने निर्णय गरेको थियो । सञ्चारमन्त्रीको सचिवालयका अनुसार सामाजिक सञ्जालको प्रयोगलाई व्यवस्थित गर्ने निर्देशिकाबमोजिम सामाजिक सञ्जाल टिकटक मन्त्रालयमा सूचीकरण गर्ने र टिकटकको नेपालभित्र सम्पर्कविन्दुको व्यवस्था गर्ने समझदारी भएको छ ।
बालीपात्रो बनाएर व्यावसायिक कृषि
काभ्रेपलाञ्चोक बेथानचोक गाउँपालिका ढुङ्खर्कका किसान मोहनकृष्ण तिमल्सिनाको बारीभरि बन्दाकोबी र मुला बेच्न तयार छ । सिजनमा सबैभन्दा कम भाउ आउने तरकारीमा पर्ने बन्दाकोबीको न्यूनतम मूल्य कालिमाटीमा नै ५० रुपियाँ छ । तिमल्सिनाले ४० रुपियाँ प्रतिकिलोसम्ममा बेचिरहनुभएको छ । मुलाको सोचे जस्तो मूल्य नआए पनि २० रुपियाँ किलोमै बिक्री भइरहेको छ । तिमल्सिना जस्तै बनेपा नगरपालिका–२, नालाका दिवाकर दाहालले दसैँमा नयाँ आलु बजारमा ल्याउने गरी काम गरिरहनुभएको छ । अहिले बजारमा नयाँ आलुको ६० रुपियाँ किलोको बिक्री हुन्छ ।
