‘कर्णालीको मुख्य शत्रु गरिबी’
कर्णाली प्रदेशका मुख्यमन्त्री राजकुमार शर्माले कर्णालीको मुख्य शत्रु गरिबी भएकाले यसको न्यूनीकरणका लागि सरकारले पहिलो प्राथमिकतामा राखेको बताउनुभएको छ। मुख्यमन्त्री शर्माले कर्णालीका विकट भू–भागलाई सडक पहुँच मार्गले जोडेर रोजगारी सिर्जना गर्न सकिने बताउनुभयो। उहाँले नेपाल पत्रकार महासङ्घ रुकुमपश्चिमद्वारा बुधबार मुसीकोटमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा कर्णालीलाई बेरोजगारमुक्त प्रदेश बताउने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो।
लालपुर्जा विहीन हुम्लाको मासपुरवासी
जिल्लाको दक्षिणी क्षेत्रको ताँजाकोट गाउँपालिका– ३ को मासपुर गाउँमा स्थानीयको हातमा पच्चीस वर्षदेखि लालपुर्जा पर्न सकेको छैन । २०५४ सालमा जग्गाको नापी गरेको भए पनि हालसम्म उक्त गाउँका स्थानीयको हातमा लालपुर्जा नपरेको पाइएको हो ।
रारा आउन छाडे पाहुना चरा
रारातालमा हरेक वर्ष आउने साइबेरियन चरा पछिल्लो समय घट्दै गएको छ। जलवायु परिवर्तनका कारणले रारातालमा साइबेरियन चरा आउन छाडेको जानकारहरू बताउँछन्। रारा राष्ट्रिय निकुञ्ज कार्यालय रारा हुटुका अनुसार पानीमा खेल्ने ४९ प्रजातिका साइबेरियन अन्डिया जातका चरा हिउँदको समयमा बसाइँसराइ गर्थे।
जाजरकोटका ७७ जना वडाध्यक्षलाई तालिम
जाजरकोटका सात वटै पालिकाका ७७ वडाध्यक्षहरूका लागि क्षमता विकास तालिम सञ्चालन गरिएको छ । कर्णाली प्रदेश मुख्यमन्त्री कार्यालय अन्तर्गत प्रदेश सुशासन केन्द्रको समन्वय र जिल्ला समन्वय समिति जाजरकोटको आयोजनामा समन्वयको हलमा दुई दिने क्षमता विकास तालिम सञ्चालन गरिएको हो ।
हिल्सा नाका सञ्चालनमा ल्याउन माग
नेपाल र चीनको व्यापारिक नाका हिल्सालाई सञ्चालनमा ल्याउन हुम्लावासीले माग गरेका छन् । व्यापार व्यवसाय गर्न, रोजगारीका लागि जान र पर्यटन प्रवद्र्धन गर्न जिल्लावासीले उक्त नाका सञ्चालनमा ल्याउन माग गरेका हुन् । सिमकोट गाउँपालिकाका अध्यक्ष विजय भण्डारीले हुम्लावासीका लागि मात्र नभएर कर्णाली प्रदेश र सिङ्गो देशकै लागि महत्व राख्ने नेपाल र चीनको सीमानाका हिल्सालाई दुईतर्फी सञ्चालन गर्न नेपाल सरकारसँग माग गर्नुभयो ।
बालविवाह गर्नेबिरुद्ध मुद्दा दर्ता
उमेर नपुगी विवाह गर्ने एक जोडीविरुद्ध जिल्ला अदालतमा मुद्दा दर्ता भएको छ । यस पटकको माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसइई) को परीक्षा दिने तयारी गरिरहनुभएकी छात्राले विवाह गरेको उजुरी प्रहरीमा परेपछि प्रहरीले मुद्दा दर्ता गरेको हो ।
सिकाइ सुधारका १३ बुँदे घोषणापत्र जारी
गुणस्तरीय शिक्षा सिकाइको उद्देश्यसहित आयोजित दुईदिने विद्यालय व्यवस्थापन समितिको प्रथम कर्णाली प्रदेश सम्मेलन सम्पन्न भएको छ। सम्मेलनले १३ बुँदे घोषणापत्र जारी गरेको छ। सामुदायिक विद्यालयमा अध्ययनरत बालबालिकालाई गुणस्तरीय शिक्षा सिकाइ प्रदान गर्न विद्यालय व्यवस्थापन समितिका पदाधिकारीलाई जिम्मेवार बनाउन र उनीहरूको क्षमता अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्यले गोष्ठी आयोजना गरिएको थियो।
जग्गा वर्गीकरण नहुँदा समस्यामा सेवाग्राही
हुम्ला जिल्लाका कुनै पनि गाउँपालिकाले जग्गाको वर्गीकरण गर्न सकेका छैनन्। जग्गा वर्गीकरणका लागि भूमि व्यवस्था तथा अभिलेख विभागले दिएको निर्देशनलाई गाउँपालिकाले पूर्ण बेवास्ता गरिरहेका छन्। भूवर्गीकरण नहुँदा सेवाग्राही समस्या परेका छन् भने राजस्व सङ्कलनसमेत प्रभावित बनेको छ।
रोजगारीको खोजीमा गाउँ छाड्दै युवा
बारेकोट गाउँपालिका–२, रोकायगाउँका ललित कामीको परिवार बर्सेनि दशैँ मनाउन मात्र घरमा आइपुग्छन्। परिवारका पाँच सदस्यको अधिकांश समय भारतको कालापहाडमै मजदुरीमा बित्छ। गाउँका छिमेकी रामबहादुर कामीको परिवार पनि भारतकै रोजगारीको भरमा छ। गरिबी र बेरोजगारीका कारण दुर्गमका स्थानीय मजदुरीका लागि भारतका विभिन्न सहर बर्सेनि जानुको विकल्प छैन।
भीरबाट लडेर पूर्व जनमुक्ति सेनाका कमाण्डरको मृत्यु
जाजरकोटमा भीरबाट लडेर पूर्व जनमुक्ति सेनाका कमाण्डरको मृत्यु भएको छ । भेरी नगरपालिका २ डिँगा निवासी ३९ वर्षीय नरबहादुर थापा (जलन) को घर नजिकैको भीरबाट लडेर ज्यान गएको हो ।
चेक अनादर मुद्दाका फरार प्रतिवादी कारागार चलान
चेक अनादर मुद्दाका फरार प्रतिवादीलाई प्रहरी प्रकाउ गरेको छ । जिल्ला अदालत जाजरकोटको आदेशले एक महिना कैद जरिवाना भई फरार रहेको धनबहादुर सुनारलाई प्रहरीले पक्राउ गरेको हो ।
क्यान्सर पीडित विश्वकर्माद्वारा सहयोगको अपिल
हुम्लाको सर्केगाड गाउँपालिका– ७ को रोडिकोट गाउँका ३७ वर्षीय जगत विश्वकर्मा विगत ५ वर्षदेखि क्यान्सरका कारण थला पर्दै आउनु भएको छ । पछिल्लो अवस्थाले उहाँ आर्थिक अभाव हुन थालेपछि निकै हतास मनस्थितिमा गुज्रिरहेको देखिएको हो ।
सुक्खा गाउँमा तरकारीको हरियाली
दुल्लु नगरपालिका–२, बडापोखरा गाउँ सुक्खाक्षेत्र गाउँ हो। डाँडामा बस्ती छ। पानीका मुहान वरिपरि छैनन्। घण्टौँ हिँडेर खानेपानी ल्याउनुपर्ने त्यहाँका बासिन्दा र गाउँको परिचय अहिले भने फेरिएको छ। त्यो गाउँमा अहिले व्यावसायिक तरकारी खेती भइरहेको छ। कुनै बेलाको सुक्खा गाउँ अहिले तरकारी गाउँका रूपमा परिचय नै फेरिएको छ।
सुर्खेतमा प्रहरीद्वारा चार राउण्ड अश्रुग्यास प्रहार
सुर्खेतको वीरेन्द्रनगरमा आन्दोलनले उग्ररुप लिएपछि प्रहरीले अश्रुग्यास प्रहार गरेको छ । मङ्गलगढी चोकमा आन्दोलनकारी र प्रहरीबीचको दोहोरो झडपमा प्रहरीले चार राउण्ड अश्रु ग्यास प्रहार गरेको हो ।
द्वन्द्वकालमा विस्थापित प्रहरी चौकी पुनर्स्थापित
सशस्त्र द्वन्द्वमा विस्थापन भएको फुकोट प्रहरी चौकी पुनर्स्थापना गरिएको छ । विस्थापन भएको २४ वर्षपछि फुकोट प्रहरी चौकी पुनस्र्थापना गरिएको हो ।
उधारोमा भन्सार महसुल
यारी नाका भन्सार कार्यालयलाई केही दिन अघि चीनबाट आयात भएको व्यापारी सामानको भन्सार महसुल उधारोमा राख्नुुपरेको छ । व्यापारी तथा निर्माण व्यवसायी हिल्सामा नभएको कारण भन्सारका कर्मचारीले आयात भएको सामान विवरण तयार गरे पनि महसुल उधारोमै राख्नुपरेको हो ।
स्वास्थ्य पहुँचमा ल्याइने
जिल्लाको पातारासी गाउँपालिकाले पालिकावासीलाई स्वास्थ्य बीमाको पहुँचमा ल्याउने भएको छ। गाउँपालिकाले आफ्नो नीति तथा कार्यक्रममा बीमा गर्न छुटेका नागरिकलाई स्वास्थ्य बीमा गर्न सुरु गरेको छ। गाउँपालिकाले दुई जनालाई एमबीबीएस अध्ययनका लागि सहयोग गर्ने जनाएको छ। यसका लागि गाउँपालिकाले एक जनालाई सात लाख रुपियाँ प्रदान गरेको छ।
पेट्रोलियम अन्वेषण अन्तिम चरणमा
दैलेखमा पेट्रोलियम पदार्थ अन्वेषणका क्रममा अन्तिम चरणको अध्ययन गरिने भएको छ। यसअघि दुई चरणको अध्ययनमार्फत पेट्रोलियम पदार्थ रहेको पुष्टि भइसकेको छ। तेस्रो चरणको अध्ययनमा पेट्रोलियम भण्डारणको अवस्था पत्ता लगाइने जनाइएको छ। चिनियाँ प्राविधिक टोलीले अन्तिम चरणको अन्वेषण गरेपछि दैलेखमा पेट्रोलियम खानीको अवस्था र व्यावसायिक उत्खनन सम्भावनाको
भीरबाट खसेको ढुङ्गा लागेर मोटरसाइकल चालकको मृत्यु
जाजरकोट भीरबाट खसेको ढुङ्गा लागेर जाजरकोटमा मोटरसाइकलमा सवार एक युवाको मृत्यु भएको छ ।
घरआँगनमै स्वास्थ्य सेवा
गाउँमा स्वास्थ्य संस्था थिएनन्। सामान्य रोगले च्याप्दा पनि उपचारका लागि जिल्ला सदरमुकाममा रहेको अस्पताल पुग्नुपथ्र्यो। कमजोर आर्थिक अवस्थाका कारण ऋण गरेर उपचारका लागि सदरमुकाम पुग्न सजिलो थिएन। दैलेखको दुल्लु नगरपालिका–१० की गीता थापाका लागि ती दिन निकै कष्टपूर्ण थिए तर अहिले त्यस्तो छैन। गाउँमै स्वास्थ्य चौकी छ। उहाँका लागि बिरामी हुँदा जचाउने पहिलो अस्पताल त्यही हो। घरआँगनमै सेवा पाउँदा निकै सहज भएको गीता बताउनुहुन्छ।
हचुवामा डिजाइन बन्दा योजना अन्योल
जिल्लाको छायानाथ रारा नगरपालिकाको बाम, थार्प, रुगा कर्णालीस्थित भट्टेचौरको कर्णाली नदीको घाट बीचमा निमार्णाधीन मोटरेबल पुलको योजना निर्माण सुरु नहुँदै विवादमा पर्दा अलपत्र परेको छ। निर्माण कम्पनी आशिष पृथ्वी जेभीले जिम्मा पाएको उक्त पुल निर्माण योजना निर्माण कम्पनीले काम सुरु गरेको भन्दै योजनाको एक करोड ९० लाख ९२ हजार रुपियाँ लगिसकेको छ। भौतिक तथा पूर्वाधार विकास कार्यालय मुगुकाअनुसार साबिकको जिल्ला विकास समिति र आशिष पृथ्वी जेभी सुके
मुख्य न्यायाधिवक्ताको कार्यमाथि प्रश्न
कर्णाली प्रदेशमा मुख्य न्यायाधिवक्ताको कार्यसम्पादनमाथि प्रश्न उठेको छ। पूर्वमुख्यमन्त्री जीवनबहादुर शाहीले माघ २१ गते आयोजित कार्यक्रममा सरकारको कानुनी सल्लाहकारले आफ्नो दायित्व नबुझेको भन्दै असन्तुष्टि व्यक्त गर्नुभएको थियो। कर्णाली प्रदेश सभाको वार्षिकोत्सव समारोहमा उहाँले भन्नुभयो, “मुख्य न्यायाधिवक्ता बनायौँ, एउटा पनि मुद्दा फस्र्योट भएन।”
लोप हुने अवस्थामा स्थानीय सीप
हुम्लामा परम्परादेखि महिलाले लगाउने गाउनलाई रङ्ग्याउने सीप लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ। विवाहित महिलाले त्यसरी हातै रङ्ग्याएको गाउन लगाउनको सट्टा घरेलु धोती लगाउन थालेपछि उक्त सीप हराउने अवस्थामा पुगेको हो। सिमकोट गाउँपालिका–६ को लाडेबाडा गाउँकी सन्जु रावतले हिउँदको समयमा अधिकांश महिलाले गाउन रङ्ग्याउने कार्य हाल लोप हुने अवस्थामा पुगेको बताउनुभयो। अहिले अधिकांश महिला धोती र कुर्तासुरुवाल लगाउने भएको कारण त्यसरी रङ्ग्याएका गाउन लगाउन छोडेकाले सो सीप पनि हराउने चिन्ता थपिएको हो। कपासबाट तयार पारिएको घरबुनाको कपडाबाट महिलाले आफ्ना लागि गाउन किन्ने गर्दै आएका थिए।
खडेरीले सुक्न थाले हिउँदे बाली
लामो समयदेखि वर्षा नहुँदा कालीकोट जिल्लामा हिउँदे बाली सुक्न थालेका छन् । गत माघ ७ गते हल्का वर्षा भए पनि बालीका लागि पर्याप्त भएको थिएन । त्यसअघि र पछि पानी नपरेका कारण तरकारी, गहुँ, जौलगायतका हिउँदे बाली सुक्न थालेका हुन् । रास्कोट नगरपालिका–८ का देवमणि धमलाले असोजयता पर्याप्त पानी नपरेको बताउनुभयो । उहाँले गत माघ ७ गते हल्का परेको पानीले हिउँदे बालीलाई पर्याप्त नभएको बताउनुभयो ।
भेरी पुल सात वर्षदेखि अलपत्र
मृत सञ्जीवनी गाल्बा जेभी वसुन्धरा काठमाडौँले भेरी नदीको पुल सात वर्षदेखि अलपत्र छाडेको छ । जाजरकोट नलगाड नगरपालिका–१० र रुकुमपश्चिम आठबीसकोट–५, स्यालाखदी जोडिने सो पुल सात वर्षदेखि अलपत्र छाडिए पनि ठेकेदार कम्पनीमाथि कुनै कारबाही हुन सकेको छैन ।
