गोरखापत्र अनलाइन
सञ्चार साक्षरताको सार्थकता
वर्तमान मानव समाजमा सूचना तथा सञ्चार क्षेत्रको दायरा निकै फराकिलो भएको छ । मानव स्वयं नै सञ्चारवान प्राणी हो । ज्ञान, गुण र विज्ञानको विस्तार तथा थप विकास गर्ने प्रक्रिया सञ्चार हो भन्ने कुरा स्वतः सिद्ध नै छ । औपचारिक वा अनौपचारिक क्षेत्रमा सम्बन्ध सूचारू राख्ने तथा विस्तार गर्ने औजार सञ्चार भएको छ । त्यसैले त आजकाल सञ्चार विषयक अध्ययन वा प्रशिक्षणलाई सबैजसो क्षेत्रमा समेटिएको हुन्छ ।
नयाँ उचाइमा नेपाल–बेलायत सम्बन्ध
नेपाल–बेलायत सम्बन्धको थालनी कर्नेल विलियम कर्कप्याट्र«ीकको नेपाल आगमनपछि भएको थियो । त्यसभन्दा अघि कप्तान किनलकले युद्धको निम्ति दलबलका साथ सिन्धुलीगढी प्रवेश गरेका थिए । त्यो नेपालसँग बिग्रेको सम्बन्धको अवस्था थियो । १८७१–७२ साल (१८१४–१६) को नेपाल अङ्ग्रेज युद्ध पछि भएको सुगौली सन्धिपछि वर्तमान नेपालको झन्डै आधा भाग गुम्न पुग्यो ।
घरभित्रबाट निस्कने धुवाँ
बिल एन्ड मेलिन्डा गेट्स फाउन्डेसनले सार्वजनिक गरेको एक रिपोर्टअनुसार विश्वका महिलाले दैनिक औसतमा साढे चार घण्टाको समय घरभित्रै घरधन्दा गरेर बिताउने गरेका छन् । जब कि पुरुष घरधन्दामा त्यसको आधा मात्रै समय बिताउँछन् । त्यस्तै अफ्रिका र एसियाका महिलाले त एक दिनमा औसतमा तीनदेखि पाँच घण्टा भान्सामा चुलोकै अगाडि बिताउनुपर्छ, आफ्ना बच्चालाई सँगै राखेर ।
सामुदायिक विद्यालयको स्तरीकरण
नेपालको संविधानअनुसार माध्यमिक तहसम्मको शिक्षाको जिम्मेवारी स्थानीय तहलाई छ । शिक्षा सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तहको साझा अधिकारको सूचीमा समेत पर्दछ । तथापि कुनै पनि तहका सरकारले शिक्षालाई प्राथमिकतामा राखेको पाइएको छैन । प्रत्येक वर्ष जारी नीति तथा कार्यक्रम र बजेट शिक्षाप्रति उदासीनताको चित्र हो । सरकारले शिक्षाको पूर्णतः जिम्मेवारी लिनुपर्छ भन्ने मान्यता विश्वव्यापी छ । नेपालका सामुदायिक विद्यालय ब्युँताउन सचेतता र सक्रियतापूर्वक नागरिक अ
बिदामा सेवा पाउँदा सेवाग्राही खुसी
व्यास नगरपालिका–६, सिसाघाटका जीवन दुरा राष्ट्रिय परिचयपत्रको काम १० मिनेटमै पूरा हुँदा खुसी हुनुभयो। शुक्रबार सार्वजनिक बिदाको दिन, त्यसमाथि पनि छिटो सेवा पाएकाले दुरा खुसी हुनुभएको हो। दुराले भन्नुभयो, “झन्झन्ट पनि भएन, सेवा पनि छिटो पाइयो। सार्वजनिक बिदाको दिन सेवा प्रदान गरेकोमा सरकारलाई धेरै–धेरै धन्यवाद।” व्यास नगरपालिका–८, पुलिम-याङ घर भई पोखरा बसेर अध्ययन गरिरहेकी सुस्मी गुरुङले सार्वजनिक बिदाको दिन कार्यालय खुल्दा आफ्नो पढाइमा असर नपरेको बताउनुभयो।
हिमपहिरोमा परेर ज्यान गुमाएकाको शव सदरमुकाम ल्याइयो
दार्चुलाको व्यास गाउँपालिकाका –१ भोलेनको हिउँ पहिरोमा परेर ज्यान गुमाएका तीन जनाको शव शुक्रबार साँझ छ बजे सदरमुकाम ल्याइएको छ । दुई जना भने अझै बेपत्ता अवस्थामा छन् ।
अझै बनेनन् विषयगत समिति
मिनी संसद्का रूपमा चिनिने विषयगत समिति लुम्बिनी प्रदेशमा हालसम्म पनि बन्न सकेका छैनन्। निर्वाचनपछि गत पुस १८ गते पहिलो पटक बसेको प्रदेश सभा बैठकको हिउँदे अधिवेशन पनि अन्त्य गरिएको छ। लुम्बिनी प्रदेशका प्रदेश प्रमुख अमिक शेरचनले नेपालको संविधानको धारा १८३ को उपधारा (२)बमोजिम वैशाख १९ गतेबाट लागू हुने गरी प्रदेश सभाको हिउँदे अधिवेशन अन्त्य गर्नुभएको हो।
एकीकृत जाँच चौकीको निर्माण अन्तिम चरणमा
नेपालगञ्जको जमुनाह नाकामा निर्माणाधीन एकीकृत जाँच चौकीको काम तीव्र रूपमा अघि बढेको छ। सङ्घीय आयोजना कार्यान्वयन एकाइ नेपालगञ्जका निमित्त प्रमुख विजयकेशर खनालले एकीकृत जाँच चौकीको करिब ८९ प्रतिशत निर्माण कार्य पूरा भएको जानकारी प्राप्त भएको जानकारी दिनुभयो। कार्यालय प्रमुख खनालले भन्नुभयो, “नेपाल र भारतको सहमतिअनुसार भारतीय पक्षले निर्माण कार्य गर्ने हो। लगानी, प्राविधिक पाटो र निर्माण व्यवसायी भारतले नै छनोट गरेको हो। नेपालमा बन्न लागेकाले हामीले निर्माणको अवस्थाबारे जानकारी मात्रै लिने गरेका छौँ।”
हुम्लामा छ दिनपछि हवाई सेवा सुचारु
निरन्तर मौसम खराब भएपछि गत आइतबारबाट बन्द भएको नेपालगञ्ज–हुम्लाको हवाई सेवा शुक्रबारबाट सञ्चालनमा आएको छ । गत शनिबार रातिदेखि वर्षाका कारण मौसम खराब हुँदा नेपालगञ्जबाट हुम्लाका लागि हुने हवाई सेवा अवरुद्ध हुँदै आएको थियो ।
‘गौतम बुद्ध विमानस्थल पूर्ण सञ्चालन होस्’
निजी क्षेत्रका व्यवसायीले गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल पूर्ण क्षमतामा सञ्चालन गर्न प्रधानमन्त्रीसँग माग गरेका छन् । सिद्धार्थ उद्योग वाणिज्य सङ्घ, रुपन्देहीको नेतृत्वमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई शुक्रबार ज्ञापनपत्र बुझाउँदै व्यवसायीले यस्तो माग गरेका हुन् । २५६७औँ बुद्ध जयन्ती तथा लुम्बिनी दिवस–२०८० समारोहका क्रममा लुम्बिनी आउनुभएका प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई विमानस्थल सञ्चालनका लागि ध्यानाकर्षण गराउन ज्ञापनपत्र बुझाइएको हो । ।
तरकारी खेतीले भरियो सल्यानको फाँट
म्याग्दीको बेनीसँग सिमाना जोडिएको पर्वतको जलजला गाउँपालिका–७ धाइरिङस्थित सल्यान फाँट यतिखेर तरकारी खेतीले भरिएको छ । बाह्रै महिना सिँचाइ सुविधा उपलब्ध भएको समथर फाँट काउली, बन्दागोभी, काँक्रो र गोलभेँडालगायतका तरकारीले सुन्दर देखिएको छ । तरकारी खेतीका लागि धाइरिङ पर्वतमै नमुना गाउँ हो । तरकारी पकेट क्षेत्रका रूपमा परिचित यस गाउँका अधिकांश कृषकले व्यावसायिक तरकारी खेती गर्दै आएका छन् । तरकारी खेतीबाट बर्सेनि करिब डेढदेखि दुई करोड रुपियाँभन्दा बढी गाउँमा भित्रिने अगुवा कृषक एकनारायण पौडेलले बताउनुभयो ।
एकल महिला स्वरोजगार कार्यक्रमले राहत
ब्रेन ट्युमरले तीन वर्षअघि श्रीमानकाे मृत्यु भएपछि छन्त्याललाई छोरा र छोरीको लालन पालन शिक्षा–दीक्षाकै चिन्ताले सताउन थाल्यो । खेती किसानीले मात्रै परिवार पाल्न धौ-धौ भएपछि छन्त्याल स्थानीयको खेतबारीमा समेत काम गरेर जीविका चलाउँदै आउनुभएको छ ।
नमुना सामुदायिक विद्यालय : हजारभन्दा बढी विद्यार्थी भर्ना
एक शैक्षिक सत्रमा एउटा विद्यालयमा सामान्य एक/दुई सय नयाँ विद्यार्थी भर्ना हुने गरेको हुन्छ। एक सयभन्दा बढी भर्ना हुन आउने विद्यार्थी सङ्ख्या भएको सामुदायिक विद्यालयभन्दा संस्थागत विद्यालयको नाम आउन सक्छ तर एउटा सामुदायिक विद्यालय जहाँ एक हजारभन्दा बढी विद्यार्थी प्रत्येक शैक्षिक सत्रमा भर्ना भइरहेको सुन्दा आश्चर्य लाग्न सक्छ। विद्यार्थीको चाप थेग्न नसकिने अवस्था पनि सिर्जना भएको छ।
‘प्राज्ञिक थलोमा हस्तक्षेप हुँदैन’
शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री अशोककुमार राईले सरकार नयाँ विश्वविद्यालय खोल्न ऐन कानुनको तर्जुमा गरिरहेको बताउनुभएको छ। सुन्दरहरैँचा गोठगाउँमा अवस्थित पूर्वाञ्चल विश्वविद्यालय परिसरमा नबिल बैङ्क लिमिटेडले निर्माण गरिदिने अडिटोरियम हल र बैङ्क भवनको शिलान्यास गर्दै उहाँले सो कुरा बताउनुभएको हो। अब विश्वविद्यालय स्थापना हुँदा प्राज्ञिक थलोमा राजनीतिक हस्तक्षेप नहुने उहाँले बताउनुभयो।
च्याब्रुङ नाचेर मनाइयो उभौली
किरात समुदायले महत्वका साथ मनाउने उभौली चाडलाई यस पटक विराटनगरका किराती समुदायले आन्दोलनका रूपमा सडकमै मनाएका छन्। कोशी प्रदेश नामकरणको विरोधमा आन्दोलन गरिरहेकाले यस पटक सडकमा च्याब्रुङ नाचेर सरकारलाई दबाब दिएका हुन्। सधैँ पर्व आ–आफ्नो आस्थाका कुलदेवतालाई पूजाआराधना गर्दै साकेला थानमा साकेला र च्याब्रुङ नाचेर पर्व मनाउने गरेका किरात समुदाय शुक्रबार साकेला थानको पूजा सकेर विराटनगरको रोडशेष चोकमा च्याब्रुङ र साकेला नाचे। यो चोकमा चैत ५ गते भएको पहिचान पक्षधरको आन्दोलनमा घाइते हुनुभएका पदम लिम्बू
