मनिला, कात्तिक १७ गते । फिलिपिन्सको पूर्वी र मध्य भागमा आएको शक्तिशाली आँधी ‘कलमेगी’का कारण सोमबारदेखि दशौँ हजार नागरिकलाई सुरक्षित स्थानतर्फ सारिएको छ ।
प्रशान्त महासागरबाट तीव्र गतिमा अघि बढिरहेको यस टाइफुनका कारण तटीय क्षेत्रका माछा मार्ने कार्य रोकिएका छन् भने साथै अधिकारीले भारी वर्षा र तीन मिटर (झन्डै १० फिट) उचाइका घातक ज्वारभाटा आउन सक्ने चेतावनी दिएका छन् ।
फिलिपिन्स मौसम विभागका अनुसार स्थानीय रूपमा ‘टिनो’ भनिने ‘कलमेगी’ सोमबार बिहान पूर्वी समर प्रान्तको गुइआन सहरबाट करिब २३५ किलोमिटर पूर्वमा थियो । यसले १२० किलोमिटर प्रतिघण्टा स्थायी र १५० किलोमिटर प्रतिघण्टासम्मका तीव्र हावा बहाइरहेको बताइएको छ ।
आँधी सोमबार साँझतिर फिलिपिन्सको तटीय क्षेत्रमा प्रवेश गर्ने र त्यसपछि मङ्गलबार पश्चिमतर्फ सर्दै सेबू लगायतका केन्द्रीय टापु प्रान्तहरूमा असर पुर्याउने अनुमान गरिएको छ । यी क्षेत्रमा गत सेप्टेम्बर ३० मा आएको ६.९ म्याग्निच्युडको भूकम्पले ठूला क्षति पुर्याएको थियो । भूकम्पमा परी कम्तीमा ७९ जनाको निधन भएको र हजारौँ नागरिक अझै विस्थापित रहेका छन् ।
पूर्वी समरका गभर्नर आर.भी.एवार्डोनले सेना, प्रहरी, अग्नि नियन्त्रक र विपद निवारण टोलीको सहकार्यमा अनिवार्य निकासी आदेश जारी गर्नु भएको छ । उहाँका अनुसार गुयुआन, मर्सिडिज र साल्सेडोका तटीय सहरका ७० हजारभन्दा बढी नागरिकलाई सुरक्षित निकासी केन्द्र, बलियो कन्क्रीट घर वा सामुदायिक भवनमा सारिएको छ ।
गभर्नर एवार्डोनले तीन मिटर अग्लो ज्वारभाटा आउन सक्ने चेतावनी दिँदै स्थानीय बासिन्दालाई सतर्क रहन अनुरोध गर्नु भएको छ । स्मरणीय छ, सन् २०१३ नोभेम्बरमा रेकर्डकै शक्तिशाली टाइफुन ‘हाइयान’ (फिलिपिन्स नाम ‘योलान्डा’) ले यही गुइआन सहरमा पहिलो पटक जमिन छोएको थियो । सो आँधीले मध्य फिलिपिन्समा करिब सात हजार ३०० जनाको मृत्यु वा बेपत्ता गराएको थियो ।
हजारौँ गाउँ पूर्णरूपमा ध्वस्त भएका थिए र जहाजसमेत भित्री भूभागसम्म बगाइएका थिए । ‘हाइयान’ ले करिब १० लाख घर नष्ट पार्दै ४० लाखभन्दा बढी मानिस विस्थापित पारेको थियो । गभर्नर एवार्डोनले भन्नुभयो, “योलान्डाको भयावह अनुभवका कारण यस पटक कसैले पनि निकासीको आदेशको विरोध गरेका छैनन् । नागरिकलाई माफ माग्नुभन्दा सुरक्षित रहनु राम्रो हो भन्ने कुरा राम्ररी थाहा छ । त्यस बेलाको सडकमा शव छरिएको दृश्य अहिले पनि उनीहरूको सम्झनामा ताजा छ ।”
अधिकारीले पूर्वी समर नजिकका अन्य टापु प्रान्तबाट पनि हजारौँ गाउँलेलाई सुरक्षित ठाउँमा सारिएको जनाएका छन् । तटरक्षक, सेना र विपद-प्रतिक्रिया निकाय उच्च सतर्कतामा रहेका छन् । फिलिपिन्स विश्वका सबैभन्दा विपद-संवेदनशील देशहरूमध्ये एक मानिन्छ । प्रत्येक वर्ष औसतमा २० वटा टाइफुन वा आँधीबेहरी यसको भूमि र जनजीवनमा प्रभाव पार्ने गर्छन् ।
भूकम्प र सक्रिय ज्वालामुखीको उपस्थितिले यो देशलाई अझ जोखिमयुक्त बनाएको छ । यस पटकको टाइफुन ‘कलमेगी’ ले पुनः एक पटक फिलिपिन्सका नागरिकलाई विपद व्यवस्थापन र तयारीमा सजग रहन बाध्य पारेको छ । रासस/एपी
