कालीकोट समाचारदाता
कालीकोट, चैत ९ गते । स्थानीय सरकारलाई जोखिमयुक्त बस्ती सुरक्षित स्थानमा स्थानान्तरण गर्नेसम्मको अधिकार छ तर कालीकोटका प्रायः स्थानीय तहका कतिपय बस्तीका नागरिक उच्च जोखिममा हुँदा पनि बस्ती सारी बचाउन कुनै पहल गरेका छैनन् ।
विगतमा भूकम्पको धक्काका कारण कालीकोटका केही बस्ती प्रभावित भएका थिए । पचालझरना गाउँपालिका–८, मयगाउँको पूरै बस्ती चिरा परेको थियो । अन्य वडा पनि जोखिममा थिए । वडा नं. ६ का वडाध्यक्ष प्रभुजन सन्ज्यालले भूकम्पका कारणले बस्ती चिरा परेको विषयमा तत्काल गम्भीर रूपमा लिए पनि स्थानीय पालिकाले बिर्सिंदै गएको बताउनुभयो । मयगाउँको तल कर्णाली कोरिडोर निर्माणका बेला थर्केका कारणले पटक पटकको भूकम्पका कारणले उच्च जोखिममा रहेको भए पनि सुरक्षित बनाउने कुनै पहल भएको छैन ।
बर्सातमा जोखिम थप बढ्ने भएकाले आगामी बैठकमा यस विषयमा गहन छलफल हुनुपर्ने वडाध्यक्ष सन्ज्यालको भनाइ छ । कालीकोटको मयगाउँ जस्तै वडा नं. ४ को बाँचकोट बस्ती पनि उस्तै जोखिममा छ । २०६९ सालदेखि त्यो बस्तीको पूरै जमिन सरिरहेको स्थानीयको भनाइ छ । जिल्ला विपत् व्यवस्थापन समितिको निर्णय अनुसार कर्णाली एकीकृत ग्रामीण विकास तथा अनुसन्धान केन्द्र किर्डाक नेपालले उक्त बस्ती सुरक्षाका लागि बिरुवा रोप्नेदेखि अन्य सुरक्षाका उपाय गरेको थियो । किर्डाक नेपाल कालीकोटका जिल्ला प्रमुख तुलाराम पाण्डेले अहिले खासै समस्या नभए पनि कुनै दिन सो बस्तीका नागरिकले समस्या भोग्न सक्ने अनुमान गर्नुभयो ।
स्थानीय सरकारले माथिल्लो सरकारलाई सिफारिस गरेपछि बस्ती स्थानान्तरण गर्न सकिने पाण्डेको भनाइ छ । स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ ले पनि जोखिम बस्तीको पहिचान गरी उपयुक्त स्थानमा बस्ती सार्ने अधिकार स्थानीय सरकारलाई दिएको छ तर पनि स्थानीय सरकार खासै उक्त विषयमा गम्भीर छैनन् ।
नरहरिनाथ गाउँपालिकाको माझगोठी, रुप्साका केही बस्ती पनि निकै जोखिममा छन् । त्यहाँको बस्तीका नागरिकको सुरक्षाका लागि सुगरखालमा प्रदेश सरकारको लगानीमा नमुना बस्तीसमेत निर्माण भएको छ । समुद्री सतहदेखि तीन हजार फिट उचाइमा रहेको उक्त बस्तीमा चिसोका कारण मानिस बस्न सकिरहेका छैनन् ।
बस्तीमा विद्यालयसमेत निर्माण गरिएको थियो तर नागरिकलाई हिउँदको समयमा चिसो र बर्सातको समयमा खेतबारी तल भएकाले बस्न र काम गर्न असज भएपछि उक्त बस्ती जोखिमपूर्ण छ । नरहरिनाथ गाउँपालिकाका अध्यक्ष नगेन्द्रबहादुर विष्टले जोखिम बस्तीको सुरक्षाका लागि खासै योजना बनाउन नसकेको स्विकार्नुभयो । उहाँले प्रायः पहाडका बस्ती जोखिम रहेको भन्दै एक गाउँ सारेमा अर्को गाउँको पनि उस्तै समस्या हुने हुँदा जति सकिन्छ त्यहीँ सुरक्षित हुनका लागि आवश्यक सहयोग गर्ने गरेको जानकारी दिनुभयो ।
उता पचालझरनाको मयगाउँ भने कुनै दिन सबै बग्ने त्रास त्यहाँका नागरिकमा छ । वडा नं. ८ का स्थानीय बासिन्दा प्रकाशबहादुर शाहीले बस्ती सुरक्षाका लागि विशेष योजना बनाउनुपर्ने सुझाव दिनुहुन्छ तर जिल्लाभरका बस्ती कुनै पनि सुरक्षित नभएको विपत् व्यवस्थापन समितिको राय छ ।
