कमल खत्री
नेपालगन्ज, चैत २० गते । देशभरमै अत्याधिक गर्मी हुने सहरमा पर्छ नेपालगन्ज । नेपालगन्ज हरेक वर्ष गर्मीको समयमा तातो हावा 'लू'का कारण हजारौं मानिसहरु प्रभावित हुने गर्छन् ।
त्यही समस्यालाई मध्यनजर गर्दै नेपालगन्जमा तातो हावा 'लू' प्रतिकार्य योजना कार्यान्वयनका लागि कार्यविधि बनाउन सुरु गरिएको छ ।
'लू' प्रतिकार्य योजना अन्तर्गत कुलिंग सेन्टर शितल केन्द्र तथा सचेतना प्रबद्धनार्थ एलइडी डिस्प्ले सञ्चालन र सङ्काटापन्न बस्तीमा घरदैलो (डुअर टु डुअर) कार्यक्रमको सञ्चालन, व्यवस्थापन र दिगोपनाका लागि कार्यविधि बनाउन सुरु गरिएको हो ।
नेपालगन्ज उपमहानगरपालिका लू प्रतिकार्य योजना लागू गर्ने नेपालकै एक मात्र स्थानीय सरकार हो । सन् २०२१ देखि लू प्रतिकार्यका लागि काम भइरहेको छ ।
नेपालगन्जमा अहिले एउटा कुलिंग सेन्टर निर्माणको कार्य अगाडि बढाइएको छ । बागेश्वरी मन्दिरको पूर्वपट्टी चिल्ड्रेन पार्कमा कुुलिंग सेन्टर निर्माणको काम अगाडि बढेको हो । लू प्रतिकार्य योजना कार्यान्वयनका लागि नेपालगन्ज उप–महानगरपालिकाले चालू आर्थिक वर्षमा २० लाख रुपियाँ विनियोजन गरेको छ । अत्याधिक गर्मी हुने सहरको पहिचान बनाएको नेपालगन्जमा सर्वसाधारणलाई लूबाट जोगाउन चार वटा कुलिंग सेन्टर बनाउने लक्ष्य छ ।
बसपार्क, धम्बोझी र रामलिला मैदान क्षेत्रमा पनि कुलिंग सेन्टर बनाउने कार्ययोजना छ ।
नेपालगन्जको सिकाई र अनुभवका आधारमा तराईका अत्याधिक गर्मी हुने अन्य सहरहरुमध्ये धनगढीमा पनि यो कार्यक्रम भर्खरै सुरु भएको छ । त्यस्तै, भैरहवा र विराटनगरमा पनि लू प्रतिकार्य योजना कार्यान्वयनको चरणमा छन् । अमेरिकन रेडक्रसको सहयोग तथा नेपाल रेडक्रस सोसाइटी बाँके शाखाको सहकार्यमा नेपालगन्ज उपमहानगरपालिकामा सञ्चालित ताता हावाको लहर लू जोखिम न्यूनीकरण कार्यक्रमअन्तर्गत कार्यविधि लेखन कार्यशाला गरिएको छ । नेपाल रेडक्रस सोसाइटीको आयोजनामा कार्यशाला गरिएको हो ।
कार्यशालामा कुलिंग सेन्टर, एलइडी डिस्प्ले र घरदैलो कार्यक्रम सञ्चालन, व्यवस्थापन र दिगोपनाका लागि समूह कार्य गरिएको नेपाल रेडक्रस सासाइटी बाँके शाखाका उपनिर्देशक दोलखबहादुर डाँगीले बताउनु भयो ।
कार्यशालाको उद्घाटन कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै नेपालगन्ज उप–महानगरपालिकाका प्रमुख प्रशान्त विष्टले लूलाई प्रकोपको रुपमा लिई त्यसविरुद्ध जुध्न लू प्रतिकार्य योजना कार्यान्वयनमा ल्याइएको बताउनुभयो । विष्टले लूलाई प्रकोपको रुपमा स्विकारी त्यसै अनुरुप बजेट विनियोजन गरिएको जानकारी दिँदै आगामी नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा यसको आकार बढाउँदै लैजाने बताउनुभयो ।
कार्यक्रममा रेडक्रस क्लाइमेट सेन्टरका अरबान एक्सपर्ट रमिज खान, अमेरिकन रेडक्रसकी कार्यक्रम संयोजक उपमा ओझाले नेपालगन्जले तातो हावाको लहर जोखिम न्यूनीकरणका लागि नेपालमै पहिलोपटक उल्लेखनीय र उदाहरणीय काम गरिरहेको भन्दै तराईका अन्य तीन सहरमा पनि यो कार्यक्रम लागू गर्ने प्रक्रियामा रहेको बताउनुभयो । बढ्दो तापमानका कारण जोखिम बढ्दै गएको भन्दै तराई बेल्टमा यसखाल अभियान जरुरी रहेको सरोकारवालाको भनाइ रहेको छ ।
कार्यशालाको उद्देश्यका बारेमा नेपाल रेडक्रस सोसाइटीका उपनिर्देशक रुद्रनारायण अधिकारीले जानकारी गराउनु भएको थियो ।
नेपाल रेडक्रस सोसाइटी बाँके शाखाका सभापति गोबद्र्धन सिंह सम्झनाको सभापतित्वमा भएको कार्यशालामा नेपालगन्ज उपमहानगरपालिकाका वातावरण तथा विपद् समिति संयोजक समिरप्रताप सिंह, नेपाल रेडक्रस सोसाइटी बाँके शाखाका पदाधिकारी एवम् सदस्य, नेपालगन्ज उपमहानगरअन्तर्गतका विषयगत महाशाखा र शाखा प्रमुख तथा प्रतिनिधि, विभिन्न कार्यालयका प्रमुख, रेडक्रस उपशाखा प्रमुख एवम् प्रतिनिधि लगायतको उपस्थिति रहेको नेपालगन्ज उपमहानगरका वातावरण तथा विपद शाखा प्रमुख प्रकाश डिसीले जानकारी दिनु भयो ।
