बाजुरा समाचारदाता
बाजुरा, पुस १८ गते । छाउप्रथा रोक्नुपर्ने ठाउँ बाजुरामा अहिले पनि महिनावारी भएका महिलालाई हिँड्ने बाटोसमेत बन्द गरिन्छ। जिल्लाका अधिकांश स्थानीय तहमा मठमन्दिर भएकै ठाउँमा विभिन्न गोरेटो, बाटो छन्। ती बाटोमा महिनावारी भएका महिला हिँड्न पाउँदैनन्। महिनावारी भएका महिलाले ती बाटोमा हिँड्दा धामीझाँक्रीले देवता रिसाउँछ भन्दै डर देखाउन थालेपछि महिनावारी भएका महिलाका लागि ती बाटा बन्द हुन्छन्।
बूढीगङ्गा नगरपालिका–१०, तिमाडाका स्थानीय पार्वती नेपालीले महिनावारी भएपछि आफूलाई गाउँका अधिकांशले गोरेटो बाटोमा हिँड्डुल गर्न वञ्चित गरिँदै आएको बताउनुभयो। आफूले ती बाटोमा जबरजस्ती हिँड्न खोजे पनि गाउँका अगुवा र धामीझाँक्रीले यसले देवता छोयो भन्दै आफूसँग रिसाउने गरेको बताउनुभयो। “गाउँ नजिकै कालापातलको मन्दिर छ, त्यसै बाटोबाट यहाँका स्थानीयहरू आउजाउ गर्छन् तर महिनावारी भएका महिलाका लागि भने त्यो बाटो सधैं बन्द हुने गरेको छ,” नेपालीले भन्नुभयो।
जिल्लामा छाउप्रथा अन्त्य गर्न विभिन्न कार्यक्रम हुन्छन् तर तिमाडाका लागि भने ती कार्यक्रमले कुनै प्रभाव पारेको छैन। यहाँका अधिकांश महिलाले महिनावारी हुँदा मीठो खान त के राम्रो ठाउँमा सुत्नसमेत पाएका छैनन्।
यहाँका महिलालाई महिनावारी भएका बेला दूध, दही, महीलगायतका पोसिला खानेकुरा दिइँदैन। महिनावारी भएका महिलाले दुहुना गाईभैँसी छुन पनि मिल्दैन। कसैले जबरजस्ती छोएमा गाई बिरामी भयो, नब्याउने हुन्छ भन्दै महिलालाई दण्ड तोक्ने गरिन्छ।
महिनावारी भएका बेला महिलाले गाई, भैँसी छोएमा सुनपानी छर्केर भैँसीलाई चोख्याउने गरेको पार्वती नेपाली बताउनुहुन्छ। बाजुरामा छाउप्रथा अन्त्यका लागि दुई वर्षभन्दा पहिले विभिन्न जनचेतनामूलक कार्यक्रम सञ्चालन भए। तर ती कार्यक्रमले पैसा मात्र खर्च गरेको प्रथा उस्तै रहेको तिमाडाकी पवित्रा नेपाली बताउनुहुन्छ। छाउगोठमा सुत्दा बाजुराका एक महिला र दुई बालकको अकालै ज्यान गयो। त्यसपछि बाजुराका झन्डै ५११ वटा छाउगोठसमेत भत्काइयो तर पनि छाउप्रथा अहिलेसम्म कायमै छ।
स्थानीय सरकारले कानुनी रूपमा कारबाही नगर्दासम्म यो प्रथा कायमै रहने नेपालीले बताउनुभयो। उहाँले भन्नुभयो, “महिनावारी हुँदा देवताको डरले घरभन्दा धेरै टाढा छाउगोठमा सुत्दा गाउँका कयौँ दिदीबहिनी बलात्कृत भए। धेरैको जीवन बर्बाद भयो। तर पनि यो प्रथा गलत हो भन्नेमा गाउँमा कसैको ध्यान नजाँदा धेरैले दुःख भोग्नु परेको छ।”
