नवीनराज कुइँकेल
लमजुङ, साउन २९ गते । लमजुङमा व्यवसायिक दुध उत्पादनमा उल्लेख्य वृद्धि भएको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्ष वर्ष तथा गएको आर्थिक वर्षको सुरुवाती अवस्थामा भन्दा पछिल्लो समय जिल्लामा दुध उत्पादनसँगै निर्यातमा समेत झण्डै तेब्बर वृद्धि भएको जिल्लास्थित भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशुसेवा विज्ञ केन्द्र लमजुङले जनाएको छ ।
आर्थिक वर्ष २०८१-०८२ को सुरुका महिनामा दैनिक १२ सय लिटर दुध निर्यात भएकोमा आर्थिक वर्षको अन्त्यसम्म आउँदा दैनिक ३२ सय लिटर दुध निर्यात हुने गरेको भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्र लमजुङका प्रमुख डा.सुनिल न्यौपानेले बताउनुभयो । विशेषगरी जिल्लाको राइनास नगरपालिका अन्तर्गतको क्षेत्रमा व्यावसायिक रूपमा दुध उत्पादन वृद्धि भएको डा. न्यौपानेको भनाइ छ । पछिल्लो समय व्यावसायिक दुध उत्पादनका लागि राइनासका कृषकहरूले गाई पालन गर्दै आएका छन् ।
विज्ञ केन्द्रले व्यावसायिक दुध उत्पादन गर्ने पशुपालक किसानहरूलाई अनुदानसमेत दिँदै आएको छ । दुध उत्पादनमा आधारित प्रोत्साहन कार्यक्रमअन्तर्गत गएको आर्थिक वर्षमा मात्र २७ लाख ५० हजार अनुदान वितरण भएको विज्ञ केन्द्र प्रमुख डा. न्यौपानेले बताउनुभयो ।
गत वर्ष जिल्लाका तीन सहकारी संस्थामार्फत कुल उत्पादित ६ लाख ४४ हजार ८ सय १८ लिटर दुधमा अनुदान दिइएको हो । राइनास नगरपालिका–५ स्थित जनविकास सहकारी संस्था, राइनास–६ स्थित धमिलिकुवा दुग्ध विकास कृषि सहकारी संस्था र मध्यनेपाल–६ स्थित एकीकृत कृषि सहकारी संस्थामार्फत एक सय ६० जनाभन्दा बढी कृषकहरूले दुध उत्पादनमा आधारित प्रोत्साहन रकम पाएका हुन् । न्यौपानेका अनुसार सहकारीमा दुध सङ्कलन गरेको दैनिक विवरणको आधारमा अनुदान दिएको हो । सिधै भन्दा उत्पादनको आधारमा दिइएको अनुदान प्रभावकारी देखिएको कार्यालय प्रमुख न्यौपानेले बताउनुभयो ।
केन्द्रले गत वर्षको कुल उत्पादनमध्ये ४ लाख ५८ हजार ९ सय ४८ लिटर दुध उत्पादनमा प्रतिलिटर पाँच रुपियाँका दरले २२ लाख ९४ हजार ७ सय ४० रुपियाँ र एक लाख ८५ हजार ८ सय ७० लिटर दुधमा प्रतिलिटर दुई रुपियाँ ४५ पैसाका दरले ४ लाख ५५ हजार ३ सय ८१ रुपियाँ अनुदान वितरण गरेको कार्यालयका सूचना अधिकारी डा. विकलचन्द्र अधिकारीले जानकारी दिनुभयो ।
गत आवको अन्त्यमा व्यावसायिक रूपमा सहकारीमा मात्र दैनिक औसत २४ सय ५० लिटर दुध सङ्कलन हुने गरेको केन्द्रको तथ्याङ्क छ । सोबाहेक निजी रूपमा पाँच सय ५० लिटर गरी हाल जिल्लाबाहिर दैनिक तीन हजार लिटर दुध जाने गरेको पशु सेवा विज्ञ केन्द्रले जनाएको छ ।
जिल्लामा उत्पादिन दुध मध्ये धेरैजसो अनौपचारिक रूपमा बिक्री हुने गरे पनि घुम्ती गोठहरूमा उत्पादित दुध भने घरेलु प्रशोधन गरी घिउ बिक्री हुने गरेको छ । जिल्लाभित्रै दुध प्रशोधन तथा प्याकेजिङका लागि उद्योग नहुँदा बाँकी दुध निर्यात हुने गरेको केन्द्रले जनाएको छ । केन्द्रका अनुसार चालु आर्थिक वर्ष दुध उत्पादनमा आधारित प्रोत्साहन कार्यक्रमका लागि ३५ लाख बजेट विनियोजन भएको छ ।
