भैँसीपालनबाट करोडौँ आम्दानी
स्वदेशमा अवसर नभएको भन्दै वैदेशिक रोजगारीमा जानेको लहर निकै बढेको छ । यहाँका एक कृषकले भने बाँझो जमिनको सदुपयोग गर्दै भैँसी र गाई व्यावसाय सञ्चालन गरेर मनग्य आम्दानी गर्नुभएको छ । फेदीखोला गाउँपालिका–१, मट्टीखानका कृषक विष्णुप्रसाद पोखरेलले स्वदेशमै भैँसीपालन व्यवसायबाट आम्दानी गर्दै आउनुभएको छ । उहाँले २६ रोपनी आफ्नो, ५० रोपनी बन्दकी र ५० रोपनी भाडामा लिई भैँसी तथा गाईपालन गर्नुभएको छ । फेदीखोला बजारमा किराना पसल गर्नुभएका पोखरेलले गाउँको जग्गा बाझैँ भएपछि व्यवसाय छाडेर चार वर्ष पहिलाबाट भैँसी तथा गाईपालन थाल्नुभएको हो । १० वटा मुर्रा भैँसी किनेर र एक गोठ बनाएर ४० लाख रुपियाँ लगानी गरी पशुपालन थालेको पोखरेलले बताउनुभयो ।
मनकामना मन्दिरमा ह्वात्तै घटे भक्तजन
नेपालको प्रसिद्ध धार्मिक स्थल मनकामना मन्दिरमा झन्डै ८० प्रतिशतले भक्तजनको सङ्ख्या घटेको छ । गत असार ३१ गतेबाट नेपालको पहिलो केबुलकार मनकामना केबुलकार मर्मत सम्भार गर्न भन्दै दुई महिनाका लागि बन्द भएपछि मनकामना दर्शन गर्न आउने भक्तजनको सङ्ख्या घटेको हो । मनकामना मन्दिरका मूल पुजारी इन्सन थापाले भक्तजन घटेको जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार असार, साउन र भदौ महिना यसै पनि अन्य महिनामा जस्तो भक्तजन कम हुने गरेका थिए । गत वर्षको तुलनामा ८० प्रतिशतले भक्तजन घट्नुमा केबुलकार मर्मतसम्भार भएको उहाँको भनाइ छ ।
-original-thumb.jpg)
महारानीथानमा पर्यटकीय सम्भावना
म्याग्दी जिल्लाको बेनी नगरपालिका–७, कुरिलाखर्कमा रहेको महारानीथान ऐतिहासिक पर्वत राज्य र महारानीसँग आबद्ध महत्वपूर्ण ऐतिहासिक स्थलका रूपमा चिनिन्छ । यसको पर्यटकीय सम्भावना रहेको भए पनि यसतर्फ भने ध्यान पुग्न सकेको छैन । उचित प्रचार हुन सके यसको पर्यटकीय गन्तव्य बन्न सक्छ । यो थान सदरमुकाम बेनीबाट नजिकै रहेको प्रमुख धार्मिकस्थल पनि हो । पर्वत राज्यका मलेबमले भर्तिबमको हत्या गरेपछि विक्षिप्त बनेकी उनकी पत्नी अर्थात् महारानी विश्वप्रभाले कुरिलाखर्कमा अलप भएपछि त्यही स्थानमा पूजाअर्चना गर्न थालिएको र त्यही स्थान ऐतिहासिक महारानी थानका रूपमा प्रसिद्ध छ ।
खानेपानी आएपछि स्थानीय खुसी
स्याङ्जाको पुतलीबजार नगरपालिका–१३, हिरापाटाका नागरिक घरमै खानेपानी आएपछि हर्षित भएका छन् । लामो समयको प्रतीक्षापछि घर घरमा खानेपानी आइपुगेको भन्दै स्थानीय खुसी भएका हुन् । स्थानीय हिराबहादुर रोकाले अब एक घण्टा लगाएर पानी बोकेर ल्याउनुपर्ने बाध्यता हटेको भन्दै स्थानीय सरकारको अनुभूति गर्न पाएको बताउनुभयो । ‘एक घर एक धारा’ अभियान अन्तर्गत लिफ्टिङमार्फत घर घरमा खानेपानी पुगेको हो । हिरापाटामा १५० घरपरिवार रहेका छन् । खानेपानी तथा सरसफाइ डिभिजन कार्यालय स्याङ्जाका प्रमुख हरिप्रसाद तिमिल्सिनाले झन्डै आठ सय जनसङ्ख्या लाभान्वित भएको बताउनुभयो । आर्थिक वर्ष २०७४/७५ बाट निर्माण सुरु भएको भए पनि विभिन्न कारणले ढिलो गरी योजना सम्पन्न भएको तिमिल्सिनाले बताउनुभयो ।
विद्यालयको अवस्था नाजुक, जोखिम मोलेरै पढ्नुपर्ने बाध्यता
मधेश प्रदेशको राजधानीसमेत रहेको जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकामा विगत ३४ वर्षदेखि सञ्चालित एक सामुदायिक विद्यालयको अवस्था नाजुक बन्दै गएको छ ।
बुटवल–गोरुसिङ्गे सडक विस्तार, सात हजार रुख काटिने सत्तरी हजार रोपिने
बुटवल–गोरुसिङ्गे ५० किलोमिटर सडकखण्ड विस्तारका क्रममा सात हजार रुख काटिने भएको छ । बुटवल–गोरुसिङ्गे सडक आयोजना कार्यालय बुटवलका अनुसार सडक विस्तारका क्रममा रुपन्देही र कपिलवस्तु जिल्लामा पर्ने जङ्गलमा रहेका करिब सात हजार रुख काट्न वन विभागसँग अनुमति मागिएको छ । यसै गरी सात हजार रुख काटिँदा ७० हजार रुखका बिरुवा रोपिने छ । आयोजनाका प्रमुख होमबहादुर एसीका अनुसार ती सात हजार रुख काट्न लाग्ने खर्च, एक रुख काटे बराबर १० बिरुवा रोप्ने र पाँच वर्ष संरक्षण गर्न लाग्ने खर्च पनि वन विभागलाई दिइने छ ।
अमेरिकाको कमाइ स्वदेशका विपन्न परिवारलाई
अमेरिका पुग्नु, सम्पत्ति कमाउनु र भविष्य सुनिश्चित बनाउने अधिकांश व्यक्तिको चाहना हुन्छ तर अमेरिका पुगेर र जन्मभूमिका लागि मरिमेट्ने मानिस बिरलै भेटिन्छन् । बाँकेको खजुरा गाउँपालिका–४ का लिलबहादुर थापा बिरलै भेटिने मानिसमध्ये एक हुनुहुन्छ । सत्र वर्षअघि डिभी परेर ३३ वर्षको उमेरमा अमेरिका पुग्नुभएका थापाको कमाइको अधिकांश हिस्सा विपन्न समुदायका व्यक्तिको सहयोगमा खर्च हुने गरेको छ । अमेरिकामा कमाएको मध्ये करिब १० करोड रुपियाँ उहाँले यसरी नै विपन्न समुदायका व्यक्तिलाई सहयोग गरेर खर्च गर्नुभएको छ ।
सात वर्षपछि राजस्वको स्रोत खोज्दै बागमती प्रदेश सरकार
देश सङ्घीय संरचनामा गएर प्रदेश सरकारले बजेट बनाउन थालेको सात वर्षपछि बागमती प्रदेश सरकारले राजस्वको सम्भावित स्रोतको खोजी गर्न थालेको छ । प्रदेश सरकार सङ्घीय सरकारमा निर्भर हुँदै गएको र वित्तीय सङ्घीयता पूर्ण रूपमा कार्यान्वयनमा आउन नसकेको अवस्थामा बागमती प्रदेश सरकारले बागमती प्रदेशको राजस्व सम्भावित नयाँ स्रोतको खोजी गर्न थालेको हो ।
घोराहीमै एमबिबिएस पढाइ हुने
दाङको घोराहीमा रहेको राप्ती स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा एमबिबिएस पढाइ सुरु हुने भएको छ । चिकित्सा शिक्षा आयोगको मापदण्ड अनुसार एमबिबिएस पढाइ सञ्चालनका लागि आवश्यक तयारी पूरा गरेको प्रतिष्ठानले करिब सात वर्षपछि एमबिबिएस पठनपाठनका लागि आयोगबाट अनुमति पाएको हो । प्रतिष्ठानले पहिलो वर्ष ५० सिट सुनिश्चित गरेको छ ।
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित बझाङी भाषा
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित बझाङी भाषा
घट्दै छ प्रदेश सरकारको बेरुजु
प्रदेश सरकार स्थापना भएदेखि बढ्दै गएको कर्णाली प्रदेशको बेरुजु घट्न थालेको छ । बढ्दै गएको बेरुजुप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै विभिन्न मितव्ययितालगायतका प्रक्रिया अपनाउन थालेपछि गत वर्षदेखि बेरुजु घट्न थालेको कर्णाली प्रदेशको सार्वजनिक लेखा समितिले जनाएको छ ।
राजधानीमा सडकको दुर्दशा, न सडकबत्ती न सिसी क्यामरा
प्रदेश राजधानी वीरेन्द्रनगरमा सडकबत्ती र पर्याप्त मात्रामा सिसी क्यामरा नहुँदा सुरक्षा चुनौती बढेको छ । उज्यालो नहुँदा रातको समयमा हुने आपराधिक गतिविधिको अनुसन्धान गर्नेदेखि सुरक्षाको चुनौती बढेको हो । प्रहरीका अनुसार सडकबत्ती नहुँदा अनुसन्धान गर्न र खोजतलास गर्न समस्या हुने गरेको छ । केही समयअघि विद्युत् महसुल नतिरेको भन्दै विद्युत् प्राधिकरणले अधिकांश सडकबत्तीका लाइन काटिदिएको छ भने कतिपय ठाउँका बत्ती नै उठाइदिएको छ । राजधानीभित्र करिब एक हजारभन्दा बढी सडकबत्ती थिए । प्राधिकरणले लाइन काटेपछि अहिले अधिकांश सडकबत्ती बन्द छन् ।
गर्भवती र सुत्केरीका आहारमा सुधार ल्याउन तरकारीको बीउ वितरण
भीमसेन थापा गाउँपालिका–४ धावामा सुत्केरी र गर्भवतीको पोषण आहारमा सुधार ल्याउन पोषणयुक्त तरकारीको बीउ वितरण गरिएको छ । गाउँपालिकाको पोषण विशेष कार्यक्रमअन्तर्गत सुत्केरी तथा गर्भवतीलाई पोषणयुक्त तरकारीको बीउ वितरण गरिएको धावाँ स्वास्थ्यचौकीका प्रमुख गुणराज लामिछानेले जानकारी दिनुभयो ।
टर्मिनल भवन बर्सौंदेखि अलपत्र
लामो समयदेखि रारा विमानस्थलको ट्रस टर्मिनल भवन निर्माण हुन नसक्दा अलपत्र अवस्थामा छ । पाँच वर्षदेखि उक्त टर्मिनल नबन्दा उडान प्रभावित हुँदै आएका छन् । २०७८ सालमा मै निर्माण सम्पन्न हुनुपर्ने प्राधिकरण र निर्माण कम्पनीबिच सम्झौतामा उल्लेख छ । उक्त भवनको निर्माण ठेकेदार कम्पनी ओमबुद्ध इन्टरनेसनल कन्स्ट्रक्सनको लापर्बाहीका कारण पर्यटक र कर्णालीवासीले समस्या खेप्नु परेको छ । टर्मिनल भवन निर्माणका लागि सम्झौताको समय सकिए पनि सम्बन्धित निकायले चासो नदिँदा समस्या भएको स्थानीयको आरोप छ । ओमबुद्धले आधुनिक ट्रस टर्मिनल भवन निर्माण गर्नलाई २०७६ असोज १६ मा ३० महिनाभित्र सम्पन्न हुने गरी प्राधिकरण र निर्माण कम्पनीबिच सम्झौता भएको रारा नागरिक उड्डयन कार्यालय ताल्चाले जानकारी गराएको छ ।
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित ताजपुरिया भाषा
समावेशीकरणको दिशामा नयाँ फड्को : गोरखापत्रद्वारा प्रकाशित ताजपुरिया भाषा
कालीगण्डकी करिडोर : पहिरो रोकथाम गर्न बैसरी अँधेरीखोलामा ‘रक एङ्करिङ’
चीन–भारत जोड्ने राष्ट्रिय गौरवको कालीगण्डकी करिडोरको बेनी–जोमसोम–कोरला सडकमा जोखिम बनाएको म्याग्दीको रघुगङ्गा गाउँपालिका–२ र ३ को सिमानामा पर्ने बैसरी अँधेरीखोलामा नयाँ प्रविधिको प्रयोग गरेर पहिरो रोकथाम गरिएको छ ।
प्रदेश सरकारको बजेट भदौ मसान्ततिर मात्रै
चालु आर्थिक वर्षका लागि संशोधित बजेट ल्याउने तयारी गरिरहेको सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले अझैसम्म बजेट सार्वजनिक गर्न सकेको छैन । बजेट निर्माणमा मन्त्रालयहरूबाट भएको ढिलाइका कारण बजेट सार्वजनिक गर्न ढिलाइ भइरहेको बताइएको छ । सरकारले छिट्टै बजेट सार्वजनिक गर्ने भन्दै भदौ ७ बाट तयारी थालेको थियो । त्यस क्रममा विभिन्न मितिमा बजेट सार्वजनिक गर्ने बताइए पनि अहिलेसम्म प्रदेशको नयाँ बजेट सदनमा प्रस्तुत हुन सकेको छैन ।
‘उत्पादन बढाउन माटो परीक्षण अनिवार्य रहेछ’
वीरेन्द्रनगर–१० बामेखोलाका शोभा बस्नेतले विगत लामो समयदेखि कृषि पेशा अवलम्बन गर्दै आउनुभएको छ । उहाँले पाँच कठ्ठा जग्गामा तरकारीखेती र १५ कट्टामा धानखेती गर्नुभएको छ ।
महाकाली कोरिडोरको अठहत्तर प्रतिशत ट्र्याक खुल्यो
सुदूरपश्चिम प्रदेशको विकासमा कोसेढुङ्गा मानिएको महाकाली कोरिडोरको ७८ प्रतिशत ट्र्याक खुलेको छ । कोरिडोरको करिब ५१ प्रतिशत हिस्सा बैतडीले ओगटेको छ । दक्षिण कञ्चनपुरको ब्रह्मदेवदेखि बैतडीको झुलाघाट हुँदै उत्तरको दार्चुला–टिङ्कर जोड्ने महाकाली कोरिडोर चीन र भारतको सीमा जोड्ने व्यापारिक महत्वको सडक हो । कोरिडोरको ४१३ किलोमिटर सडकमध्ये ३३४ किलोमिटर सडक सङ्घीय सडक सुपरिवेक्षण तथा अनुगमन कार्यालयले निर्माण गर्दै छ भने दार्चुलाको तुसारपानीदेखि टिङ्करसम्मको ७९ किलोमिटर चट्टानी भागमा नेपाली सेनाले निर्माणको जिम्मा पाएको छ । नेपाली सेनाले जिम्मा पाएको ७९ किलोमिटर कडा चट्टानमध्ये १३ किलोमिटर निर्माण गरिसकेको छ भने सडक विभागले जिम्मा पाएको ३३४ मध्ये २६१ किलोमिटर गरी २७३ किलोमिटर सडकको ट्र्याक खुलेको छ ।
धादिङको धुनिबेसी सडक खुल्यो
धादिङको धुनिबेसी नगरपालिका ९ मा भारी वर्षापछि झरेको लेदोले अवरुद्ध भएको पृथ्वीराजमार्ग विहान १ बजेदेखि दुई तर्फी सञ्चालन भएको छ ।
धेरै विद्युत् चुहावट हुने क्षेत्र मौलापुर
मधेस प्रदेशका २३ विद्युत् वितरण केन्द्रमध्ये सबैभन्दा धेरै विद्युत् चुहावट रौतहटको मौलापुर वितरण केन्द्रबाट हुने गरेको छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरण मधेस प्रदेश प्रादेशिक कार्यालय जनकपुरका अनुसार आर्थिक वर्ष २०८०र८१ मा मधेस प्रदेशमा सबैभन्दा धेरै विद्युत् चुहावट हुनेमा मौलापुर वितरण केन्द्र रहेको छ । सो केन्द्रबाट ४३ दशमलव ४० प्रतिशतले विद्युत् चुहावट भएको देखिन्छ ।
बिपी विचारको आयाम
राजनीतिक कालखण्डमा अनेक उतारचढाव भोग्दै आएको मुलुकको सबैभन्दा ठुलो पार्टी नेपाली कांग्रेसले स्थापनाको ७७ औँ वर्ष पूरा गरिसकेको छ । हुकुमी जहानियाँ राणा शासनको अन्त्य गरेर प्रजातन्त्र स्थापनाको मूल उद्देश्यसाथ स्थापित कांग्रेसको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि नियाल्दा ‘फुटेर होइन, जुटेर मात्र उद्देश्य अनुरूपको लक्ष्य हासिल गर्न सकिन्छ’ भन्ने पुष्टि भएको छ । २००३ साल कात्तिक १५ गते मित्रराष्ट्र भारतको ऐतिहासिक सहर बनारसमा गरिएको एक भेलाले ‘अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस’ स्थापना गरेको थियो । यही जगमा उभिएर ‘नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस’ हुँदै ‘नेपाली कांग्रेस’ स्थापना भएको इतिहास साक्षी छ । २००३ साल
राजनीतिक शक्तिको प्रभाव
राजनीतिक दल, गठबन्धन तथा सङ्गठनमा हुने शक्ति र सामथ्र्यको भूमिका महत्वपूर्ण हुन्छ । राजनीतिक शक्ति र सामथ्र्य आपसमा अन्तरसम्बन्धित पनि हुन्छन् साथै यी दुवै तत्वले राजनीतिमा ठुलो प्रभाव पार्छन् । वास्तवमा राजनीतिक शक्तिको तागत त्यसको निर्णय गर्ने क्षमता, लागु गर्ने क्षमता र जनसमर्थन हासिल गर्ने क्षमतामा भर पर्छ । साथै राजनीतिक शक्ति कसरी गतिशील भएर काममा अगाडि बढिरहेको छ भन्ने कुराले राजनीतिक शक्ति र सामथ्र्यको मापन गरिरहेको हुन्छ । कुनै पनि राजनीतिक दल, गठबन्धन तथा सङ्गठनको काम गर्न सक्ने क्षमतालाई त्यसको शक्ति भनिन्छ भने निश्चित समयमा काम गर्ने दर तथा निर्णयलाई कार्यान्वयन गर्ने क्षमताको दरलाई सामथ्र्य भनिन्छ । राजनीतिक शक्ति र सामथ्र्यको सही संयोजनले राजनीतिक शक्तिको सफलता र प्रभावलाई निर्धारण गर्छ ।
ज्येष्ठ नागरिकमा एक्लोपन
सामाजिक अन्तर्क्रिया मानसिक स्वास्थ्यका लागि महत्वपूर्ण औषधी हो । आपसी सद्भाव, प्रेम, सहयोग, विश्वास र समझदारीबाट आत्मबल बढ्नुका साथै मनोसामाजिक स्वस्थतासमेत प्राप्त हुन्छ । व्यक्ति व्यक्तिबिचको अन्तर्क्रियामा कमी हुनासाथ अन्तर्मुखी प्रवृत्ति बढ्दै जान्छ भने सामान्य जनजीवनबाट व्यक्ति एकाकी बन्न थाल्छ । सामाजिक, आर्थिक र राजनीतिक द्रुत परिवर्तनले व्यक्तिलाई समायोजन हुन कठिनाइ सिर्जना गरेको अवस्थामा वा उसको जीवनस्तरमा तुरुन्तै ठुलो परिवर्तन आएमा समायोजनजन्य समस्या सिर्जना हुन सक्छ । मानवनिर्मित वा प्राकृतिक जुनसुकै दुर्घटना वा विपत् सृजित समस्याबाट सबैभन्दा बढी
संविधान संशोधनको बहस
नेपाली कांग्रेस र नेकपा (एमाले) को सरकार गठनको विभिन्न कारणमध्ये नेपालको संविधान संशोधन पनि एक हो । संविधान प्रारम्भ भएको नवौँ वर्ष पूरा भई १० औँ वर्षमा प्रवेश गर्न लागेको अवस्था छ । सङ्घीय संसद्ले उक्त संविधान प्रारम्भ भएको मितिले १० वर्षपछि पुनरवलोकन गर्ने छ भन्ने संवैधानिक व्यवस्थासमेत गरेको छ । यस अर्थमा राजनीतिक दलले उल्लेख गरेको संविधान संशोधनको कुरालाई समय सान्दर्भिक रूपमा लिन सकिन्छ । साथै संविधान एक परिवर्तनशील दस्ताबेज हो । यसलाई विधि र प्रक्रियाबमोजिम समानुकूल संशोधन गर्ने प्रचलन संसारभर छ । संविधान देशको सर्वोच्च कानुन भएकाले मूलभूत व्यवस्थामा परिवर्तन गर्न सामान्य कानुनलाई मात्र संशोधन गर्न सकिँदैन किनकि संविधानभन्दा उच्चस्तरको वा समानस्तरको कानुन बनाइएको हुँदैन । संविधानसँग बाझिने गरी कानुन बनाइँदैन, बनाइएमा बाझिएको हद जतिको कानुन स्वतः निष्क्रिय हुन्छ । जति पनि कानुन बनाइन्छ, संविधान अन्तर्गत बनाइनु पर्छ
