सम्झनामा ‘जयतु संस्कृतम्’
नेपालमा समय समयमा विविध किसिमका आन्दोलन हुँदै आएका छन् ।
योगले बनाउँछ निरोग
गत एघार वर्षदेखि अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस बडो उत्साहका साथ मनाउँदै आइरहेका छौँ । निःशुल्क अथवा अति नै न्यून खर्चमा शरीरभित्र रहेका अनेकौँ रोगको उपचार यसबाट सहजै रूपमा सम्भव भएकाले यसप्रति आकर्षण बढ्दै गएको छ । नियमित रूपमा योग गर्नाले रोगको सम्भावनालाई नै समाप्त गर्न सकिन्छ । योगको माध्यमबाट विश्वका करोडौँ मानिस लाभान्वित भएका छन् ।
डोटीका गाउँबस्ती : सम्भावना र चुनौती
स्वर्ग खप्तडलाई सिरानीमा राखेको डोटी, प्रकृतिका लहराभित्र सुशोभित छ । डोटीमाथि शैलेश्वरी माता र ठुला केदार बाबाको कृपा छ । सेतीको कलकलसँगै सम्भावनाका थुप्रै आशा बगिरहेका छन् । ती आशालाई बग्न नदिई, ड्यामले बाँधेर उज्यालोमा रूपान्तरण गर्न सकेमा डोटेली जनताको जीवन साँच्चिकै झलमल्ल पार्न सकिने छ ।
विपत् व्यवस्थापनमा अर्जुनदृष्टि
केही दिनअघि विपत् व्यवस्थापन र पूर्वतयारीबारे छलफलमा सहभागी हुने अवसर मिलेको थियो । छलफलमा काठमाडौँ उपत्यकाभित्र रहेका विपत् व्यवस्थापनमा सरोकार राख्ने निकाय र प्रभावित क्षेत्रका प्रतिनिधिको समेत उल्लेख्य सहभागिता थियो । विगतबाट पाठ
प्रणालीगत सुधार अपरिहार्य
भ्रष्टाचार नेपालमा गहिरो रूपमा गाडिएको बहुआयामिक समस्या हो, जसले सुशासन, सामाजिक चेतना, आर्थिक क्षेत्र, पूर्वाधार विकास, अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध र राष्ट्रिय छविमा गम्भीर असर पु¥याएको छ । नीतिगत र प्रशासनिक तहमा व्यापक भ्रष्टाचार व्याप्त छ, जसमा घुस दिने र लिने दुवै जिम्मेवार छन् । केही गैरजिम्मेवार कर्मचारीका कारण सम्पूर्ण कर्मचारीतन्त्र बदनाम भइरहेको छ । जटिल प्रशासनिक प्रणालीले नागरिकलाई सेवा पाउन कठिन बनाएको छ, जसले गर्दा घुस दिन बाध्य हुने अवस्था सिर्ज
सगरमाथा हिमालको दिगोपन
सगरमाथा हिमालले सबैभन्दा अग्लो हिमालको मान्यता पाएको छ । त्यसैले गर्दा विश्वका हरेक पर्वतारोहीले यो हिमालको शिरमा एक पटक पाइला राख्ने सपना देख्छन् । यस्तो सपना देख्नु पर्वतारोहीहरूका लागि अनौठो कुरो पनि होइन ।
वित्त सम्मेलन रणनीतिक अवसर
संयुक्त राष्ट्रसङ्घको आयोजनामा अन्तर्राष्ट्रिय विकासका लागि चौथो वित्त सम्मेलन आगामी जुन ३० देखि ३ जुलाई २०२५ सम्म स्पेनको सेभिलमा आयोजना हुँदै छ ।
शैक्षिक पद्धतिमा सुधार
नेपालको शैक्षिक प्रणालीलाई समयसापेक्ष तुल्याउन २०२७ सालमा नयाँ शिक्षा लागु गरियो ।
सुरक्षित विश्व : समृद्धिको मार्ग
विश्वका सबैभन्दा सम्पन्न कहलिएका सातवटा देशको ५१ औँ शिखर सम्मेलनका लागि तय भएको समयतालिका (१५–१७ जुन) नजिक आउँदै गर्दा आयोजक राष्ट्र क्यानडाका प्रधानमन्त्री मार्क कार्नीलाई अन्तर्राष्ट्रिय परिस्थिति तनाउयुक्त हुने आहट सम्भवतः भइसकेको थियो ।
प्रेस काउन्सिलको चुनौती
नेपालमा पछिल्लो समय विशेष गरी अनलाइन मिडिया र युट्युबको विकास तीव्र गतिमा भइरहेको छ ।
युवा पुँजी पलायन र विकास
युवाको क्षमता विकास नै देश विकासको आधार हो ।
स्वतन्त्रताको यात्रा सजगता
प्रत्येक व्यक्तिलाई लाग्छ–जीवन प्रायः अन्योलपूर्ण हुन्छ ।
चुनौतीका माझ कर्मचारीतन्त्र
पुँजीवादी अर्थव्यवस्था अन्तर्गत औद्योगिकीकरणको प्रचण्ड लहर चलिरहेको समयमा मैक्सवेबरले जर्मनीलगायत समग्र युरोपको आर्थिक, सामाजिक र राजनीतिक अवस्थालाई नजिकबाट अनुभव गरे र गहिरो अध्ययन गरे । आफ्नो बुबा निजामती सेवामा भएकाले पनि उनलाई जर्मनीको सि
उत्प्रेरणा जगाउन पर्याप्त सुविधा
सरकारले आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को बजेटमार्फत निजामती कर्मचारीको मासिक रूपमा पाउने महँगी भत्ता भने तीन हजार रुपियाँ बढायो । हाल बहालवाला कर्मचारीले तलबबाहेक मासिक रूपमा दुई हजार रुपियाँ महँगी भत्ताबापत बुझ्दै आएका थिए भने आउँदो साउन १ गतेदेखि पाँच हजार रुपियाँ महँगी भत्ता पाउने छन् ।
हिमाल आरोहणमा कीर्तिमान नै कीर्तिमानले चिनिने दोलखाको बेदिङ गाउँ
सन् १९५२ मा स्विजरल्यान्डको एउटा अनुसन्धान टोली काठमाडौँ, दोलखा हुँदै रोल्वालिङ उपत्यकाबाट पाँच हजार ७०० मिटर उचाइमा रहेको तासिलाप्चा पास पार गरेर सगरमाथातर्फ गएको थियो । त्यो टोलीमा दोलखाको गौरीशङ्कर गाउँपालिकास्थित बेदिङ गाउँका रिताछिरी शेर्पा पनि सामेल हुनुभएको थियो । बेदिङबाट सगरमाथा क्षेत्र जाने उहाँ पहिलो व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो ।
बजेट कार्यान्वयनका चुनौती
संसद्मा सरकारले प्रस्तुत गरेको विनियोजन विधेयकबारे छलफल सुरु भएको छ । प्रस्तुत बजेटको प्रारूप अध्ययन गर्दा विगतका वर्षभन्दा केही प्रतिशत आकारमा वृद्धि भए पनि कार्यक्रम र बजेटको स्वरूपमा खासै परिवर्तन देखिँदैन ।
हिमालसँगै मानव रक्षामा सङ्कट
सगरमाथा केवल नेपालको शिखर नभएर सम्पूर्ण पृथ्वीको सर्वोच्च विन्दु हो, हाम्रो भने गौरवको प्रतीक हो । सगरमाथालगायतका हिमाल यस्ता मौन साक्षी हुन् जसले समय, सभ्यता र संस्कृतिका अनगन्ती आरोह–अवरोहको दृश्य गमन गरेका छन् ।
महिला सशक्तीकरणको मार्गचित्र
समाज सामाजिक दर्पण हो ।
वर्षाले ल्याउने जोखिम
नेपालमा मनसुन प्रवेश गरिसकेको छ ।
कानुनविपरीतका कार्यलाई वैधता !
नेपालका राजनीतिक दलले समग्र देशको अर्थ, भौतिक संरचना, विदेश, विकास तथा सुशासनबारे संयुक्त छलफल गरेको पाइँदैन । यसै गरी संसदीय दलहरूले पनि यस विषयमा अलग अलग र संयुक्त रूपमा छलफल गरेको पनि हेक्का छैन । तत्कालको सङ्कट टार्न कहिलेकाहीँ दलका शीर्ष नेताका बिच छलफल भएको देखिन्छ ।
ज्येष्ठ नागरिकको सम्मान
ज्येष्ठ नागरिक समाजका अनुभवी, ज्ञानका स्रोत र आदरणीय सदस्य हुन् ।
अपरिहार्य आर्थिक कूटनीति
आर्थिक कूटनीति शब्दावली नेपालको सन्दर्भमा नयाँ होइन ।
सङ्क्रमणकालीन न्याय प्रक्रिया
तत्कालीन नेकपा (माओवादी) ले २०५२ फागुन १ गते सुरु गरेको सशस्त्र द्वन्द्व २०६३ मङ्सिर ५ गते विस्तृत शान्ति सम्झौतामा आएर टुङ्गियो । उक्त शान्ति सम्झौतामा उल्लेख भएको माओवादी लडाकुहरूको समायोजन र संविधान सभाबाट संविधान जारी गर्ने काम सम्पन्न भयो । शान्ति सम्झौताको दफा ५.२.५ मा मानव अधिकार उल्लङ्घन र मानवताविरुद्धको अपराधमा संलग्न व्यक्तिका बारेमा सत्य तथ्य अनुसन्धान गर्न र समाजमा मेलमिलापको वातावरण निर्माण गर्नका लागि उच्च स्तरीय
आयोगको पवित्रता जोगाउने चुनौती
नेपालमा प्रजातन्त्र स्थापना भएसँगै गठन भएको लोक सेवा आयोगको माध्यमबाट सबै नेपाली नागरिकलाई समान प्रतिस्पर्धाका आधारमा स्थायी सरकारका रूपमा रहेको निजामती तथा सरकारी सेवामा प्रवेश गरी राष्ट्रको सेवा गर्ने अवसर प्राप्त भएको छ ।
योग्यता प्रणालीको संरक्षण
नेपालमा कर्मचारी छनोटको इतिहास हेर्दा विक्रम संवत् १९७३ को सनदबाट राणाहरूले कर्मचारी नियुक्तिका लागि कमाण्डरी किताबखाना (जसलाई दर्शन फाँट भनिन्थ्यो स्थापना भएको देखिन्छ । नेपालको अन्तरिम शासन विधान २००४ मा ‘दरखास्त परिष
