सारा संसार एकातिर (कविता)
सारा संसार एकातिर, अर्को मेरै सुन्दर देश आफ्नो देशलाई आफैँ बनाऊँ, संसारभरकै नम्बर एक नम्बर एक ! नम्बर एक ! नम्बर एक ! ।।१।। छिमेकी आई अर्काको घर, बनाइदिएको कहाँ छ र ? काँधमा बोकी सगरमाथा, चढाइदिएको कहाँ छ र ?
सन्तान (कविता)
कोखका घाउहरू चटक्कै भुलेर सुदूर भविष्यसम्म उज्यालो खोज्दै मनको दियो हृदयभरि बालेर हिँडिरहिछिन् आमा जिन्दगीका कन्दराहरूमा ।
क्वालालम्पुरको बाँसुरीवादक
सिङ्गापुरको उत्तरी मलेसियन सीमा नाका जोहरवारुबाट पर्यटक बसमा क्वालालम्पुरतर्फ फर्किंदा अधिक विकासका चमत्कारी दृश्य रातको पर्दाले क्वाप्पै निलेर अत्याचार ग-यो । कहिले समुद्री सोतो त कहिले घनाजङ्गली गर्भभित्रको हुलिया चम्किला बत्तीको उज्यालो निकाश छिचोल्दै र कालोपत्रेमा सललल बग्दै गयो हामी सवार बस । छिप्पिएको रातपछि मिर्मिरे भोर पदार्पण गर्दा क्वालालम्पुरको व्यस्त मुटु ट्रान्जिट स्टेसनको अग्रपङ्क्तिमा रोकिएको बसबाट भ¥याङभुरुङ ओर्लियौँ । अनि यात्रु सेवा व्यवस्थापनमा व्यस्त विशाल सिटी हाउसको लिफ्टतर्फ सोझियौँ । पर पर देखिने सुन्दर ग्रामीण बस्तीसँगै घनाजङ्गलको सिरसिरे बहारले फ्याँकिरहेको आरोग्य हरितकणिकाबाट लाभ लियौँ । सिधा तल देखिने विशाल तालको चमत्कारले नेपालको पर्यटकीय नगरी पोखरास्थित बेगनास ताल किनारको झल्को दिन्थ्यो ।
विसङ्गति औँल्याइएका पुष्पगुच्छा
‘रोजा’ अर्थात् रोज्न लायक, धेरै राम्रो । साहित्यकार किशोर पहाडीको ‘रोजा कथाहरू’मा सामाजिक परिवेश प्रतिविम्बित छ । यस सङ्ग्रहका कथाहरूले नेपाली साहित्यमा भिन्न भिन्न स्वाद पस्किएर कौतूहल जगाउन सफल भएको छ । रोजा कथाहरू सन्देशमूलक पनि छन् । कहीँ कतै नलुकाइ भनुँ भने यो सङ्ग्रहभित्रका कथा निकै परिस्कृत छन् । सरल ग
मन छुने निबन्ध
– ‘म’ वादले सक्ने भए राम बनाउन सक्नुपर्छ, रावण होइन । – आँसु कसैलाई पनि प्रिय लाग्दैन । – यो धर्तीमा पुर्खाहरूको आँसु पोखिएको छ । – आँसुको बजार थापेर व्यापार गर्ने पनि छन् । – कहिलेकाहीँ यस्तो विचार उठ्छ– जिन्दगीलाई निचोरेर टन्न पिऊँ र दुःखमा प्यास मेटौँ । – मर्ने बेलामा पनि ‘नमस्ते नेपाल’ भन्दै मर्न पाऊँ ।
आठ पुस्ता हुर्किएको घर
बहत्तर सालको भूकम्पपछि दाइ मोहन जोशी र म बुवा÷मुमाले दुःख गरेर २०१६ सालमा बनाउनुभएको उसबेलाको हिसाबले भव्य साढे तीनतले घरको निरीक्षण गर्न दोलखातिर लाग्ने तरखर गर्दै थियौँ । यही बेला पत्नी शारदाले प्वाक्क भनिन्, “बिग्रेको घर हेर्नलाई यहाँदेखि नै मनस्थिति ठीक बनाएर जानुस् ।” उनलाई मैले त्यो घर कति दुःख गरेर बनाएको हो र त्यसले कसरी हाम्रो परिवारको इज्जत धानेको थियो भनेर धेरै पटक सुनाएको थिएँ । त्यसैले त्यो घरप्रति अत्यन्त लगाव भएको मलाई कतै घरको अवस्था देखेर हृदयाघात नहोस् भनेर उनले यसरी सम्झाएकी थिइन् ।
शिरको शोभा
नेपालको पहाडी भाषाभाषी मात्र हैन, तराईका आदिवासी थारू, धिमाल र मुसलमानको पनि शिरको शोभा बन्ने शौभाग्य टोपीलाई प्राप्त छ । टोपी धारण गर्नुको शान नै बेग्लै छ तर यस्तो सोच्नेहरू पनि छन्– टोपी धारण गर्नु भनेको अरूको दासत्व स्वीकार्नु हो । यथार्थमा मन नै कलुषित भएपछि सोच स्वच्छ कसरी बनोस् । जोसँग जे छ त्यसैका बारेमा त सोच्ने हो । यसरी सोच्नेहरूको हिजो पनि कुनै मूल्य थिएन र भोलि पनि कुनै मान रहने छैन ।
ललितपुरमै मुक्तिनाथ
ललितपुरको गोदावरी नगरपालिका–१ को ढुङ्गेधारा साँघुमा १०८ धारा मुक्तिनाथ धाम रहेको छ । यो मन्दिर काठमाडौँको रत्नपार्कदेखि १४ किलोमिटर र गोदावरी नगरपालिकाको थैवबाट दुई किलोमिटरको दूरीमा रहेको छ । यस स्थललाई पौराणिक ढुङ्गासाँघु भनिन्छ । जहाँ अहिले धमिरे खोला बगेको छ । यसको पौराणिक नाम गोमती खोला हो । यही खोलामा ढुङ्गाको साँघु रहेको थियो । उक्त साँघु जीर्ण भएपछि सानो पक्कीपुल बनाइएको छ
बाघ नम्बर ३५५
गत हप्ताभरि विश्वका प्रमुख सञ्चारमाध्यममा नेपालले बाघको सङ्ख्या घोषणा गरेको सन्दर्भ जोडतोडका साथ उठ्यो । सर्वाेच्च शिखर सगरमाथा, शान्तिका दूत गौतम बुद्धलगायत केही कुराले बेलाबेला नेपालको सन्दर्भ विश्वको समाचार बजारमा आउने गरेको थियो । यो पटक भने नेपालले बाघको सङ्ख्या दोब्बर बनाएको समाचार संसारभरि छायो । यो दशकका शक्तिशाली व्यक्ति रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन, बेलायती राजकुमार ह्यारी, नेदरल्यान्डसका राजा विलेम अलेक्जेन्डर लगायतका व्यक्तिले नेपालले बाघको सङ्ख्या बढाएको भन्दै खुसी व्यक्त गरे । नेपालले बाघ संरक्षणमा प्राप्त गरेको सफलतालाई बधाई दिए । केही वर्षअघि बेलायती राजकुमार ह्यारीले बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जमा बाघको अनुगमन गर्न क्यामरा ट्रयापिङ कार्यको शुभारम्भ गर्नुभएको थियो ।