अर्बौं लगानीका विमानस्थल सुनसान
धार्मिक पर्यटनलक्षित सञ्चालनमा ल्याइएको भैरहवास्थित गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल पाँच महिनादेखि अन्तर्राष्ट्रिय उडानविहीन बनेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय उडान नहुँदा सुनसान जस्तै बनेको टर्मिनल, खाली धावनमार्ग र सुस्त व्यापारिक गतिविधिले यहाँको पर्यटन उद्योग मात्र होइन, लगानीकर्ताको मनोबल पनि खस्किएको छ ।
विश्व बजार लिँदै नेपाली मूर्ति
नेपालमा निर्मित काठ, प्रस्तर (ढुङ्गा), तामा, चाँदी, तामामा सुनको जलप लगाएर तयार गरिएका हस्तकलाका मूर्ति विश्व बजारमा पुगिरहेका छन् । कलाकौशलले भरिपूर्ण कलात्मक मूर्ति र सजावटका हस्तकला सामग्रीको माग चीन, भारतसहित युरोप, अमेरिकालगायत देशमा हुने गरे पनि ठुलो परिमाणमा उत्पादन भने हुन सकेको छैन ।
जिडिपी वृद्धिदरको उतारचढावले जोखिम
कुल गार्हस्थ उत्पादन (जिडिपी) को वृद्धिदरमा भइरहेको उतारचढावले मुलुकको वित्त अवस्थामा जोखिम बढाउँदै गएको पाइएको छ । अर्थ मन्त्रालयकै विश्लेषणले वृद्धिदरमा देखिएको तीव्र उतारचढाव मुलुकको वित्त अवस्थाका लागि अत्यन्त संवेदनशील रहेको ठहर गरेको छ ।
कोरोना झस्काउँदै कोरोना बिमा
सरकार र बिमा क्षेत्रको स्वीकृति र सहकार्यमा कार्यान्वयनमा ल्याइएको एउटा बिमाको भुक्तानी बिमितले नपाउँदा समग्र बिमा क्षेत्र नै विश्वासको सङ्कटमा परेको छ । मुलुक कोरोनाको महामारीबाट नागरिकलाई जोगाउन र राहत दिन सरकारले ल्याएको कोरोना बिमाको ११ अर्ब रुपियाँ भुक्तानी दिने वा नदिने अझै अन्योल छ ।
ग्यास भण्डार र फलाम खानीको उत्खननले बन्नेछ नेपाल समृद्ध
उल्लेख्य र ठुलो परिमाणमा खनिज पदार्थको दोहन गर्न नसकेको नेपालमा दुई ठुला खनिज भण्डार दोहनको पर्खाइमा छन् । पूर्वी नवलपरासीको धौवादी हुप्सेकोटमा रहेको फलाम र दैलेखको दैलेखको भैरवी गाउँपालिकास्थित जलजलेमामा रहेको प्राकृतिक मिथेन ग्यास निकाल्न सके आन्तरिक उपभोगमा मात्र सीमित नरही ठुलो धनराशि बाहिरिने क्रम पनि रोकिने छ ।
घुस दिएर लाइसेन्स लिनेको बिचल्ली
सवारीचालक अनुमतिपत्र (लाइसेन्स) को परीक्षा उत्तीर्ण नगरी घुस दिएर लाइसेन्स लिएकाहरू यतिबेला बिचल्लीमा परेका छन् । न लाइसेन्स हातमा न रोजगारीको अवस्था रहँदा उनीहरूको बिचल्ली भएको हो । मोटो रकम दिएर लाइसेन्स लिएकाहरूको लाइसेन्स नवीकरण नहुँदा उनीहरूको पेसा पनि सकिएको छ ।
समयको चापमा निजामती विधेयक
प्रतिनिधि सभामा उत्पत्ति भएको विधेयक राष्ट्रिय सभाले पारित गरी दुई महिनाभित्र फिर्ता पठाउनुपर्ने संवैधानिक व्यवस्थाले ‘सङ्घीय निजामती सेवा विधेयक, २०८०’ बारे अन्योल बढेको छ । विधेयक पारित गर्नुपर्ने समयावधि संविधानले नै तोकेकोमा राष्ट्रिय सभालाई अबको केही दिनभित्र विधेयक फिर्ता पठाउनुपर्ने दबाब छ । सो विधेयक राष्ट्रिय सभाको विधायन व्यवस्थापन समितिमा विचाराधीन छ ।
कर्मचारीका अधिकांश गुनासा सरुवाका
सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयमा पहुँचवाला कर्मचारी सधैँ सिंहदरबार र पहुँचविहीन दुर्गममा नै बस्न बाध्य हुनु परेको भन्ने गुनासाका चाङ लाग्न थालेका छन् । कतिपय कर्मचारीको सात वर्षदेखि दुर्गम स्थानीय तहमा नै बस्दा पनि सरुवा नभएको तर पहुँचमा भएका कर्मचारी भने सधैँ सिंहदबार आसपासका कार्यालयमा घुमिरहेका लगायत गुनासा मन्त्रालयमा आएका छन् ।
शिक्षक बढुवामा तीन विधिमा सहमति
संसद्को शिक्षा, स्वास्थ्य तथा सूचना प्रविधि समितिमा छलफलमा रहेको विद्यालय शिक्षासम्बन्धी विधेयकको धेरै विषयमा सांसदबिच सहमति जुटेको छ । बिहीबारको बैठकमा भएको सहमति अनुसार सामुदायिक विद्यालयमा कार्यरत शिक्षकको तीन तरिकाबाट बढुवा हुने भएको छ ।
सानो खैरो गिद्धको छ सय किमी फन्को
नवलपुरको कावासोतीबाट उडेको सानो खैरो गिद्ध करिब छ सय किलोमिटर दुरी तय गरेर भारतको उत्तरप्रदेश हुँदै कैलालीको लम्कीचुहा पुगेको छ । ट्र्याक रेकर्डका आधारमा गिद्धले करिब छ सय किलोमिटर दुरी तय गर्दै लम्कीचुहा पुगेको नेपाल पन्छी संरक्षण सङ्घका फिल्ड अफिसर ईश्वरी चौधरीले जानकारी दिनुभयो ।
तराई मधेशको खडेरी : देशकै ठुलो सङ्कटको सूचक
यस वर्षको मनसुन सुरु भएदेखि नै आकासे बर्खा नभएको र सतहमुनिको पानी पनि सुकेर सुक्खाग्रस्त मधेशमा केही दिनदेखिको वर्षाले तत्कालका लागि केही राहत दिएको छ । मधेशमा धानको बुढो बिउ रोपाइँ पनि हुँदै छ तर समस्याको दीर्घकालीन समाधान नखोज्दा यो वर्षा छारोमराइ मात्र हुने देखिएको छ । यो तराई मधेशमा देखिएको तर देशकै ठुलो सङ्कटको सूचक मात्र हो ।
नेपाली श्रमिकका पीडा : गर्जो टार्न नसक्ने पारिश्रमिक
काठमाडौँ टेकुको एक गार्मेन्ट उद्योगमा कार्यरत ललिता थापालाई महिनाभरको कमाइले दुई छोरासहित आफ्नो खर्च धान्न सकस हुन्छ । कीर्तिपुर नगाउँमा कोठा भाडामा लिएर बस्दै आएकी ललिताका श्रीमान्को २०७८ मा कोरोनाका कारण मृत्यु भएपछि छोरा हुर्काउने, बढाउने र पढाउने जिम्मेवारी उहाँकै काँधमा छ ।
एक सयभन्दा बढी स्थानीय तहले अझै ल्याएनन् बजेट
अहिलेसम्म १०८ वटा स्थानीय तहले आआफ्नो सभामा बजेट पेस गर्न सकेका छैनन् । स्थानीय तहका प्रमुख र उपप्रमुखबिचको आन्तरिक द्वन्द्व, वडाध्यक्षले निश्चित प्रतिशत बजेटको योजना छान्न पाउनुपर्ने माग, स्थानीय तहमा सङ्घ र प्रदेशका सांसदहरूको स्वार्थ र कतिपय स्थानीय तहमा प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत नहुँदा अहिलेसम्म बजेट ल्याउन नसकिएको हो
रोपोसँगै तङ्ग्रिँदै किसानका आशा
लामो खडेरीका बिच नेपालको अन्न भण्डार क्षेत्र मधेशमा शनिबारदेखि वर्षा हुन थालेपछि देशभर हर्ष छाएको छ । वर्षा सुरु भएपछि कतिपय स्थानका किसानले पूजाआजा गरेर खुसियाली मनाएका छन् ।
-original-thumb.jpg)
भूपरिवेष्ठित विकासशील मुलुकको सम्मेलन, क्षेत्रीय साझेदारीको अपेक्षा
भूपरिवेष्ठित विकासशील मुलुकको विद्यमान चुनौतीलाई चिर्दै समृद्ध भविष्य बनाउने उद्देश्यसहित भूपरिवेष्ठित विकासशील मुलुकको तेस्रो संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय सम्मेलन तुर्कमेनिस्तानको अवाजामा मङ्गलबारदेखि सुरु हुँदै छ । वैश्विक र क्षेत्रीय साझेदारीको खोजी गर्दै सम्मेलनले ३२ मुलुकका ५७ करोड जनताको जीवनमा रूपान्तरणकारी परिवर्तन ल्याउन पहल गर्ने संयुक्त राष्ट्रसङ्घले जनाएको छ । कसैलाई पछाडि नपार्ने सङ्घका साझा प्रतिबद्धतालाई पूरा गर्न सम्मेलन कोसेढुङ्गा साबित हुने विश्वास गरिएको छ ।
रात्रिकालीन व्यवसायमा बेथिति
नेपाल भ्रमणमा आउने पर्यटक काठमाडौँ उत्रिएको दिन र फर्किने दिन उपत्यकाको प्राचीन मौलिक कला र सांस्कृतिक सम्पदा हेरेर बिताउँछन् । फर्किनुअघि उनीहरू एक रात ठमेल, दरबारमार्गसहित काठमाडौँका रात्रि मनोरञ्जन ‘स्पट’ मा रमाइलो गर्छन् ।
शौचालयछेउमै आकस्मिक कक्षका बिरामी
बिरामी परीक्षणका लागि गुहार लगाइरहेका छन् । चिकित्सक र नर्सहरू आकस्मिक कक्षमा आएका बिरामी व्यवस्थापनसँगै स्वास्थ्य परीक्षणमा व्यस्त छन् । अस्पताल व्यवस्थापनमा खटिएका कर्मचारी बेला बेला आउँछन्, एकैछिनमा हराउँछन् ।
कुन पात्रो, कसरी सहज प्रयोग गर्ने
दक्षिण कोरियाले सन् २०२४ मा आफ्ना नागरिकको उमेर गणना गर्ने पद्धतिलाई सरलीकरण गर्यो । यसअघि दक्षिण कोरियामा कुनै पनि व्यक्तिको उमेर गणना गर्दा तीन प्रकारले गरिन्थ्यो । पहिलो तरिका– प्रायः सबै देशमा चलिआएको अन्तर्राष्ट्रिय पद्धति अनुरूप । यस अ
नेपाल–चीन सम्बन्ध : आपसी विश्वासको प्रतीक
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले नेपाल र चीनबिचको सम्बन्ध अर्थपूर्ण साझेदारीमा अघि बढ्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभएको छ ।
एआईको साथले कृषिमा आधुनिकता
एआईका केही सशक्त प्रयोगकर्ताले यसबाट उल्लेखनीय लाभ उठाउँदै छन् । स्याङ्जा पुतलीबजार–११, मायाटारीका २५ वर्षीय उबित अर्यालले एआईमा आधारित एप्स प्रयोग गरेर स्वादिलो कफी बनाउने कार्यमा जुटेपछि नेपालमा केही छैन भन्नेलाई गतिलो जवाफ भएको छ ।
खडेरीमा सम्भव हुन सक्छ कृत्रिम वर्षा
लामो समयदेखि पानी नपर्दा अहिले तराई/मधेशले सुक्खा र खडेरीको सामना गरिरहेको छ । मुलुककै अन्न भण्डार मानिने यस क्षेत्रमा विगतको तुलनामा यो वर्ष रोपाइँ न्यून भएको छ, जसले गर्दा आउने दिनमा यस क्षेत्रमा खाद्य सङ्कटको सिर्जना हुन सक्ने र मुलुकको अर्थतन्त्रमा नै असर पर्न सक्ने आकलन गर्न थालिएको छ । यी सबै अवस्थालाई दृष्टिगत गर्दै सङ्घीय सरकारले मधेश प्रदेशका आठ जिल्लालाई सुक्खा सङ्कटग्रस्त क्षेत्रसमेत घोषणा गरिसकेको छ ।
महिनामै तिस जनाको मिर्गौला प्रत्यारोपण
सहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रले एक महिनामा ३० जनाको मिर्गौला प्रत्यारोपण गरेको छ । गत असार महिनामा मात्र केन्द्रले ३० जनाको मिर्गौला प्रत्यारोपण गरेको हो । केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक डा. पुकारचन्द्र श्रेष्ठले प्रत्यारोपण केन्द्रले इतिहास रच्न सफल भएको भन्दै आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा केन्द्रले १८६ जनाको मिर्गौला र आठ जनाको कलेजो प्रत्यारोपण सफलतासाथ सम्पन्न गरेको बताउनुभयो ।
भिजिट भिसामा गोलमाल
‘भिजिट भिसामा हजुर भिजिट भिसामा देश (भुइँ) छोडर हिँड्नेहरू पश्चिम दिशामा...’ करिब छ वर्षअघि रचना गरिएको यो गीतको चर्चा यतिबेला चुलिएको छ तर प्रसङ्ग साङ्गीतिक सिर्जना ‘हिट’ वा ‘फ्लप’ को लेखाजोखाको सवालसँग सम्बन्ध छैन,
