२९ औं पासाङ ल्हामु दिवश विभिन्न कार्यक्रमका साथ सम्पन्न
काठमाडौं, बैशाख १० गते । राष्ट्रिय विभूति पासाङ ल्हामु शेर्पाको २९ औं स्मृति दिवश विभिन्न कार्यक्रमका साथ मनाइएको छ । बैशाख १० गते पासाङ ल्हामु शेर्पाले पहिलो नेपाली महिलाको रुपमा सगरमाथाको आरोहण गरेको दिनलाई उहाँको नाममा स्थापित पासाङ ल्हामु फाउण्डेशनले विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाउदै आएको छ । २०५० साल बैशाख १० गते सगरमाथाको आरोहण गरी फर्कने क्रममा उहाँको मृत्यु भएपछि आजको दिनलाई स्मृति दिवशकाे रुपमा मनाउने गरिएकाे छ । पासाङ ल्हामु फाउण्डेशनले चावाहिलको चुच्चेपाटी स्थित पार्कमा रहेको सालिकमा पुजा र खदा ओडाएर सम्मान कार्यक्रम गरेको प्रतिष्ठानका उपाध्यक्ष लाक्पाफुटी शेर्पाले जानकारी दिनुभयो । प्रतिष्ठानले शनिबारनै लैनचौर स्थित मल्ल होटलमा सफल महिलाको उदाहारण र सफल हुनुको कारणहरु बारे प्यानल छलफल समेत गरेको छ । छलफलमा महिला माथिको विभेद् र लैङगिक समनतामा भएको असमानतालाई चिर्न नयाँ पिढीँले पनि नयाँ कदम चाल्नु पर्ने आवस्यकता भएको कार्यक्रममा सहभागि साइकल खेलाडी अनिसा गुरुङले बताउनुभयो । कार्यक्रममा प्यानलिष्टको रुपमा होटल व्यवसायी अम्विका श्रेष्ठ, डा.लामो याङछेन शेर्पा र अनिसा गुरुङको सहभागिता रहेको थियो । कार्यक्रममा विभिन्न क्षेत्रका अगुवाइ गर्ने महिला, पर्वतारोही तथा संघसंस्थाका प्रमुखहरुको सहभागिता रहेको थियो । कार्यक्रममा बोल्नु हुँदै फाउण्डेशनका अध्यक्ष एवं पासाङ ल्हामु शेर्पाकी जेठी छोरी दावा फूटी शेर्पाले आमाले लिएको उदेश्य र सपनालाई पुरा गर्न फाउण्डेशनले दुर्गम हिमाली क्षेत्रमा शिक्षा, स्वास्थ्यमा सहयोग र जीविकोपार्जन सीपहरु प्रदान गर्दै आई रहेको बताउनुभयो । आउने दिनमा सेवाभावले फाउण्डेशनले समाजमा योग्दान दिने लक्ष्य राखेको उहाँले बताउनुभयो ।
केन्द्रीय अस्पतालको आकस्मिक कक्ष निर्माण कार्य तीव्र
भरतपुर केन्द्रीय अस्पतालको नयाँ इमर्जेन्सी (आकस्मिक) कक्ष निर्माणको कार्य तीव्र गतिमा अगाडि बढेको छ । ६०० भन्दा धेरै शøया रहेको भरतपुर अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा १२ वटा मात्र शøया छन् । अस्पतालमा बिरामीको चापअनुसार अहिले रहेको आकस्मिक कक्ष कामचलाउका रूपमा मात्र रहेको अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट प्राध्यापक डा. कृष्ण पौडेलले बताउनुभयो । साँघुरो भएका कारण अन्य थप सेवा त्यही स्थानबाट दिन कठिन हुने गरेको अस्पतालले जानकारी दिएको छ । “आकस्मिक कक्ष राम्रो नहुँदा सेवा दिन समस्या हुँदै आएको छ, अब निर्माण हुने इमर्जेन्सी कक्षबाट सेवा दिन सहज हुने छ,” पौडेलले भन्नुभयो ।
निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना
सिन्धुली समाचारदातासिन्धुलीमाढी, वैशाख १० गते । आसन्न स्थानीय तह निर्वाचनका लागि सिन्धुली जिल्लामा बिहीबार नौवटै पालिकामा स्थानीय तह निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना गरिएको छ । जिल्ला सदरमुकामसमेत रहेको कमलामाई नगरपालिकाको सिन्धुलीमाढीमा मुख्य निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय र अन्य आठवटा पालिकाको केन्द्रमा निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना गरिएको मुख्य निर्वाचन अधिकृत ध्रुवप्रसाद सापकोटाले जानकारी दिनुभयो ।उहाँका अनुसार दुधौली नगरपालिकाको दुधौली, तीनपाटन गाउँपालिकाको चकमके, फिक्कल गाउँपालिकाको खाङसाङबेँसी, गोलन्जोर गाउँपालिकाको ग्वाल्टार, घ्याङलेख गाउँपालिकाको बस्तीपुर, सुनकोसी गाउँपालिकाको रामटार, मरिण गाउँपालिकाको कपिलाकोट र हरिहरपुरगढी गाउँपालिकाको झनझनेमा निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना भएको हो । स्थानीय तह निर्वाचनको प्रक्रियाअन्तर्गत वैशाख ११ र १२ गते उम्मेदवारको मनोनयन दर्ता गर्ने कार्यतालिका छ । मुख्य निर्वाचन अधिकृत सापकोटाले निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयमा जनशक्ति व्यवस्थापन भइसकेको र नौ जना कर्मचारी रहने बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “निर्वाचन प्रयोजनका लागि सिन्धुली जिल्लामा एक हजार ३३८ कर्मचारी खटिनेछन् ।”नुवाकोट समाचारदाताका अनुसार स्थानीय तह निर्वाचनका लागि नुवाकोटको १२ वटै स्थानीय तहमा बिहीबार निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना गरिएको छ । विदुरमा एक कार्यक्रमबीच जिल्ला अदालत परिसरमा मुख्य निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना भएको छ । जिल्ला अदालत नुवाकोटका न्यायाधीश उमेशप्रसाद लुइँटेल र प्रमुख जिल्ला अधिकारी नारायण रिसालले कार्यालय उद्घाटन गर्नुभएको थियो । लुइँटेलले कार्यालयले मतदान केन्द्रमा रहेका समस्या, आचारसंहिता पालनाको अवस्थाको अनुगमन गर्ने बताउनुभयो ।बनेपा समाचारदाताका अनुसार स्थानीय तहको निर्वाचनको तयारीका लागि काभ्रेको १३ वटै स्थानीय तहमा निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना गरिएको छ । स्थानीय तहको निर्वाचनका लागि जिल्लाको धुलिखेलमा रहेको शिक्षा विकास तालिम केन्द्रपरिसरमा मुख्य तथा धुलिखेल नगरपालिकाको निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना गरिएको हो । जिल्ला न्यायाधीश तथा मुख्य निर्वाचन अधिकृत मोहनराज भट्टराईले स्थानीय तहको निर्वाचनका लागि जिल्लाको सबै स्थानीय तहमा बिहीबार निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना गरिएको जानकारी दिनुभयो । उहाँले काभ्रे जिल्लामा १८९ मतदान स्थल, ३८१ वटा मतदान केन्द्र रहेको जानकारी दिनुभयो । मुख्य निर्वाचन अधिकृत भट्टराईले काभ्रेमा एक हजारभन्दा बढी मतदाता भएका ३७ वटा र ५०० भन्दा बढी एक हजारभन्दा कम मतदाता भएको ३४२ वटा मतदान केन्द्र रहेको बताउनुभयो । काभ्रेमा तीन लाख तीन हजार ५६० मतदाता रहेका छन् ।
रसुवामा पर्यटकको आगमन दैनिक १०० नाघ्यो
रसुवा, वैशाख १० गते । वसन्त ऋतुको आगमनसँगै रसुवाका उच्च भागमा आन्तरिक एवं बाह्य पर्यटकको चहल पहल बढ्दै गएको छ ।कोभिड सङ्क्रमणको समस्या शून्यमा झरेसँगै दैनिक १०/१५ जनाबाट सुरु भएको पर्यटक आगमन पछिल्लो समय स्वदेशी तथा विदेशी ह्वात्तै बढेपछि यहाँका पर्यटन व्यवसायी उत्साहित भएका हुन् । लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जका प्रमुख संरक्षण अधिकृत प्रमोद भट्टराईका अनुसार रसुवाको उच्च भागमा अवस्थित लाङटाङ तथा पवित्र तीर्थ गोसाइँकुण्डको भ्रमणका लागि दैनिकरूपमा आन्तरिक १०० र बाह्य २२/२३ जना पर्यटकको आगमन भइरहेको छ । आन्तरिक पर्यटक बढी मात्रामा पवित्र तीर्थ गोसाइँकुण्डतर्फ र विदेशी पर्यटक भने लाङटाङतर्फ केन्द्रित हुने गरेको निकुञ्ज कार्यालयले जनाएको छ । पर्यटकको आगमन वृद्धि भएसँगै पर्यटन क्षेत्रका होटल तथा लजको थप व्यवस्थापकीय कार्य भइसकेको जानकारी दिँदै पर्यटकीय होटल व्यवस्थापन समितिका जिल्ला अध्यक्ष निशान उपनामका रामशरण गजुरेलले धार्मिक तथा पर्यटकीय पदमार्गमा खान बस्न कुनै समस्या नपर्ने भएकाले यात्रा गर्न आग्रह गर्नुभयो । सुनसान रहेको हिमाली पर्यटकीय क्षेत्रमा पर्यटकको ओहरदोहर हुन थाले पछि गोसाइँकुण्ड धार्मिक मार्गको रौनकता बढेको चन्दनबारीका होटल व्यवसायी पासाङघ्युर्मी तामाङले जानकारी दिनुभयो । पाहुनाको आगमन निरन्तररूपमा बढ्न थालेपछि क्रमिकरुपले पर्यटन पेसाबाट आर्थिक सुधार हुँदै जाने आशा पलाएको होटल व्यवसायी बताउँछन् । पैदलमार्गको अलावा हवाई मार्गसमेतबाट गोसाइँकुण्ड जाने यात्रुको आर्कषणसमेत बढ्दै गएको छ । यस्तै हेलिकप्टर सञ्चालक कम्पनीले गोसाइँकुण्ड यात्रु ओेसारपसार गराउन उडानलाई प्राथमिकता दिएका छन् । पैदलमार्गको उकालो हिँड्न नसक्ने ज्येष्ठ नागरिकलाई हेलिकप्टर सुविधाले तीर्थ जान सहज बनाएको स्थानीय पुरोहित टङ्कप्रसाद ढकाल बताउनुहुन्छ । धार्मिक मान्यताअनुरुप जिन्दगीमा एक पटक भए पनि पुग्नै पर्ने तीर्थ भएका कारण पैदलमार्ग वा हवाईमार्ग जुनरूपमा सहज हुन्छ एक पटक गोसाइँकुण्ड पुग्न समस्त भक्तजनलाई अनुरोध गरिएको पुरोहित ढकाल बताउनुहुन्छ । गोसाइँकुण्डको दर्शनार्थ सिम्रिक, डाइनेष्टी, अल्टिच्युट, फिस्टेल, कैलास, मनाङ, हेलिमाउन्टेन, प्रभु, हेलिएभरेष्टसमेतका हेलिकप्टर कम्पनीले धार्मिक उडान गरिरहेको हेलिकप्टर एशोसिएशनले जनाएको छ । पैदलमार्गबाट हिमाली पदयात्राका लागि हिँडेका पर्यटक बीच बाटोमा बिरामी परेमा तत्काल उद्धारका लागि हेलिकप्टरले उद्धार गर्ने गरिएको जनाइएको छ ।
काठमाडौँको फोहोर पुनः रोक्ने चेतावनी
भउचप्रसाद यादवकाठमाडौँ (मुड्खुभन्ज्याङ), वैशाख १० गते । सङ्घीय राजधानीसँग जोडिएको पासाङल्हामुु राजमार्गको मुड्खुभन्ज्याङदेखि ककनीसम्मको सडक विस्तार तथा स्तरोन्नति सुरु भएको आठ वर्ष भयो तर काम भने अलपत्र छ ।सम्बन्धित निकाय र निर्माण कम्पनीको चरम लापरबाहीका कारण कुल १७.०१ किलोमिटरको सो सडकखण्ड नबन्दा स्थानीयवासीले आठ वर्षदेखि बर्खामा हिलो र हिउँदमा धुलोको सास्ती भोग्दै आएका छन् । त्यति मात्र नभई राजधानीबाट फोहोर बोकेका गाडी त्यसतर्फ जान नपाउँदा सङ्घीय राजधानी काठमाडौँमा पटक–पटक फोहोर थुपिँ्रदै आएको छ ।सो सडकखण्डको निर्माण गरिदिन प्रधानमन्त्रीको कार्यालय, भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय, सडक विभागमा पटक–पटक धाउँदासमेत कुनै सुनुवाइ नभएको स्थानीयवासीको गुनासो छ । सडक विभागअन्तर्गतको सडक सुधार तथा विकास आयोजनासँग शारदाप्रसाद अधिकारी अध्यक्ष रहेको नेपालको सैलुङ निर्माण कम्पनी तथा भारतको अरावली इन्फा पावर प्रालि (जेभी) सँग २०७१ जेठ ५ गते ठेक्का सम्झौता भएको थियो । सुरुको सम्झौता रकम ३१ करोड चार लाख ६४ हजार रुपियाँ रहेकामा अहिले सो रकम ३४ करोड ९४ लाख रुपियाँ पुगेको छ ।सडक विस्तार तथा स्तरोन्नतिका लागि आठ वर्षमा सात पटक म्याद थपिए पनि अहिलेसम्म आधा पनि काम पूरा भएको छैन । सातौँ पटकको म्याद गत वर्ष चैतमै सकिए पनि काम भने ४० प्रतिशत मात्रै भएको छ । स्थानीयवासीले सो सडक निर्माणको माग गर्दै संयुक्त सङ्घर्ष समिति गठन गरी मुड्खुभन्ज्याङदेखि तीनपिप्ले खण्डमा फागुन १ देखि सडक अवरुद्ध गर्दै आएका छन् । यही सडक हुँदै काठमाडौँ उपत्यकाको फोहोर सिसडोल लाने गरिन्छ ।यसै क्रममा सङ्घर्ष समितिले शुक्रबार पत्रकार सम्मेलन गरी सो सडक निर्माण गर्न स्थानीयवासीसँग भएको सहमतिको म्याद सकिए पनि निर्माण सुरु हुन नसकेकाले पुनः काठमाडौँ उपत्यकाको फोहोर सिसडोल लाने सवारीसाधन अवरोध गर्ने जनाएको छ । समितिका संयोजक भवनाथ गजुरेलले निर्माण सम्पन्न नहुँदा सडकमा समान्य हिँडडुल गर्नसमेत कठिन भएको र दैनिक सवारीसाधन दुर्घटनामा पर्ने गरेको, स्थानीयवासीमा दमजस्ता रोग बढेको, पर्यटनलगायतका व्यवसाय चौपट्टै बनेको बताउनुभयो । उहाँले सडक कालोपत्रे हुनुपर्ने आफूहरूको एकसूत्रीय माग रहेको बताउनुभयो । सडक निर्माण सुरु नभएसम्म स्थानीयवासीले काठमाडौँको फोहोर सिसडोलसम्म जान नदिने दाबी उहाँको छ ।त्यसैगरी फोहोर व्यवस्थापन तथा सङ्कलन गर्ने मापदण्डविपरीतका सवारीसाधनमा फोहोर ढुवानी गरिएको बताउँदै उहाँले खुला रूपमै फोहोर ढुवानी गर्दा यस क्षेत्रमा झिँगा बढ्दै गएको र गाडीबाट झरेर ठाउँठाउँमा सडकमा फोहोर थुप्रिएकाले यस क्षेत्रको जनजीवन नै अस्वस्थ बन्दै गएको छ भन्नुभयो । तारकेश्वर नगरपालिका–३ का वडाध्यक्ष मनोहरि तिवारीले सडक विस्तारका नाममा सडकका दुवैतिर कटान गर्दा र भएको कालोपत्रेसमेत उप्काउँदा यस क्षेत्रको उद्योग व्यवसाय, पर्यटनलगायत सम्पूर्ण जनजीवन नै अस्तव्यस्त बन्दै गएको बताउनुभयो । “सडक विभागले न यो सडक बनाउँछ, न त निर्माण कम्पनीसँग ठेक्का सम्झौता नै तोड्ने गर्छ । यसको प्रत्यक्ष मारमा यहाँका जनता परेका छन्,” उहाँले भन्नुभयो । सरकारले ठेक्का सम्झौता रद्द गरी स्थानीयवासीलाई निर्माणको जिम्मेवारी दिए काठमाडौँ उपत्यकाका १८ वटा पालिकाबाट तीन करोड रुपियाँका दरले रकम सङ्कलन गरी छ महिनाभित्रै यो सडकखण्ड कालोपत्रे गर्न सकिने दाबी उहाँको छ । यो सडक भएर काठमाडौँ उपत्यकाका १८ वटा पालिकाका फोहोर सिसडोल लगिन्छ ।तारकेश्वर होटल व्यवसायी सङ्घका अध्यक्ष राजु फुयालले विस्तारका नाममा निर्माण कम्पनीले यो सडक बिगार्दा विगत आठ वर्षदेखि यहाँको होटल व्यवसाय बन्दजस्तै बनेको गुनासो गर्नुभयो । ८६ वर्षीय स्थानीयवासी विष्णु आचार्यले चार–पाँच वर्षमै यो सडकको निर्माण २०१४ सालमा सम्पन्न भएको स्मरण गर्दै चार–पाँच वर्षमा नयाँ राजमार्ग नै निर्माण भएको तर आठ वर्षमा समेत यो सडकखण्ड विस्तार र स्तरोन्नति नभएको भन्दै दुःख व्यक्त गर्नुभयो ।
विस्थापित भए भरिया
सिन्धुली जिल्लाको ग्रामीण क्षेत्रमा सडकको पहँुच पुगेसँगै वर्षौंदेखि भारी बोकेर गुजारा चलाउँदै आएका भरिया पेसाबाट विस्थापित भएका छन् ।गाउँमा सडकको पहुँच पुगेसँगै भरियाले बोक्ने सामान सवारीसाधनले बोक्न थालेपछि भरिया पेसाबाट विस्थापित भएका हुन् । एक दशक अघिसम्म प्रशस्त मात्रामा भेटिने भरिया अहिले देख्नै मुस्किल पर्ने कमलामाई नगरपालिका–३ निवासी व्यापारी उत्तरबहादुर स्याङ्बा बताउनुहुन्छ ।
काँग्रेसलाई पाँच, माओवादीलाई चार पालिका
सिन्धुलीमाढी, बैशाख ८ गते । सिन्धुली जिल्लामा सत्तारुढ पाँच दलिय गठबन्धन मध्ये नेपाली काँग्रेस र नेकपा (माओवादी केन्द्र) ले स्थानीयत तहको प्रमुख र उपप्रमुखको सिट बाँडफाँड गरी भागबण्डा टुङग्याएका छन् ।सिन्धुलीमा रहेका सत्तारुढ गठबन्धन मध्ये चार राजनीतिक दलको चार दिनसम्मको छलफलमा पालिका भागबण्डाको कुरा नमिलेपछि नेपाली काँग्रेस र नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले उक्त भागबण्डा टुङग्याएको जनाएका छन् । उक्त गठबन्धनको सिन्धुली जिल्ला संयन्त्रले बिहिबार पत्रकार सम्मेलन गरी स्थानीयत तहको प्रमुख र उपप्रमुखको भागबण्डा टुङग्याएको सार्बजनिक गरेको छ ।दुई राजनीतिक दल बिच भएको लिखित सहमति अनुसार सिन्धुलीका नौ वटा स्थानीय तह मध्ये पाँच वटामा प्रमुख नेपाली काँग्रेसले र बाँकी चार वटामा प्रमुख नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले पाएको उक्त गठबन्धनका जिल्ला संयन्त्र संयोजक तथा नेपाली काँग्रेसका जिल्ला सभापति उपेन्द्रकुमार पोख्रेलले जानकारी दिनुभयो ।त्यस्तै उपप्रमुख चार वटा नेपाली काँग्रेस र पाँच वटा नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले पाएको छ । यसअघिको स्थानीय तह निर्बाचनमा नेपाली काँग्रेसले जितेको तीनपाटन गाँउपालिका, गोलन्जोर गाँउपालिका र घ्याङलेख गाँउपालिका सहित कमलामाई नगरपालिका र फिक्कल गाँउपालिकाको प्रमुख नेपाली काँग्रेसले पाएको छ । यि पालिकामा उपप्रमुख नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले पाएको छ ।यसअघिको स्थानीय तह निर्बाचनमा नेकपा (माओवादील केन्द्र)ले जितेको मरिण गाँउपालिका, हरिहरपुरगढी गाँउपालिका र सुनकोसी गाँउपालिका सहित दुधौली नगरपालिकाको प्रमुख नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले पाएको छ । यि पालिकामा उपप्रमुख नेपाली काँग्रेसले पाएको छ । २०७४ सालको स्थानीय तह निर्बाचनमा नेकपा (एमाले)ले जित हातपारेको कमलामाई नगरपालिका, दुधौली नगरपालिका र फिक्कल गाँउपालिका सत्तारुढ गठबन्धनमा रहेका नेपाली काँग्रेस र नेकपा माओवादी केन्द्रले बाँडफाँड गरेका हुन् । वडाको उमेद्वारको हकमा बैशाख १० गते ११ बजेभित्रमा वडा स्तरिय संयुक्त निर्बाचन परिचालन संयन्त्र बनाई सम्बन्धित वडाको उमेद्वार छनौटमा साझा धारणा बनाई जिल्ला संयन्त्रमा लिखित पेस गर्ने निर्णय भएको जिल्ला संयन्त्र संयोजक पोख्रेलले जानकारी दिनुभयो ।उहाँका अनुसार उक्त संयन्त्रको बैठकले निर्बाचनसँग सम्बन्धित औपचारिक सभा संयुक्त रुपमा गर्ने, एक अर्काको आलोचना नगर्ने र निर्बाचन अवधिभर गठबन्धन दल भित्रका नेता कार्यकर्ता पार्टी प्रवेस नगर्ने नगराउने निर्णय गरेको छ । सिन्धुली जिल्लामा गठबन्धनमा रहेका बाँकी नेकपा (एकिकृत समाजबादी) र जनता समाजवादी पार्टीले भने स्थानीय तकको प्रमुख र उपप्रमुख हात पार्न सकेका छैनन् । यि दुई दलमध्ये नेकपा (एकिकृत समाजबादी)लाई जिल्ला समन्वय समितिको प्रमुख र जनता समाजवादी पार्टीलाई उक्त समितिको उपप्रमुख दिने तयारी भएको नेकपा माओवादी केन्द्र सिन्धुलीका अध्यक्ष लेखनाथ दाहालले जानकारी दिनुभयो ।नेकपा (एकिकृत समाजबादी) र जनता समाजवादी पार्टीलाई उनीहरुको बलियो सङगठन रहेको वडामा जिताउन नेपाली काँग्रेस र नेकपा माओवादी केन्द्रले सहयोग गर्ने उहाँले बताउनुभयो । गठबन्धन भित्रैकै नेकपा (एकिकृत समाजवादी) का जिल्ला अध्यक्ष सुर्य पाख्रिनले नेपाली काँग्रेस र नेकपा माओवादी केन्द्र)ले गरेको स्थानीय तह प्रमुख, उपप्रमुखको सिट बाडफाँट आफुहरुलाई जानकारी नभएको बताउनुहभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘अहिलेसम्म कुनै लिखित सहमति भएको छनै, लिखित सहमति नभई कसरी सिट बाँडफााड भयो भन्नु । अहिले छलफल भई रहेको छ ।’ लिखित जानकारी नभएसम्म त्यो बिषयमा आफुहरु केही नबोल्ने र अहिलेसम्म गठबन्धनमा नै रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
केन्द्रको निर्णयप्रति काँग्रेसमा असन्तुष्टि
मकवानपुर समाचारदाताहेटौँडा, वैशाख ८ गते । नेपाली काँग्रेसले आसन्न स्थानीय तह निर्वाचनमा हेटौँडा उपमहानगरपालिकाको प्रमुख पद नेकपा (एकीकृत समाजवादी)लाई दिन केन्द्रमा गरेको निर्णयप्रति काँग्रेस हेटौँडा उपमहानगर समितिले आपत्ति जनाएको छ । काँग्रेस उपमहानगर समितिले हेटौँडामा बुधबार पत्रकार सम्मेलन गरी केन्द्रले गरेको निर्णयमाथि पुनरवलोकन गर्न माग गरेको छ ।नगर सभापति उत्सव इटेनीले उपमहानगरपालिकाको वस्तुगत अवस्थाका बारेमा नगर समितिले केन्द्रीय नेतृत्वलाई लिखित रूपमा जानकारी गराउँदासमेत त्यसको मर्म र भावनालाई बेवास्ता गर्दै पार्टी कार्यकर्ता र शुभेच्छुकको मनोभावनामा ठेस पुग्ने गरी गरिएको निर्णयप्रति असहमति रहेको बताउनुभयो । नगरको गठबन्धनमा आबद्ध दलमध्ये सबैभन्दा धेरै जनाधार भएको पार्टी काँग्रेसको नेतृत्वमा चुनावमा सहभागी हुन तयारी रहेको अवस्थामा केन्द्रीयस्तरबाट भएको भागबन्डाले तालमेलको औचित्य र आवश्यकता पूरा गर्न नसक्ने भन्दै उहाँले भन्नुभयो, “तालमेलको आवश्यकता र औचित्य पुष्टि गर्न निर्णय पुनरवलोकन गरी काँग्रेसले नगरप्रमुख पाउनुपर्छ । गठबन्धनका दलबीच सहमति, सहकार्य र एकताका साथ अघि बढ्ने वातावरण तयार गर्न माग गर्दै निर्णय पुनरवलोकन नभएमा यसअघिको नगर समितिका पदाधिकारी तथा वडा सभापतिको निर्णयानुसार गठबन्धनका दलसँग मित्रवत् रूपमा काँग्रेसको एकल नेतृत्वमा चुनावी प्रतिस्पर्धामा सहभागी हुने सभापति इटेनीले स्पष्ट पार्नुभयो ।यसैबीच काँग्रेसका कार्यकर्ताले काँग्रेसले नगरप्रमुख नपाएमा आफूहरूलाई अस्वीकार्य हुने भन्दै मङ्गलबार हेटौँडा उपमहानगरपालिका–२ मा रहेको पार्टी कार्यालयमा तालाबन्दी गरेपछि गठबन्धनका दलबीच भागबन्डा थप पेचिलो बन्ने देखिएको छ । सत्ता गठबन्धनका पाँच दलबीच केन्द्रमा हेटौँडा उपमहानगरपालिकाको प्रमुख नेकपा (एकीकृत समाजवादी) ले पाउने गरी सहमति नजिक पुगेको सार्वजनिक भएपछि विरोधमा काँग्रेस कार्यकर्ताहरूले पार्टी कार्यालयमा तालाबन्दी गरेका थिए । कार्यकर्ताले पार्टी सभापतिलगायत कार्यालय कोठामा तालाबन्दी गरेको केही समयपछि पार्टी जिल्ला सभापति बुद्ध लामा र सहसचिव ताराचन्द्र बजगाईंलगायत पुगेर प्रहरीको उपस्थितिमा ताला फुटाइएको थियो ।पार्टी सभापति लामाले पार्टीभित्र रहेका बिमतिहरू छलफलबाट समाधान गर्न सकिने भन्दै निर्वाचनको समयमा नकारात्मक सन्देश जाने गरी गरिएको तालाबन्दी स्वीकार्य नहुने र तालाबन्दी गर्नेमाथि कारबाहीको चेतावनी दिनुभएको छ । उहाँले पार्टी कार्यालयमा ताला लगाउने कार्य शोभनीय नभएको बताउँदै उद्दण्ड र अराजकलाई काँग्रेसमा स्थान नभएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, पार्टीको विधानअनुसार ताला लगाउन संलग्न भएकालाई हदैसम्मको कारबाही गर्छु । उहाँले गठबन्धनका दलबीच अझै सहमति जुट्न नसकेको बताउँदै नेकपा माओवादी केन्द्रले भागबन्डामा बढी दाबी गर्दा तालमेल सकसपूर्ण बन्दै गएको बताउनुभयो । उता काँग्रेसका वडा सभापतिहरूको मङ्गलबार भएको बैठकले हेटौँडा उपमहानगरपालिकाको प्रमुख सङ्गठनका आधारमा काँग्रेसले नै पाउनुपर्ने निर्णय गरेको थियो । काँग्रेस हेटौँडा उपमहानगर समितिका सभापति उत्सव इटेनीले नगरप्रमुख काँग्रेसले नै पाउनुपर्ने बताउँदै पाउन नसक्ने अवस्थामा गठबन्धनका दलसँग मित्रवत् प्रतिस्पर्धा गर्ने निर्णय गरेको बताउनुभयो ।यसैबीच काँग्रेस मकवानपुरको अनुशासन समिति गठन गरेको छ । कार्यसम्पादन समितिको मङ्गलबार बसेको बैठकले संयोजकमा प्रभात दाहाल तथा सदस्यहरू रामबाबु बानियाँ र अर्जुन चौलागाईं रहेको तीन सदस्यीय अनुशासन समिति गठन गरेको जिल्ला सचिव भीमसेन महतले जानकारी दिनुभयो ।त्यसैगरी कार्यसम्पादनको बैठकले काँग्रेस जिल्ला समितिको भवनमा बिनाजानकारी, मागदाबी वा बिमतिको विषय जिल्ला कार्यसमितिलाई नराखीकन गुन्डागर्दी शैलीमा लगाइएको तालाबन्दीप्रति आपत्ति जनाएको छ ।
टुँडालदेवीलाई खटमा राखेर मध्यराति लगियो भाटभटेनी
काठमाडौँ, वैशाख ७ गते । काठमाडौँ महानगरपालिका–५ स्थित हाँडीगाउँ क्षेत्रमा मनाइने भाटभटेनी जात्रा मङ्गलबार राति टुँडालदेवीको खट भाटभटेनी मन्दिर ल्याइएको छ । खट भाटभटेनी मन्दिरमा ल्याएर जुधाई अहिले त्यहीँको द्यो छेँ अर्थात् देउताको घरमा राखिएको छ । यो खटमा टुँडालदेवीलाई तीन दिनपछि मात्र फर्काइने जनाइएको छ । यसअघि मङ्गलबार दिउँसो लावा छरेर जात्रा गरिएको थियो । लावासहितको जात्रापछि भाटभटेनी मन्दिरमा यस क्षेत्रका महिलाको समूह निशा पुचः ले दुई घण्टा विशेष पूजा गरेको महानगरपालिका–५ का अध्यक्ष एवं जात्रा सञ्चालन समितिका अध्यक्ष रमेश डङ्गोलले जानकारी दिनुभयो । टुँडालदेवीको हराएको गहना खोज्न प्रत्येक वर्ष चैत्र शुक्ल चतुर्दशीदेखि हाँडीगाउँ क्षेत्रमा जात्रा सुरु हुन्छ । जात्राको विभिन्न प्रक्रिया पूरा गरी वैशाख कृष्ण प्रतिपदाका दिन गहनापोखरीमा टुँडालदेवीको हराएको गहना खोजिने जात्रा सम्पन्न गरिएको थियो ।
ज्येष्ठ नागरिक अस्पताल स्थापना हुने
जनसङ्ख्या तथा स्वास्थ्यमन्त्री विरोध खतिवडाले हेटौँडामा ज्येष्ठ नागरिक अस्पताल स्थापना गरिने बताउनुभएको छ । नेकपा (एकीकृत समाजवादी) मकवानपुरको हेटौँडामा सोमबार बसेको आसन्न स्थानीय तह निर्वाचन केन्द्रित बैठकमा उहाँले काठमाडौँमा निजामती कर्मचारी अस्पताल, चितवनमा शिक्षक अस्पताल भनेजस्तै हेटौँडामा ज्येष्ठ नागरिक अस्पताल स्थापना गर्न सैद्धान्तिक सहमति भएको जानकारी दिनुभयो ।
पढाइ खर्च जुटाउन काफल बेच्दै विद्यार्थी
सिन्धुली समाचारदातासिन्धुलीमाढी, वैशाख ६ गते । सिन्धुलीको गोलन्जोर गाउँपालिका–५, हिर्दिङ निवासी सन्तोष बस्नेत यतिखेर जिल्ला सदरमुकाम सिन्धुलीमाढी ल्याएर काफल बेच्दै आउनुभएको छ । गाउँकै नयाँ खर्क माध्यमिक विद्यालयमा अध्ययनरत बस्नेत गरिबीका कारण पढाइ खर्च जुटाउन र घरव्यवहार चलाउने खर्चको जोहो गर्न काफल बिक्री गर्दै आएको बताउनुहुन्छ । सन्तोषको आफ्नै बारीमा काफलका ६० वटा बोट छन् । दैनिक एक डालो काफल बिक्री गर्दै आएको र त्यसबाट करिब दुई हजार रुपियाँ कमाइ हुने गरेको उहाँको भनाइ छ । “काफल बेचेर घर पुग्दा घरका अरू सदस्यले काफल टिपेर राखेका हुन्छन्, अर्को दिन सोही काफल बोकेर बिक्री गर्न सदरमुकाम आउँछु,” उहाँले भन्नुभयो । स्थानीय अर्का विद्यार्थी मिलन सुनुवार पनि घरको आर्थिक अवस्था कमजोर भएकाले पढाइ खर्च जुटाउन काफल बेच्नुपरेको बताउनुहुन्छ । “सँगैका साथीहरू काफल बेच्न हिँडेका छन्, राम्रै पैसा घर लान्छन्,” उहाँले भन्नुभयो, “सिजनको फल भएकाले सबैको आम्दानीको स्रोत बनेको छ काफल ।”यो वर्ष काफल धेरै फलेको र बजारमा अहिले काफल प्रतिमाना १५० रुपियाँसम्ममा बिक्री हुने गरेको उहाँले सुनाउनुभयो । बीपी राजमार्ग आसपासका गाउँका विपन्न वर्गका बालबालिका तथा वृद्ध किसान यतिखेर काफल व्यापारप्रति आकर्षित बनेका छन् । गरिबीका कारण घर खर्चको जोहो गर्न मौसमी फलका रूपमा रहेको काफलको व्यापारप्रति आकर्षित भएको उनीहरूको भनाइ छ । स्थानीय ५५ वर्षीय डोरबहादुर थापाले त २०४० सालदेखि नै बर्सेनि काफल बिक्री गर्दै आउनुभएको छ । उहाँको बगैँचामा यतिखेर काफलको सय बोट छन् । “घरमा टिप्ने मानिस हुँदा वर्षको डेढ लाख रुपियाँसम्म कमाइ हुन्थ्यो । दुई जना छौँ, झरेर र कुहिएर नै जान्छ,” उहाँले भन्नुभयो, “त्यस्तै वर्षको ६०-६५ हजार रुपियाँ जति कमाइ हुन्छ ।” आफूले घरबाटै मानाको ९० रुपियाँका दरले दिने गरेको र व्यापारीले खनियाँ खर्क बजारमा पु-याएर प्रतिमाना १५० रुपियाँसम्ममा बिक्री गर्ने गरेको उहाँले सुनाउनुभयो । खनियाँखर्क निवासी किसान धनबहादुर भुजेल छिमेकीले काफल बेचेको देखेर आफू पनि यही पेसामा संलग्न भई दुई वर्षदेखि वर्षभरिको नुन, तेल र घरखर्च काफलको आम्दानीबाटै जोहो गर्दै आएको बताउनुहुन्छ । राम्रो आम्दानी हुनु र उपभोक्ताको बढ्दो रुचिका कारण काफलको व्यापार गरिब कृषकका लागि गुजाराको माध्यम बनेको उहाँको ठम्याइ छ ।किसान भुजेलका शब्दमा “केही वर्ष पहिलेसम्म त्यस क्षेत्रका किसान जङ्गली फल भनी काफलको वास्ता गर्दैनथे । बीपी राजमार्ग निर्माणसँगै काफलको व्यापार चम्किएको हो । काफल बिक्री गरी दिनको दुई हजार रुपियाँसम्म कमाइ हुने गरेको छ । काफल बिक्री गरी एउटाले गरेको आम्दानी देखेर त्यसको सिको गरी पछिलाग्ने अहिले धेरै भएका छन् । अहिले काफल सङ्कलन गर्न जाँदा जङ्गलमा हारालुछ नै हुन्छ ।” पछिल्लो समयमा उपभोक्ताको काफलप्रति आकर्षण बढेपछि काफल बिक्री गर्ने किसानको सङ्ख्या पनि बढ्दै गएको उहाँको बुझाइ छ । महाभारत क्षेत्रको जङ्गलमा प्रशस्त काफल पाइने हुनाले विपन्न परिवारले जङ्गलमा गई काफल सङ्कलन गरी नजिकको बजारमा पु-याएर बिक्री गरी आम्दानी लिने गरेको पाइन्छ ।किसानहरूका अनुसार प्रत्येक वर्ष चैतदेखि जेठ महिनाको पहिलो हप्तासम्म काफलको सिजन हो । सिजनको सुरुमा काफल बजारमा ल्याउँदा बढी आम्दानी हुने गर्दछ ।
गठबन्धनमा नजान नेतृत्वलाई दबाब
सिन्धुली समाचारदातासिन्धुलीमाढी, वैशाख ६ गते । सिन्धुलीको सुनकोसी गाउँपालिकामा नेपाली काँग्रेसको वडा सभापतिहरूले जिल्ला नेतृत्वलाई स्थानीय तह निर्वाचनमा कुनै पार्टीसँग गठबन्धन नगर्न दबाब दिएका छन् ।पालिकाका सातवटै वडाका सभापतिको संयुक्त बैठकले गठबन्धनमा नजाने र एक्लै निर्वाचनमा जाने निर्णय गरेको वडा नं. १ का वडा सभापति रामकुमार श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “सुनकोसी गाउँपालिकामा काँग्रेस गठबन्धनबिना नै बलियो रहेकाले हामीले गठबन्धनमा जाने निर्णय स्वीकार नगरेका हौँ ।”वडा सभापतिहरूको संयुक्त बैठकले गरेको निर्णय काँग्रेसको पालिका कार्यसमिति, प्रदेश, जिल्ला कार्यसमिति सबैलाई जानकारी गराइसकेको उहाँले बताउनुभयो । कुनै पार्टीसँग गठबन्धन नगरी सुनकोसी गाउँपालिकामा काँग्रेसको वडा र पालिकामा एकल आफ्नै उम्मेदवार हुने पनि उहाँले सुनाउनुभयो । वडा नं. ५ का सभापति अर्जुनविक्रम थापाको अध्यक्षतामा पालिकाका सातवटै वडाका सभापतिहरूको संयुक्त बैठकले गठबन्धन आवश्यक नरहेको ठहर गरेको छ । सुनकोसी गाउ“पालिकामा काँग्रेस र माओवादी केन्द्रबीच नै प्रतिस्पर्धा रहेकाले गठबन्धनको जरुरी नभएको वडा सभापतिहरूको ठहर छ । उक्त पालिकामा गत स्थानीय तहको निर्वाचनमा माओवादी (केन्द्र)का दीपा बोहोरा दाहाल काँग्रेसका कपिल कोइरालास“ग झिनो मत अन्तरले पालिका अध्यक्षमा विजयी बन्नुभएको थियो । दाहालले तीन हजार ४३३ मत पाउ“दा काँग्रेसका कोइरालाले तीन हजार २१२ मत ल्याउनु भएको थियो । नेकपा एमालेका कौशल कोइरालाले दुई हजार ६२३ मत प्राप्त गर्नुभएको थियो ।माओवादी केन्द्रले सुनकोसी गाउँपालिकामा स्थानीय सरकार चलाउ“दा ज्यादती गरेको र त्यसको विरुद्धमा आम मतदाता रहेकाले गठबन्धन आवश्यक नभएको काँग्रेसको बुझाइ छ । पालिका भागबन्डाकै लागि पाँच दलीय गठबन्धनको जिल्ला संयन्त्रले सोमबारदेखि छलफल सुरु गरेका छन् ।
विस्तार तथा स्तरोन्नति हुँदै नागढुङ्गा–मुग्लिन सडक
भउचप्रसाद यादवकाठमाडौँ, वैशाख ६ गते । सङ्घीय राजधानी काठमाडौँ प्रवेश गर्ने र बाहिरिने मुख्य मार्ग नागढुङ्गा–मुग्लिन सडक विस्तार तथा स्तरोन्नतिका लागि कम्पनी छनोट भएको छ । सो सडकको नागढुङ्गा–नौबिसेखण्डको विस्तारका लागि एम÷एस जियाङसु–सगुन (संयुक्त) छनोट भएको हो । यस सडकखण्डको कुल लम्बाइ १२.२६ किलोमिटर छ । त्यसैगरी, नौबिसे–मलेखुखण्ड विस्तारका लागि शर्मा–लामा–जेडआईसीजी (संयुक्त) छनोट भएको नागढुङ्गा–मुग्लिन सडक विस्तार आयोजनाका प्रमुख किरण कार्कीले जानकारी दिनुभयो । यस खण्डको कुल लम्बाइ ४३.५४२ किलोमिटर छ ।मुलुकको करिब ६५ जिल्लाका मानिसको काठमाडौँ आवतजावत गर्ने मूल मार्ग यही नै हो । दैनिक करिब १८ देखि २० हजार सवारीसाधन आवातजावत गर्छन् । सडक विस्तारका लागि यसअघि नै विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डीपीआर) र वातावरण प्रभाव मूल्याङ्कन (ईआईए) तयार भई स्वीकृत भइसकेको छ । आयोजनाका प्रमुख कार्कीका अनुसार नागढुङ्गा–नौबिसे खण्डक एक अर्ब ३१ करोड ८४ लाख र नौबिसे–मलेखुखण्डको एक अर्ब ३३ करोड १९ लाख रुपियाँमा विस्तार हुन लागेको हो । छनोट भएका निर्माण कम्पनीले तीन वर्षमा सडक विस्तारको काम सम्पन्न गर्नुपर्नेछ । नागढुङ्गा–नौबिसेखण्ड र नौबिसे–मलेखुखण्ड विस्तारका लागि क्रमशः ३१ र ३२ वटा निर्माण कम्पनीले आवेदन दिएका थिए ।विस्तारका लागि राजमार्गको नागढुङ्गादेखि नौबिसेसम्म पहिलो खण्ड, नौबिसेदेखि मलेखुसम्म दोस्रो खण्ड र मलेखुदेखि मुग्लिनसम्मलाई तेस्रो खण्ड (४० किलोमिटर) का रूपमा छुट्ट्याइएको छ । तीनवटै खण्डको कुल लम्बाइ ९५ किलोमिटर छ । तेस्रो खण्ड विस्तारका लागि निर्माण कम्पनी छनोट प्रक्रिया अगाडि बढाइएको सडक विभागले जनाएको छ ।विश्व बैङ्कको आर्थिक सहयोगमा यो राजमार्ग विस्तार भइरहेको छ । यसका लागि नेपाल सरकार र विश्व बैङ्कसँग सन् २०२० मा सम्झौता भएको थियो । योजना प्रमुख कार्कीले भौगोलिक विकटताका कारण राजमार्गको यस खण्डको विस्तारमा एकरूपता नुहुने स्पष्ट पार्दै विस्तारपछि पनि यो खण्ड चारदेखि छ लेनसम्मको हुने बताउनुभयो । परामर्शदाता छनोटत्यसैगरी, यो राजमार्ग विस्तारका लागि सडक विभागले आठ वर्षका लागि चारवटा परामर्शदाता कम्पनी छनोट गरेको छ । योजना प्रमुख कार्कीका अनुसार एम÷एस एसएपईसी इन्टरनेसनल पीटीवाई लिमिटेड अस्ट्रेलियन र प्युङघवा इन्जिनियरिङ कन्सल्टट्यान्टस् लिमिटेड कोरिया तथा नेपाली परामर्शदाता कम्पनी इटेको र टीएमएस रहेका छन् ।
भासिएको सडक निर्माण सम्पन्न हुँदै
नारायणगढ–मुग्लिन सडकको १७ किलोमा भाँसिएको सडक तीन वर्षपछि निर्माण कार्य पूरा हुने चरणमा पुगेको छ । सडक निर्माण पूरा भएलगत्तैको वर्षात्को समयमा मुग्लिन–नारायणगढ सडकको सत्र किलोमा ६० मिटर सडक भासिएको थियो । सडक भासिएपछि पहाडको भित्तातर्फ सवारी साधन चलाउन मिल्नेगरी एकतर्फी रूपमा सडक सञ्चालनमा ल्याइएको थियो ।
-(1)-original-thumb.jpg)
मकवानपुरमा जेष्ठ नागरिक अस्पतालः मन्त्री खतिवडा
राममणि दाहाल हेटौँडा, वैशाख ५ गते । जनसङ्ख्या तथा स्वास्थ्यमन्त्री विरोध खतिवडाले हेटौँडामा ज्येष्ठ नागरिक अस्पताल स्थापना गरिने बताउनुभएको छ । नेकपा (एकीकृत समाजवादी) मकवानपुरको हेटौँडामा सोमबार बसेको आसन्न स्थानीय तह निर्वाचन केन्द्रित बैठकमा उहाँले काठमाडौँमा सिभिल सर्भिस अस्पताल, चितवनमा शिक्षक अस्पताल भनेजस्तै हेटौँडामा ज्येष्ठ नागरिक अस्पताल स्थापना गर्न सैद्धान्तिक सहमति लिएको जानकारी दिनुभयो ।नेकपा (एस) का स्थायी कमिटी सदस्यसमेत रहनु भएका मन्त्री खतिवडाले मकवानपुरमा जग्गा खोजेर अस्पताल सञ्चालनका लागि सैद्धान्तिक सहमति लिइसकेको बताउँदै आफ्नै पहलमा सहरी विकास मन्त्रालयमार्फत थाहा नगरपालिकालाई ५० करोड रुपियाँ उपलब्ध हुने बताउनुभयो । मन्त्री खतिवडाले पश्चिम मकवानपुरको मनहरीदेखि धादिङको महादेववेशीसम्म जोड्ने मनहरी–राक्सिराङ–डाँडाबास–दामगडे–महादेववेशी सडकका लागि ९९ करोड रुपियाँ राष्ट्रिय योजना आयोगमार्फत उपलब्ध हुने भन्दै बजेट कार्यान्वयन भएपछि जिल्लाको पश्चिमी क्षेत्रको सडक पूर्वाधार विकासमा महत्वपूर्ण योगदान पुग्ने बताउनुभयो ।यसैबीच एकीकृत समाजवादी मकवानपुरले मकवानपुरमा छ स्थानीय तहमा आफ्नो बलियो पकड रहेको दाबी गरेको छ । पार्टीको जिल्ला कमिटी बैठकमा प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्दै भूगोलका इञ्चार्जहरुले पार्टी सङ्गठन राम्रो भएको मनहरी, राक्सिराङ, भीमफेदी, कैलाश, ईन्द्रसरोवर र हेटौँडा उपमहानगरपालिकामा अध्यक्ष र प्रमुख पाउनु पर्नेगरी गठबन्धनमा छलफल गर्न सुझाएका थिए ।गठबन्धनले एकीकृत समाजवादीलाई कैलाश र ईन्द्रसरोवर गाउँपालिका अध्यक्ष दिन सहमति जनाएको छ । ती दुई गाउँपालिकामा २०७४ को स्थानीय तह निर्वाचनमा विजयी भएका अध्यक्षहरुले एमाले विभाजनसँगै एकीकृत समाजवादी रोजेका थिए । बैठकमा गठबन्धनसँग लिनु पर्दा १०२ वडामध्ये कम्तीमा वडामा ३९ वटा वडा अध्यक्ष लिनुपर्ने सुझाव दिएका थिए ।यसैबीच बैठकले हेटौँडा वडा १ का नेता उत्तम शर्मा न्यौपानेलाई सचिवालय सदस्यमा मनोनयन गरेको छ । न्यौपाने केही दिनअघि एमाले छाडेर समाजवादी पार्टी प्रवेश गर्नुभएको थियो । यस्तै, श्याम ढुङ्गाना र रामबहादुर स्याङ्तानलाई जिल्ला सदस्यमा मनोनयन गरिएको सचिव विष्णु दाहालले बताउनुभयो । बैठकमा नेकपा (एकीकृत समाजवादी) मकवानपुरका अध्यक्ष श्रीधर पोखरेलले मकवानपुरका गठबन्धनका दलहरुसँग भएका बैठकबारे जानकारी गराउँदै गठबन्धनमा सहभागी दलहरुले राखेको अडान, एकीकृत समाजवादीले राखेको अडान र सहमतिका विषयमा पुग्न सकिने आधारहरुबारे जानकारी गराउनुभयो । बैठकमा नेकपा (एस) का स्थायी कमिटी सदस्य तथा मकवानपुर इञ्चार्ज ललित बस्नेतले नेतृत्व पंंक्तिलाई अरु सक्रिय भएर पार्टी निर्माण र उम्मेदवार जिताउने अभियानमा लाग्न निर्देशन दिनुभयो । बैठकमा केन्द्रीय सदस्यहरु धनप्रसाद गौतम, राजाराम स्याङ्तान र सूर्यचन्द्र न्यौपाने लगायतले बोल्नुभएको थियो ।
तालमेल अलमलमा, गठबन्धनमा जुटेन सहमति
आसन्न स्थानीय तह निर्वाचनमा तालमेल गरेर जान सहमत भएका सत्तारूढ दलहरूबीच मकवानपुरमा अझै सहमति जुट्न सकेको छैन । गठबन्धनमा रहेका दलहरूको आ–आफ्नै माग र दाबी रहेकाले स्थानीय तह र वडामा भागबन्डा नमिल्दा सहमति नबनेको हो । गठबन्धनका दलहरूको बैठक पटक–पटक बस्दै आए पनि भागबन्डा नमिल्दा बैठक स्थगित भएको नेपाली काँग्रेस मकवानपुरका सचिव भीमसेन महतले जानकारी दिनुभयो । तालमेल गरेर जानेमा सबै दल सहमत रहेको तर गठबन्धनमा रहेको नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले लचकता नअपनाउँदा थप छलफल अगाडि बढ्न नसकेको उहाँले बताउनुभयो ।
चुनावमा बालबालिकालाई प्रयोग नगर्न आग्रह
मकवानपुर समाचारदाताहेटौँडा, वैशाख ५ गते । आसन्न स्थानीय निर्वाचन नजिकिँदै गर्दा बाल अधिकारको विषय, बाल अधिकारको संरक्षण एवं प्रवद्र्धनका सवालहरूका बारेमा राजनीतिक दलहरूलाई ध्यानाकर्षण गराइएको छ । बाल अधिकारको विषयलाई दलको घोषणापत्रमा समावेश गर्न आग्रह गर्दै सिविन–नेपाल, मकवानपुरले मकवानपुरमा जिल्लामा क्रियाशील राजनीतिक दलहरूलाई १० बुँदे ज्ञापनपत्र बुझाएको हो । बाल अधिकारको संरक्षण एवं प्रवद्र्धनको सवाल रष्ट्रिय गौरवको योजना बनाइनुपर्ने भन्दै सातवटा दललाई ज्ञापनपत्र बुझाइएको सिविन बाल हेल्पलाइन मकवानपुरका प्रबन्धक झविन्द्र ज्ञवालीले जानकारी दिनुभयो । वैशाख ३० गते हुने निर्वाचनबाट बालबालिकाले समेत लोकतान्त्रिक अभ्यास र शासन सञ्चालनमा नागरिक अधिकारको प्रयोगबारे जानकारी लिने अवसर प्राप्त गर्ने भन्दै बालबालिकालाई राजनीतिक गतिविधिमा संलग्न गराउँदा उनीहरूको शारीरिक एवं मनोवैज्ञानिक हानि पुग्ने सिविन–नेपालले जनाएको छ । निर्वाचनमा बालबालिकाको संरक्षण र निर्वाचन घोषणापत्रमार्फत बालबालिकाका विषयलाई सम्बोधन गर्नेे सवालमा पछिल्ला समयमा यस दलले खेलेको भूमिका सकारात्मक भएको जनाउँदै आगामी निर्वाचनमा बालबालिकाको प्रयोग हुनसक्ने सम्भावनाप्रति सचेत हुन र नगर्न सिविन–नेपालले राजनीतिक दलहरूलाई आग्रह गरेको छ ।सिविन–नेपालले बालबालिका तथा किशोर–किशोरीलाई चुनावको कुनै पनि प्रक्रियामा समावेश नगर्र्र्न, बाल अधिकारको संरक्षण र प्रवद्र्धनको सवाललाई राष्ट्रिय गौरवको योजना बनाउने घोषणा गर्न र नेपाल सरकारले विभिन्न समयमा गरेका बालबालिकासम्बन्धी प्रतिवद्धताहरूको कार्यान्वयनमा दलको प्राथमिकता घोषणापत्रमा समावेश गर्न भनेको छ । यस्तै सडकमा आश्रित, अभिभावकविहीन, हिंसा, दुव्र्यवहार, शोषण, बेचबिखन, बालविवाह, मानसिक समस्यालगायतका कारणबाट जोखिममा रहेका बालबालिकाकोे उचित संरक्षण, पुनस्र्थापना, विकास, सीप, शिक्षा र परिवारको जीविकोपार्जनका विषयमा निश्चित योजना र कार्यक्रम बनाउने प्रतिबद्धता घोषणापत्रमा उल्लेख गर्न ज्ञापनपत्र बुझाउँदै सिविन–नेपालले दलहरूसँग माग गरेको छ ।विभिन्न अनलाइनमार्फत हुने गरेका यौनजन्य शोषण र अपराधलाई सम्बोधन गर्ने गरी आवश्यक नीति एवं एकीकृत बालसंरक्षण प्रणाली विकास र क्रियाशीलतालाई दलको घोषणापत्रमा प्राथमिकता दिन आग्रह गर्दै सिविन–नेपालले दलहरूलाई बुझाएको ज्ञापनपत्रमा बालबालिकाको संरक्षण, विकास र सशक्तीकरणका लागि कम्तीमा १५ प्रतिशत बजेट विनियोजन गरी बालक्लब तथा किशोरी क्लबहरू गठन एवं सञ्चालन नगर्ने प्रतिबद्धता जाहेर गर्न भनेको छ ।साथै विपत् तथा कोभिड–१९ लगायत अन्य रोग वा विभिन्न कारणबाट अभिभावक गुमाएका बालबालिकाको अभिभावकत्व स्थानीय तहले ग्रहण गर्ने र हरेक बालबालिकाको निःशुल्क स्वास्थ्य बीमा, गरिब तथा जेहेनदार छात्रछात्राको निम्ति छात्रवृत्ति, विद्यालय टाढा भएको अवस्थामा यातायातकोे व्यवस्थाका साथै हरेक बालबालिकाका लागि समान, गुणस्तरीय एवं व्यावहारिक शिक्षाको व्यवस्था गर्ने प्रतिबद्धता घोषणापत्रमा उल्लेख गर्न सिविन–नेपालले दलहरूलाई आगह्र गर्दै ज्ञापनपत्र बुझाएको छ ।साथै पितृसत्तात्मक सोच र प्रविधिको दुरुपयोगको दुष्परिणामका रूपमा देखिएको विभेदपूर्ण लिङ्ग छनोट गरी भ्रूण हत्या गर्ने चलन अन्त्यका लागि पहल गर्न भनिएको छ ।सिविन–नेपालले नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एमाले), नेपाली काँग्रेस, नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी माओवादी केन्द्र, नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी), राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी, जनता समाजवादी पार्टी र जनमोर्चा नेपाल मकवानपुरलाई ज्ञापनपत्र बुझाएको हो ।
-original-thumb.jpg)
भीमटारका घरघरमा धारा
सिन्धुपाल्चोक समाचारदातासिन्धुपाल्चोक, वैशाख ३ गते । सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको इन्द्रावती गाउँपालिका–१२ भीमटारस्थित माझी र दनुवार बस्तीको घर–घरमा खानेपानीको पहुँच पुगेको छ । २०७२ को भूकम्पले पानीको मुहान सुकाएपछि माझी र दनुवार बस्तीले खानेपानीको समस्या झेल्दै आएको थियो ।इन्द्रावती गाउँपालिका कार्यालय र स्थानीयको जनश्रमदानमा १९५ परिवारमा धारा जडान गरी खानेपानी वितरण गरिएको वडा नं. १२ का वडाध्यक्ष कमलरत्न दनुवारले जानकारी दिनुभयो । करिब ३९ लाख रुपियाँको लागतमा खानेपानी आयोजना निर्माण गरिएको हो ।बस्तीमा खानेपानीको व्यवस्थासँगै सिँचाइ सुविधा पुगेपछि स्थानीय बासिन्दालाई सहज भएको स्थानीय अनिल दनुवारले बताउनुभयो ।
ब्युँतिएन जिरी
बाबुराम शर्मा चरीकोट, वैशाख ३ गते । कुनै दिन मिनी स्विट्जरल्यान्ड भनेर विश्वभर चर्चामा रहेको जिरी विविध कारणले गर्दा पुरानो लयमा आउन सकेको छैन । सडक सञ्जाल जोडिएपछि पूर्ण रूपमा सञ्चालनमा आएको एयरपोर्ट सेवा बन्द हुन पुगेपछि आन्तरिक पर्यटक आगमनमा कमी हुँदै गएकाले जिरी पुरानो लयमा आउन नसकेको जिरी नगरपालिकाका नगरप्रमुख टङ्कबहादुर जिरेलले गुनासो पोख्नुभयो । उहाँका अनुसार जिरीलाई पुरानै लयमा ल्याउन नगरभित्रका पर्यटक लोभ्याउने प्रायःजसो पर्यटकीय स्थलको निर्माण तथा मर्मत गरिए पनि विमानस्थल गौचरणमा परिणत हुँदा असर पारिरहेको छ । स्विस सरकारले स्थापना गरिदिएका जिल्ला अस्पताल, गाईफर्म, जिरी प्राविधिक शिक्षालयलगायत आकर्षक स्थलहरू सञ्चालनमा आइरहँदा पनि विमानस्थल बन्द हुन पुगेपछि जिरी पुरानै लयमा आउन सकिरहेको छैन । काठमाडौंको धुलो, धुवाँदेखि वाक्क लागेर स्वच्छ वातावरणमा रम्न यहाँ आउनेको सङ्ख्या पनि खासै बढेन । बाह्य पर्यटकले खचाखच हुने जिरी लयमा फर्काउन अन्य उपाय उपलब्धिमूलक बन्न नसकेपछि गुनासो पोख्दै उहाँले भन्नुभयो, “एयरपोर्ट हुँदा सोलु, ओखलढुङ्गालगायत र सगरमाथा आरोहणमा आउने बाह्य पर्यटक यहाँ खचाखच हुन्थे । एयरपोर्ट बन्द भएपछि उता जाने पर्यटक काठमाडौँबाटै सिधै जान्छन् । अहिले फाटफुट बाह्य पर्यटक देख्न पाइन्छ । आन्तरिक पनि त्यति आउँदैनन् ।” काठमाडौँका ठूला घरको झल्को दिने ठूलो टावर, अपार्टमेन्ट जस्ता ठूला भवन, विद्यालय, बास्केटबल कोर्ट बनिसकेका छन् । अलि पर जङ्गल, हेरिरहुँ जस्ता दृश्य छन् । पारिपट्टिको वनलाई कुहिरोले ढाकेर हरियो वनमाथि सेतो घुम्टो ओढाए जस्तै साँच्चै मनमोहक दृश्य हेर्न पाइन्छ । गाईले ढुङ्गालाई दूध दिन थालेपछि पुजिन थालेको जिरेश्वरी महादेव मन्दिर, अग्लो ढुङ्गा, ढुङ्गाको गुफाभित्र त्रिशूलैत्रिशूलले भरिएका मठमन्दिर । मन्दिरबाट देखिने माथिबाट बगिरहेको झरना र तल बगिरहेको निश्चल खोलाले मनै आनन्द बनाउने थुप्रै दृश्य यहाँ छन् । गुफामा रहेको गाईका थुन जस्ता आकृतिबाट पहिला दूध आउँथ्यो भनिन्छ, अहिले पनि पानी चुहिरहन्छ । यहाँ जे माग्यो त्यो पूरा हुन्छ भन्ने विश्वास छ । यहाँ पर्यटक आकर्षण गर्न पहिलो पटक सगरमाथा चढ्न सफल आरोही स्वार्गीय तेञ्जिङ नोर्गे शेर्पा र स्वर्गीय सर एडमन्ड पर्सिभल हिलारी पार्क निर्माण गरिएको छ । उनीहरू सगरमाथा चढ्न जाँदा यहाँ विश्राम गर्न बसेका थिए । मनै लोभ्याउने दुई हजार ३८४ मिटर उचाइमा बुद्धपार्क निर्माण गरिएको छ । गौचरण बनेको एयरपोर्ट चौरको छेउबाटै खोला बगिरहन्छ । २०४० सालअघि विमानस्थल रहेको उक्त चौर गौचरणमा परिणत भएको पनि करिब चार दशक पुग्न लागिसकेको छ । धेरै प्रयास गर्दा पनि एयरपोर्ट सञ्चालनमा आउन सकेको छैन । एयरपोर्ट सञ्चालनमा आए जिरी पुरानै लयमा फर्किने अपेक्षा जिरीवासीले राखेका छन् ।
चीनबाट तातोपानी नाकामा भित्रिन थाले साझाका बस
चित्र मिजारसिन्धुपाल्चोक, बैशाख २ गते । चीनबाट तातोपानी नाका हुँदैं बिद्युतीय साझा बस भित्रन थालेका छन् । साझा यातयातले परीक्षणको रुपमा ल्याएको तीनवटा बिद्युतीय साझा बस तातोपानी भन्सार कार्यालयमा चेकजाँच गर्न थालिएको छ ।सो साझा बस परीक्षण सफल हुनासाथ बाँकी ३७ वटा साझा बस सोही नाकाबाट ल्याउने तयारी रहेको बताइएको छ । चीनको उकालो सडकमा बिजुली बसको ‘गे्रडबिलिटि टेष्ट’ (उकालो तान्ने क्षमता) परीक्षण गरेपछि नेपाल ल्याइएको आयात गर्ने ‘दी गो’ कम्पनीले जनाएको छ । सीएटचीसीएचओका बस नेपाल ‘दी गो’ ले आयात गरी बिक्री गर्न लागेको हो । सो कम्पनीले प्रतिबस ढेड करोड रुपियाँमा खरिद गरी ल्याएको हो । पहिलो चरणमा ९ मिटर लामो बस किन्ने र त्यसपछि १२ मिटर लामा र अन्तरप्रदेश चल्ने बिद्युतीय बसहरु पनि नेपाल भित्र्याउने कम्पनीले जनाएको छ । २५ सिटभन्दा बढी क्षमताका बसहरु ल्याइने भएका छन् । सो बसहरुमा वाइफाई, टिभी डिस्प्ले, सिसी क्यामेरा जडित छन् । अन्य सेवाहरु क्रमैसँग थप्दै जाने जनाइएको छ । सरकारले ९ पुस २०७५ मा तीनसय बिजुली बस सरकारी लागतमा खरिद गर्ने निर्णय गरेको थियो ।
स्थानीय तह निर्वाचन उम्मेदवार छनोटमै सकस
शान्ता अधिकारी चितवन, वैशाख २ गते । स्थानीय तहको निर्वाचनको मिति नजिकिँदै गर्दा चितवनमा चुनावी सरगर्मी बढेको छ । नेपाली काँग्रेस, नेकपा एमाले र नेकपा (माओवादी केन्द्र) तीनवटै पार्टीले पहिलो चरणको चुनावी घरदैलो पूरा गरेर पालिका तहका उम्मेदवार घोषणाको तयारीमा छन् ।महानगर प्रमुखमा एमालेले बागमती प्रदेश सभा सदस्य विजय सुवेदीलाई उम्मेदवार बनाउने सर्वसम्मत निर्णय गरेको छ । माओवादी केन्द्रले रेनु दाहाललाई नै नगरप्रमुखको उम्मेदवार बनाउने भएको छ । काँग्रेसमा भने आकाङ्क्षीहरू धेरै देखिएका छन् । जिल्ला पार्टी सभापति राजेश्वर खनालका अनुसार महानगर प्रमुखमा २५ र उपप्रमुखमा २४ जनाले पार्टीसमक्ष उम्मेदवारी दाबी पेस गरेका छन् ।वैशाख ४ गतेभित्र सहमति गरी केन्द्रमा नाम पठाउने परिपत्र सत्तारूढ पाँच दलको केन्द्रीय परिपत्र भए पनि चितवन जिल्लामा कस्तो गठबन्धन बन्ने भन्ने अझै निश्चित भइसकेको छैन ।एक महानगरपालिका, पाँच नगरपालिका र एउटा गाउँपालिका रहेको चितवन जिल्लामा गत स्थानीय तहको निर्वाचनमा नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले भरतपुर महानगरपालिका र माडी नगरपालिकामा जितेको थियो । काँग्रेसले इच्छाकामना गाउँपालिकामा मात्र जितेको थियो । रत्ननगर, खैरहनी, राप्ती र कालिका नगरपालिकामा एमालेले जितेको थियो । एमाले चितवनका अध्यक्ष रामप्रसाद न्यौपाने जिल्लामा सातवटै स्थानीय तहमा एमालेको जित सुनिश्चित भएको दाबी गर्नुहुन्छ । उहाँका अनुसार एमालेले भरतपुर महानगरपालिका प्रमुख र १५ वटा वडाका वडाध्यक्ष र इच्छाकामना गाउँपालिकाको अध्यक्षमा पार्टीले सर्वसम्मतिले उम्मेदवार चयन गरिसकेको छ । एक÷दुई दिनभित्र जिल्लाका वडाको उम्मेदवार तय गर्ने तयारी भएको भन्दै मिल्न नसकेका स्थानको हकमा प्रदेश कमिटीमा पठाउने र निर्णय गर्ने न्यौपानेले बताउनुभयो ।काँग्रेसका जिल्ला सभापति खनालले जिल्लामा आएका नामावली रायसहित प्रदेश समितिमा पठाउने तयारी भइरहेको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार जिल्लाका सातवटा पालिकामध्ये कुनै पनि पालिकाको प्रमुख र उपप्रमुखमा निर्विरोध सिफारिस भएको छैन । उहाँले गठबन्धनलाई मान्ने तर महानगरको प्रमुख पद काँग्रेसले पाउनुपर्ने जिल्ला पार्टीको ‘वटम लाइन’ भएको दाबी गर्नुभयो ।माओवादी केन्द्रको जिल्ला समन्वय समिति चितवनका संयोजक रामचन्द्र अधिकारीका अनुसार पार्टीले भरतपुर महानगरबाहेक अन्य स्थानीय तहमा अझै निर्णय गरिसकिएको छैन । गठबन्धनका स्थानीय नेतृत्वबीच औपचारिक अनौपचारिक छलफल भइरहेको भन्दै उहाँले भन्नुभयो, “पाँच गतेभित्र जिल्लाबाट केन्द्रमा गठबन्धनका उम्मेदवारको नामावली पठाउने गरी तयारी भइरहेको छ ।”भरतपुर महानगर यतिबेला देशकै बहसको केन्द्रमा छ । माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को गृह जिल्ला र उहाँको निर्वाचन क्षेत्रमा पर्ने भएर मात्र होइन उहाँकी छोरी वर्तमान महानगर प्रमुखसमेत हुनुहुन्छ । गठबन्धनका दलबीच तालमेल गर्ने निर्णय भइरहँदा महानगरपालिकामा माओवादी केन्द्र र काँग्रेस दुवैले दाबी गरिरहेका छन् । माओवादी केन्द्रले नगरप्रमुख दाहाललाई नै दो¥याउने तयारीमा छ । उता काँग्रेस महानगरको नेतृत्व छोड्ने पक्षमा देखिँदैन । २०७४ को स्थानीय तहको निर्वाचनमा छ पालिकामा एक्लाएक्लै उम्मेदवारी दिएको काँग्रेस र माओवादी केन्द्रले भरतपुर महानगरपालिकामा प्रमुख र उपप्रमुखमा भागबन्डा गरी चुनावी तालमेल गरेका थिए ।अन्योलमा गठबन्धनका दल सिन्धुली समाचारदाता बाबुराम देवकोटाका अनुसार स्थानीय तहको निर्वाचन नजिकिँदै गर्दा सिन्धुली जिल्लामा गठबन्धनमा रहेका दलहरू उम्मेदवार छान्न अलमलमा परेका छन् ।नौवटा स्थानीय तहमा गरी ७९ वटा वडा रहेको सिन्धुली जिल्लामा नेकपा एमालेले उम्मेदवार टुङ्ग्याउँदै गएको जनाएको छ । कुन पालिका र वडा कसलाई भन्ने भागबन्डा नटुङ्गिँदा उम्मेदवार चयन प्रक्रिया अघि बढ्न नसकेको गठबन्धनमा रहेका राजनीतिक दलहरूले जनाएका छन् ।नेपाली काँग्रेस सिन्धुलीका सचिव ईश्वर बस्नेतले वैशाख ३ गतेसम्म उम्मेदवार टुङ्ग्याएर प्रदेश समितिमा पठाउन केन्द्रबाट सकुर्लर भएकोले त्यति बेलासम्म सबै कुरा मिल्ने बताउनुभयो ।उहाँले भन्नुभयो, “जुन पालिकामा जुन दलले जितेको छ, त्यो उसैलाई र वडाको हकमा भोटका आधारमा भागबन्डा गर्ने तयारी भएको छ । कतै भूगोल मिलाउन तलमाथि हुन सक्छ ।” जिल्लाका नौवटा पालिकामध्ये काँग्रेसले तीन, नेकपा माओवादी केन्द्रले तीन र नेकपा एमालेले तीनवटा पालिकामा २०७४ सालको स्थानीय तह निर्वाचनमा जितेका थिए । गठबन्धनको मुख्य दल काँग्रेसको तीनपाटन गाउँपालिका, फिक्कल गाउ“पालिका र दुधौली नगरपालिकाले चुनावमा गठबन्धन गरेर जाने निर्णय गरेका छन् । तीमध्ये तीनपाटनमा काँग्रेसले गाउँपालिका अध्यक्ष कर्णबहादुर थापामगरलाई पुनः अध्यक्षमा उठाउने सर्वसम्मत सिफारिस गरेको छ ।नेकपा माओवादी केन्द्रका जिल्ला अध्यक्ष तथा केन्द्रीय सदस्य लेखनाथ दाहालले गठबन्धनको विषय टुङ्गो नलाग्दा अन्योल नै भएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “बैठक बस्ने तयारीमा छौँ । पहिल्यै उम्मेदवारी घोषणा गर्दा गठबन्धनमा हुने भागबन्डामा कुन कसलाई पर्छ यकिन नभएकाले पछि उम्मेदवारी फिर्ता गर्नुपर्ने हुन्छ कि भन्ने अन्योल छ ।”गठबन्धनमा रहेका दलले बनाएको पालिका स्तरीय संयन्त्रले आफ्नो प्रतिवेदन बुझाइसकेकाले त्यसलाई अध्ययन गरी टुङ्गोमा पुगिने उहाँको भनाइ छ । निर्वाचन लक्षित पार्टी कार्यक्रम र गतिविधि भने भइरहेको उहाँले सुनाउनुभयो ।उता नेकपा एमालेले भने नौवटा पालिकामध्ये गोलन्जोर र मरिण गाउँपालिकामा अध्यक्ष सर्वसम्मत चयन गरेको छ । गोलन्जोर गाउँपालिकामा शङ्कर बराल र मरिण गाउँपालिकामा गोविन्दलाल माझीलाई अध्यक्षमा उठाउने पालिका स्तरीय कमिटीले सर्वसम्मत निर्णय गरी जिल्ला कमिटीमा सिफारिस गरेको एमाले सिन्धुलीका प्रचार विभाग प्रमुख सञ्जय दाहालले जानकारी दिनुभयो ।उहाँले भन्नुभयो, “अन्य पालिकामा अध्यक्षको आकाङ्क्षी धेरै भएकाले जित्ने आधार के हो भनी आकाङ्क्षीबीच छलफल चलाइरहेका छौँ । अब सबैको नाम प्रदेश कमिटीमा पठाउछौँ ।” वडाध्यक्षको हकमा भने अधिकांश वडामा उम्मेदवारी टुङ्गिसकेको उहाँको भनाइ छ ।आकाङ्क्षी धेरै हुँदा समस्या दोलखा समाचारदाता बाबुराम शर्माका अनुसार स्थानीय निर्वाचनका लागि दोलखामा क्रियाशीला दलहरूलाई उम्मेदवार छनोट गर्न सकस भएको छ । स्थानीय तहका प्रायः सबै पदमा आकाङ्क्षी धेरै हुनुका साथै गठबन्धनले समेत आफूले पाउने पालिका टुङ्ग्याउन नसक्दा उम्मेदवार छनोट गर्न सकस भएको बताइएको छ । नेपाली काँग्रेस, माओवादी केन्द्र र नेकपा एसबीच आउँदो आइतबारसम्म स्थानीय तहको भागबन्डा टुङ्ग्याउने सहमति भएको छ । दोलखाका काँग्रेस सभापति बर्मा लामाले भन्नुभयो, “एक त गठबन्धन अर्कोतर्फ हरेक पदमा पाँच÷सात जना आकाङ्क्षी देखिएका छन् । पहिला पालिकाको भागबन्डा टुङ्गिन्छ, त्यसपछि पार्टीको उम्मेदवार टुङ्ग्याउनुपर्छ । तालमेल भए पनि नभए पनि ७ गते संसदीय समितिमार्फत उम्मेदवार टुङ्गो लगाउनैपर्छ । विधानले दिएको अधिकार प्रयोग गरी सात गाउँपालिकाको यहीँबाट र दुई नगरपालिकाको केन्द्रमा सिफारिस पठाउने तयारी भइरहेको उहाँले जानकारी दिनुभयो । पार्टीको विधानअनुसार नगर÷पालिकाले सर्वसम्मत रूपमा उम्मेदवार चयन गरिसकेका छन् । माओवादी केन्द्रका जिल्ला संयोजक कुलबहादुर बुढाथोकीले भन्नुभयो, “काँग्रेस चार, माओवादी चार र नेकपा एसलाई एउटा स्थानीय तह दिने गरी तालमेल गर्ने सहमति भएको छ । नगर र पालिका तोक्न बाँकी छ । यो टुङ्गो लागेपछि उम्मेदवार छनोट भइहाल्छ । आकाङ्क्षी धेरै भए पनि पालिकाले छनोट गर्ने भएकाले त्यति सकस नहोला । नेकपा एमालेमा पनि आकाङ्क्षी धेरै हुँदा उम्मेदवार छनोट गर्न सकस नै भएको छ । एमाले जिल्ला कमिटी अध्यक्ष नरबहादुर श्रेष्ठले भन्नुभयो, “पालिकाभन्दा नि नगरमा धेरै आकाङ्क्षी देखिएका छन् । आन्तरिक छलफल सघन रूपमा चलिरहेको छ । सर्वसम्मतीबाटै उम्मेदवार छनोट हुनेमा आशावादी छौँ ।” गठबन्धन छलफलमा सीमितसिन्धुपाल्चोक समाचारदाता चित्र मिजारका अनुसार स्थानीय तहको निर्वाचनमा उम्मेदवार चयन गर्न दलहरूलाई सकस भएको छ । स्थानीय सरकारको नेतृत्वमा लिन आकाङ्क्षीहरूको सङ्ख्या बढेपछि पार्टीहरूले पालिकादेखि वडासम्मको उम्मेदवार टुङ्ग्याउन सकेका छैनन् । चुनावमा तालमेल गर्न सैद्धान्तिक सहमति गरेका सत्ता गठबन्धनले कुन पालिकामा कसरी तालमेल गर्ने भन्नेबारे अहिलेसम्म सहमति गर्न सकेका छैनन् । सत्ता गठबन्धन छलफलमा मात्रै सीमित भइरहेको छ । उम्मेदवारको मनोनयन दर्ता गर्न अब १२ दिन बाँकी छ तर अहिलेसम्म गठबन्धनका दलहरूले आफूले पाउने पालिकाका विषयमा छलफलसमेत अगाडि बढाएका छैनन् र कुन स्थानीय तह आफूले पाउने भन्नेमा अल्झेका छन् । बरु गठबन्धनका दलहरू आआफ्नै उम्मेदवार छनोट गर्न व्यस्त छन् । सत्ता साझेदार नेपाली काँगे्रस, माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी, जनमोर्चाले पालिका प्रमुख, उपप्रमुख, अध्यक्ष, उपाध्यक्षदेखि वडाध्यक्ष र सदस्यहरूका उम्मेदवार सर्वसम्मत रूपमा उम्मेदवार चयन गर्न सकेका छैनन् । वडा सदस्यदेखि पालिका अध्यक्ष, प्रमुखसम्म दर्जन आकाङ्क्षी भएपछि उम्मेदवार छनोटमा विवाद बढेको छ । एकीकृत माओवादी केन्द्रका केन्द्रीय सदस्य माधवप्रसाद सापकोटा ‘सुवोध’ले गठबन्धन दलबीच छलफल चलिरहेको जानकारी दिनुभयो । आआफ्ना धाराण राख्ने, कुन पालिका र वडा कुन पार्टीले पाउने भन्नेबारे छलफल जारी रहेको उहाँले बताउनुभयो । काँगे्रस र माओवादीसहितका दललाई बराबरको भागबन्डा मिलाइनुपर्नेमा माओवादीको दाबी छ । माओवादीले पालिकादेखि वडासम्मका सिफारिस वैशाख ५ गतेभित्र प्रदेश कमिटीमा पठाउने भएको छ । काँगे्रसका जिल्ला सभापति जङ्गबहादुर लामाले सत्ता गठबन्धन दलबीच सकरात्मक छलफल चलिरहेको बताउनुभयो । “निश्चित आधार र मापदण्ड बनाएर पालिकादेखि वडासम्मको भागबन्डा मिलाउन लागिरहेका छौँ,” सभापति लामाले जानकारी दिनुभयो । सत्ता गठबन्धनका दललाई कुन र कति स्थानीय तह दिन सकिन्छ भन्नेबारे पार्टीमा छलफल जारी रहेको भन्दै पालिकाको उम्मेदवार तय गरी वैशाख ३ गतेभित्र प्रदेश समितिमा पठाइने जानकारी दिनुभयो । नेकपा एमालेका जिल्ला अध्यक्ष कमल नेपालले वडा सदस्यदेखि पालिका प्रमुख, उपप्रमुख, अध्यक्ष, उपाध्यक्षसहितको आकाङ्क्षीको सूच बागमती कमिटीमा बुझाउन लागिएको जानकारी दिनुभयो । सिन्धुपाल्चोकमा एमाले एक्लै चुनावी प्रतिस्पर्धामा उत्रने भए पनि कतिपय स्थानमा राप्रपा नेपालसँग गठबन्धन गरेर जाने कि भन्नेबारे छलफलमा उठेको उहाँले बताउनुभयो । सिन्धुपाल्चोकमा १२ स्थानीय तहमा १०३ वडा रहेका छन् । गठबन्धनको निर्णय कुर्दै एमाले बनेपा समाचारदाता केदार तिमल्सिनाका अनुसार स्थानीय निर्वाचनको मिति आउन २८ दिन बाँकी रहँदा राजनीतिक दलहरू उम्मेदवारहरू छनोटमा अझै अलमलमा रहेका छन् । कुन पालिका र वडा कसरी टुङ्गो लगाउने भन्नेमा सत्ता गठबन्धनका दलहरू छलफलमा रहेका छन् । उता नेकपा एमालेलगायतका दलहरू गठबन्धनका दलहरूको उम्मेदवारको आधारमा आफ्नो उम्मेदवार खडा गर्ने दाउमा रहेका छन् । गठबन्धमा रहेका नेपाली काँग्रेस, नेकपा माओावादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादीलगायतका दलबीच बढी पालिका र वडा पाउनुपर्ने आआफ्नो दाबी कायमै रहेका कारण पटक–पटक बसेको बैठक निष्कर्षमा पुग्न सकेको छैन । काँग्रेस काभ्रेका उपसभापति रमेशप्रसाद हुमागाई्रंले गठबन्धनमा रहेका दलबीच तालमेल गर्ने विषयले गर्दा हालसम्म उम्मेदवारको टुङ्गो लाग्न नसकेको बताउनुभयो । उहाँले गठबन्धनमा रहेका दलबीच तालमेलबारे छलफल भइरहेको भन्दै पालिका र वडाको विषयमा टुङ्गो लगाउनका लागि शुक्रबार बैठक बोलाइएको बताउनुभयो । यसैगरी नेकपा एमाले काभ्रेका सचिव राजन भुर्तेलले हालसम्म एक गाउँपालिका र ३८ वटा वडामा सर्वसम्मत उम्मेदवारको टुङ्गो लागेको बताउनुभयो । उहाँले जिल्लाको चौरीदेउराली गाउँपालिकाको अध्यक्षमा जिताराम लामा र उपाध्यक्षमा बबिता खरेललाई उम्मेदवार बनाउने सर्वसम्मत निर्णय भएको भन्दै ४५ भन्दा बढी वडामा सर्वसम्मत रूपमा उम्मेदवारको चयन भएको बताउनुभयो । उहाँले आकाङ्क्षी बढी भएका स्थानमा सर्वसम्मत गर्न छलफल अघि बढाइएको बताउनुभयो । माओवादी केन्द्रका जिल्ला सचिव दैवलाल घिसिङले गठबन्धनमा रहेका दलबीच सहमति गरेर निर्वाचनमा जान छलफल भइरहेको भन्दै देखिएका समस्या स्थानीयतरमा नै समाधान गरेर जाने विषयमा गठबन्धनका दलहरू एक रहेको बताउनुभयो । नेकपा एकीकृत समाजवादी जिल्ला सचिव दीपक गौतमले गठबन्धनमा रहेका दलबीच आआफ्नै अडान कायम भएकोले उम्मेदवारको टुङ्गो लाग्न नसकेको बताउँदै शुक्रबार र शनिबार बस्ने गठबन्धनका दलहरूको बैठकले पालिका र वडा टुङ्गो लगाउने र टुङ्गो नलागेमा एक्लै निर्वाचनमा जाने बताउनुभयो । यसैबीच नेपाल मजदुर किसान पार्टीले जिल्लाको बनेपा, धुलिखेल, पाँचखाल, मण्डनदेउपुर नगरपालिका र चौरीदेउराली गाउँपालिकामा उम्मेदवारी दिने प्रस्ताव केन्द्रमा गरेको जिल्ला अध्यक्ष कृष्णकुमार श्रेष्ठले बताउनुभयो । उहाँले वैशाख ५ गतेभित्र उम्मेदवारको टुङ्गो लगाइने बताउनुभयो । त्यस्तै राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका जिल्ला अध्यक्ष गणेशलाल श्रेष्ठले जिल्लाको १३ वटै पालिका र १३५ वटै वडामा उम्मेदवारी दिने भन्दै अन्य पार्टीसँग तालमेल नहुने बताउनुभयो ।
वाग्मतीको शिर वाग्द्वारमा स्नान गर्नेको भीड
पूर्णप्रसाद मिश्र काठमाडौँ, वैशाख १ गते । नयाँ वर्षको सूर्योदयसँगै मानिसको भीड शिवपुरी नागार्जुन राष्ट्रिय निकुञ्जको प्राकृतिक मनमोहकतातर्फ अघि बढिरहेको छ ।यही निकुञ्जको बीचमा रहेको राजधानीको सभ्यताको स्रोत वाग्मतीको उद्गमस्थल वाग्द्वारमा प्रत्येक वर्ष वैशाख १ गतेका दिन स्नान मेला लाग्छ । मेला भर्न आज बिहानैदेखि भक्तजनको भीड निकुञ्जतर्फ लागेको हो । कति भक्तजन भने चैत मसान्तमै यहाँ रात बस्ने गरी पुगेका थिए ।राजधानीको कोलाहलबाट नजिकैको शान्त एवं रमणीयस्थलमा नयाँ वर्ष मनाउन मानिसको भीड लागेको छ । तीन वर्षअघि वाग्द्वार एवं यसको प्रवेशमार्ग सुन्दरीजलको पर्यटन प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले वाग्द्वारको प्रचार–प्रसार गर्न गोकर्णेश्वर नगरपालिकोले महोत्सवको आयोजना गरेको थियो । विसं २०७७ देखि भने कोरोना महामारीका कारण स्थगन गरिए पनि कोरोना शान्त भएपछि पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि निरन्तरता दिइने नगरपालिकाले जनाएको छ ।शिवपुरी नागार्जुन राष्ट्रिय निकुञ्जभित्र काठमाडौँ र नुवाकोट जिल्ला एवं गोकर्णेश्वर र बूढानीलकण्ठ नगरपालिकाको सीमामा रहेको वाग्द्वार नववर्षका दिन स्नानका लागि पवित्र तीर्थस्थल मानिन्छ । आजको दिनमा यहाँ आई स्नान गरेमा पाप पखालिई अक्षय पुण्य प्राप्त हुने धार्मिक विश्वास छ । सूर्य मीन राशिबाट मेष राशिमा प्रवेश गरेको वैशाख सङ्क्रान्तिका दिन वाग्मतीमा स्नान गरेमा मनकामना सिद्ध हुने धार्मिक विश्वाससमेत छ ।वैशाख महिना र वाग्मतीको सम्बन्ध रहेकाले प्राचीनकालदेखि नै चोभारबाट वाग्द्वारसम्म वाग्मती तीर्थयात्रा गर्ने विधान छ । विसं २०३० देखि लोप भएको यो जात्रालाई पशुपति क्षेत्र विकास कोषले २०७५ देखि निरन्तरता दिएको छ । यस वर्ष भने वाग्मती तीर्थयात्रा गर्ने नगर्ने निश्चित नभएको कोषले जनाएको छ ।वाग्मती उत्पत्तिको कथावाग्द्वारको उत्पत्तिका विषयमा विभिन्न किंबदन्ती प्रसिद्ध छन् । सृष्टिको सुरुमा ब्रह्माजी मृगेन्द्रशिखरको मध्यभागमा तपस्या गरेर बस्दा पानीको अभाव भयो । ब्रह्माजीले शिवजीको ध्यान गरी शिवजीको वाग् अर्थात् बोलीबाट प्रकट भएकाले यस नदीको नाम वाग्मती रहेको नेपाल माहात्म्यको हिमवत्खण्डलगायतका धार्मिकग्रन्थमा व्याख्या गरिएको वेदमा विद्यावारिधि गर्नुभएका प्रा डा ऋषिराम पोखरेल बताउनुहुन्छ ।“ब्रह्माजीले शिवजीको तपस्या गर्दा सबै देवता आई देवसभा नै यहीँ भएको वर्णन धार्मिकग्रन्थमा पाइन्छ, यही सभाका समयमा शिवजीको बोलीबाट वाग्मती प्रकट भएकाले यस नदीलाई ब्राह्मी, सरस्वती, भारती, वाग्वती र वाग्मती आदि नामले पुकारिन्छ”, उहाँले भन्नुभयो । वाग्मती प्रकट भइसकेपछि शिवजीले यस नदीमा स्नान गर्न हिँडेमा मात्र पनि अश्वमेध यज्ञ गरे बराबरको फल प्राप्त हुनेछ, भुक्ति र मुक्ति प्राप्त हुनेछ भनी वरदान दिएकाले अहिलेसम्म पनि स्नान मेला लागेको धार्मिक विश्वास छ ।वाग्मती नदी प्रकट भएको मृगेन्द्र शिखरको जल खाएमा भक्भके बोली भएकाको बोलीमा शुद्धता आउने जनविश्वास छ । यही विश्वासका कारण पनि वैशाख १ गते हजारौँ मानिस स्नान र जल सेवनका लागि वाग्द्वारमा आउने गर्छन् ।शिवजीको बोलीबाट वाग्मती प्रकट भएर अरु नदी मिसिने प्रत्येक स्थानमा तीर्थ बन्नेछ र यहाँ स्नान एवं दान गरेमा पुण्य प्राप्त हुनेछ भनी भगवान् विष्णुले वरदान दिएकाले सूर्यग्रहण, चन्द्रग्रहण र औँसी आदि पर्वमा वाग्मतीमा स्नान गरी दान दिने परम्परा सनातनदेखि चलिआएको वाल्मीकि विद्यापीठका पूर्वसहप्राध्यापक श्रीराम सापकोटा बताउनुहुन्छ ।वाग्मती नदी भारतमा रहेको जमुना नदीसँग नमिलुञ्जेल अविच्छिन्नरूपमा वाग्मतीकै नामले चिनिने र यसबीचमा एक हजार आठ तीर्थस्थल बनेका छन् । प्राचीनकालमै तपस्या, ध्यान र साधनाका लागि सिद्धस्थल मानिएको शिवपुरी क्षेत्रमा अगस्त्य, दधिची र कार्तिकेयलगायतका ऋषिले आई तपस्या गरेको प्रमाण विभिन्न शास्त्रमा उल्लेख गरिएको छ । आधुनिक युगमा पनि शिवपुरी बाबा यसै क्षेत्रमा आई तपस्या गरेर विश्वप्रसिद्ध हुनुभयो । हाल २७ वर्षदेखि टोड्के बाबा नामले परिचित एकजना साधु वाग्द्वारमै बसेर तपस्या गरिरहनुभएको छ ।यस क्षेत्रमा शिव पार्वतीको जोडी घुम्दै आउँदा सुन्दरीजलको झरनाबाट मोहित भएर शिव त्यहीँ बसी तपस्या गर्दा शैलमतेश्वर र पार्वती तपस्या गरेको स्थान शैलवती अर्थात् सुन्दरीमाईका रुपमा अहिलेसम्म पनि प्रख्यात छन्् । दुवैको नामबाट प्राचीनकालदेखि नै सुन्दरीजल नामकरण भएको स्थानीयवासीको विश्वास छ ।प्रत्येक वर्ष वैशाख १ गते वाग्द्वारमा स्नान गर्न आउने बनेपाकी सिन्धु चौँलागाईँ आफूमा आनन्द बढेको र वर्षमा एकपटक मात्र भए पनि वन जङ्गलको मार्गमा तीन घण्टा हिँड्दा स्वास्थ्यमा राम्रो भएको अनुभवले स्नान गर्न जाने गरेको बताउनुहुन्छ ।वाग्द्वार क्षेत्र सेवा समितिका अध्यक्ष अरुण ठकुरी वाग्मतीको उद्गमस्थलमा स्नान गरी शिवपुरी डाँडामा रहेको ३५ मिटर अग्लो शत रुद्रेश्वर शिलामा पूजा गर्ने विधि रहेको बताउनुहुन्छ । दर्शनार्थीले यसपछि विष्णुद्वारमा स्नान गरेर विष्णुपादुकामा दर्शन गर्ने विधान छ । यसो गरेमा दर्शनार्थीको मनकामना पूरा हुने जनविश्वास छ ।वाग्द्वार बूढानीलकण्ठ र सुन्दरीजल दुई ठाउँबाट जान सकिन्छ । बूढानीलकण्ठबाट तीन घण्टा र सुन्दरीजलबाट साढे तीनदेखि चार घण्टा शिवपुरी नागार्जुन राष्ट्रिय निकुञ्जको रमणीय यात्रा गरेपछि प्राकृतिक छटा र सौन्दर्यले भरिएको वाग्द्वार पुगिन्छ । वैशाख १ गते वाग्द्वार, सपनतीर्थ स्नान गरी भक्तपुरको विस्केट जात्रा हेरेमा वर्षभर रोगव्याध नलाग्ने किंवदन्तीसमेत उपत्यकावासीमा प्रचलित छ ।
नयाँ वर्षका अवसरमा बिहानैदेखि पशुपतिनाथमा दर्शनार्थी
काठमाडौँ, वैशाख १ गते । नयाँ वर्षका अवसरमा पशुपतिनाथ मन्दिरमा दर्शनका लागि आउने भक्तजनलाई विशेष व्यवस्था गरिएको छ । नयाँ वर्षमा पशुपतिनाथ दर्शन गर्ने भक्तजनको भीड बढ्ने भएकाले विशेष व्यवस्था गरिएको हो । नयाँ वर्षका अवसरमा बिहान ४ बजेदेखि नै पशुपतिका चार ढोका खुला गरिएको पशुपति क्षेत्र विकास कोष संस्कृति संरक्षण महाशाखा प्रमुख गौरीशङ्कर पराजुलीले राससलाई जानकारी दिनुभयो ।बिहानैदेखि पशुपति क्षेत्रमा भक्तजनको भीड बढेको उहाँले सुनाउनुभयो । नयाँ वर्षका अवसरमा आज पशुपतिनाथ आउने भक्तजनलाई उत्तर, पश्चिम र दक्षिण मूल ढोकाबाट दर्शन गर्न जान सक्ने गरी व्यवस्था गरिएको छ । पछिल्ला केही वर्षदेखि नयाँ वर्षका अवसरमा पशुपतिनाथको दर्शनमा आउने भक्तजन बढ्न थालेपछि कोषले विशेष व्यवस्था गरेको हो । यस अवसरमा पश्चिम मूलढोकामा विशेष सजावट गरिएको छ । महानगरीय प्रहरी वृत्त गौशालासँग थप जनशक्ति लिएर शान्ति सुरक्षाको प्रबन्ध पनि मिलाइएको कोषका संस्कृति महाशाखा प्रमुख पराजुलीले बताउनुभयो । नयाँ वर्षका अवसरमा विशेष पूजा गर्न चाहने भक्तजनका लागि पनि व्यवस्था मिलाइएको छ । विगत वर्षदेखि नै वैशाख १ गते पनि पशुपतिनाथ मन्दिरमा लाखौँ भक्तजनको भीड लाग्ने गरेको थियो । दर्शनार्थीको चापलाई हेरेर पशुपति क्षेत्रको सुरक्षा व्यवस्था मिलाइएको कोषले जनाएको छ ।नयाँ वर्षका अवसरमा नेपालभरका सरकारी कार्यालय, सार्वजनिक संस्थान एवं शिक्षण संस्थामा सार्वजनिक बिदा दिइएको छ । काठमाडौँको उत्तरी भेगस्थित गोकर्णेश्वर र बूढानीलकण्ठ नगरपालिकाको सङ्गममा रहेको बाग्द्वार (बाग्मती नदीको उद्गमस्थल), टोखा नगरपालिकास्थित सपनतीर्थ, भक्तपुरमा मनाइने बिस्केट जात्रा, कीर्तिपुरस्थित चम्पादेवीमा लाग्ने जात्रालगायत देशभर लाग्ने मेलामा भक्तजनको भीड बढ्छ ।
महिला उम्मेदवारको व्यवस्था बारेमा आयोगले आफ्नो निर्णय सच्यायो
गोरखापत्र अनलाइनकाठमाडौं, चैत २९ गते । निर्वाचन आयोगले स्थानीय तहको प्रमुख र उपप्रमुख वा अध्यक्ष र उपाध्यक्षको पदमध्ये कुनै एक पदमा मात्रै उम्मेदवारी दिने राजनीतिक दलले महिलाको मनोनयनको व्यवस्था गर्नुपर्ने भनिएको यसअघि गरेको निर्णय सच्याएको छ । आयोगका प्रवक्ता शालिग्राम शर्मा पौडेलले मंगलबार जारी गर्नुभएको विज्ञप्तिमा यसअघिको निर्देशनमा अन्यथा भएकाले सच्याइएको उल्लेख गर्नुभएको हो । आयोगले चैत १६ गते राजनीतिक दलहरुलाई दिइएको १७ बुँदे निर्देशनको बुँदा नम्बर ६ मा स्थानीय तहको प्रमुख र उपप्रमुख वा अध्यक्ष र उपाध्यक्षको पदमध्ये कुनै एक पदमा मात्र उम्मेदवारी दिने राजनीतिक दलले महिलालाई उम्मेदवार मनोनयनमा प्राथमिकता दिने’ हुनुपर्नेमा अन्यथा भएकाले सच्याइएको छ भनेर आयोगले प्रष्ट पारेको छ ।राजनीतिक दललाई दिइएको यसअघिको १७ बुँदे निर्देशनको बुँदा नम्बर ६ मा ‘यसअघि स्थानीय तहको प्रमुख र उपप्रमुख वा अध्यक्ष र उपाध्यक्षको पदमध्ये कुनै एक पदमा मात्र उम्मेदवारी दिने राजनीतिक दलले महिलाको मनोनयनको व्यवस्था गर्ने,’ उल्लेख थियो ।
