डोय राज्यको जनभाषा
सबभन्दा पहिले गणतन्त्रको स्थापना वैशालीमा भएको थियो । संसारको प्रजातान्त्रिक व्यवस्थाका लागि बज्जि गणराज्य धेरै नाम चलेको थियो । केही मानिसका भनाइमा इक्ष्वाकु वंशका नौ जना राजाले शासन गरेको र तिनीहरूकै नाममा यसको नाम विशालपुरी वा विशालगढ अर्थात् वैशाली भनिएको हो ।
‘तमु ल्होसार’को रौनक
महिलाहरू शिरबन्दी, मखमली चोली, घलेक, पटुकी, छिटको गुन्यु र मजेत्रो लगाएर सजिएका थिए भने पुरुष टोपी, भोटोमाथि भाङ्ग्रो लगाई कछाड र पटुकी बाँधी समूह बनाएर घाटु, सोरठी, कौडा नाचमा व्यस्त थिए। गुरुङ समुदायले पुरानो वर्षको बिदाइ गरी नयाँ वर्षलाई स्वागत गर्दै ‘तमु ल्होसार’ चाड शुक्रबार धुमधामसँग मनाएका छन्।
सेताे मच्छिन्द्रनाथको महास्नान
हरेक चन्द्रमासको तेस्राे महिना सेतो मच्छिन्द्रनाथ अर्थात् आर्यवलोकितेश्वरलाई महास्नान गराउने परम्परा अनुसार शुक्रबार विधिपूर्वक स्नान गराइएको छ ।
शालिनदीमा माधवनारायण तथा स्वस्थानी व्रत मेलाको तयारी
प्रत्येक वर्ष पौष शुक्ल पूर्णिमादेखि माघ शुक्ल पूर्णिमासम्म राजधानीको शङ्खरापुर नगरपालिकास्थित शालिनदी क्षेत्रमा लाग्ने माधवनारायण तथा स्वस्थानी व्रत मेलाको तयारी भइरहेको छ ।
चितवनमा मनाइयो तमु ल्होसार
चितवनका गुरुङ समुदायले ‘तो ल्हो’ (बाघ वर्ग) वर्गलाई बिदाइ र ‘हि ल्हो’ (बिरालो वर्ग) वर्गलाई स्वागत गर्दै शुक्रबार ‘तमु ल्होसार’ पर्व मनाएका छन् । हरेक पुष १५ लाई गुरुङ समुदायले नयाँ वर्षको रुपमा मनाउने गर्छन् । गुरुङ भाषामा तमु भनेको गुरुङ हो भने ल्होसार भनेको नयाँ वर्ष हो ।
तमू समुदायको गौरवशाली परम्परालाई उच्च सम्मान गर्छौं : प्रधानमन्त्री प्रचण्ड
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले तमू समुदायको गौरवशाली परम्परालाई सरकारले उच्च सम्मान गर्ने बताउनुभएको छ।
तमू ल्होछारको कार्यक्रममा सहभागी हुन प्रधानमन्त्री टुँडिखेलमा (फोटो फिचर)
गुरुङ समुदायले नयाँ वर्षको रुपमा मनाउने तमू ल्होछार कार्यक्रममा सहभागी प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ टुँडिखेलमा पुग्नुभएको छ ।
नयाँ पिढीले बिर्से आईना–बातै
पुस १५ गतेका दिन तरुल खन्न जाने, परम्परागत कोलमा उखु पेलेर तामाको भाँडामा सख्खर र खुदो पकाएर खाने चलन रहेको छ । उखुको सख्खर र खुदो पकाउने स्थानलाई यहाँ ‘खुदेउडा’ भन्ने गरिन्छ । खुदेउडामा पनि गाउँलेहरु जम्मा भएर आईना–बातै हाल्ने चलन रहेको छ ।
हर्षोल्लासका साथ मनाइँदै तमू ल्होछार (फोटो फिचर)
पुरानो वर्षलाई बिदाइ गरी नयाँ वर्षलाई स्वागत गर्दै शुक्रबार गुरुङ समुदायले तमू ल्होछार (नयाँ वर्ष) हर्षोल्लासका साथ मनाएका छन् ।
गण्डकी प्रदेश प्रमुख गुरुङको ल्होसारको शुभकामना
गण्डकी प्रदेश प्रमुख पृथ्वीमान गुरुङले तमु गुरुङ समुदायको महान् चाड ‘तमु ल्होसार’को अवसरमा शुुभकामना दिनुभएको छ ।
बौद्धधर्मालम्वीले आज तोला लोसार मनाउँदै
नयाँ वर्ष अर्थात् तोला लोसार पर्व बौद्धधर्मालम्वीहरुले आज भव्यरुपमा मनाउँदै आएका छन् । बाघ (तक लो) वर्षलाई बिदा गरी नयाँ वर्षको सुरुवातसँगै बिरालो वर्ष (हे लो) मा विभिन्न कार्यक्रमहरु आयोजना गरी शुभकामना साटासाट गरेर लोसार मनाउँदै आएका छन् ।
रत्यौली गीत र नृत्य प्रदर्शन
वैवाहिक परम्पराअनुसार रत्यौली गीत र नृत्य प्रदर्शन गर्दै
‘सडकमै खाऔँ, सडकमै रमाऔँ’
२४ औँ पोखरा सडक महोत्सव उद्घाटनका क्रममा निकालिएको र्यालीमा सहभागीहरु ।
जनताको सेवामा तल्लीन मुस्ताङका मुखिया
हिमालपारिको जिल्ला मुस्ताङका आफैँमा एक प्रयोगशाला हो । मुस्ताङ फरक रहनसहन मात्रै नभएर फरकपनको अध्ययनका लागि पनि प्रख्यात छ । यस्तै फरक प्रथा हो मुस्ताङको मुखिया प्रथा । जिल्लाका हरेक गाउँमा मुखिया रहन्छन् । बाह्रगुङ मुक्ती क्षेत्र गाउँपालिका –१ का वडा सदस्य एवम् मुक्तीनाथ रानीपौवाको पुराङ गाउँका पूर्व मुखिया पेम्बा छिरिङ गुरुङका अनुसार गाउँमा हुने गाउँलेका काम गर्नु मुखियाको मुख्य जिम्मेवारी हो, पुराङ गाउँका मुखियाको कार्यकाल एक वर्षको हुन्छ ।
बुटका बाबा माघी महोत्सवको तयारी
कैलालीका थारु समुदायले वर्षौदेखि मनाउदै आएको बुटका बाबा माघी महोत्सव यस वर्ष पनि मनाउने भएका छन् । तर यस पटक भारतीय कलाकारलाई नबोलाउने निर्णय गरेका छन् । कैलालीको पुरानो धार्मिक क्षेत्र घोडाघोडी नगरपालिका –७ कीर्तिपुरमा रहेको बुट्का बाबा मन्दिरमा माघ १ गतेदेखि हरेक वर्ष पाँच दिनसम्म मेला लाग्ने गर्छ ।
तमु ल्होसार धुमधामसँग मनाउने तयारी
‘तमुहरूको आह्वान ! सांस्कृतिक तथा भाषिक समानताका लागि तमुवानको आन्दोलन!!’ भन्ने मूल नाराका साथ तमु ल्होसार “हि ल्हो” (बिरालो वर्ग)–२०७९ मनाइने भएको छ। तमु ल्होसार मूल आयोजक समितिले तमु (गुरुङ) समुदायको महान् चाड तमु ल्होसार साताव्यापी कार्यक्रमसहित मनाउने तयारी पूरा भएको जनाएको छ। यो चाड “तो ल्हो” (बाघ वर्ग)को बिदाइ तथा “हि ल्हो” (बिरालो वर्ग)को स्वागत गरी मनाइने गर्दछ।
क्रिसमसमा रमाउँदै सर्वसाधारण (फोटो फिचर)
ललितपुर, पुस १० गते । क्रिश्चियन धर्मका संस्थापक येशु ख्रीष्ट जन्मेको दिनको सम्झनामा आज यस समुदायले क्रिसमस दिवस मनाएको छ । सेप्टेम्बर २५ तारिखका दिन येशु ख्रीष्ट इजरायलको बेथलेहेममा जन्मनुभएकाे थियाे । मुक्ति, प्रेम र शान्तिकाे सन्देश दिनुभएको विश्वासमा क्रिश्चियन समुदायले आजको दिनलाई तीन वटै दिवसका रूपमा मनाउने गरेको उहाँले बताउनुभयो । उपत्यकाका विभिन्न मलमा क्रिश्चियन धर्म मान्ने र नमान्ने सबै त्यहाँ उपस्थित भएका थिए । फोटो खिच्न, घुम्नका लागि रमाइलो हुने हुँदा मलहरुमा सर्वसाधारणकाे चाप बढेको छ ।
सन्त निरंकारी मण्डलको सत्सङ्ग कार्यक्रम सम्पन्न
‘धर्मले जोड्छ, तोड्दैन । धर्म होइन भावना परिवर्तन गरौँ ।।’ नाराका साथ सन्त निरंकारी मण्डल नेपालद्वारा आयोजित बृहत् सत्सङ्ग कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ ।
सांस्कृतिक पहिचानमा चुनौती
नेवार समुदायले नदी किनारमा रहेका अनधिकृत बस्तीले काठमाडौँ उपत्यकाको सांस्कृतिक पहिचानमाथि चुनौती थपेको जनाएको छ। बागमतीलगायत काठमाडौँका विभिन्न नदी किनारका अनधिकृत बस्तीले नेवार समुदाय र काठमाडौँ उपत्यकाको सांस्कृतिक पहिचानमाथि चुनौती थपिएको उहाँहरूको भनाइ छ। काठमाडौँ महानगरपालिकाले यहाँ रहेका अनधिकृत बस्ती हटाउने र सम्पदाको संरक्षण गर्ने कार्यमा आफूहरूको पूर्ण समर्थन रहेको नेवार समुदायले जनाएको छ।
-original-thumb.jpg)
तस्बिरमा मौलिकता र पहिचान
पाँचथर र तेह्रथुम जिल्लालाई सिमाना छुट्याएर बग्ने तमोर नदी किनारमा शनिबार एउटा बेग्लै मौलिकता र पहिचान देखियो।
सुनकोसी रतनपुरमा गुम्बा निर्माण
सुनकोशी गाउँपालिका –५ सुनखानी रतनकोटमा छयुखोर लिङ मणी गोन्पा गुम्बा निर्माण भएको छ ।
तमू ल्होसारकाे तयारी पूरा
तमू ल्होसार “तो ल्हो” (बाघ वर्ग) को बिदाइ तथा “हि ल्हो” (बिरालो वर्ग) को स्वागत गरेर मनाउने तमू ल्होसारको तयारी पूरा भएको छ ।
सुदूरपश्चिममा भुवा पर्वको रौनक
सुदूरपश्चिम प्रदेशका प्रमुख देवराज जोशीले संस्कृति, चाडपर्व र रीतिरिवाज संरक्षण गर्दै अगाडि बढ्न आवश्यक रहेको बताउनु भएको छ।
बाजुरामा भुवा पर्वको रौनक सुरु
ए यो भुवो काँ जादो ? भस्सा रे भस्सा । ए दै केला खान, भस्सा रे भस्सा ।। ए भुवा ए भुवा भस्सा भस्सा भस्साइरे.... भस्सा ।। भुवापर्व सुरु गरेर भुवा छोड्ने बेला र गाउँमा भुवा माग्न जाने बेलामा भुवा र भस्सो खेल्नेहरुले बाजुरामा यो भाका वाचन गर्ने गर्छन् । बाजुरामा आजदेखि भुवापर्व खेल्न सुरु गरिएको छ । कतै बिहीबार राति र कतै शुक्रबार बिहानदेखि भुवा खेल्ने ठाउँमा यहाँका स्थानीयले ठूला मुढा बालेर भुवा पर्व सुरु गरेका हुन् ।
धनुषाधामका सरोवरको सरसफाइ : बन्यो चिटिक्क
धनुषाको धार्मिक पर्यटक स्थल धनुषाधाममा रहेको धार्मिक महत्वको सरोवरहरुको सरसफाइ गरिएको छ । सरसफाइपछि चिटिक्क देखिएका छन् । स्थानीय युवाहरुले समूह बनाएर धार्मिक महत्वका धनुष सागर र वाणगङ्गा सरोवर सरसफाइ गरेपछि चिटिक्क भएको हो । धनुष सागरमा स्नान गरेमा मुसे रोग (अइल्हा) र छारेरोग निको हुने जनविश्वास छ ।
