गोरखापत्र अनलाइन
जमेको जोडी
एकछिन कल्पना गरौँ त आठ दशकको उमेर टेकेको मान्छेको दिनचर्या कस्तो हुन्छ ? ध्रुव हाडालाई भेट्नुभएको छ र चिन्नुभएको छ भने तपाईंको कल्पना नमिल्न सक्छ । असी वर्षको उमेर टेक्दासम्म कलाकारिता, निर्देशन, कार्यक्रम संयोजन मात्र होइन, १०–५ को सरकारी जागिरसम्म भ्याउनुभएको छ उहाँले । भक्तपुरको ऐतिहासिक पोखरी नःपुखुको किनारमै अवस्थित भव्य घरको तल्लो तलामा हामी जम्मा भएका छौँ, वरिष्ठ कथाकार रत्न कोजूको साथमा मङ्सिर १७ गते । दुई दशकअघि महेन्द्र पुलिस क्लबमा बसेर उहाँ र उहाँको जोडी अर्का चर्चित हास्यकलाकार राजपाल थापासँग उहाँहरूको कलाकारिताबारे कुराकानी गरेको स्मरण गर्दै । त्यति बेलाको स्मृतिसँगै कलाकार राजपाल थापाको झन्डै दुई दशकअघि निधन भएको दुःखद खबरले पनि होला, केही समयको संवाद उहाँमै केन्द्रित हुन पुग्छ ।
अर्की आमा (कविता)
तिमी आमाले जस्तै मलाई सम्झाउँछ्यौ के गर्न हुने के गर्न नहुने ? एउटा बालखलाई झैँ बुझाउँछ्यौ
प्रेमको साधना (कविता)
तिमीसँग हिँडेका बाटाहरू तिमीले चिनाएका मान्छेहरू तिमीसँग पुगेका देवलहरू सबै प्रिय लाग्छन् मलाई ।
भेरी पुल सात वर्षदेखि अलपत्र
मृत सञ्जीवनी गाल्बा जेभी वसुन्धरा काठमाडौँले भेरी नदीको पुल सात वर्षदेखि अलपत्र छाडेको छ । जाजरकोट नलगाड नगरपालिका–१० र रुकुमपश्चिम आठबीसकोट–५, स्यालाखदी जोडिने सो पुल सात वर्षदेखि अलपत्र छाडिए पनि ठेकेदार कम्पनीमाथि कुनै कारबाही हुन सकेको छैन ।
अर्गानिक निबन्धको सँगालो
मान्छेको मन ढुङ्गा भयो भने कस्तो होला ? हामीले कल्पना गर्न पनि सकिन्न तर यहाँ मान्छेका मन ढुङ्गा भइरहेका छन्, एउटा निर्जीव ढुङ्गा । हो मान्छेको मन एउटा ढुङ्गा भइदियो, र ढुङ्गाको मन भएका मान्छेका चर्तिकला वर्तमानमा छरपस्ट देखिएका छन् । यही समयलाई ‘सन्दिग्ध शताब्दी’मार्फत निबन्धकार श्रीबाबु कार्कीले उजागर गर्नुभएको छ ।
अर्ना तस्करीमा संलग्न चार पक्राउ
कोसी टप्पु वन्यजन्तु आरक्ष क्षेत्रबाट संरक्षित वन्यजन्तु अर्ना मारेर तस्करी गर्न लागेको अवस्थामा नेपाली सेनाको टोलीले चार जनालाई आरक्ष क्षेत्रबाटै पक्राउ गरेको छ ।
-original-thumb.jpg)
विद्यालय भवन जीर्ण
विक्रम संवत् २००६ मा स्थापित बैतडीको वासुदेव आधारभूत विद्यालय जीर्ण अवस्थामा पुग्दा पनि पुनर्निर्माणको पहल कतैबाट हुन सकेको छैन ।सुर्नया गाउँपालिका–३, तडिगाउँको वासुदेव आधारभूत विद्यालयमै पूर्वप्रधानमन्त्री लोकेन्द्रबहादुर चन्दले प्राथमिक शिक्षा लिनुभएको थियो । विद्यालय भवनको छानाले घामपानी छेक्ने अवस्था छैन । जीर्ण भवन कति बेला भत्किने हो भन्ने डरैडरमा विद्यार्थी
राप्ती राजमार्गको स्तरोन्नति सुस्त
रुकुम, सल्यान र रोल्पालाई सडक सञ्जालमा जोड्ने राप्ती राजमार्ग स्तरोन्नतिको काम सुस्त गतिमा भइरहेको छ । यो सडकको स्तरोन्नति गर्न बर्सेनि करोडौँ रुपियाँ विनियोजन भए पनि कामले गति लिन सकेको छैन ।
त्यो पहिलो ध्वनि
लेख्न बस्दा अनेक पोयोका बीच आफैँ हराएजस्तो हुन्छु । कुन पोयो समातेर सुरुआत खै कहाँबाट गरौँ ! मान्छेको जीवन त गर्भाशयबाट सुरु भएर चिहानमा विलय हुन्छ । सायद जीवनका आरोह–अवरोहको समयरेखा (या भाग्यरेखा ?) पनि मान्छेको निधारमा गर्भावस्थादेखि नै कोरिँदो हो । यस्तै समयको गङ्गामा बग्दै बग्दै, कतै तैरिँदै त कतै भुँवरीमा फस्दै आज जीवनका ३२ वसन्त बितिसकेछन् । यीमध्ये ठ्याक्कै आधा वसन्त त कोकिल–कण्ठको सुरै नसुनी बितेछन् । प्रकृतिका आलाप, मानव मनका उद्गार नसुनीकन बितिगएछन्– पाँच हजार ९२२ दिन ! सम्झँदा आफैँलाई उदेक लाग्छ र विस्मय पनि ।
-original-thumb.jpg)
पाएन प्रदेश सरकारले पूर्णता
लुम्बिनी प्रदेश सरकार गठन भएको शुक्रबार एक महिना पूरा भएको छ । यद्यपि हालसम्म पनि प्रदेश सरकारको मन्त्रिपरिषद्ले पूर्णता पाउन सकेको छैन । पुस २७ गते नेकपा एमालेका सं
विमानस्थलमा कन्भेयर बेल्ट प्रणाली सुरु
देशकै सर्वाधिक व्यस्त विमानस्थलमध्ये अग्र स्थानमा रहेको नेपालगञ्ज विमानस्थलको आगमन कक्षमा शुक्रबारदेखि अत्याधुनिक ‘ब्यागेज हैन्डलिङ सिस्टम’अन्तर्गत ‘कन्भेयर बेल्ट’ प्रणाली सञ्चालनमा ल्याइएको छ । दुई करोड बढीको लागतमा विमानस्थलको आगमन कक्षमा जडान गरिएको यो प्रणालीको नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका उपमहानिर्देशक हंशराज पाण्डेले शुक्रबार एक समारोहका बीच उद्घाटन गर्नुभयो ।
आँधीखोलामा अठतीस लाखको प्रवेशद्वार
आँधीखोला गाउँपालिकाले वडा नं ५ सेतीदोभानमा पालिका प्रवेशद्वार बनाएको छ । पुतलीबजार नगरपालिका–४, नागडाँडाबाट पालिका प्रवेश गर्ने ठाउँमा प्रवेशद्वार बनाइएको हो । गण्डकी प्रदेश सरकारको पर्यटन मन्त्रालयको आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को बजेटबाट विनियोजित ३५ लाख २० हजार र गाउँपालिकाको दुई लाख ८० हजार गरी ३८ लाख रुपियाँमा पालिकाले अन्धाअन्धी पर्यटन समितिमार्फत प्रवेशद्वार बनाएको हो ।
फोहोर व्यवस्थापनमा सकस
बागलुङका चार नगरपालिकाले फोहोर विसर्जन गर्ने स्थायी संरचना बनाउन सकेका छैनन् । नयाँ पालिकाहरूले पाँच वर्षदेखि अस्थायी रूपमा फोहोर व्यवस्थापन गर्दै आएका हुन् । जिल्लाकै जेठो बागलुङ नगरपालिकाले अस्थायी संरचना तयार गरी फोहोर व्यवथापन गरे पनि स्थायी संरचना छैनन् ।
प्रेमको रसायन
सामान्यतया विपरीत लिङ्गीप्रति आकर्षणको सशक्त अनुरागलाई प्रेम भनेर परिभाषित गरिएको पाइन्छ । प्रेमलाई दार्शनिक, कवि तथा मनोवैज्ञानिकहरूले आदिकालदेखि नै परिभाषित गर्दै आएका छन् । मानवमा प्रेम भावना अन्तर्निहित छ । मानवमा मात्र होइन, सम्पूर्ण प्राणी जगत्मा प्रेम विद्यमान छ । वसन्त ऋतुमा वृक्षहरू थरीथरीका पुष्पद्वारा आच्छादित भएका हुन्छन् । यसले रमणीय एवं प्रेममय वातावरण सिर्जना हुन्छ । यसो हुनुमा वृक्षको प्रेममय सम्मिलनको (यौनिक) प्रक्रिया हो । चराहरूको कतिपय चिरबिर ध्वनि पनि यौन साथीलाई आकर्षित गर्नु हुन्छ ।
जैविक विविधता संरक्षण
आकाशीय, स्थलीय, जलीय, सामुद्रिक र अन्य क्षेत्रमा रहेका जीवजन्तुहरूको पारिस्थितिक प्रणाली, त्यस भागका रूपमा रहेका जीव र वनस्पतिको सम्बन्ध तथा विविधतालाई नै जैविक विविधता भनी कृषि जैविक विविधता नीति, २०६३ ले परिभाषित गरेको छ । जैविक विविधताले प्राणी, वनस्पति तथा सूक्ष्म जीवात्माको जातीय–प्रजातीय विविधता, आनुवांशिक विविधता तथा पारिस्थितिक प्रणालीको विविधतासमेतलाई जनाउँछ। जैविक विविधता महासन्धि, १९९२ ले पृथ्वीको जल, स्थल र आकाशमा आफ्नो जीवनयापन गर्ने सम्पूर्ण जीवजन्तु, वनस्पति र मानवबीचको सहअस्तित्व तथा अन्तरसम्बन्धमा रहेको विविधता जैविक विविधता भनेको छ।
