गोरखापत्र अनलाइन
भाषा, संस्कृति साहित्य र बसोवास
भाषा मानव जीवन सञ्चालनका एउटा मुख्य माध्यम हो । भाषाबिना हाम्रो दैनन्दिनी चल्न सक्दैन । भाषा नै मानव जीवन सञ्चालनको मेरुदण्ड हो । यस्तै मानव इतिहासका पाना पल्टाउने एउटा मुख्य साधन भाषा नै हो । जति बेलादेखि मानवले भाषाको प्रयोग जान्यो त्यति बेलैदेखि मानव संस्कृतिको प्रादुर्भाव भएको हो । संस्कृति मानव सभ्यताको प्रमुख आधार हो । संस्कृतिले नै मानव कति विकसित छ भन्ने निक्र्योल गर्छ । सभ्य रूपले विकसित मानवको संस्कृति पनि विकसित र शिष्ट हुन्छ । मानव सभ्यता कत्तिको विकसित र सभ्य छ भन्ने छुट्याउने वा दाँज्ने आधार नै संस्कृति हो । भाषिक र सांस्कृतिक रूपले समृद्ध समाजमा नै साहि
विकासमा पर्यावरण प्राथमिकता
ब्राजिलको रियो दे जेनेरियो सहरमा सन् १९९२ मा भएको सम्मेलनमा विश्वलाई नै दिगो विकासमा साझा एजेन्डा तय गर्ने क्रममा आगामी केही समयमा पृथ्वीको जनसङ्ख्या विस्फोटक रूपमा बढ्ने क्रमसँगै झन्डै १० अर्ब पुग्ने आकलन गरिएको पाइन्छ । अनुमान गरिएको हाम्रा आउँदा ती पुस्ताका लागि खाद्य निर्भरता वा सुरक्षाप्रति पनि थप जोड दिएको पाइयो । बढ्दो ग्लोबल वार्मिङका कारण विश्वकै वातावरणमा हुने उतारचढावले सामुद्रिक सतहदेखि उच्च हिमाली भेगसम्ममा हुने मानवलाई प्रत्यक्ष प्रभाव पार्ने बोटविरुवा वनस्पति, माटो र पिउने पानीसम्म दीर्घकालसम्म यथास्थितिमा राख्न वा थप सुधार गर्न चिन्तन गरेको पाइयो ।
सत्य र निष्ठाका प्रतिमूर्ति
आज नेपाली कांग्रेसका संस्थापक नेता कृष्णप्रसाद भट्टराई (किसुनजी)को स्मृति दिवस । २०६७ साल फागुन २० गते उहाँको निधन भएको थियो । नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको स्थापनाकाल २००३ सालदेखि नै किसुनजी राजनीतिमा सक्रिय हुनुहुन्थ्यो । नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेस र नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको २००५ साल चैतमा भएको एकीकरणपश्चात् उहाँ महामन्त्री पनि बन्नुभयो । नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको नेता हुँदा नै उहाँ २००५ सालदेखि सशस्त्र क्रान्तिको पूर्वतयारीका क्रममा सप्तरीको सीमावर्ती भारतीय बजार कुनौलीमा क्याम्प बनाएर बस्न थाल्नुभएको थियो ।
आणविक हतियारको त्रास
रुस–युक्रेन युद्ध सुरु भएपछि सिङ्गो संसारको चिन्ता, कतै विजयी हुने उन्मादमा रुसले आणविक हतियारको प्रयोग त गर्दैन भन्नेमा छ । यो चिन्ता र चासोले आणविक हतियार प्रयोगको घातक अभ्यासबाट सिङ्गो विश्वले भोगेको अपूरणीय क्षतिको विगत सम्झाइदिएको छ । कतिपयले भने रुस–युक्रेन युद्धले कतै फेरि आणविक हतियार प्रयोगको ढोका त खोल्दैन भनेर पनि झस्काइदिएको छ ।
साढे छ सय फरार प्रतिवादी पक्राउ
जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाले बिहीबार एकैदिन जिल्लाको विभिन्न स्थानबाट विभिन्न मुद्दाका २७ जना फरार प्रतिवादीलाई पक्राउ गरेको छ। प्रहरीले बुधबार १५ जना र मङ्गलबार १४ जनालाई पक्राउ गरेको थियो। जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाका प्रहरी उपरीक्षक विश्वराज खड्काले फरार प्रतिवादी पक्राउ अभियान नै सञ्चालन गरेको बताउनुभयो। अदालतको फैसला कार्यान्वयन एकाइद्वारा प्राप्त लगतका आधारमा फरार प्रतिवादी पक्राउ गरिरहेको बताउँदै दिनहुँजसो फरार प्रतिवादी पक्राउ परिरहेको उहाँले जानकारी दिनुभयो।
अव्यवस्थित तारले आगलागीको उच्च जोखिम
विद्युतीय पोलमा अव्यवस्थित रूपमा टाँगेका केबल तथा इन्टरनेटका तारले चन्द्रपुर नगरपालिकामा समस्या भएको छ। इन्टरनेट र टेलिभिजन केबल सञ्चालकले अव्यवस्थित ढङ्गबाट पोलमा तार विस्तार गर्दा नगरको सौन्दर्य प्रभावित बनेको छ। लत्रिएका तारले बटुवा तथा सवारीसाधनलाई समस्या पारेको छ। पोलमै गुजुल्टिएका तारले सुन्दरतामा ह्रास ल्याएको छ भने आगलागीको जोखिमसमेत बढाएको छ। सञ्चारसेवा प्रदायक संस्थाले विद्युत प्राधिकरणलाई वार्षिक प्रति बक्स छ सय रुपियाँ शुल्क बुझाउने गरेको विद्युत् प्रधिकरण शाखा कार्यालय चन्द्रनिगाहपुरमा अभिलेख छ। शुल्क तिरेपनि प्राधिकरणले तार सही तरिकाबाट टाँगेको छ वा छैन नियमन नगर्दा जोखिम बढेको चन्द्रपुर–४ का समाजसेवी भरत आचार्यको आरोप छ।
धनवर्षा महायज्ञको तयारी तीव्र
देश समृद्धिको कामनासहित नेपालमा पहिलो पटक हुन लागेको नौ कुण्डीय अखण्ड धनवर्षा लक्ष्मीनारायण विष्णु महायज्ञको तयारी तीव्र पारिएको छ। धनुषाको क्षीरेश्वरनाथ नगरपालिका–१०, हारसरमा यो यज्ञ हुन लागेको हो। लक्ष्मीनियाँ, मिथिला विहारी र क्षीरेश्वरनाथ नगरपालिकाको संयुक्त आयोजनामा फागुन २६ देखि चैत ४ गतेसम्म यज्ञ हुने साधक तथा आचार्य मनोज यादवले बताउनुभयो। देशको अर्थतन्त्रमा सुधार, देशको उत्थान र मानव कल्याण हेतु यो यज्ञको आयोजना गरिएको उहाँले जानकारी दिनुभयो।
वन्यजन्तुको त्रासमा स्थानीय
जिल्लाको सुदूर उत्तरी भेगमा वन्यजन्तुको आक्रमण बढेपछि मानव बस्ती तथा चौपाया जोखिममा परेका छन्। बर्दिबास–३ र ४ स्थित चुरे आसपासका क्षेत्रमा बाघ, चितुवा र हात्तीको आक्रमण बढेको छ। स्थानीयका अनुसार यी भेगमा हिंस्रक वन्यजन्तुको आवागमन बढेपछि खेतिपाती र मेलापात जोखिमपूर्ण भएको छ। पछिल्लो समय बाघ चितुवाले चौपाया मार्न थालेपछि चुरे भेगको बस्तीमा त्रास बढेको हो।
छवटा बाछिटा कृति सार्वजनिक
एकै पटक छ जना साहित्यकारले लेख्नुभएको छवटा बाछिटा कृति (अस्तित्व, अखण्ड, अनन्त, अक्षुण्ण, अस्मिता र अजस्र) सार्वजनिक भएको छ। कौशिकी साहित्य प्रतिष्ठानले शुक्रबार आयोजना गरेको बाछिटा कृति विमोचन तथा प्रतिभा सम्मान कार्यक्रमा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राई तथा विभिन्न स्रष्टाले एकैसाथ सार्वजनिक गर्नुभएको हो।
सवा करोड लगानीमा मह प्रशोधन उद्योग सञ्चालन
झापाको शिवसताक्षी नगरपालिकाका मौरीपालक महिलाको पहलमा झापामा पहिलो पटक मह प्रशोधन उद्योग स्थापना भएको छ । सतासी महिला मौरीपालन सहकारी संस्था, सहारा नेपाल र होक्से कृषि सहकारी संस्थाको एक करोड २५ लाख रुपियाँ लगानीमा सहारा सतासी महिला मौरी मह उद्योग सञ्चालनमा आएको हो ।
वडास्तरबाटै मतदाता नामावली अद्यावधिक गरिँदै
निर्वाचन आयोगको बागमती प्रदेश कार्यालय हेटौँडाले मकवानपुरमा मतदाता नामावली अद्यावधिक गर्ने भएको छ। मतदाता नामावलीमा हुने त्रुटि न्यूनीकरण गर्न प्रदेश निर्वाचन कार्यालयले यस जिल्लामा वडास्तरमै पुगेर नामावली अद्यावधिक गर्ने भएको हो। आयोगको प्रदेश कार्यालयका प्रमुख लुम्बनाथ पोखरेलले जिल्लाका सबै वडाबाट मतदाता नामावलीमा दाबीविरोधसहित अद्यावधिक गर्ने कार्य यही फागुन २२ बाट आगामी चैत १ सम्म सञ्चालन गर्ने योजना रहेको जनाउनुभयो।
सुरु भएन अस्पताल निर्माण : दुई वर्षअघि शिलान्यास
धादिङको बेनीघाट रोराङ गाउँपालिका–५ स्थित बेनीघाट स्वास्थ्य चौकीको नयाँ भवन शिलान्यास भएको दुई वर्ष बितिसक्दा पनि भवन निर्माणले गति लिन सकेको छैन। शिलान्यास भएको दुई वर्षमा न अस्पताल निर्माणको कार्य सुरु भयो न त शिलान्यास गरेको ठाउँको पहिचान नै।
चार वर्षमा बाइस प्रतिशत काम
धनकुटा र पाँचथर जोड्ने भेडेटार–रवी–राँके राजमार्गको २२ प्रतिशत मात्र काम सम्पन्न भएको छ। काम सुरु भएको ४८ महिनामा २२ प्रतिशत मात्र काम सम्पन्न भएको हो। पहाडी जिल्ला धनकुटा, पाँचथर, इलाम र सुनसरी, मोरङलाई जोड्न निर्माणाधीन उक्त एक सय किलोमिटर लामो राजमार्ग गत वर्षको माघसम्ममा हस्तान्तरण गर्नुपर्ने थियो तर आयोजनाको चार पटक म्याद थप्दा २२ प्रतिशत मात्र काम सम्पन्न भएको हो।
सहरी क्षेत्रमा जङ्गली जनावरको त्रास
झापामा घना बस्ती तथा सहर बजार क्षेत्रमा समेत वन्यजन्तुको त्रास बढेको छ। दमक र बिर्तामोडमा जङ्गली जनावरको त्रास बढेको पाइएको हो। कतै भारतबाट आउने जङ्गली हात्ती, कतै बँदेल र कतै स्यालको आङ्तक बढेको छ। दमकको दक्षिणी क्षेत्र वडा नं. १० मा पछिल्लो समयमा बँदेलको आतङ्कले सास्ती भएको स्थानीय नगेन्द्रमणि न्यौपानेले बताउनुभएको छ। उहाँका अनुसार बँदेलले लगाएको बालीनाली नष्ट गर्ने गरेको छ। रातको समयमा बँदेल आएर अन्नबाली नष्ट गर्ने गरेको छ, न्यौपानेले भन्नुभयो।
वैदेशिक रोजगारीसम्बन्धी विज्ञापन वेबसाइटमा राख्नुपर्ने
वैदेशिक रोजगार व्यवसायी (म्यानपावर) कम्पनीले वैदेशिक रोजगारीसम्बन्धी विज्ञापन दैनिक पत्रिकामा प्रकाशन गरेपछि आफ्नो वेबसाइटमा पनि अनिवार्य राख्नुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ ।
