इङ्ग्लिस लिग कपको दोस्रो चरणमा प्रिमियर लिग क्लब फुल्हमलाई चौथो डिभिजनका क्रलेले मङ्गलबार राति २–० ले स्तब्ध बनाएको छ। यस हारपछि फुल्हमले यो सत्र इङ्ग्लिस प्रिमियर लिगमा मात्र ध्यान केन्द्रित गरे पुग्ने भएको छ। क्रलेविरुद्ध फुल्हमले आफ्नो बलियो टिमलाई खेलाएको थियो तर प्रिमियर लिग पुनरागमनमा सुरुका खेल शानदार प्रदर्शन गर्ने फुल्हमले लिग कपमा निराश बनायो। प्रिमियर लिगमा फुल्हम तीन चरण सकिँदा अपराजित छ। लिभरपुल र वोल्भरह्याम्पटनसँग बराबरीमा खेलेपछि फूल्हमले गत शनिबार ब्रेन्टफर्डलाई पराजित गरेको थियो।
सांस्कृतिक पर्व तीजलाई तडक–भडकपूर्ण होइन कि सामाजिक सद्भाव र प्रगतिशील कामका लागि एकताबद्ध हुने अवसरका रूपमा मनाउनुपर्नेमा जोड दिइएको छ। नेपाल राष्ट्रिय कर्मचारी महासङ्घद्वारा बुधबार राजधानीमा आयोजित ‘तीज विशेष कार्यक्रम’को अवसरमा सहभागी वक्ताहरूले सामाजिक सद्भाव कायम गर्न सदियाैँ पहिलेदेखि मनाउँदै आएको तीज पर्वलगायत अन्य चाडपर्व पनि गहना, कपडाको प्रदर्शन र नाचगान मात्र नगरी प्रतिफल देखिने काम गरी मनाउन आग्रह गरिएको हो।
अब नेपालमै विश्वप्रसिद्ध सामसुङ ब्रान्डका टेलिभिजन उत्पादन हुने भएको छ । विश्वकै एक अग्रणी इलेक्ट्रोनिक्स र स्मार्ट फोनको ब्रान्ड सामसुङले नेपालमा विगत धेरै वर्षदेखिको साझेदार हिम इलेक्ट्रोनिक्ससँगको सहकार्यमा टीभी निर्माण गर्ने भएको हो । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री दिलेन्द्रप्रसाद बडू र नेपालका लागि दक्षिण कोरियाका राजदूत पार्क चोङ सुकले बुधबार नवलपरासीको सुनवल नगरपालिका, भुमहीको गोल्छा कम्पनी परिसरमा संयुक्त रूपमा सो उद्योगको शिलान्यास गर्नुभएको हो ।
गत वर्षदेखि सुर्खेतका सामुदायिक विद्यालयले छात्राहरूलाई निःशुल्क रूपमा प्याड उपलब्ध गराउन थालेपछि उनीहरूलाई प्याडको समस्या हटेको छ। तर प्याड प्रयोग गरिसकेपछि विसर्जन गर्ने ठाउँ नहुँदा निकै समस्या भएको छ। छात्राहरूले अहिले पनि रगतले लतपतिएको प्याड आफ्नै झोलाभित्र राख्छन् र वनजङ्गल तथा खोलाखोल्सातिर लगेर फ्याँक्छन्। यो उनीहरूको रहर होइन, बाध्यता हो। उनीहरूलाई प्याड दिइयो, विसर्जन गर्ने तरिका बताइएन, जसले गर्दा छात्राहरू प्रयोग भएको प्याड खोलानालामा फाल्न बाध्य भएका छन्।
दार्चुलामा नेपाल–भारत जोड्ने गरी मोटरेबल पुल निर्माण हुने भएको छ । दार्चुलाको महाकाली नगरपालिका–८ असिगडा र भारततर्फ पिथौरागढ जिल्लाको धार्चुला बलुवाकोट नजिकको छार्चुम जोड्ने गरेर महाकाली नदीमाथि पुल बनाउन लागिएको हो। मोटरेबल पुल निर्माणको शिलान्यास गर्नका लागि तयारी भइरहेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी दीर्घराज उपाध्यायले जानकारी दिनुभयो। दार्चुलामा महाकाली नदीमाथि भारतसँग जोड्ने सातवटा झोलुङ्गे पुल सञ्चालनमा रहेका छन्। दुईवटा पुल निर्माणाधीन अवस्थामा रहेका छन् भने थप केही पुल निर्माणका लागि पहल भइरहेको छ। मोटरेबल पुल नहुँदा भने आवागमनमा समस्या कायमै रहेको छ। मोटरेबल पुल नभएको कारणले भारतसँगको सम्बन्धमा केही कमी अनुभव भइरहेको छ, प्रजिअ उपाध्यायले भन्नुभयो, “विशेषगरी दार्चुला जिल्ला अस्पतालबाट रेफर भएका बिरामीलाई पिथौरागढ लैजाने प्रवृत्ति
तानसेनस्थित पाल्पा अस्पतालमा दरबन्दीअनुसारका चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मी नहुँदा सेवाग्राहीले सास्ती बेहोर्नुपरेको छ । दुई वर्षअघि ५० शøयाको अस्पताल सञ्चालनका लागि लुम्बिनी प्रदेश सरकारबाट अस्थायी स्वीकृति पाए पनि दरबन्दीअनुसारका चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मी नहुँदा सेवाग्राहीले हैरानी बेहोर्नुपरेको हो । ५० शøयाको अस्पताल स्वीकृति पाएपछि नौ जना विशेषज्ञ चिकित्सक र आठ जना एमबीबीएस डाक्टरको दरबन्दी हुनुपर्ने व्यवस्था छ तर अस्पतालमा हाल एक जना पनि विशेषज्ञ डाक्टर छैनन् । एमबीबीएस डाक्टर आठ जना हुनुपर्नेमा जम्मा तीन जना मात्रै कार्यरत छन् ।
दाङको भालुवाङ क्षेत्रमा जग्गा विकास कार्यक्रम लागू हुन सकेको छैन। भालुवाङ नगर विकास समितिको पहलमा नगर विकास समिति र आसपासका जग्गालाई समेटेर यो कार्यक्रम लागू गर्ने भनिएको थियो। दस वर्षपहिले नगर विकास समितिको आठ कट्ठा र व्यक्तिको नाममा रहेको तीन बिघा जमिनलाई समेटेर जग्गा विकास कार्यक्रमको पहल थालेको हो।
कास्कीको माछापुच्छ्रे गाउँपालिकाका दुई जना वृद्धले नागरिकता पाएका छन्। वडा नम्बर ८ मा बस्ने ६८ वर्षीय दानबहादुर गुरुङ र ७८ वर्षीय डमरबहादुर गुरुङले नागरिकता पाउनुभएको हो। वडाध्यक्ष रामबहादुर गुरुङका अनुसार दुवै जनालाई जिल्ला प्रशासन कार्यालय कास्कीले नागरिकता दिएको हो। “दुई वृद्धाले नागरिकता नपाएको खबर आयो, त्यसपछि वडाबाट पहल गरेका हौँ,” गुरुङले भन्नुभयो। उहाँका अनुसार दुवै जना एकल पुरुष हुनुहुन्छ। अब दुवै ज्येष्ठ नागरिकलाई सामाजिक सुरक्षा भत्तालगायत नेपाल सरकारबाट प्रदान हुने सेवासुविधा लिन बाटो खुलेको छ।
सप्तरीस्थित जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा बिना बिचौलिया कुनै काम नहुने गरेको र कर्मचारीसमेत समयमा कार्यालयमा नआउने गरेको अधिकांश सेवाग्राहीको गुनासो छ। जिल्ला प्रशासन कार्यालय सप्तरीबाट दैनिक रूपमा ६० देखि ८० वटासम्म नयाँ नागरिकता र राहदानी वितरण हुँदै आए पनि यहाँ न समयमा कार्यालयका कर्मचारी आउँछन् न फाँटहरू नै समयमा खुल्छन्। तिरहुत गाउँपालिकाबाट राहदानी बनाउन छिट्टै पालो आउँछ भनेर बिहानै सात बजेदेखि जिल्ला प्रशासन कार्यालय परिसरमा लाइन बस्नुभएका सुरेशकुमार मण्डल भन्नुहुन्छ, “११ बजेसम्म कार्यालयमा फाँटका कर्मचारी आएका छैनन्। यहाँका फाँटहरू कार्यालय समयभन्दा एकदेखि डेढ घण्टासम्म ढिला खोल्ने रैछन् र एक बजेसम्म मात्रै काम हुने रैछ। एक मिनेट पनि ढिला भयो भने सेवाग्राहीको फाइल कर्मचारीले छाडेर हिँड्छन् ।”
राष्ट्रिय मकैबाली अनुसन्धान कार्यक्रम, रामपुरले मकैका चारवटा नयाँ जात सिफारिस गरेको छ । सिफारिस गरिएका तीनवटा वर्णशङ्कर मकैको जातमा रामपुर हाइब्रिड (वर्णशङ्कर) १२, १४, १६ र एउटा खुला सेचित मकैको जात मनकामना ९ रहेको छ । वर्णशङ्कर मकै रामपुर १२, १४ र १६ यसै वर्ष तथा खुला मनकामना ९ सन् २०२१ मा सिफारिस गरिएको हो । यी नयाँ जातमध्ये खुला सेचित मकै मनकामना ९ लगाएको १३२ दिनमा पाक्नेछ । प्रतिहेक्टर ५.४४ मेट्रिक टन उत्पादन हुने यो मकै समुद्र सतहबाट आठ सय मिटरदेखि एक हजार छ सय मिटर उचाइसम्मको मध्यपहाडी क्षेत्रका लागि उपयुक्त हुने राष्ट्रिय मकैबाली अनुसन्धान कार्यकमका प्रमुख चित्रबहादुर कुँवरले जानकारी दिनुभयो ।
पर्यटकीय स्थल चितवनमा नयाँ पर्यटकीय गन्तव्य घोषणा गर्ने तयारी भइरहेको छ । चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज र महाभारत पहाड शृङ्खलाबीचको वन्यजन्तु ओहोरदोहोर गर्ने बरन्डाभार वन क्षेत्रमा रहेका तालतलैयालाई समेटेर भरतपुर महानगरपालिकाले ‘लेकसाइड सर्किट’ घोषणा गर्न लागेको हो । महानगरका पर्यटनविज्ञ डा. विश्वराज सुवेदीले पर्यटकलाई केन्द्रित गरेर ‘लेकसाइड सर्किट’ घोषणा गर्न लागिएको जानकारी दिनुभयो । “हामीले यसको अध्ययन पूरा गरेर पूर्वाधार बनाउन महानगरमा प्रस्ताव प्रस्तुत गरिसकेका छौँ । दशैँँको अवसर पारेर हामी चितवनमा पर्यटकका लागि नयाँ गन्तव्य घोषणाको तयारीमा छौँ,” विज्ञ डा. सुवेदीले भन्नुभयो ।
सत्ता साझेदार पाँच दलका शीर्ष नेताहरूको बैठक बिहीबार बस्ने भएको छ । प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभा निर्वाचनमा सिट बाँडफाँटको औपचारिक प्रारूप तयार गर्न बैठक बस्ने भएको हो । प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा बुधबार बस्ने तय भएको बैठक नेताहरूको व्यस्तताका कारण सारिएको थियो । सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले बैठकमा मङ्सिर ४ गते हुने निर्वाचनमा पाँच दलबीच सिट सङ्ख्या बाँडफाँट गर्ने विषयमा औपचारिक निर्णय गर्नेगरी छलफल हुने बताउनुभयो ।
बैङ्क तथा वित्तीय संस्थासम्म आमनोपलीको पहुँच छैन । हुनेखाने र टाठाबाठाले मात्र बैङ्क तथा वित्तीय संस्थासम्म पुगेर ऋण पाउँछन् । त्यसैले आमनेपालीको दैनिक गर्जोलगायत अन्य आवश्यकीय कार्यहरू सम्पन्न गर्न कारोबारका निम्ति अनौपचारिक क्षेत्रमै सीमित छन् । उनीहरूले साहुहरूसँग प्रचलित ब्याज दरभन्दा निकै महँगोमा ऋण लिनुपर्नेे बाध्यता यथार्थ हो । चर्को ब्याजदर अर्थात् मिटर जसरी घुम्ने चक्रवर्ती ब्याजका कारण सर्वसाधारणले निकै ठूला समस्या भोग्नु परिरहेको छ । मिटर ब्याजकै कारण कैयौँ ऋणीले आफ्नो घर, खेत, श्रीसम्पत्तिसमेत साहुलाई बुझाउन बाध्य छन् । अहिले आमसञ्चार माध्यममा आएका अनेक उदाहरणले नेपाली समाजमा मिटरब्याजको समस्या चर्को छ भन्ने स्पष्ट हुन्छ । यो समस्या मुलुकको कुनै एक क्षेत्र वा प्रदेशको मात्र नभएर देशभरिको समस्याका रूपमा देखिएको छ । मिटरब्याजीमा थोरै सङ्ख्यामा रहेका साहुहरू मोटाउँदै र ऋणीहरू चुसिँदै जान्छन् । मिटर ब्याजे साहुहरूका कारण आजित भएर निमुखा ऋणीहरू काठमाडौंँमै आएपछि सरकारको यसमा गम्भीर ध्यान गएको देखिएको छ ।
राणा शासनकालमा धेरै निर्दोषले अनेक कठोर र कष्टकर सजाय बेहोर्न परिरहेको थियो। त्यसप्रति केही सरोकार राख्दै आफू ‘श्री ३ महाराज’ को पदमा आसीन भएपछि धेरै राणाको विरोध हुँदाहुँदै पनि भीमशमशेरले वि.सं. १९८८ को श्रावणको पहिलो हप्तामा पाँच वर्षको परीक्षण अवधिका लागि मृत्युदण्डको सजायलाई खारेज गरे। मृत्युदण्ड दिइनुपर्ने तहका अपराधी ठहर गरिएकाहरूलाई त्यसपछि आजीवन कैदको सजाय दिने गरियो। त्यसबेला जीवित रहुँञ्जेलसम्म कारागारमा रहनुपर्ने सजायलाई आजीवन कैद मानिन्थ्यो। त्यसकालमा कारागारहरू अत्यन्त दयनीय तथा असुविधाग्रस्त थिए। ती कारागारमा ठूला अपराधी भनिएका सबैलाई सधैँ नेल, गलफन्दी लगाएर राखिन्थ्यो। कसैले स्वस्थ खाना र औषधि उपचार पाउँदैनथे। त्यसैले कारागारमा राखिएकाहरू कसैले पनि पाँच–सात वर्षभन्दा बढी समयसम्म जीवित रहनु असम्भव जस्तै थियो।
देशभर आंशिकदेखि सामान्य बदली रही केही स्थानमा मेघ गर्जन/चट्याङसहित हल्कादेखि मध्यम वर्षा हुने भएको छ ।