कवि प्राचीनको ‘प्वाँख’ बजारमा
कवि नवीन प्राचीनको कविता सङ्ग्रह ’प्वाँख’ बजारमा आएको छ । नेपालयले प्रकाशन गरेको सङ्ग्रहमा कविले कोमलता र करुणालाई कवितामा उतार्नुभएको छ । सङ्ग्रहमा ८७ कविता सङ्ग्रहित छन् ।
पद्मश्री पुरस्कारबाट शिक्षक सम्मानित
७८ वर्ष लागेका सुजित चट्टोपाध्याय पश्चिम बङ्गालका एक अवकाशप्राप्त शिक्षक हुनुहुन्छ । उहाँले आफ्नो कार्यकालमा ३५० विधार्थीलाई पढाउनुभएको छ । ती सम्पूर्ण विधार्थी अभावमा बाँच्न बाध्य सीमान्तकृत वर्गमा पर्छन् ।
कविता प्रतियोगितामा सगुन तिमिल्सिना प्रथम
आदिकवि भानुभक्त आचार्यको २०९ औँ भानुजयन्तीको तथा गुरुपूर्णिमाको उपलक्ष्यमा आयोजित कविता प्रतियोगितामा सगुन तिमिल्सिना प्रथम हुनुभएको छ ।
राष्ट्रिय विभूतिहरुको अध्ययन, अनुसन्धान र प्रकाशनमा सरकार सकारात्मक : प्रधानमन्त्री देउवा
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले राष्ट्रिय विभूतिहरुको अध्ययन, अनुसन्धान र प्रकाशनका लागि सरकार सकारात्मक रहेको बताउनुभएको छ । २०९औँ भानु जयन्तीको अवसरमा बुधबार काठमाडौंमा आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्री देउवाले राष्ट्रिय विभूतिहरुको अध्ययन र अनुसन्धान गर्न सरकार सहयोगका लागि सकारात्मक राहेको बताउनुभएको हो ।
सिंहको एकल चित्रकला प्रदर्शनी
कलाकार अक्षरा सिंहको ठमेलस्थित मिथिला यें आर्ट ग्यालरीमा ‘ब्युटी अफ नेचर’ शीर्षकमा पहिलो एकल चित्रकला प्रदर्शनी भइरहेको छ । नेपालका हिमाल, पहाड, रङ्गीबिरङ्गी चरा, मन्दिरको शोभा बढाउने घन्टीलगायत प्राकृतिक सौन्दर्यलाई उहाँले विशाल क्यानभासमा सजाउनुभएको छ ।
भानुभक्तलाई आदिकवि बनाउने प्रेरणास्थल घाँसीकुवा मासिने खतरामा
भानुभक्त आचार्यलाई आदिकवि बनाउने प्रेरणास्थल घाँसीकुवाको अस्तित्व मासिने खतरा भएको छ । पृथ्वीराजमार्गको मुग्लिन–पोखरा सडकखण्ड विस्तार भईरहेकोले कुवा रहेको स्थान र पार्कमा सडक पुग्ने भएकाले मासिने जोखिम भएको हो ।
राष्ट्रपतिबाट पुष्पलालका सहयोद्धा सम्मानित
गोरखापत्र अनलाइन काठमाडौं, असार २८ गते । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले नेपाली वामपन्थी आन्दोलनका अग्रणी व्यक्तित्व स्वर्गीय पुष्पलाल श्रेष्ठका सहयोद्धाहरूलाई पुरस्कृत एवम् सम्मानित गर्नुभएको छ ।राष्ट्रपति भण्डारीले पुष्पलाल राष्ट्रिय पुरस्कार-२०७८ धनेन्द्र बस्नेत, डा. ढाकाराम सापकोटा र जगन्नाथ आचार्यलाई समर्पण गर्नुभएको हो । सोही अवसरमा राष्ट्रपति भण्डारीले पुष्पलाल राष्ट्रिय पुरस्कार-२०७७ बाट मोहनचन्द्र अधिकारी, प्राध्यापक कृष्ण प्रसाद पोखरेल र पवित्र घर्तीलाई सम्मानित गर्नुभयो । पुरस्कारहरूको राशि सम्मान पत्रसहित नगद १ लाख रुपैयाँ रहेको छ ।राष्ट्रपति भवनमा मङ्गलबार संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयद्वारा आयोजित पुष्पलाल राष्ट्रिय पुरस्कार, २०७७/७८ वितरण कार्यक्रममा कार्यक्रममा राष्ट्रपतिले उहाँहरूलाई सम्मानित एवम् पुरस्कृत गर्नुभएको हो ।कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्नुहुँदै राष्ट्रपति भण्डारीले कार्यक्रममा सम्बोधन गर्नुहुँदै समतामूलक राज्य व्यवस्था निर्माण गरेर मात्रै समाजवादको सपना साकार हुने बताउनुभयो । नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका संस्थापक पुष्पलाल श्रेष्ठको स्मृतिमा विभिन्न विधामा क्रियाशील व्यक्तित्व एवम् स्रष्टाहरुलाई सम्मानित गर्नु सराहनीय भएको भन्नुहुँदै उहाँले लोकतान्त्रिक एवम् वाम आन्दोलनमा पुष्पलालको भूमिका अविस्मरणीय रहेको उल्लेख गर्नुभयो ।राष्ट्रपति भण्डारीले भन्नुभयो, “चुलिँदो व्यापार घाटा नियन्त्रण गर्न आयात प्रतिस्थापन गरी स्वावलम्बी अर्थतन्त्रको निर्माण नगरेसम्म हाम्रो संविधानले परिलक्षित गरेको समाजवाद उन्मुख अर्थतन्त्र स्थापित हुन सक्दैन । यसका लागि मुलुकमा उपलब्ध साधन र स्रोतको सदुपयोगद्वारा कृषिको आधुनिकीकरण र व्यवसायीकरण गर्ने हाम्रो पहिलो प्राथमिकता हुनुपर्छ ।’’कार्यक्रममा पूर्व प्रधानमन्त्री एवं पुष्पलाल स्मृति प्रतिष्ठानका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले बाम लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा पुष्पलालको योगदानको चर्चा गर्नुहुँदै उहाँका विचारलाई प्रेरणाको रुपमा लिएर देशको समृद्धिका लागि अगाडी बढ्नुपर्ने बताउनुभयो ।कार्यक्रममा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री जीवनराम श्रेष्ठले नेपाल र नेपाली जनताको मुक्तिका लागि पुष्पलाल श्रेष्ठको योगदानको सम्मान गर्दै सरकारले पुष्पलाल राष्ट्रिय पुरस्कार वर्षेनी प्रदान गर्दै आएको बताउनुभयो । राष्ट्रको विकास र समृद्धिमा महत्वपूर्ण योगदान गरेका राजनीतिक व्यक्तित्वहरुको दुरदर्शी विचार, मार्गनिर्देशन, त्याग र सङ्घर्षलाई सम्मान गर्नुपर्ने मन्त्री श्रेष्ठले बताउनुभयो । मुलुकको प्रगतिशील राजनीतिक परिर्वतन, नेपाली राजनीतिक आन्दोलनको इतिहासको अध्ययन-अनुसन्धान र साहित्य र संस्कृतका क्षेत्रमा पुरस्कृत स्रष्टाहरुले पुर्याउनुभएको योगदानको पनि उहाँले प्रशंसा गर्नुभयो । नेपालको राजनीतिक आन्दोलन तथा खोज अनुसन्धान र लेखन कार्यमा योगदान गरेका व्यक्ति वा संस्था, नेपाली समाजको इतिहास, राजनीतिक आन्दोलनको इतिहास, नेपाली कम्युनिष्ट आन्दोलनको इतिहास, साहित्य, संस्कृति र विज्ञान प्रविधि क्षेत्रको अनुसन्धान र खोजका तीन विभिन्न विधामा तीनजना व्यक्ति वा संस्थालाई पुष्पलाल राष्ट्रिय पुरस्कारद्वारा सम्मान गर्ने कार्यक्रम आर्थिक बर्ष २०६८/६९ देखि हरेक वर्ष मन्त्रालयले निरन्तर गर्दै आइरहेको छ ।
थारु समुदायका लोककथा र मिथक समेटिएको पुस्तक सार्वजनिक
रंगकर्मी एवम् पत्रकार इन्द्र चौधरीको ‘रानाथारू समुदायमा प्रचलित लोककथा तथा मिथक’ पुस्तक सार्वजनिक भएको छ।
साहित्यिक पत्रिका ‘गरिमा’ को पुनः प्रकाशन
काठमाडौं, असार २८ गते। साहित्यिक पत्रिका ‘गरिमा’ को पुनः प्रकाशन शुरु भएको छ। २०९ औँ भानु जयन्तीको अवसरमा साझा प्रकाशनले मंगलवार पुलचोकस्थित कार्यालय परिसरमा विशेष कार्यक्रम गरेर ‘गरिमा’ साहित्यिक मासिक पत्रिका प्रकाशन शुरु भएको जानकारी गराएको हो।नेपाली साहित्य जगतमा नै उच्च प्रतिष्ठा कमाएको ‘गरिमा’ को प्रकाशन २०७५ मंसिरदेखि रोकिएको थियो। नेपाली साहित्यको प्रतिनिधि पत्रिकाका रूपमा २०३९ पुसबाट प्रकाशन प्रारम्भ भएको ‘गरिमा’ साहित्यिक मासिक साझा प्रकाशनको आर्थिक संकटसँगै २०७५ कात्तिकमा पूर्णाङ्क ३९६ निस्किएर बन्द भएको थियो।आर्थिक संकटका कारण ‘गरिमा’ २०७५ मंसिरदेखि प्रकाशन हुन सकेको थिएन। ‘गरिमा’ को वर्ष ३९, अङ्क १, पूर्णाङ्क ३९७ लाई २०७९ साउन अङ्क मानिएको छ।भाषा–साहित्य, कला–संस्कृति र शिक्षाको विकास, विस्तार एवं विविधिकरणमा शताब्दीभन्दा बढी ऐतिहासिक यात्रा पार गरेको साझा प्रकाशन विगत लामो समयदेखि राजनीतिक खिचातानीका कारण उत्पन्न परिस्थितिले सिर्जना गरेको चरम आर्थिक संकट व्यहोर्दै आएको छ।कार्यक्रममा ललितपुर महानगरपालिकाकी उपप्रमुख मञ्जली शाक्य बज्राचार्यले ‘गरिमा’ को साउन अंक विमोचन गर्नुभयो। विक्रम संवत् १९७० मा स्थापित गोर्खा भाषा प्रकाशिनी समिति १९९० मा नेपाली भाषा प्रकाशिनी समितिमा रूपान्तरित हुँदा यो दक्षिण एशियाकै पहिलो साहित्यिक–सांस्कृतिक संस्था बनेको थियो। तत्कालीन परिवेशमा साहित्य सेवा र पाठ्यपुस्तक निर्माण, प्रकाशन गर्ने नेपाली भाषा प्रकाशिनी समितिले २०२१ सालमा साझा प्रकाशनको नाममा उत्तराधिकारसहित निरन्तरता पाएको थियो। १ सय १० वर्षको इतिहास बोकेको साझा प्रकाश आफूले गर्दै आएका कामबाट वञ्चित भएपछि अहिले गहिरो आर्थिक समस्या झेलिरहेको छ। ६० प्रतिशत शेयर नेपाल सरकारमा रहेको यस सहकारी संस्थामा १५ सयभन्दा बढी साहित्यकार, पत्रकार, कलाकार, शिक्षासेवी र संस्कृतिकर्मी शेयर सदस्य छन्। तर, संस्था भने व्यावसायको माध्यमबिहीन भएको छ।पहिले पाठ्यपुस्तक निर्माण र प्रकाशनमा केन्द्रित साझा प्रकाशनलाई सरकारी नीतिअनुरूप २०२८ सालपछि पाठ्यपुस्तक वितरणमा सीमित गरिएको थियो। देशव्यापी पाठ्यपुस्तक बिक्री वितरणबाट हुने सीमित मुनाफालाई प्रकाशनको माध्यमबाट साहित्य सेवामा लगाएको साझा प्रकाशनलाई २०६९ पछि पाठ्यपुस्तकबिक्री वितरणबाट वञ्चित गरिएको छ। त्रिभुवन विश्वविद्यालयले सञ्चालन गरेको प्रविणता प्रमाणपत्र र पछि उच्चमाध्यमिक शिक्षा परिषद्बाट सञ्चालित ११ र १२ कक्षाका अनिवार्य विषयका पाठ्यपुस्तक मुद्रण र बिक्री वितरण गर्दै आएको थियो।सरकारले २०७६ देखि यी कामबाट साझा प्रकाशनलाई वञ्चित गरेको थियो। गत महिना शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री देवेन्द्र पौडेलले प्रतिनिधि सभा र राष्ट्रिय सभामा ‘कक्षा ११ र १२ का पाठ्यपुस्तक साझा प्रकाशनमार्फत् मुद्रण र बिक्री वितरणको व्यवस्था मिलाइएको’ जानकारी दिए पनि अहिलेसम्म मन्त्रालयबाट नै छपाइको आवश्यक प्रक्रिया अघि बढ्न सकेको छैन।
तेस्रोलिङ्गी मेकअप आर्टिस्ट सोफी : नाम र दाम दुवै
सोफी सुनुवार नेपालकै पहिलो तेस्रोलिङ्गी ‘मेकअप आर्टिस्ट’ हुनुहुन्छ । तेस्रो लिङ्गी समाजका लागि सोफी एक सफल उदाहरण पनि बन्नु भएके छ । विगत १५ वर्षदेखि मेक आर्टिस्ट पेशामा लाग्नुभएका उहाँले नेपालका धेरै चर्चित मोडलहरु, कलाकार र बेहुलीलगायत विभिन्नको मेकअप गर्नुहुन्छ । यस अवधिमा आफ्ना जीवनको ठूलो सफलता र उपलब्धि भएको सुनुवार बताउनुहुन्छ ।
भानुभक्तको जीवनी विषयक प्रवचन सम्पन्न
२०९औँ भानु जयन्तीको अवसरमा नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको आयोजनामा सोमबार भानुभक्तको जीवनी विषयक प्रवचन तथा भानुभत्तीय रचना वाचन कार्यक्रम आयोजना गरियो । नयाँ पुस्तालाई भानुको जीवनी तथा रचनाका बारेमा परिचित गराउने उद्देश्यले विद्यालय तहका विद्यार्थीलाई भानुभक्तीय रचना वाचन गराइएको हो ।
काठमाडौंमा पाँच दिने ‘क्यारिकेचर’ प्रदर्शनी (फोटोफिचर)
काठमाडौंमा क्यारिकेचर प्रदर्शनी सुरु भएको छ । प्रदर्शनी असार २६ देखि ३० गतेसम्म चल्ने आयोजकले बताएको छ । नेपाली क्यारिकेचर २०७९ नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठान र नेपाल कार्टुनिष्ट क्लवको संयुक्त आयोजनामा भइरहेको छ ।
पूर्वमुख्यमन्त्री चाम्लिङलाई अभिनन्दन
डा. डिल्लीरमण रेग्मी अन्तर्राष्ट्रिय शान्ति पुरस्कारबाट २०७८ भारतीय सिक्किम प्रदेशका पूर्वमुख्यमन्त्री पवन चाम्लिङ सम्मानित हुनुभएकोमा विभिन्न संस्थाले उहाँलाई बधाई तथा अभिनन्दन गरेका छन् । बानेश्वर बहुमुखी क्याम्पसमा आयोजना भएको कार्यक्रममा पूर्वमुख्यमन्त्री चाम्लिङलाई बधाई तथा अभिनन्दन गरिएको हो । मुख्यमन्त्री चाम्लिङले गमलामा पानी हालेर कार्यक्रमको उ्घाटन गर्न‘भएको थियो ।
गौतम बुद्ध पुस्तक विमोचन
अनुसन्धानकर्ता शैलेन्द्रबहादुर थापाद्वारा लिखित पुस्तक विश्व शान्तिका अग्रनायक गौतम बुद्ध नामक पुस्तक विमोचन आइतबार स्वयम्भूको महाचैत्य परिसरमा गरिएको छ । उक्त पुस्तकको विमोचन लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालय कीर्ति सुलक्षण विहारका प्राध्यापक डा. नरविक्रम थापा, बौद्ध दर्शनका विद्वान् अनुसन्धानकर्ता वसन्त महर्जन, विद्वान् कृष्णबहादुर थापालगायतका व्यक्तिले गर्न‘भएको हो ।
साहित्यिक रचनालाई निरन्तरता दिन अध्यक्ष ओलीको आग्रह
नेकपा (एमाले) का अध्यक्ष एवम् पूर्वप्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले साहित्यिक रचनाहरुलाई निरन्तरता दिन स्रष्टाहरुलाई प्रोत्साहित गर्नुभएको छ । छिन्नलता गीत पुरस्कार गुठीले आईतबार यहाँ आयोजना गरेको कार्यक्रममा अध्यक्ष ओलीले गीत, संगीत, गायनसहितको साहित्यिक रचनालाई निरन्तरता दिन स्रष्टाहरुलाई आग्रह गर्नुभएको हो ।
स्रष्टाहरूलाई सम्मान गर्नु राष्ट्रिय दायित्व हाे : प्रधानमन्त्री देउवा
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले विभिन्न विधाका स्रष्टाहरूलाई सम्मान गर्नु राष्ट्रिय दायित्व भएको बताउनुभएको छ । आइतबार संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उडड्यन मन्त्रालयले आयोजना गरेको विभिन्न विधाका श्रष्टाहरुलाई पुरस्कार वितरण समारोहमा बोल्दै उहाँले सो धारणा राख्नुभएको हो ।
सगरमाथा साहित्य प्रतिष्ठानको अध्यक्षमा अजित चयन
सगरमाथा साहित्य प्रतिष्ठानको नयाँ अध्यक्षमा अजित उत्सव चयन भएका छन् । प्रतिष्ठानको हिजो सम्पन्न केन्द्रीय कार्यसमितिको भर्चुअल बैठकले अजित उत्सवलाई केन्द्रीय अध्यक्षका रुपमा चयन गरेको हो ।
‘मभित्रको जोश जाँगर अझै घटेको छैन’
भोजपुर जिल्लाको दिङ्ला साङ्राङ गाउँमा जन्मिनुभएका वरिष्ठ साहित्यकार दधिराज सुवेदीको समाजसेवा अर्को महत्त्वपूर्ण पक्ष हो । विराटनगरलगायत देशका विभिन्न क्षेत्रमा स्थापित सामाजिक, साहित्यिक धार्मिक, सांस्कृतिकलगायत थुप्रै संस्थामा विभिन्न पदमा रहेर उहाँ विगत ५० वर्षदेखि यस क्षेत्रमा लागिरहनुभएको छ । दर्जन बढी पुरस्कार तथा सम्मानबाट सम्मानित भइसक्नुभएका सुवेदी राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीबाट ‘प्रज्ञा साहित्य पुरस्कार’बाट पनि सम्मानित भइसक्नुभएको छ । उहाँसँग साहित्य र समाज सेवाको विषयमा केन्द्रित रहेर गोरखापत्रका लागि सुकृत नेपालले गर्नुभएको कुराकानीको सार :
नेपाली भाषामा ब्रह्माण्डपुराण
ब्रह्माण्डपुराणको नेपाली अनुवाद हालै प्रकाशनमा आएको छ । यसको अध्यायगत सारांशका रूपमा नेपाली अनुवाद गरिएको हो । जयतु संस्कृतम्का अध्यक्ष डा. बद्री पोखरेलद्वारा अनुदित प्रस्तुत पुराण ब्रह्मदेखि ब्रह्माण्डसम्मका १८ वटा महापुराणमध्ये अन्तिम पुराण हो । डा. पोखरेलले यसअघि नै विभिन्न महापुराणहरू अनुवाद गरी प्रकाशित गराउँदै आउनुभएको छ । प्रस्तुत पुराण यसैभित्र अर्को कडी हो । वैदिक ग्रन्थहरूमा उल्लेख भएअनुसार संसार परब्रह्मको खेल हो । जब ब्रह्ममा एकबाट अनेक हुने इच्छा जागृत हुन्छ तब आफ्नै शरीर विस्फोट गरेर नानारूप धारण गरी खेल्छन् र खेल्न पुगेपछि सारा सृष्टिलाई आफैँमा समेट्दै शून्यमा विचरण गर्न पुग्छन् ।
‘जयप्रकाश नारायण जीवनी र विचार’
समाजवादी नेता जयप्रकाश नारायणको जीवनीमा आधारित कृति ‘जयप्रकाश नारायण जीवनी र विचार’ सार्वजनिक गरिएको छ । नेपाली कांग्रेसको इतिहासका लेखक प्रा.डा. राजेश गौतमले उक्त कृति तयार पार्नुभएको हो । समाजवादी आन्दोलनका अग्रज नेता जयप्रकाश भारतको सत्ता राजनीतिबाट सधैँ अलग भई अलग्गै खालको राजनीतिक पहिचान बनाउनुभएको लेखक गौतमले बताउनुभयो ।
‘हिति प्रणाली’ सार्वजनिक
पद्मसुन्दर जोशीको बृहत् अनुसान्धानात्मक कृति ‘हिति प्रणाली’ सार्वजनिक भएको छ । “हिति प्रणाली भने एउटा ऐतिहासिक प्राविधिक चमत्कार नै हो, किनभने यसले झन्डै दुई हजार वर्षदेखि पानीको बहाब व्यवस्थापन गरेको छ,” लेखक
फोटोग्राफी कार्यशाला सम्पन्न
नेपाल ललितकला प्रज्ञाप्रतिष्ठान, वास्तुकला तथा अन्य सिर्जनात्मक कला विभागद्वारा आयोजित चारदिने डिजिटल आर्टस् फोटोग्राफी कार्यशाला बुधबार सम्पन्न भएको छ । बुधबार आयोजित कार्यक्रममा कार्यशालामा सहभागीलाई प्रमाणपत्र वितरण गरिएको छ ।
नाटक मञ्चनमा थपिएको उत्साह
कुनै बेला कारोनाले थलिएको रङ्गमञ्च अहिले फेरि जाग्न थालेको छ । काठमाडौँका नाटकघरहरूमा भिन्न–भिन्न स्वादका नाटक मञ्चन हुन थालेका छन् । दर्शकहरूमा नाटक हेर्ने उत्साह र जाँगर थपिँदै गएको छ । नाटकघरहरूमा दर्शकको भीडभाड र उनीहरूको मागले गर्दा प्रायः नाटकहरूको समयसीमा पनि थपिएका छन् ।
भाषामा सरकारले चासो दिएन : आयोग अध्यक्ष
भाषा आयोगका अध्यक्ष डा. लवदेव अवस्थीले भाषाको संरक्षण र प्रवर्धनमा सरकारले चासो नदिएको बताउनुभएको छ । आयोगले बुधबार आयोजना गरेको सञ्चार माध्यममा ‘भाषा प्रयोगको अवस्था र भावी चिन्तन’ सन्दर्भमा आयोजना गरेको अन्तरिक्रयामा उहाँले त्यस्तो बताउनुभएको हो ।
मातृभाषा पत्रकारितालाई सहयोग गर्न आग्रह
बहुभाषिक पत्रकारको संरक्षण र दक्षता बृद्धिका लागि मातृभाषाका पत्रकारितालाई यथोचित सहयोग गर्न मातृभाषी पत्रकारले सरकारसँग आग्रह गर्नुभएको छ । मातृभाषामा पत्रकारिता गर्ने पत्रकारको पहिचान हुन नसकिरहेको भन्दै सो क्षेत्रमा कार्यरत पत्रकारले सरकारसँग सो माग गर्नुभएको हो । नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूले मंगलबार यहाँ आयोजना गरेको मातृभाषा पत्रकारिता दिवस कार्यक्रममा मातृभाषी पत्रकारले सो माग गर्नुभयो ।
