बालुवामा धान खोज्दै किसान

सल्यान, कात्तिक ३ गते । पाक्नै लागेको धान बाढीले बगाएपछि सल्यानका किसानहरू हिजोआज बालुवामा धान खोज्न व्यस्त छन् । एक साता परेको अविरल वर्षासँगै आएको बाढी पहिरोले अन्नबालीमा नोक्सानी पुर्‍याएको छ ।

पाक्नै लागेको धान, भित्र्याउन तयार भएका मकै बाढी र पहिरोले बगाउँदा किसान चिन्तित भएका छन् । शारदा नगरपालिकाका १२ का मङ्गलबहादुर अधिकारीले यस वर्ष पाँच रोपनी खेतमा धान लगाउनु भएको थियो ।  शारदा किनारमा पहेरपुर भएर पाकिसकेको धान दसैँ मनाएर काटने तयारी थियो । तर एक साता परेको लामो वर्षाका कारण शारदा नदिमा बाढि आएपछि धान काटने त के, उहाँले लगाएको धान सँगै पाँच रोपनी खेत नै बगाएर लग्यो । उहाँलाई अहिले कसरी परिवार पाल्ने भन्ने चिन्ता परेको छ । 

छत्रेश्वरी गाउँपालिका राना गाउँकी मुना रानाको पिडा पनि यो भन्दा फरक छैन, धान काट्ने बेलामा पानी पर्ला, बाढी आउँला, ठुलो नोक्सान गर्ला भन्ने नसोचेकै भयो । २५ मुरी धान फल्ने खेत सबै बाढीले बगाएर लगेको छ । अहिले मङ्गल र मुना जस्ता अधिकांश किसानको शारदा खोला आसपासमा बगाएको धान बालुवामा खोजिरहेका छन् । 

कपुरकोट ५ सलामका विजयसिंह बुढाको घर सहित खेतबारी पनि पहिरोले बगायो । उहाँ स्थानीय सरकारले व्यवस्थापन गरेको विद्यालयमा बसिरहनु भएको छ । यहाँका १४ घरपरिवारको घर खेतीयोग्य जमिन पहिरोले बगाएको छ । 

अन्नबाली मकै र धान बाली बगाएका किसान यति बेला राहतको आशामा बसेका छन् । शारदा नगरपालिका १२ की खुमा अधिकारीले आफ्नो दुखमा सरकारले सहयोग गर्ने आशा गर्नु भएको छ । शारदा नगरपालिका १२ डाँग्रीका रेसम बुढाको ४ रोपनीमा लगाएको धान मध्ये करिब ३ रोपनी खेतमा लगाएको धान बालुवामा मिसिएको छ । करिब ३० मुरी धान नोक्सान भएको बुढाले बताउनुभयो । 

आफूसँगै छरछिमेकको पनि उस्तै हाल रहेको उहाँको भनाई छ । ‘खेतमा नयाँ मान्छे आउँदा क्षतिपूर्ति वा राहतको लागि हो कि भन्ने आस लाग्छ’ उहाँले थप्नुभयो गत साल पनि क्षतिपूर्तिको विवरण सङ्कलन गरिएको हो, केही आएन, यो पटक त केही पाइन्छ कि भन्ने आस छ ।

विशेष गरी शारदा नदी , बन्गाड, कपुरकोट ,कुमाख, छत्रेश्वरी, कालिमाटी, त्रिबेणीमा बढी क्षति भएको छ । खोलाको छेउछाउमा रहेका खेत डुबान र कटान भएकाले शारदा नदी र बनगाड आसपासको क्षेत्रमा बढी क्षति भएको छ । अबिरल वर्षा सँगै आएको बाढीले सल्यानमा करिब १ हजार २ सय रोपनी क्षेत्रफलमा लगाएको धान बालीमा क्षति गरेको छ । जिल्ला कृषि विकास कार्यालय सल्यानका कार्यालय प्रमुख भरत बस्नेतले ९१४ खेत कटान  गरेको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार  १८० रोपनी काटेको धान बालीमा क्षति र ४४.५ रोपनी खेत बगाएको छ । 

बढी जोखिम भएका स्थान कपुर कोटका केही भाग र शारदा बनगाड खोला आसपासका क्षेत्रलाई विपद् सङ्कट ग्रस्त क्षेत्र घोषणाको लागि सिफारिस पनि गरिएको छ । खोला आसपासका खेतीयोग्य जमिन बाढी र ग्रामीण क्षेत्रमा पहिरोले जिल्ला भर २ हजार २ सय ९६ रोपनी धानबालिमा क्षति गरेको प्रारम्भिक विवरण प्राप्त भएको भए पनि क्षति पुर्‍याएको यकिन विवरण आउन केही समय लाग्ने प्रशासनले जनाएको छ ।