नवराज नेपाली
बागलुङ (गलकोट), भदौ १३ गते । बागलुङ बोक्से–सिगाना सडकको संरक्षणका लागि बायो इन्जिनियरिङ प्रविधि अपनाइएको छ । हालै कालोपत्र सम्पन्न गरिएको १० किमि सडकको दीगोपनाका लागि निर्माण व्यवसायीले एक दर्जनभन्दा बढी पहिरोमा बायो इन्जिनियरिङ प्रविधि अपनाएको हो ।
हालै कालोपत्र सम्पन्न एक निर्वाचन क्षेत्र एक रणनैतिक सडकअन्तर्गतको बोक्से सिगाना सडक निर्माणको क्रममा गएको पहिरो रोकथाम गर्दै सडक संरक्षण गर्न निर्माण व्यवसायी कर्ण विल्डर्सले एक दर्जन पहिरोमा नेपियर जातको घाँस रोपेको छ ।
कालोपत्र सडकलाई टिकाउन जोखिमयुक्त स्थानको पहिचान गरी बायो इन्जिनियरिङ प्रविधिमार्फत पहिरो तथा भूक्ष्य नियन्त्रणको प्रयास थालिएको कर्ण विल्डर्सका प्रतिनिधि सन्दिप श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो । बायो इन्जिनियरिङ प्रविधिको प्रयोगले सडकको संरक्षणसँगै प्रकोप जोखिम व्यवस्थापन, जलवायु अनुकूलन तथा मुहान र जैविक विविधता संरक्षणका लागि सहयोग पुर्याउने श्रेष्ठको भनाइ छ ।
श्रेष्ठले बायो इन्जिनियरिङमार्फत ढुङ्गा, माटो खसिरहेका क्षेत्रमा रोकथाम र जोखिम व्यवस्थापनका कार्य सहयोगसँगै स्थानीय किसानलाई घाँसमा समेत सहयोग पुर्याउने गरी १० किमि सडकको एक दर्जन पहिरो खसेको क्षेत्रमा नेपियर जातको एक हजार ५०० भन्दा बढी घाँसको विरुवा रोपिएको बताउनुभयो ।
“सडक चौडा बनाएर कालोपत्र गर्द एक दर्जन स्थानमा पहिरो खसेको थियो, उक्त पहिरोको दीगो समाधानका लागि पूर्वाधारको काम त कालोपत्र अघिनै गरिन्छ, त्यससँगै अहिले बर्खामा पहिरोमा बायो इन्जिनियरिङ प्रविधि समेत अपनाइएको छ” श्रेष्ठले भन्नुभयो “पहिरो खसेको र संभावित पहिरोको जोखिम स्थानको पहिचान गरेर नेपियर जातको बहुवर्षिय घाँस लगाइएको छ जस्ले पहिरो रोकथामसँगै किसानको पशुपालनलाई सघाउछ ।”
नेपियर उखु जस्तो देखिने बहुवर्षिय घाँस हो । यसको उचाइ २–३ मिटर अग्लो र धेरै झाँङ हाल्न सक्ने भएकाले बायो इन्जिनियरिङ प्रविधिमा प्रयोग गरिदै आइएको छ ।
बायो इन्जिनियरिङ अन्तर्गत कास, अम्रिसो, घाँसे प्रजातिसँगै सिमली, असुरो, बाँस, सजीवन जस्ता बिरुवा रोप्ने गरेमा यसले एकतर्फ पहिरो खस्नबाट जोगाउँछ भने अर्काेतर्फ पानीको मुहान सुक्नबाटसमेत जोगाउने भू तथा जलाधार व्यवस्थापन कार्यालय पर्वतका वरिष्ठ जलाधार व्यवस्थापन अधिकृत शम्भुकुमार मिश्रले बताउनुभयो ।
पहाडी क्षेत्रमा विकास निर्माण गर्दा हरित व्यवस्थापनमा समेत ध्यान दिन थालिएको उहाँको भनाइ छ । ठुला–ठुला पहिरो समेत बायो इन्जिनियरिङ मार्फत रोकथाम भएको उहाँको भनाइ छ । नेपालको पहाडी भेगमा विकाससँगै भूक्ष्यको दर घटाउन बायो इन्जिनियरिङ प्रविधि उपयुक्त रहेको मिश्रको भनाइ छ । एक निर्वाचन क्षेत्र एक रणनीतिक सडकअन्तर्गत बागलुङ क्षेत्र नं १ मा पर्ने बोक्से–सिगाना खण्डको १० किमि कालोपत्र सकेर निर्माण व्यवसायीले बायो इन्जिनियरिङ प्रविधि मार्फत पहिरो रोकथाम, मासिएको सिँचाइ कुलो गोरेटोबाटो निर्माण गरिरहेको छ । उक्त सडक २९ करोड ३७ लाख ८८ हजारमा दुई वर्ष अघि सडक डिभिजन कार्यालय बागलुङले कर्ण विल्डर्ससँग ठेक्का सम्झौता गरी कालोपत्र गरेको हो ।
