कारागारमा चार गुणा बढी कैदीबन्दी
राणाकालीन समयमा घोडा राख्न बनाइएको तबेलामा बस्दै आएका कैदीबन्दीलाई भौतिक पूर्वाधारमा सुधार नहुँदा समस्या भएको छ । दिनप्रतिदिन कैदीबन्दी थपिँदै जाँदा अहिले २५ जना बस्न मिल्ने कारागारमा आठ महिला र ८५ पुरुष कैदीबन्दी बस्न बाध्य भएका छन् । कैदीबन्दीलाई राख्ने भवन जीर्ण हुँदा कैदीबन्दीलाई थप समस्या परेको छ । कारागार प्युठानका निमित्त प्रमुख सूर्यबहादुर पन्तले क्षमताभन्दा बढी र पुरानो भवनले उनीहरूको व्यवस्थापन गर्न समस्या भएको बताउनुभयो ।
प्रधानमन्त्री ‘प्रचण्ड’ स्वदेश फिर्ता
युगान्डा भ्रमण सम्पन्न गरी प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वदेश फर्कनुभएको छ । उहाँ भर्खरै ९ बजे त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अवतरण गर्नुभएको हो ।
आठ वर्षदेखि अलपत्र पुलको काम सुरु
आठ वर्षदेखि अलपत्र रहेको शुक्लागण्डकी नगरपालिका–७ को दोभान र भिमाद नगरपालिका–८, भावर जोड्ने सेती नदीमाथिको पुलको काम सुरु भएको छ । प्रतिनिधि सभा सदस्य शङ्कर भण्डारीले सम्पर्कविहीन ठेकेदारलाई खोजी गरी निर्माण अगाडि बढाउन निर्देशन दिएसँगै पुलको काम सुरु भएको हो । काम सुरु भएपछि पनि ठेकेदारले ढिलासुस्ती गरिरहेका थिए । त्यसप्रति पनि सांसद भण्डारीले पटक पटक ताकिता गर्नुभएको थियो ।
गुठीपीडितलाई कानुनी अड्चन
स्वर्गद्वारी गुठीको जग्गा पाउनुपर्ने भन्दै गुठी किसान आन्दोलित भएका छन् । स्वर्गद्वारी आश्रमको गुठी जग्गामा कायम भएको द्वैध स्वामित्व अन्त्य गरिनुपर्ने माग गर्दै आन्दोलनमा उत्रिएका किसानले माग पूरा गर्न जिल्ला प्रशासन, जनप्रतिनिधिसँगै लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री डिल्लीबहादुर चौधरीलाई ज्ञापनपत्रसमेत बुझाएका छन् ।
पहिलो पटक बरघर ऐन पारित
बाँकेको वैजनाथ गाउँपालिकाले जिल्लामै पहिलो पटक थारू समुदायमा विद्यमान बरघर प्रथालाई कानुनी मान्यता दिएको छ । वैजनाथ गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रकाशबहादुर शाहीले थारू समुदायमा रहेको बरघर प्रथालाई व्यवस्थित गर्न सो प्रथालाई कानुनी मान्यता दिएको बताउनुभयो । उहाँले गाउँपालिकाले बरघर प्रथालाई कानुनी मान्यता दिँदै ऐनसमेत बनाएर गाउँ सभाबाट पारित गरेको जानकारी दिनुभयो । थारू समुदायको बाहुल्य रहेको वैजनाथ गाउँपालिकाको क्षेत्रभित्र रहेका बरघरलाई संस्थागत रूपमा परिचालन गर्ने उद्देश्यले निर्माण गरिएको ‘बरघर ऐन–२०८०’ लाई १४ औँ गाउँ सभाले पारित गरेको अध्यक्ष शाहीले बताउनुभयो । उहाँले बरघर ऐन २०८० लाई गाउँ सभाले सर्वसम्मत रूपमा पारित गरेसँगै बरघर प्रथाले कानुनी मान्यता पाएको बताउनुभयो ।
भूमिहीनलाई लाभग्राही निस्सा
रुकुमपश्चिमका ९८३ जना भूमिहीन र अस्थायी बसोबासीलाई जग्गाको लाभग्राही निस्सा वितरण गरिएको छ । राष्ट्रिय भूमि आयोग रुकुमपश्चिमले त्रिवेणी गाउँपालिकाका १०७ जना र आठबिसकोट नगरपालिकाका ८७६ जनालाई लाभग्राही निस्सा वितरण गरेको हो । आयोगका विज्ञ सदस्य सुशील विष्टका अनुसार सम्बन्धित स्थानीय तहसँगको समन्वयमा जग्गाको लाभग्राही निस्सा वितरण गरिएको हो ।
चिस्यान केन्द्र नहुँदा कृषक मर्कामा
सल्यानका किसानले छ वर्षअघि सुन्तला भण्डारण गर्न चिस्यान केन्द्र (कोल्ड स्टोर) स्थापनाको माग गरे पनि निर्माण हुन सकेको छैन । चिस्यान केन्द्र निर्माण नहुँदा स्थानीय किसान सस्तोमा सुन्तला बिक्री गर्न बाध्य भएका छन् । चिस्यान केन्द्रमा राखेर बजारको माग अनुसार बिक्री गर्न पाए धेरै आम्दानी गर्न सक्ने सम्भावना थियो, त्यसो नहुँदा सस्तोमा सुन्तला बिक्री गर्न बाध्य भएको किसानको गुनासो छ ।
केन्द्र राख्ने विवादमै छ वर्ष बित्यो
तिलागुफा नगरपालिकाको केन्द्र कहाँ राख्ने भन्ने विवादले सेवा प्रवाहमा समस्या भएको छ । तिलागुफामा छ वर्षदेखि केन्द्रका विषयमा विवाद रहेको छ । राजनीतिक पूर्वाग्रहका कारण केन्द्र राख्ने विषयमा विवाद भएको बताइन्छ । नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) र नेपाल मजदुर किसान पार्टीले तिलागुफा नगरपालिका–९, चिल्खाया (हुस्के) मा केन्द्र राख्न चाहेको छ । नेपाली कांग्रेस, नेकपा (एमाले) लगायत अन्य राजनीतिक दलले भने गाल्जेलाई नै केन्द्र बनाउने मनसाय राखिरहेका बताइन्छ । पालिकाको केन्द्र राख्ने विवाद अदालतसम्म पुगेको छ ।
जनप्रतिनिधिलाई योजना अनुगमन चुनौती
योजना अनुगमनमा जाँदा कमजोर काम भएकाले योजना पास हुँदैन भन्नु पर्छ, निर्माणकर्ता उल्टै धम्की दिन्छन्, यो भनाइ लम्कीचुहा नगरपालिकाका उपप्रमुख जुना चौधरीको हो । अनुभव आदानप्रदान गर्ने क्रममा टीकापुरमा भेला भएका कैलाली जिल्लाका स्थानीय तहका उपप्रमुख तथा उपाध्यक्षको अनुभव उहाँको जस्तै रहेको छ । जोशीपुर गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष रेखादेवी कठरिया पाँच वर्षदेखि योजना पूरा नभएको बताउनुहुन्छ ।
सडक नीतिले छोएन स्थानीय तहलाई
कोशी राजमार्गबाट धनकुटाको महालक्ष्मी नगरपालिकाको केन्द्र जितपुर बजार जोड्ने चार वटा बाटा अहिले सञ्चालनमा छन् । त्यस्तै मध्यपहाडी राजमार्गको लेगुवा बजारबाट समेत जितपुर जोडिन्छ तर यीमध्ये
बयलपाटा अस्पताल सङ्कटमा
सुदूरपश्चिम प्रदेशको पहाडी जिल्ला अछामको बयलपाटामा रहेको न्याय हेल्थ अस्पताल आर्थिक सङ्कटमा परेको छ । अछाम, बाजुरा, डोटी र कालीकोटलगायतका नागरिकलाई निःशुल्क रूपमा प्रभावकारी उपचार सेवा प्रदान गर्दै आएको सो अस्पतालको बजेट नै घटेर आएपछि आर्थिक सङ्कट उत्पन्न भएको हो ।
निःशुल्क हवाई उद्धार कार्यान्वयन चरणमा
बागमती प्रदेश सरकारले गर्भवती तथा प्रसूति अवस्थामा ज्यान जोखिममा परेका महिलाको लागि निःशुल्क हवाई उद्धार गर्ने भएको छ । प्रदेश सरकारले चालु आर्थिक वर्ष गर्भवती र सुत्केरी अवस्थाका ज्यान जोखिममा परेका महिलाको निःशुल्क हवाई उद्धार गर्ने गरी नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा गरेको व्यवस्था प्रदेशको स्वास्थ्य मन्त्रालयले कार्यान्वयन गर्ने भएको हो ।
प्रशोधन केन्द्र खोल्ने सम्झौता
कर्णाली प्रदेशमा उत्पादित रैथाने बालीको सङ्कलन, प्रशोधन र बजारीकरणका लागि प्रशोधन केन्द्र (मिल) स्थापना गर्ने सम्झौता भएको छ । कर्णाली प्रदेशको भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालय र खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनीको सुर्खेत प्रादेशिक कार्यालयबिच सम्झौता भएको हो । कम्पनीले चालु आर्थिक वर्षमा १९ हजार ४६४ मेट्रिक टन कर्णालीको रैथाने बाली खरिद गर्ने लक्ष्य अनुरूप प्रशोधन केन्द्र स्थापना गर्ने गरी सो सम्झौता भएको हो ।
जैविक विविधता जोगाउन आवश्यक
नेपाल कृषि जैविक विविधतामा सम्पन्न भएको देश हो र त्यसलाई जगेर्ना गर्नुपर्ने सरोकारवालाले धारणा राखेका छन् । दोस्रो कृषि जैविक विविधता दिवसका अवसरमा खाद्यका लागि कृषि अभियान, कृषि विभाग, बाली विकास तथा कृषि जैविक विविधता संरक्षण केन्द्र र लिवर्ड नेपालको संयुक्त आयोजनामा भएको कार्यक्रममा सरोकारवालाले सो धारणा राखेका हुन् । पछिल्लो समय कृषि क्षेत्रको जैविक विविधताको ह्रासले कृषि प्रणालीमा सङ्कट निम्त्याउन लागेको बताउँदै उनीहरूले यसको जगेर्ना गर्न आवश्यक रहेको कुरामा जोड दिए ।
अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको प्रश्न
नेपालको संविधानले विचार अभिव्यक्ति दिन पाउने, देशमा आवतजावत गर्न पाउने, शान्तिपूर्वक भेला हुने स्वतन्त्रता प्रदान गरेको छ । यो स्वतन्त्रता हरेक नागरिकले पाउने हो । कुनै समूह वा व्यक्तिले मात्र होइन । यसलाई प्रयोग गर्दा सर्वसाधारण जनताको हितलाई प्रतिकूल असर पर्ने गरी यी स्वतन्त्रता प्रयोग नगर्न कानुन बनाएर प्रतिबन्ध लगाउन सक्ने व्यवस्था संविधानमा उल्लेख गरिएको छ । यो प्रावधान सबै जसो संविधानमा हुन्छ । एकको अधिकार प्रयोग गर्दा अर्काको अधिकार हनन हुने गरी प्रयोग गर्न पाउने छैन । यो मानव अधिकारको सर्वमान्य विश्वव्यापी सिद्धान्त पनि हो । व्यक्ति वा समूहले आफ्नो अधिकार प्रयोग गर्दा अरू
सात दिनसम्म बिजुली जाने स्थान (तालिकासहित)
काठमाडौँमा आज (आइतबार)देखि विभिन्न स्थानमा सात दिन विद्युत् सेवा आपूर्ति नहुने भएको छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले सार्वजनिक सूचना जारी गर्दै विद्युत् सेवा अवरुद्ध हुने जानकारी दिएको हो ।
‘ब्रेन ड्रेन’ को विलासी बहस
देशका अनेक समस्यासँग सरकार र नागरिक दुवै पक्ष पूर्ण जानकार छन् । सरकार र यसका जिम्मेवार व्यक्तिहरू अवस्था सुधार्न भरपुर प्रयासको पहल गरिरहेको बताउँछन् । राजनीतिक परिवर्तनका अनेक शृङ्खलापछि पनि देशले विकासको अपेक्षित गति लिन नसकेकोमा सबैलाई चिन्ता छ । इतिहासको कुनै कालखण्डमा त छिमेकी देश भारत र चीनभन्दा हाम्रो अवस्था निकै सबल थियो । २००७ सालमा जहानियाँ राणा शासनको अन्त्य भई प्रजातन्त्रको उदय भयो । भारत केवल त्य
विश्वविद्यालयको जिम्मेवारी
मानव सभ्यताको विकास कला, संस्कृति, प्राविधिक धार र दक्ष मानवीय संसाधन विकासबाट मात्र सम्भव भएको विश्व शिक्षा इतिहासबाट थाहा पाइन्छ । कुनै पनि राष्ट्रको पहिचान त्यस राष्ट्रमा रहेको विकाससँग पर्यायवाची नामबाट पहिचान गर्ने गरिन्छ । जुनसुकै राष्ट्रका विश्वविद्यालयले अपनाएका पाठ्यक्रम, शिक्षा विकासमा राष्ट्रले गर्ने आर्थिक लगानी, विश्वविद्यालयप्रति लगावयुक्त राजनीतिक प्रणाली, कर्तव्यनिष्ठ प्राध्यापक, कर्मचारी तथा जेहेनदार विद्यार्थी, तिनीहरूको शैक्षिक
प्रधानमन्त्री ‘प्रचण्ड’ आज स्वदेश फर्कनुहुँदै
युगान्डा भ्रमण सम्पन्न गरी प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ आज स्वदेश फर्कँदै हुनुहुन्छ । असंलग्न राष्ट्रहरूको आन्दोलन (नाम) को उन्नाइसौँ शिखर सम्मेलनमा सहभागी भई उहाँ आज काठमाडौँ फर्कनु हुने प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जानकारी दिएको छ ।
प्रभावकारी सिकाइ अपेक्षित
शिक्षा समग्र विकासको आधार हो । त्यसैले शिक्षा समयानुकूल, सिपमूलक र व्यावसायिक हुनु पर्छ भनेर जोड दिइन्छ । शिक्षाले मानवलाई कुनै पनि समस्याको सामना गर्न सक्ने बनाउनु पर्छ । व्यक्तिमा अन्तरनिहित प्रतिभा प्रस्फुटन, सिप विकास र क्षमता अभिवृद्धिमा समेत यसले सघाउनु पर्छ । शिक्षाको आधार विद्यालय तह हो तर यसको गुणस्तर खस्कँदै गयो भनेर चिन्ता व्यक्त गरिएको पाइन्छ । शिक्षाको गुणस्तर के कारणले यसरी खस्कियो भनेर मूल कारण खोजिएको भने पाइँदैन ।
पुनर्निर्माणको काम एक वर्षदेखि अलपत्र
भूकम्पपछिको पुनर्निर्माण अन्तर्गत विद्यालय भवन निर्माण सुरु गरिएका काभ्रेपलाञ्चोकको महाभारत गाउँपालिकामा निर्माणाधीन विद्यालय भवनको काम अलपत्र परेको छ ।
बढे गहुँ खेती गर्ने कृषक
सुनसरीमा यस वर्ष गहुँ खेती गर्ने कृषक बढेका छन् । कृषि ज्ञान केन्द्र सुनसरी र स्थानीय पालिकाहरूले गहुँ खेतीलाई प्रोत्साहन गर्ने कार्यक्रम ल्याएपछि जिल्लामा गहुँ खेती गर्ने किसान बढेका हुन् । कृषि ज्ञान केन्द्र सुनसरीका सूचना अधिकृत प्रवीणलाल श्रेष्ठका अनुसार गत वर्षभन्दा यस वर्ष गहुँ खेती गर्ने कृषक बढेका छन् । गत वर्ष १२ हजार २३७ हेक्टर क्षेत्रफलमा गहुँ खेती भएकामा यस वर्ष १२ हजार ८०५ हेक्टर क्षेत्रफलमा गहुँ खेती लगाइएको छ । उहाँले भन्नुभयो, “जिल्लाका स्थानीय पालिकाहरूले कृषकलाई गहुँ खेती गर्न प्रोत्साहनका कार्यक्रम ल्याएपछि जिल्लामा गहुँ खेती गर्ने कृषक बढेका हुन् ।”
अलपत्र ‘मिसन मुसुरो’
वार्षिक २० हजार मेट्रिक टन मुसुरो उत्पादन गर्ने दीर्घकालीन योजनासहित बाँकेमा २०७३ सालमा सुरु गरिएको ‘मिसन मुसुरो’ कार्यक्रम अहिले अलपत्र अवस्थामा छ । नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घले विभिन्न गैरसरकारी संस्थाको सहयोगमा देशका विभिन्न जिल्लामा सञ्चालन गरेको ‘एक जिल्ला एक उत्पादन’ कार्यक्रम अन्तर्गत बाँकेमा मुसुरो खेतीलाई छनोट गरिएको थियो ।
आँबुखैरेनी सामाजिक सुरक्षा कोषमा आबद्ध
तनहुँको आँबुखैरेनी गाउँपालिका सामाजिक सुरक्षा कोषमा आबद्ध भएको छ । सङ्घीय सरकारले सुरुआत गरेको योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा कार्यक्रमअन्तर्गत आँबुखैरेनी गाउँपालिकाले उक्त कोषमा आबद्ध भएको हो । अनौपचारिक र स्वरोजगार क्षेत्रका श्रमिकलाई सामाजिक सुरक्षा कोषमा आबद्ध गर्ने सरकारको विशेष योजना अन्तर्गत गाउँपालिका कोषमा आबद्ध भएको छ ।
‘म को हुँ’ पोखिएको पीडा
रामकृष्ण ढकाल र रानी शाक्यको स्वरमा रहेको ‘म को हुँ’ सार्वजनिक भएको छ । गीतमा रिमेश कुमारको सङ्गीत, जनक वाग्लेको शब्द छ । गीतको भिडियोमा कलाकार सरोज खनाल र नायिका शिल्पा पोखरेलको अभिनय हेर्न सकिन्छ । एकअर्काको हुन नसकेको पीडा गीतको भिडियोमा सरोज र शिल्पामा पोखिएको छ । रामकुमार केसीको छायाङ्कन, विजेश पौडेलको सम्पादन रहेको छ । भिडियोमा सुलोचना गौतम र सुशान्त ढकालको पनि अभिनय छ ।
