राष्ट्रिय सभा बैठक (प्रत्यक्ष प्रसारण)
राष्ट्रिय सभा बैठक
नागरिकता विधेयकबारे राष्ट्रपतिका आठ सवाल
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले संसदबाट पारित गरी प्रमाणीकरण गर्न राष्ट्रपतिसमक्ष पठाइएको नागरिकता विधेयकका सन्दर्भमा कानुन व्यवसायीसँग परामर्श गर्नुभएको छ ।
सिंहलाई कारबाही नहुने
नेपालीलाई भुटानी शरणार्थी बनाउने प्रकरणले सदनमा प्राथमिकता पाउँदा प्रतिनिधि सभाको सुव्यवस्थामा नै प्रश्न उठ्न थालेको छ । यस प्रकरणमा बोल्न
जहाँ मलामीमा शङ्ख बजाइँदैन
बनेपा नगरपालिका–३, नालामा मानिसको मृत्यु भएपछि शङ्ख बजाउँदै घाट लिएर जाने चलन हटेको पाँच सय वर्ष भइसकेको छ । शङ्ख नबजाउने मात्रै होइन, मलामीले अघि अघि छर्दै हिँड्ने लाजा र पैसा (टिलो)समेत बाटोमा छरिँदैन । स्थानीय हुमनाथ बजगाईंले विसं १५८५ मा तत्कालीन राजा त्रैलोक्य मल्लले कुश बिर्ता दिएको सो गाउँमा मानिसको मृत्यु भएपछि शङ्ख बजाउन नहुने विश्वासकै कारण स्थानीयको मृत्युपछि शङ्ख नबजाउने गरेको जानकारी दिनुभयो ।
गोरखापत्रको १२३ औं वार्षिकोत्सव विशेष : गौरवपूर्ण इतिहास र प्रविधिमा फड्को
काठमाडौं, वैशाख २४ गते । वि.सं. १९५८ वैशाख २४ मा गोरखापत्र प्रकाशनको प्रारम्भ नेपालमा पत्रकारिताको शिलान्यास मात्र थिएन, सञ्चारको विकासमा पनि एउटा फड्को थियो। नागरिकलाई निरन्तर सूचना र शिक्षा प्रदान गर्दै आएको गोरखापत्रले आइतबार १२३ वर्ष लामो अविचलित यात्रा तय गरेको छ ।यो गौरवपूर्ण यात्रामा गोरखापत्र जहानियाँ राणा शासन, राजा, प्रजातन्त्र, पञ्चायतदेखि संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको साक्षी बनेको छ । सरकारले गोरखापत्र प्रकाशन भएको मितिलाई नै राष्ट्रिय पत्रकारिता दिवस मनाउने निर्णयसमेत गरेको छ । दिवसको अवसरमा आइतबार विभिन्न कार्यक्रमसमेत गरिएको छ । गोरखापत्र संस्थानले काठमाडौंमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को प्रमुख आतिथ्यतामा विशेष कार्यक्रम गरेको छ । १२३ औं वार्षिकोत्सवको अवसरमा विभिन्न क्षेत्रका विशिष्ट व्यक्तिले दिनुभएको शुभकामना सन्देशलाई भिडियो मार्फत प्रस्तुत गरिएको छ ।
तस्बिर छाप्नै सात घण्टा !
गोरखापत्र संस्थानमा प्रेस फोटोग्राफरका रूपमा २०३० सालदेखि मैले सेवा सुरु गरेको थिएँ । त्यतिबेला गोविन्द प्रधान महाप्रबन्धक, गोपालप्रसाद भट्टराई गोरखापत्र दैनिकका प्रधान सम्पादक र वरुणशमशेर राणा राइजिङ नेपालको प्रधान सम्पादक हुनुहुन्थ्यो । गोरखापत्र संस्थानका प्रकाशनहरूमा तस्बिर छापिने कार्य त्यति
भर्चुअल दुनियाँमा गोरखापत्र
दूरसञ्चार सेवा विस्तारले इन्टरनेट र स्मार्टफोनको पहुँच बढ्दा अनलाइनमा आधारित सामग्रीको प्रयोग व्यापक बनेको छ । सूचना, मनोरञ्जन, शिक्षा र कार्यालयको काममा समेत मोबाइल सेवाको प्रयोग अहिले सामान्य लाग्छ । खासगरी सूचना ग्रहणको परम्परागत शैलीलाई मोबाइलले अकल्पनीय परिवर्तन गराइदिएको छ ।
पण्डित अर्थात् सम्पादक
पण्डित नरदेव पाँडेले श्री ३ महाराजा देवशमशेरबाट विसं १९५८ मा गोर्खापत्र प्रकाशनको जिम्मेवारी पाउनुभयो । उहाँको व्यवस्थापनमा पशुपत छापाखानाबाट प्रकाशन भएको गोर्खापत्रको पहिलो अङ्कमा नै ‘एडिटर्को राय’ छापियो तर राय लेख्ने ‘एडिटर’ को थियो भन्ने खुल्दैन । गोर्खापत्रका पहिलो सम्पादकको खोजी गर्ने जो कोहीले यतिसम्म लेख्छ, भन्छ तर सम्पादक र ‘एडिटर’ को सम्बन्ध खोजेर त्यसको लेखाजोखा भएको देखिँदैन । त्यो ‘एडिटर्को राय’ अहिलेको जस्तो पत्रकारितामा प्रयोग हुने सम्पादकीय
त्यो बेलाको समाचार सङ्कलन
धेरैलाई पत्यार नलाग्न सक्छ, मुलुकको जेठो अखबारमा आजभन्दा ३५ वर्षअघिसम्म आफ्नै समाचारदाताबाट समाचार सङ्कलन गर्ने चलन नै थिएन तर यो यथार्थ हो । त्यतिबेला गोरखापत्रका सम्पादकहरूले कहिलेकाहीँ समाचार बनाउँथे तर कार्यालयमै आएका विभिन्न मन्त्रालय, विभाग, संस्थानलगायत विभिन्न सङ्घसंस्थाबाट प्राप्त भएका विज्ञप्तिमा आधारित रहेर । त्यसैले होला, त्यस्ता समाचारमा कार्यालय प्रतिनिधि भनेर लेखिएको हुन्थ्यो । कहिलेकाहीँ राजाको सवारीमा, मन्त्री तथा प्रधानमन्त्रीको टोलीमा समावेश भएर स्वदेश वा विदेश भ्रमणमा जाने अवसर मिलेका बेला भने सँगै गएका सम्पादकहरूले हाम्रा प्रतिनिधि, विशेष प्रतिनिधि भनेर केहीमा समाचार लेख्नेको नाम (बाइलाइनमा)समेत भएका समाचार छापिन्थे ।
अँध्यारोमा एउटा दियो
प्रस्तुत कविता आजभन्दा १२२ वर्ष पहिले अर्थात् वि.सं. १९५८ वैशाख २४ गते प्रकाशित साप्ताहिक ‘गोर्खापत्र’ (गोप) को पहिलो अङ्कमा रहेको कविता हो । देशकै पहिलो समाचारपत्रका रूपमा गोप प्रकाशित गर्नुको उद्देश्य र औचित्य यस आठ पङ्क्तिको कवितात्मक रचनामा स्पष्ट गरिएको छ तर यसका रचनाकारको नाम उल्लेख छैन । यद्यपि गोरखापत्र (गोर्खापत्र) प्रकाशन गर्ने ऐतिहासिक जिम्मेवारी पाउनु भएका, त्यसअघि नै (वि.सं. १९५५ मा) स्वदेशबाट पहिलो पत्रिका ‘सुधासागर’ प्रकाशित गरी साहित्यिक पत्रकारिताको अनुभव प्राप्त गरिसक्नुभएका र ‘युवक कवि’ मोतीराम भट्टको निकट सङ्गतमा रहनुभएका नरदेव पाँडेले नै यसरी कवितात्मक शैलीमा गोरखापत्रको परिचय दिएको हुनुपर्छ भनी सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ । पत्रकारिताका विद्वान् रामराज पौड्यालले आफ्नो पुस्तक ‘पत्रकारिता’ मा गोरखापत्रबारे
गोरखापत्र प्रकाशन सनदसम्बन्धी मिथ्या कथन
देशको जेठो र जीवित अखबार ‘गोर्खापत्र’ (गोरखापत्र) सँग गाँसिएका यी तीन यस्ता कथन हुन्, जुन पत्रकारितासँग सम्बन्धित पुस्तक तथा लेखहरूमा बेलाबखत प्रयोग हुने गरेको पाइन्छ । यीमध्ये गोरखापत्र प्रकाशनको प्रारम्भसम्बन्धी मिथ्या कथनको निप्टारा भइसकेको छ । प्रयोगमा भने यदाकदा गल्ती पनि हुने गरेकै पाइन्छ । ‘गोर्खापत्र’ को पहिलो अङ्कको ‘मास्ट
गोरखापत्रकाे १२३ औँ वार्षिकोत्सवको विशेष कार्यक्रम
गोरखापत्रकाे १२३ औँ वार्षिकोत्सवको विशेष कार्यक्रम
राजपत्र होइन गोरखापत्र
अखबारलाई इतिहासको पहिलो मसौदा मान्ने विश्वभरकै प्रचलन हो । अर्थात् छापा माध्यमलाई सर्वत्र नै ताजा समाचारको स्रोत मात्र होइन, इतिहासकारको पहुँचमा रहने अभिलेखालय समेत मानिन्छ । छिमेकी भारतका पत्रकार बी.जी.भर्गीज (सन् १९२७–२०१४) ले आफ्नो संस्मरणात्मक पुस्तकको नाम नै पहिलो मसौदा ‘फस्र्ट ड्राफ्ट’ राखेका थिए । बेलाइत, अमेरिका, अष्ट्रेलिया जस्ता देशहरूमा पनि त्यहाँका केही प्रमुख खबर कागजलाई घटनाहरूको अभिलेखको रूपमा चिनिन्छ । नेपाल
पहरो काट्न कात्तिकपछि मात्र विस्फोट
नारायणगढ–मुग्लिन सडकका पहाड दशैँ–तिहारपछि मात्रै फुटाइने भएको छ। मनसुन सुरु भइसकेका कारण अहिले चट्टान विस्फोट गराउन प्राविधिक रूपमा नसकिने भएकाले करिब छ महिनापछि मात्र विस्फोट गरिने भएको हो। नारायणगढ–मुग्लिन सडक आयोजनाका प्रमुख किरण कार्कीले भन्नुभयो, “पहाड फोर्नका लागि सानो प्वाल खोलेर बारुद राख्नुपर्ने हुन्छ तर अहिले वर्षात् सुरु हुन लागेका कारण सो सम्भव हुँदैन। त्यसैले आगामी कात्तिकपछि मात्र विस्फोटको काम हुनेछ।”
बढ्दै छ सेवाको साख दुई खर्ब नाघ्दै निर्यात
सेवा निर्यातबापत नेपालले पहिलो पटक दुई खर्ब रुपियाँभन्दा बढी बराबरको विदेशी मुद्रा आर्जन गर्ने भएको छ। राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले सार्वजनिक गरेको चालु आर्थिक वर्ष २०७९/८० को राष्ट्रिय लेखा तथ्याङ्कअनुसार मुलुकको सेवा निर्यात चालु मूल्यमा दुई खर्ब दुई अर्ब ९७ करोड रुपियाँ पुग्ने अनुमान गरिएको हो।
पाँच वर्षमा सुनको मूल्य दोब्बर
स्थानीय बजारमा पछिल्लो पाँच वर्षको अवधिमा सुनको मूल्य प्रतितोला झन्डै दोब्बरले वृद्धि भएको छ । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा मूल्य बढ्दै गएपछि त्यसको प्रभाव स्थानीय बजारमा पर्न गएको हो । नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासङ्घका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७५ को वैशाख महिनामा प्रतितोला ५८ हजार तीन सय रुपियाँ रहेको सुनको मूल्य चालु आवको वैशाख महिनामा आएर प्रतितोला एक लाख ११ हजार आठ सय रुपियाँ पुगेको हो । पाँच वर्षको अवधिमा प्रतितोलामा ५३ हजार रुपियाँ पाँच सय रुपियाँले मूल्य बढेको हो ।
मुद्दा दायरको हदम्याद हटाउन प्रस्ताव
सार्वजनिक पद धारणा गरेका व्यक्तिले अवकाश पाएपछि भ्रष्टाचार मुद्दा चलाउन नमिल्ने भ्रष्टाचार निवारण विधेयकको व्यवस्था हटाउन सांसदहरूले संशोधन दर्ता गर्नुभएको छ । राष्ट्रिय सभाबाट पारित भई प्रतिनिधि सभामा विचाराधीन रहेको विधेयकमा २१ वटा संशोधन दर्ता भएका छन् । अधिकांश सांसदले मुद्दा चलाउने अवधि (हदम्याद) हटाउन संशोधन दर्ता गर्नुभएको हो । नेपाली कांग्रेस, नेकपा (एमाले), नेकपा (माओवादी केन्द्र)का सांसदहरूले उक्त संशोधन दर्ता गर्नुभएको छ ।
डुङ्गा नचल्दा समस्या
महाकाली नदी तर्ने डुङ्गा भारतीय सुरक्षाकर्मीले बिनाकारण बन्द गरेपछि सीमा क्षेत्रमा आर्थिक तथा सामाजिक कार्यमा समस्या परेको छ । नेपाल र भारतको सीमा छुट्याउने महाकाली नदीको पञ्चेश्वरमा पुल नहुँदा डुङ्गाबाट दुई देशका नागरिक सीमा वारि–पारि गर्दै आएका छन् । कोरोना महामारीका बेला २०७६ साल चैतमा डुङ्गा चल्न बन्द भयो । त्यसयता पञ्चेश्वर गाउँपालिका–४ स्थित हल्दु–विनायक घाटमा भारतीय सीमा सुरक्षा बलले डुङ्गा चल्न दिएको छैन । पञ्चेश्वर गाउँपालिकाका अध्यक्ष गोरखबहादुर चन्दले महाकाली नदी तर्ने डुङ्गा बन्द हुँदा धार्मिक पूजाआजा, वैवाहिक कार्य, औषधोपचारलगायतका काममा बाधा परेको बताउनुभयो ।
पक्राउ पुर्जी जारीले निलम्बनमा पर्दैनन् सांसद
नेपाली नागरिकलाई नक्कली शरणार्थी बनाएर अमेरिका पठाउने कार्यमा संलग्न रहेको आरोपमा अदालतले बहालवाला सांसदलाई नै अनुसन्धानका लागि पक्राउ गर्न अनुमति दिएसँगै उहाँको पदीय अवस्थाबारे पुनः बहस सुरु भएको छ। पक्राउ परेमा सांसद पद निलम्बन हुन्छ वा हुन्न ? निलम्बन भएमा पद रिक्त हुने कि नहुने र पुनः निर्वाचन हुने वा नहुनेबारे विभिन्न बहस भइरहेका छन्।
पृथ्वी राजमार्गका पुल जोखिममा
पृथ्वी राजमार्गअन्तर्गत धादिङको धार्केस्थित गणेशखोला पुलको मुख (सडक र पुल जोडिएको ठाउँ)मा सोमबार जमिन भासियो। भासिएको ठाउँमा ग्याबिन जाली लगाएर १८ घण्टापछि मङ्गलबार दिउँसोदेखि एकतर्फी रूपमा यातायात सञ्चालन गरियो। बुधबार फेरि सो पुलको बीच (स्ल्याब)मा नै भ्वाङ परेर यातायात अवरुद्ध भयो।
नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरण : डायरीले खोल्यो रहस्य
नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका पठाउने काण्डमा उच्चपदस्थ अधिकारी कसरी पक्राउ परे भन्नेबारे विभिन्न अनुमान गरिएको छ । सत्ता र शक्तिको भरपुर उपयोग गरेका व्यक्तिहरू अनुसन्धानमा तानिएको र पक्राउ परेको रहस्य एक डायरीसँग जोडिएको छ ।
अर्थतन्त्रको वृद्धिदर सुस्त
विश्वव्यापी आपूर्ति शृङ्खलामा आएको अवरोध, मूल्य वृद्धि र विभिन्न आन्तरिक कारणले मुलुकको अर्थतन्त्रमा सुस्त वृद्धि हुने देखिएको छ । राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले मङ्गलबार सार्वजनिक गरेको चालु आर्थिक वर्ष २०७९÷८० को वार्षिक राष्ट्रिय लेखा तथ्याङ्कअनुसार उपभोक्ता मूल्यमा नेपालको वृद्धिदर १.८६ प्रतिशतमा सीमित हुने अनुमान छ । चालु बजेटको लक्ष्यको तुलनामा यो अनुमान अत्यन्त कम हो । सरकारले चालु वर्षमा ८ प्रतिशतको वृद्धिदर हासिल गर्ने लक्ष्य बजेटमार्फत सार्वजनिक गरेको थियो ।
अख्तियार विधेयकको संशोधनमा ‘कपी पेस्ट’
विषय र प्रसङ्गमा कुनै पनि विधेयकमा सांसदहरूको संशोधन प्रस्तावको आशय मिल्नु नौलो अभ्यास हैन । एउटै विषयमा एकभन्दा बढी माननीयको संशोधनको व्यहोरा हुबहु मिल्नुचाहिँ संयोग मात्र हुँदैन । अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग (तेस्रो संशोधन) विधेयकको एक विवादित व्यवस्थामा छ जनाभन्दा बढी सांसदको संशोधनको व्यहोरा पूर्ण रूपमा दुरुस्त नै पाइएको छ । शब्द, शब्दावली मात्र हैन अनुच्छेदको कमामा समेत कुनै फेरबदल छैन, ‘कपी एन्ड पेस्ट’जस्तो छ । त्यसरी संशोधन दर्ता गर्ने सांसदहरू पनि फरक फरक दलका हुनुहुन्छ ।
सुकुम्बासी बस्ती व्यवस्थापनमा कामभन्दा द्वन्द्व बढी
बागमती नदी किनारको सुकुम्बासी बस्ती व्यवस्थापन र स्थानान्तरण गर्ने विषयमा काठमाडौँ महानगरपालिका र राष्ट्रिय भूमि आयोगबीच पुनः टकराव देखिएको छ । महानगरपालिकाले सुकुम्बासी बस्ती व्यवस्थित गर्ने सन्दर्भमा प्रारम्भिक काम नगर्दा र भूमि आयोगले समन्वयको पहल नगर्दा दुई सरकारी निकायबीच द्वन्द्व सुरु भएको हो ।
नीति फेरिए, श्रमिकको व्यथा उस्तै
आज मे १, अन्तर्राष्ट्रिय १३४औँ श्रमिक दिवस । यस वर्षको मे दिवसमा ‘उज्ज्वल भविष्यका लागि मिलेर काम गरौँ’ भन्ने अन्तर्राष्ट्रिय नारा तय भएको छ । नेपालसहित विश्वमा श्रमिकले उत्सवका रूपमा मनाइने पर्व पनि हो । विश्वका कैयौँ देशमा सार्वजनिक बिदा नै दिएर श्रमिक दिवस मनाइन्छ । नेपालमा सङ्गठित क्षेत्रका श्रमिकका लागि सार्वजनिक बिदा दिइएको छ तर नेपालमै पनि असङ्गठित क्षेत्रका काम गर्ने श्रमिक भने यो दिवसबारे बेखबर छन् । नेपालको ठूलो श्रमशक्ति विदेशमा छन् ।
