ताजा जनादेशको सुनिश्चितता
राजनीतिक विकासक्रम सरल रेखामा मात्र विचरण गर्दैन । यसले कहिलेकाहीँ कठिन मोड र घुम्ती पनि पार गर्नु पर्छ । त्यसले धमिलिएको राजनीतिक प्रवाहलाई शुद्धीकरण गर्ने छ । विकास र समृद्धिमा मार्ग पहिल्याउने छ ।
सार्क सक्रिय बनाऔँ
दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय सहयोग सङ्गठन (सार्क) दक्षिण एसियाका आठ मुलुकको साझा मञ्च हो । सार्कमा भारत, पाकिस्तान, अफगानिस्तान, नेपाल, बङ्गलादेश, भुटान, श्रीलङ्का र माल्दिभ्स सदस्य छन् । यसका
सुशासनको दिशा
विश्वभरिकै सरकार यताका वर्षमा जनचाहनाको खरो परीक्षामा छन् । प्रत्येक मुलुकका नागरिकको चाहना आफ्नो सरकारले जनहितलाई प्राथमिकता दिन सकोस् भन्ने रहेको हुन्छ । अझ लोकतान्त्रिक व्यवस्थामा जनचाहनाबिनाको सरकार लामो समय टिक्न नसक्ने अनेक उदाहरण ताजै छन् । सत्तामा नपुग्दा जनचाहनाका बहुरङ्गी सपना देखाए पनि सरकारमा पुगेपछि जनताका चाहनालाई वास्ता नगर्ने प्रवृत्ति पनि छ । सत्ताबाहिर रहँदा सुशासनको अनेक मिठा सपना देखाउने सरकारमा पुगेपछि वाचा चटक्कै बिर्सने गरेको पनि पाइन्छ । जननिर्वाचित
जेनजी सहिद दिवस
गोली निलेका सहिदका प्यारा ती लासले धिक्कार्ला धर्तीले मुख लाजले छोप्ला, आकाशले धिक्कार्ला सहिद रोलान् हामीले उन्नति गरेर नगए । – कवि भूपि शेरचन
शिक्षक अभावको पीडा
अन्धकारबाट उज्यालोतिर लैजाने सबैभन्दा सशक्त माध्यम नै शिक्षा हो । शिक्षा देश र समाजको भविष्य हो । हरेक बालबालिकाका निम्ति शिक्षा जीवनको तयारी हो । विद्यालय शिक्षा सबैभन्दा महत्वपूर्ण हुन्छ ।
स्तरोन्नतिको तयारीमा नेपाल
गरिबी विश्वकै लागि अभिशाप हो । मागेर खानुपर्ने, मागरै देश चलाउनुपर्ने अवस्था कदापि राम्रो होइन । आजको विकसित विज्ञान र प्रविधिको यो युगमा पनि विश्वका ४६ वटा मुलुक गरिब छन्, गरिबीको पीडा भोगिरहेका छन् ।
विप्रेषणभित्रको व्यथा
पछिल्ला दशकमा नेपाली अर्थतन्त्रको मियो विप्रेषण नै भएको छ । देशको सीमाबाहिर गएर आर्जन गरेको रकम स्वदेशमा पठाएपछि त्यसलाई विप्रेषण अर्थात् रेमिट्यान्स भन्ने गरिन्छ । नेपालको वार्षिक बजेटकै हाराहारी विप्रेषण औपचारिक रूपमा आउने गरेको छ । नेपाली श्रमिकले बाहिर गएर आर्जन गरेको पैसा नेपाल पठाउँछन् । विदेशी मुद्रामै पठाएको पैसा नेपाली घरपरिवारले भने नेपाली रुपियाँ हात पार्छन् ।
सामाजिक सुरक्षाको आयाम
लोकतान्त्रिक राज्य प्रणाली लोककल्याणमा आधारित हुन्छ/हुनु पर्छ । नागरिकको सुविधा र सुरक्षाको प्रत्याभूतिले मात्र राज्य लोककल्याणकारी हुन सक्छ । विश्वका लोकतान्त्रिक प्रणालीमा नागरिकको स्वास्थ्य, शिक्षा, रोजगारी, अवकाशपछिको आर्थिक तथा सामाजिक जीवनमा विशेष ध्यान दिइएको हुन्छ । नेपालमा तीन दशकअघि वृद्धवृद्धालाई सामान्य मासिक भत्ताको सु
लैङ्गिक हिंसाको चिन्ता
लैङ्गिक हिंसा विश्वकै समस्या हो । यो हिंसा विभिन्न रूपमा देखा परेको छ । धनी तथा गरिब सबै मुलुकका लागि समस्या बनेको लैङ्गिक हिंसा कम गर्न विभिन्न कार्यक्रम सञ्चालित छन् । शारीरिक, मानसिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, आर्थिक तथा यौनिक रूपमा असर पर्ने गरी हुने हिंसालाई लैङ्गिक हिंसा भनिन्छ । स्रोतसाधन, अवसर, जिम्मेवारी तथा हक, अधिकारको असमान वितरण, सा
पीडामा गाउँका विद्यालय
राणा शासनको सय वर्षभन्दा बढी नेपाली समाजले शिक्षामा पहुँच पाउन सकेन । शिक्षा सीमित राणा र दरबारिया सम्भ्रान्तका निम्ति मात्र थियो । विश्व शिक्षा, चेतना, भौतिक तथा आर्थिक विकासमा अगाडि पुगे पनि नेपाल भने अन्धकारमै रह्यो ।
न्यायपालिकाको पूर्वाधार
नेपालमा नवपुस्ता (जेनजी) ले गरेको आन्दोलनका क्रममा घुसपैठ हुँदा न्यायपालिकामाथि इतिहासमै नभएको ठुलो आक्रमण भयो । जेनजी आन्दोलनका नाममा अवाञ्छित तत्वबाट सर्वोच्च अदालतदेखि जिल्ला अदालतसम्म आक्रमणको निसानामा परे । न्यायपालिकाका पूर्वाधार ध्वस्त पारिएपछि दैनिक कामकारबाही नै प्रभावित भयो । मुद्दाका हजारौँ मिसिल जलेर ध्वस्त भए । जनता
जलवायु परिवर्तनको बहुअसर
जलवायु परिवर्तनको असर विश्वभर छ । जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय संरचना महासन्धिका पक्ष राष्ट्रहरूको सम्मेलन (कोप) भर्खरै मात्र ब्राजिलको बेलेम सहरमा सम्पन्न भयो । नेपालको कोपमा बर्सेनि सहभागिता छ ।
न्याय र परिपूरणमा ढिलाइ
न्याय दिन ढिलो गर्नु न्याय नदिनु हो भनिन्छ । तत्कालीन विद्रोही नेकपा (माओवादी) को विद्रोहबाट पीडित पक्षले अहिलेसम्म न्याय पाउन सकेका छैनन् । माओवादीको सशस्त्र विद्रोह २०५२ साल फागुन १ गतेबाट सुरु भई २०६३ साल मङ्सिर ५ गते शान्ति सम्झौतासँगै अन्त्य भएको थियो । १० बर्से विद्रोहलाई राजनीतिक अवतरण गराएको यो विस्तृत शान्ति सम्झौता भएको १९ वर्ष पूरा भएको
निर्वाचन नै अर्जुनदृष्टि
लोकतन्त्रमा विश्वास गर्ने कुनै पनि राजनीतिक दल निर्वाचनबाट भाग्दैन । निर्वाचन नै लोकतन्त्रको आधार हो । निर्वाचनमार्फत प्राप्त हुने जनादेशले नै जनताले चाहेको परिवर्तन संस्थागत गर्न सकिन्छ । जेनजी आन्दोलनपछिको नयाँ परिवेशमा मुलुक निर्वाचनमय बन्दै छ । आगामी फागुन २१ गते प्रतिनिधि सभा निर्वाचन गराउने म्यान्डेट पाएको अन्तरिम सरकार चुनावी वातावरण बनाउन प्रयासरत छ ।
एनपिएल नेपाली गौरव
नेपाली क्रिकेटप्रेमी अहिले दोस्रो नेपाल प्रिमियर लिग (एनपिएल) को महामहोत्सवमा झुमेका छन् । खेतभरि झुलेको धान उठाउने यो मङ्सिर महिना क्रिकेटप्रेमीका निम्ति एनपिएलकै आकर्षणले मुग्ध बनाउँदै छ ।
जग्गा संरक्षणको पहल
सरकारी तथा सामुदायिक जग्गा अतिक्रमण गरी गैरकानुनी भोगचलन गर्ने क्रम रोकिएको छैन । देशभर अतिक्रमित तथा विभिन्न पक्षबाट गैरकानुनी रूपमा भोगचलन भइरहेका सरकारी–सार्वजनिक जग्गा संरक्षण गर्न
निर्वाचनमा दलीय उत्साह
नवपुस्ता अर्थात् जेनजी विद्रोहले नेपाली राजनीतिलाई जनकेन्द्रित बनाएको छ । गत भदौ २३ र २४ को विद्रोह ऐतिहासिक छ । कुशासन विद्रोहको मूल कारण बन्यो । विद्रोह सरकारी सेवा प्रवाहमा ढिलासुस्ती,
