सत्ता र सत्य (कविता)
स्नेह सायमिमैले भनेँम तिमीसँगसँगैकाम गर्न चाहन्छु,चालीस वर्षअघिपरिवर्तनकोजे शिक्षा दिएका थियौ तिमीलेत्यो आजतिमीले सत्ताको बागडोरसम्हालेको बेलाआम मानिसको पक्षमाकेही गर्न चाहन्छु,यसो भन्दै गर्दाउसले मतिर यसरी हे¥योजसरी बाजले सिनोलाई हेर्छअग्लो घरबाट सडकमाउसले यसरी थुक्योजसरी पान चपाउनेलेसफा भित्तामा थुक्छअनि भन्यो–हिजोको कुराहिजोको परिचयहिजोको वाचाभो यो नयाँ दिनमानसम्झाउनुयो पुरानै कुरामालागिरहने सोचनदोहो¥याउनुभोटलेतार्किक र तर्कहीनअनुशासित र अनुशासनहीनबीचकुनै दुरीनदेख्दो रहेछहामीलाईआँखा भएका अन्धाहरूभए पुग्छहामीलाईनयाँ लुगामा सजिएकाहिँडिरहनेलासहरूबाटैकाम चल्छनयाँ सत्तामापुरानो मान्छेपुरानो विचारपुरानो यादपुरानो कसमभोनसम्झाउनु ।
अर्को जन्म (कविता)
दिनेश अधिकारी मेरो घर अघिल्तिर वर्षौंंदेखिठिङ्ग उभिएको छ एउटा रुखरुख हुनुको अर्थ हो–मान्छे वा माटोलेभन्दा पहिलेचट्याङ व्यहोर्नु,वर्षात् सहनु,बटुलेर हावाको गतिफेदमा बस्नेहरूका लागि शीतलता हम्कनु,टोड्कामा बचेराहरू हुर्काउनु,र, चराहरूलाईनाच्दै गीत गाउनका लागिहाँगाको आँगन दिनु !मसँगै हुर्किएको यो रुख !कम्तीमा पनिकपालले जनाउने मेरो तिलचामले उमेरयसले पनि बिताएको छपाको भएपछिबाँच्न दिँदैन मान्छेले रुखलाईअब निश्चित छआजभोलिमै यो कसैको हातबाट गिँडिनेछआँखाभरि चित्राङ्कन गरिरहेछु म यसको भविष्य–कुनै पनि बेला–टुक्राटुक्रामा काटिएपछियो, कतै पुल र कतै दलिन बन्नेछ,कतै झ्याल–ढोकाका खापार कतै दराज वा मेच–टेबुल भएर जन्मनेछ,टुक्रिँदैर ताछिँदै अन्यत्र काम नलाग्ने भएपछि त्यही काम नलाग्ने अंशपुसको ठिहीमा आगो भएरकुनै एक साँझ केटाकेटी वा बूढाबूढीको निम्ति न्यानो छर्दैमकल वा अँगेनामा बौरनेछ,र, खरानी भएपछि अर्को कुनै बिरुवाको फेदमा मल भएरमाटोसँग मिसिनेछअहा ! कति जाति हुन्थ्योम पनि रुख भएर हुर्कन पाएको भएछ भने अर्को जन्ममलाई रुखकै जीवनर, रुखकै मरण भोग्न मन लागेको छ ! dhadhikari@ gmail.com
जनकलाल शर्मा : एक अनुस्मृति
व्यक्तिका हैसियतले जनकलाल शर्मा नारिकेल समान सरस थिए । उनमा भएको गम्भीरताले चिन्तनशीलतालाई सङ्केत गरेको हुन्थ्यो । खुलस्त स्वभावको अनुभव नहुने उनको व्यक्तित्वमा एउटा रहस्यात्मक विषयमा केन्द्रित हुनुपरेको परिस्थितिलाई प्रतिविम्बन गर्ने शक्ति भएको आभास हुन्थ्यो । विभिन्न साहित्यिक सभा समारोहको मौन उपस्थितिले शर्मालाई अधिकांश व्यक्तिले चासो नलिएको पाइन्थ्यो । बाह्य व्यवहारको चल्तीमा न्यूनतम भूमिका भएका अधिकांश व्यक्तिका पङ्क्तिमा शर्माको अग्रणी स्थान थियो भन्नुमा खासै आपत्ति नपर्ला । यस्ता बाह्य व्यवहारका सिलसिलामा मुखर र अग्रसर नहुने केही व्यक्तिहरू आफ्ना रुचि र सङ्कल्पमा प्रखर र गम्भीर हुन्छन् भन्ने दृष्टिकोण उनका लागि सार्थक देखिन्छ । व्यक्ति अपेक्षित हुन र उपेक्षित हुनमा ऊ स्वयं जिम्मेवार हुन्छ ।
पल्पसा क्याफे मञ्चन
मदन पुरस्कार विजेता उपन्यास ‘पल्पसा क्याफे’मा आधारित नाटक ‘पल्पसा क्याफे’को मञ्चन भइरहेको छ । लेखक नारायण वाग्लेको उपन्यासमा आधारित नाटक ‘पल्पसा क्याफे’को नाट्य रूपान्तरण लेखक सुरज सुवेदीले गर्नुभएको हो ।
साहित्यकार हृदयकाे स्मरणमा निबन्ध प्रतियाेगिता हुँदै
काठमाडाैं, वैशाख १२ गते । नेवाः विद्यार्थी युनियनको आयोजनामा ‘क्याम्पसमा नेपालभाषा विद्यार्थी कसरी संख्या बढाउन सकिन्छ भन्ने शीर्षकमा निबन्ध प्रतियोगिता हुने भएको छ । नेपालभाषाका साहित्यकार कवि केशरी चित्तधर हृदयकाे जेठ १२ गते परेकाे जन्मोत्सवमा साे प्रतियोगिता हुने लागेकाे युनियनका अध्यक्ष रिदेन महर्जनले जानकारी दिनुभयाे । प्रतियोगितामा प्रथम, द्धितीय, तेस्रो र सान्त्वना पुरस्कारको समेत व्यवस्था गरिएको छ।
नयाँघरेको ‘याकजी’
निबन्धकार तथा नियात्राकार युवराज नयाँघरेको ‘याकजी’ निबन्ध सङ्ग्रहको विमोचन भएको छ । प्राज्ञ तथा नाटककार अशेष मल्लले विमोचन गर्नुभएको उक्त नियात्राका कृति तल्लो र माथिल्लो डोल्पाको भूगोल, संस्कृति, जनजीवन र विकटताको वर्णन छ । यो कृति यात्रा मात्रै नभएर सामाजिक रूपमा गहिरो अध्ययन गरिएको विशेष ग्रन्थ हो, नाटककार मल्लले भन्नुभयो ।’
गुरुकुलमा नाटक ‘स्कुल’
दिलीप बान्तवाको कथामा आधारित नाटक ‘स्कुल’ मञ्चन हुने भएको छ । सुरज तमूको निर्देशन र परिकल्पना रहेको नाटक थापागाउँस्थित गुरुकुल थिएटरमा मञ्चन हुन लागेको हो । नाटक स्कुलमा भाषाको कारण विद्यार्थीमा कस्तो असर पर्ने विषयमा प्रस्तुत रहेको छ ।
शिक्षाविद स्वर्गीय लक्ष्मण राजवंशीद्वारा लिखित पुस्तक विमोचन
काठमाडौं, वैशाख १२ गते । सिद्धार्थ वनस्थली इन्ष्टिच्युटका संस्थापक प्रचार्य, शिक्षाविद् एवं सहित्यकार स्वर्गीय लक्ष्मण राजवंशीद्वारा लिखित कृति ‘गुली सहयोयगु’ पुस्तकको विमोचन गरिएको छ । आइतबार उहाँको प्रतिमा अनावरण गरी उहाँद्धारा लिखित कृतिको कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि त्रिभुवन विश्वविद्यालयका पूर्वउपकुलपति जापानका लागि पूर्व राजदूत केदारभक्त माथेमाले पुस्तकको विमोचन गर्नुभएको थियो । संविधानसभा सदस्यको ज्येष्ठ सदस्यबाट सभामुखको समेत भूमिका निर्वाह गर्नुभएका राजवंशी २०७८ वैशाख ११ गते स्वर्गारोहण हुनुभएको थियो । स्वर्गीय राजवंशीका श्रीमती शोभा राजवंशीद्वारा प्रतिमामा माल्यार्पण गरी स्मृति दिवस मनाइएको थियो । विद्यालयका प्रचार्य रुपक राजवंशीद्वारा कार्यक्रममा उपस्थितहरुलाई स्वागत गर्नुभएको थियो । कार्यक्रममा पूर्वविद्यार्थीको समेत उपस्थिति थियो ।
विद्रोहको कथा ‘खत’
यो मैले कस्तो युद्ध जितेँ ? मैले युद्ध जितेँ कि हारेँ ? हामीले युद्ध जितेर ल्याएको परिवर्तन कसका लागि हो ? यिनै प्रश्नहरूको जवाफ नाटक ‘खत’ भित्र छ । ‘खत’ सुलक्षण भारतीको लेखन तथा निर्देशन रहेको नाटक हो । निर्देशक भारतीले १ घण्टा ४५ मिनेट अवधि लामोे नाटकमार्फत नेपाली समाजलाई केही प्रश्न गरेका छन् ।