इन्द्रजात्रा (येँयां) को चौथो दिन पूर्णिमाको दिन पनि रथजात्रा हर्षोल्लासका साथ मनाइयो । यो दिनमा नेवार समुदायले विशेष गरेर समयबजि खाने दिनको रूपमा लिने गरेको छ ।
भाद्र शुक्ल द्वादशीका दिन हनुमानढोका दरबार क्षेत्रमा इन्द्रध्वजोत्थान गरी सुरु भएको इन्द्रजात्रा (येँया) को आज मुख्य दिन हो ।
काठमाडौं, भदौ २० गते । युवा विश्व हिन्दु महासङ्घ हनुमानढोकाको आयोजनामा आज कन्या श्रीकुमारी पूजा सम्पन्न भएको छ । हनुमानढोका दरबार क्षेत्रमा येँया (इन्द्रजात्रा)को अवसर पारेर यो पूजा गरेको हो ।हनुमानढोका दरबार क्षेत्रमा रहेको तलेजु भवानी मन्दिर अगाडि कुमारीहरूको सामूहिक पूजा गरिएको छ । पूजामा सहभागी हुनका लागि ससाना बालिकाहरूलाई कुमारीको भेषभूषामा सजाएर अभिभावकहरू उपस्थित भएका थिए । नेवार समुदायमा बेल विवाह नगरेका बालिकाहरूलाई कुमारी मानेर पूजा गर्ने प्रचलन छ । महिनावारी सुरु नभएका बालिकाहरूलाई वैदिक परम्परा अनुसार पूजा गरिन्छ । कन्या कुमारी पूजा गरेमा बालिकाहरूलाई तलेजु भवानीले रक्षा गर्ने धार्मिक विश्वास छ । इन्द्रजात्राको अवसरमा गरिएको पूजामा ४५५ बालिका सहभागी भएको महासङ्घका अध्यक्ष राजन महर्जनले बताउनुभयो ।
इन्द्रजात्रा (येँया) को तयारी वसन्तपुर दरबार क्षेत्रमा भइरहेको छ । इन्द्रजात्राको दिन नजिकिँदै गर्दा दरबार क्षेत्रमा रहेका मन्दिर दरबार रंगरोगन तथा तोरण फेर्ने काम धमाधम भइरहेको छ ।
काठमाडौंको वसन्तपुर दरबार क्षेत्रमा इन्द्रजात्रा (येँया) को रौनक सुरु भएको छ । आज बिहान ९ : ५२ को शुभ साइतमा इन्द्रजात्राको लागि ल्याइएको लिङ्गो (योँसी) भोटाहिटीबाट हनुमानढोकातर्फ नगर प्रवेश गराइएको हो ।
बौद्ध धर्मावलम्बीहरुले विशेष गरी मनाउने गुंला पर्व आइतबारबाट सकिएको छ । प्रत्येक वर्षको श्रावण शुक्ल प्रतिपदाबाट सुरु हुने यो पर्व आजबाट सकिएको हो ।
भक्तपुरको नगदेशमा बजारमा लान ठिक्क पारेको हरियो तरकारी। हरेक दिन उपत्यकाका विभिन्न बजारमा तरकारी पुर्याउनका लागि यो ठाउँका किसानले रातिनै भारी तयार गर्छन् ।
१२ वर्षपछि पुनर्जीवित भएको नगदेश भैरवको जात्रा सम्पन्न भएको छ । गएको सोमबारदेखि सुरु भएको जात्रा बिहीबार राति नगदेश परिक्रमापछि सम्पन्न भएको हो ।
कीर्तिपुरमा नेवार समुदायले गाईजात्रा पर्व मनाएका छन्। नेवाः समुदायले मृत्यु भएका आफन्तको स्वर्गमा बास होस् वा पितृको यमलोकमा बास होस् भन्दै गाईजात्रा निकाल्ने परम्परा छ।
३१ औं आदिवासी दिवसको अवसरमा काठमाडौँमा विशेष कार्यक्रम भएको छ । वसन्तपुरमा भेला भएको र्याली हनुमानढोका क्षेत्रमा पुगेर सभामा परिणत भएको हो ।
बौद्धधर्माम्वलीले मनाउने पर्व गुंला शुक्रबारबाट सुरु भएको छ । गुंलाको गुंलाथ्व पारुदेखि ११ औं महिना यँलाको यँलाथ्व पारुसम्म चल्ने यस पर्वलाई नेवाः समुदायका बौद्ध धर्मावलम्बीहरुले अति नै महत्वकासाथ मनाउने गर्दछन् ।
घण्टाकर्ण चर्तुदशीका दिन उपत्यकाका नेवार समुदायले गठेमंगल पर्व (गथांमुगः चःह्रे) मनाउने प्रचलन छ । साउन कृष्ण चर्तुदशीका दिन मनाउने यो पर्वमा नरकठ वा पराल छ्वाली ले बनाइएको घण्टाकर्णलाई खोला सेलाउने वा दहन गरी मनाउने गर्दछ । यसै दिन भक्तपुरको दत्तात्रयका नेवार समुदायले पनि गठेमंगल पर्व (गथांमुगः चःह्रे) राक्षस दहन गरी मनाएको छ । धान रोपेर सकिएपछि घरभित्रका दूषित किटाणु भगाउन धुप बालेर धुवाँ पठाउने पनि गरिन्छ । गठेमंगललाई घण्टाकर्ण पर्व र भूत भगाउने पर्व पनि भनिन्छ ।
असारको सुरुवातसँगै देशभरका किसानहरू रोपाइमा व्यस्त हुन थालेका छन् । ललितपुरको खोकनामा पनि रोपाइको चटारो छ, यहाँका किसानहरू बिहानै देखि धान रोपाइ गर्न व्यस्त देखिन्छन् ।
देव गणको मुकुन्डो जलाउनुलाई नवदुर्गा देवगणको अन्त्येष्टि मानिन्छ । अन्त्येष्टि क्रममा भलभल अष्टमीमा नवदुर्गा गण बिहानै द्योछें (देवता घर)बाट बाहिर निस्केर विलाप नाच प्रदर्शन गर्ने परम्परा रहेको छ ।
ललितपुरको ग्वार्को चोकमा निर्माणाधीन ओभरपासको काम अन्तिम चरणमा पुगेको छ । लामो समयदेखि प्रतीक्षा गरिएको यस आयोजनाको मुख्य संरचनाको काम सकिएसँगै अहिले कालोपत्रे (अस्फाल्टिङ) र रङरोगनको कामलाई तीव्रता दिइएको छ ।