मनोजरत्न शाही
कात्तिक नाचमा प्रल्हाद उद्धार (फोटो फिचर)
काठमाडौं, कात्तिक ३० गते । हिरण्यकश्यपको वधसँगै पाटनको मङ्गलबजारको कात्तिक डबलीमा प्रदर्शन गरिएको कात्तिक नाचको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण अंश नरसिंह अवतार सकिएको छ । आफ्नो छोरा प्रल्हादलाई संहार गर्न खोजेपछि विष्णुले नरसिंह अवतार लिइ प्रल्हादको उद्धार गर्दछन् भने हिरण्यकश्यपको वध गरिदिन्छन् । बिहीबार राति कात्तिक नाचको नवौं दिनमा उक्त नाच प्रस्तुत गरिएको हो । यो नाच मल्लकालीन राजा सिद्धिनरसिंह मल्लले ३८३ वर्षअघि सुरु गर्नुभएको मान्निछ । विसं १६९७ मा पाटनका राजा सिद्धिनरसिंह मल्लले देश र जनताको कल्याणार्थ सो नाचको सुरुआत गरेको बताइन्छ । कात्तिक नाचको माध्यमद्वारा देशमा आउने बिघ्नबाधा हटी शान्त्ति र सुव्यवस्था कायम रहने विश्वास छ । कात्तिक महिनाभरि विभिन्न विधि र प्रकारका नृत्य प्रदर्शन गरिने भएकाले यस नाचलाई ‘कात्तिक नाच’ भनिएको हो । सत्ताइस दिनसम्म सो नाच प्रदर्शन गर्दा हरेक दिन विभिन्न विषयवस्तु तथा कथामा आधारित बेग्लाबेग्लै तरिकाले नृत्य मञ्चन गरिनु यसको विशेषता मानिन्छ । यस वर्षको कात्तिक नाच आज शुक्रबार वस्त्र हरणको प्रस्तुतिपछि सकिनेछ ।
कात्तिक नाचमा वराह र हिरण्याक्षको युद्ध
हिजो बुधबार द्वादशीका दिन कात्तिक नाचको क्रममा वराह अवतार नाच देखाइएको छ । प्रत्येक वर्ष ललितपुर दरबार क्षेत्रमा हुने कात्तिक नाचको बराह अवतारमा कृष्ण र इन्द्रको प्रस्तुती हुन्छ ।
धान सुकाउन व्यस्त किसान (फोटो फिचर)
काठमाडौँको कीर्तिपुरमा अहिले धान सुकाएर भित्र्याउनका लागि किसान व्यस्त बनेका छन् । विशेष गरेर किसान यस काममा व्यस्त बनेका छन् । पुरुषभन्दा कृषि कर्ममा महिला सक्रिय देखिन्छन् । देय् पुखुसी परिसरमा धान सुकाउने र त्यसको व्यवस्थापनमा व्यस्त बनेका किसानले अघिल्ला वर्षको तुलनामा अहिले धान सुकाउने घट्दै गएको बताउनुभयो । धान रोप्ने जमिन कम हुँदै गएपछि यस्तो भएको किसानको भनाइ छ । जग्गा धनीले बाँकी भएको जमिन भाडामा दिन थालेपछि धान रोपाइँ घटेको उनीहरूको बुझाइ छ ।
शेषनारायणमा दर्शनार्थीको भिड (फोटो फिचर)
काठमाडौँको फर्पिङको शेषनारायण मन्दिरमा हरिबोधिनी एकादशी मनाउनेको भिड लागेको छ। हरिशयनी एकादशीदेखि हरिबोधिनी एकादशीका दिनसम्म चार महिना विष्णुका भक्तले तुलसीको व्रत गरी विशेष पूजा गर्दै आएकामा मङ्गलबार दामोदरसँग विवाह गरेर मनाइन्छ ।
तस्बिरमा पाटन डबलीको प्रसिद्ध कात्तिक नाच
पाटन दरबार क्षेत्रको डबलीमा देखाइने प्रसिद्ध कात्तिक नाच पाटनको कृष्ण मन्दिरमा छेउको डबलीमा सुरु भएको छ । हरेक वर्ष कात्तिक शुक्ल षष्ठीदेखि यो नाचको सुरु हुने गर्दछ ।
धुमधाम मनाइयो नेपाल संवत् ११४५ (फोटो फिचर)
नेपाल संवत् ११४५ को उपलक्ष्यमा वसन्तपुरमा सांस्कृतिक झाँकी र बाजागाजासहित सांस्कृतिक र्यालीको आयोजना गरी मनाइएको छ ।
भाइटीकाका लागि मखमली मालाको जोहो (फोटो फिचर)
भक्तपुरको गुण्डु अहिले मखमली र सयपत्री फूलले ढकमक्क भएको छ । तिहारलाई लक्षित गरेर उत्पादन गरेको फूल अहिले बजार पठाउन स्थानीयहरूलाई भ्याइनभ्याइ भएको छ ।
वसन्तपुरमा हजार कलाकारको प्रस्तुति (फोटो फिचर)
पर्यटक र शान्ति मूल नाराका साथ मनाइरहेको पर्यटन दिवसको अवसरमा धिमे बाजाको तालमा एक हजार कलाकारले नेवारी नृत्य प्रस्तुति गरिएको हो ।
महानवमीमा मात्र खुल्ने तलेजु भवानी मन्दिर (फोटो फिचर)
वर्षको दिन मात्र खोलिने तलेजु भवानीको मन्दिरमा आज भक्तजनको भिड लागेको छ ।
दसैँघरमा फूलपाती भित्र्याइयो
नवरात्रिको सातौँ दिन आज फूलपातीका दिन दुर्गापीठ, दसैँघर, कोत तथा घर-घरमा फूलपाती भित्र्याइएको छ ।
महिलाले रथ तानेर मनाइँदै नानीचाः या (फोटो फिचर)
काठमाडौं, असोज ५ गते । येँया (इन्द्रजात्रा) को अन्तिम दिन महिलाबाट जीवित देव देवी गणेश भैरब तथा कुमारीको रथ तानेर मनाइरहेका छन् । पुरुष सहभागी जात्रालुहरुले मात्र तानिने रथजात्रा पछिल्लो केही वर्षदेखि येँया (इन्द्रजात्रा) को पछिल्लो दिन नानीचा याःको दिनमा महिलाले रथ तानिने दिन छुटयाएर जात्राको अन्तिम दिनमा रथ तान्ने चलन सुरु गरिएको हो । अन्तिम दिन वसन्तपुरदेखि प्याफल, यटखा, नरदेवी, किलागल, इन्द्रचोक, मखन, हनुमानढोका बाट रथ पुनः वसन्तपुर ल्याइन्छ । गत द्वादशीको दिन इन्द्रजोत्थान गरे पश्चात विधिवत रुपमा सुरु भएको यो जात्रा आज राति १०ः३१ को शुभसाइतमा इन्द्रध्वजोपात पछि बागमतीमा लगि सेलाएपछि सप्ताहव्यापी येँया (इन्द्रजात्रा) को समापन हुन्छ ।
श्वेत भैरवको प्रसाद ग्रहणमा महिला
काठमाडौँ, असोज ४ गते । बिहीबार साँझ श्वेत भैरवको अगाडि महिलाहरूको भीड बाक्लै थियो । विशेष गरी श्वेत भैरव (हाथुद्यः) को मुखबाट निस्कने प्रसाद (छयाँङ) ग्रहणका लागि ठुलो सङ्ख्यामा महिला उपस्थित भएका थिए । जसलाई स्थानीय भाषाबाट हाथु हायेकेगु भनिन्छ । पहिला झन्डै एक दशक अगाडि सम्म इन्द्रजात्राको अवसरमा खुवाइने यो प्रसाद ग्रहणमा महिलाहरू सहभागी गराइँदैन थियो । तर अहिले विशेष गरेर इन्द्रजात्राको पाँचौँ दिन महिलाहरुलागि भनेर छुट्टाइ प्रसाद खुवाउँदै गरिँदै आएको छ ।
माथिल्लो टोल थःने या सम्पन्न (फोटो फिचर)
काठमाडौँमा जारी रहेको इन्द्रजात्रा येँया को चौथो दिन पूर्णिमाको दिन पनि रथजात्रा हर्षोल्लासका साथ मनाइयो । यो दिनमा नेवार समुदायले विशेष गरेर समयबजि खाने दिनको रूपमा लिने गरेको छ ।
तल्लो टोल क्वनेया सम्पन्न (फोटो फिचर)
येँया (इन्द्रजात्रा) को रथजात्राको पहिलो दिन हिजो (मङ्गलबार) राति तल्लो टोल क्वने याः सम्पन्न भयो ।
इन्द्रजात्राको रौनक (फोटो फिचर)
भाद्र शुक्ल द्वादशीका दिन मङ्गलबार बिहान हनुमानढोका दरबार क्षेत्रमा इन्द्रध्वजोत्थान गरी सुरु भएको इन्द्रजात्रा (येँया) को आज मुख्य दिन हो ।
