काठमाडौँ महानगरपालिका १९ नं. वडा को सहकार्यमा ज्यापु मिसा: पुचःले इहि संस्कार (बेलविवाह)को आयोजना गरेको छ । नेवार समुदायमा रजस्वला हुनुअघि बेलविवाह गर्ने परम्परा रहेको छ ।
प्रह्लादको उद्धार गर्न विष्णुले नरसिंहको अवतार लिई हिरण्यकश्यपको वध गरे सँगै पाटनको मङ्गलबजारको कात्तिक डबलीमा प्रदर्शन गरिने कात्तिक नाचको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण अंश नरसिंह अवतार सकिएको छ ।
मल्लकालीन राजा सिद्धिनरसिंह मल्लले हरेक वर्ष कात्तिक महिनामा नृसिँह नाचका रूपमा पाटन दरबारको पश्चिममा रहेको डबलीमा देखाउने गरिएको कात्तिक नाच गत शनिबार रातिबाट सुरु भएको छ ।
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले प्रथम महिला सविता पौडेलका साथ कमलपोखरीमा निर्माण गरिएको छठ पूजास्थलमा पुगेर छठी माताको पूजा आराधना गर्नुभएको छ।
कला, संस्कृतिको संरक्षण तथा पर्यटन प्रवर्द्धनको उद्देश्य लिएर ललितपुरको सिन्चाहिटी टोलमा भित्तेचित्रे गरिएको छ।
नेपाल संवत् ११४४ को उपलक्ष्यमा मङ्गलबार वसन्तपुरमा सांस्कृतिक झाँकी र बाजागाजासहित सांस्कृतिक र्यालीको आयोजना गरी मनाइएको छ ।
‘कहीँ नभएको जात्रा हाँडीगाउँमा’ जात्रा आज (आइतबार) निकालिएको छ । हरेक वर्ष कोजाग्रत पूर्णिमाको भोलिपल्टबाट उक्त जात्रा निकालिन्छ । यो जात्रा तीन दिनसम्म मनाउने गरिन्छ ।
हरेक १२ वर्षमा निकालिने श्री पचली भैरवको बाह्र वर्षे जात्रा हिजोदेखि विधिवत रुपमा सुरु भएको छ । सामान्य बोलीमा पचली भैरवको बाह्र वर्षे नाच भनिए पनि यो नाचको खास नाम भने ‘श्री पचली भैरवको खड्ग सिद्धी नाच’ यानिकी नेपाल भाषामा यसलाई गथु प्याखँ भनिन्छ ।
काठमाडौँ, कात्तिक ८ गते । दशैको टीकाको दिन देशभर उल्लासमय टीका मनाइरहेका बेला नेवार समुदायहरु भने खड्ग जात्रा (पाया जात्रा) पनि मनाएका छन् । विजयादशमीका दिन नेवार समुदायमा मनाइने खड्ग जात्रा (पाया जात्रा) धूमधामका साथ मनाइएको छ । विजया दशमीका दिन शक्तिपीठमा तन्त्र साधनासहित खड्ग धारणा गरी खडगजात्रा मनाइएको हो । यो जात्राको क्रममा मूलतः यट्खाबाट कंकेश्वरी, टेःबहाल र वटुबाट भद्रकाली, कोहिटीबाट नील वाराही, र मध्यरातमा तलेजु भवानीलगायतका शक्तिपीठमा गएर जात्रा मनाइने गरिन्छ । जात्राका क्रममा खड्ग धारण गरेर टोल परिक्रमा गरिसकेपछि आसुरी प्रवृत्तिको प्रतीक कुभिन्डोलाई खड्गले प्रहार गरी असत्यमाथि सत्यको जित भएको भन्दै जात्रा सम्पन्न गर्ने परम्परा रहिआएको नेवार समुदायका अगुवाहरुको भनाइ छ ।
वर्षको दिन मात्र खोलिने तलेजु भवानीको मन्दिरमा आज भक्तजनको भीड लागेको छ । हनुमानढोका दरबार क्षेत्रमा रहेको यस मन्दिर एक वर्षमा एक पटक महानवमीका (आज) मात्र खुल्ला हुने गर्दछ । दसैँको नवौँ दिन महानवमीका दिन तलेजु भवानीको दर्शनार्थ बिहानै देखि लाइन लागेको थियो ।
नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति नारदमणि हार्तम्छालीको प्रमुख आतिथ्यमा भएको कार्यक्रममा कार्टुनिष्टहरुले कार्टुन लेख्दा वा प्रस्तुत गर्दा भोग्नु परेको समस्याका विषयमा छलफल भएको थियो ।
योगं पिकासोको आयोजनामा पाँच दिने तेश्रो अन्तर्राष्ट्रिय 'चित्रकला प्रदर्शनी २०२३' बिहीबारबाट सुरु भएको छ । पाटन संग्रहालयको प्रेक्षालयमा प्रदर्शनीमा राखिएको चिकलामा कला, संस्कृतिका चित्रकला समावेश गरिएको छ । नेपाल र अन्तर्राष्ट्रिय चित्रकारहरुले आफ्नो चित्र प्रदर्शनीमा राखिएको छ । नेपाल सहित ८ राष्ट्रका १८ चित्रकारहरुले सो प्रदर्शनीमा भाग लिएका थिए । यस चित्रकला प्रदर्शनीका सहभागी राजेश महर्जनका अनुसार यस चिकला प्रदर्शनीले देश विदेश बिच संस्कृति आदानप्रदान पुल काम गर्ने बताउनु भयो ।
असोज ९ गते बिहान को १०ः३७ बजेको शुभसाइतमा इन्द्रोध्वात्थान पछि सुरु भएको येँया (इन्द्रजात्रा) हिजो बेलुकी ८ः३७ बजे योँसी ढालिए पछि विधिवत् रुपमा समापन भएको छ ।
असोज ९ गते बिहान को १०ः३७ बजेको शुभसाइतमा इन्द्रोध्वात्थान पछि सुरु भएको येँया (इन्द्रजात्रा) हिजो बेलुकी ८ः३७ बजे योँसी ढालिए पछि विधिवत् रुपमा समापन भएको छ ।
पहिला जात्रामा पुरुषहरुले मात्र तानिने रथ जात्रा पछिल्लो केहि वर्ष देखि ३ दिनको १ दिन नानीचा याःको दिनमा महिलाहरुले रथ तानिने दिन छुटयाएर जात्राको अन्तिम दिनमा महिलाहरुले मात्रा रथ तान्ने चलनको सुरुवात गरिएको हो ।