प्रख्यात गायिका हिरादेवी वाइबाले उहिल्यै गाएको यी गीति पङ्क्तिले धनकुटाको वर्णन गरेको छ । राणाकालीन प्रशासन इलाका र व्यापारिक केन्द्र रहेको धनकुटा सदरमुकाम अचेल सुनसान छ ।
धनकुटा नगरपालिका १ हिले निवासी आशिष तामाङ र उहाँको श्रीमती उषा तामाङ बिहीबार दिउँसो करीब ४ बजे धनकुटा वाट हिले घर तर्फ फर्कदै हुनुहुन्थ्यो । मोटरसाइकलमा सवार उहाँहरु धनकुटा नगरपालिका वडा नं–४ स्थित सल्लेरीमा आइपुग्दा माथिवाट सिरीसको रुखको हाँगा खस्यो । माथीवाट खसेको बुढो रुखको हाँगाका कारण सडकमा यात्रा गरीरहेका तामाङ्गको परिबारमा एकाएक बज्रपात आईपर्यो । हाँगाले लागेर घाइते भएको श्रीमती उषा तामाङलाई अस्पताल पुर्याउन साथ अस्पतालले मृत घोसणा गर्यो । श्रीमान आसिस घाइते छन् ।
मर्मतसम्भार नहुँदा धनकुटा नगरपालिका–१० स्थित उत्तरपानी बहुप्राविधिक शिक्षालय जीर्ण बन्दै गएको छ । वेलायत सरकारको सहयोगमा विसं २०४० मा स्थापना भएको यो शिक्षालयमा मर्मतसंभारको अभावमा जिर्ण बनेको हो ।
उच्च क्षेत्रमा मात्र हुने रेम्बो ट्राउट माछाको लागि बजार अभाव हुँदा कृषक समस्यामा परेका छन् । लगानी बढी हुने भएकाले महँगो मूल्यमा बिक्री वितरण गर्नु पर्ने हुन्छ ।
यातायातको सुविधा नहुँदा पूर्वी पहाडी जिल्ला धनकुटाका अधिकांश स्थानीयवासीले नुन बोक्न प्रयोग गर्ने बाटोलाई प्रवर्धन गर्न सुरु गरिएको छ । करिब ५० वर्ष अघिसम्म यो बाटो भएर धरानबाट नुन बोकेर ल्याउने गरिन्थ्यो ।
हरियाली चिया बगान, बगानको बीचमा स्वच्छ र सफा पोखरी, चिटिक्क परेका रङ्गीन घरहरु, सँगै रहेका विभिन्न मूर्तिहरु, नजिकै प्रतिकात्मक हवाइजहाज, वरीपरी पिकनिक खाने तथा घुम्न आउने पर्यटकको घुइचो ।
धनकुटा छथर जोरपाटी गाउँपालिका ६ का चुइन्द्र बस्नेत र उहाँकी श्रीमती टीका बस्नेत हिजोआज घर नजिकै बनाएको टनेल भित्रै रमाउने गर्नुहुन्छ । टनेलमा लगाएको च्याउको स्याहारसुसार नै उहाँहरूको दैनिकी बनेको छ ।
धनकुटामा पछिल्लो समय उद्योग दर्ताको सङ्ख्या घट्दो अवस्थामा रहेको तथ्याङ्कले देखाएको छ ।
धनकुटा नगरपालिका वडा नम्बर नौ गुठिटारकी रोशनी राईलाई एक महिना अगाडिसम्म गोलभेँडा बेच्न निक्कै सकस थियो । टमाटर बिक्री नहुँदा उहाँले लगाएको धेरै टमाटर बारीमै नष्ट भयो । ७-८ रुपियाँमा समेत बिक्री गर्न खोज्दा पनि क्रेता पाउन मुस्किल थियो । तर एक महिनाको अवधिमा एकाएक गोलभेँडाको मूल्य आकासिएको छ । अहिले थोक मुल्यनै एक सय रुपियाँ प्रति किलो पुगेको छ । तर मूल्य आकासिँदा राईको बारीमा एक गेडो पनि टमाटर छैन । “गोलभेँडा हुँदा मूल्य पाइएन सबै खेर गयो अहिले मूल्य हुँदा गोलभेँडानै छैन” राई गुनासो गर्नुहुन्छ ।
धनकुटाको राजारानीमा भएको १० औँ गोर्खा रारा गोल्ड कपको उपाधि सिराहाको सलहेश फुटलव क्लबले जितेको छ ।
आउँदो वैशाख २२ गतेबाट अग्नि वसुन्धरा स्मृति १० औँ गोर्खा स्ट्रङ रारा गोल्ड कप फुटबल प्रतियोगिता हुने भएको छ ।
धनकुटाको सिधुुवामा २४ वर्ष पछि चण्डीपूर्णे (रगरगे) मेला आयोजना गरिने भएको छ । चण्डी पूर्णिमाको अवसरमा आउँदो वैशाख २२ गते मेला आयोजना गर्न लागिएको हो । बुधवार आयोजकले मेलाको बारेमा पत्रकार सम्मेलन गरी जानकारी दिएको हो ।
धनकुटाका किसानले एकल उत्पादन र सामूहिक व्यवस्थापनसँगै दिगो बजारीकरणमा सहयोग गर्न किसानहरूले सरकारसँग आग्रह गरेका छन् ।
धनकुटाको सहिदभूमि गाउँपालिका वडा नं १ सफाइ टारका किसान सोमनाथ खड्काले खोर भरी खरी, जमुना पारी र बोयर जातका बोका बाख्रा पाल्नु भएको छ । आम्दानीको अन्य विकल्प नदेखे पछि बाख्रा पालनमा लाग्नुभएको खड्काले वार्षिक बाख्राबाट मात्रै ५ लाखभन्दा बढी आम्दानी गर्नुहुन्छ ।
पूर्वको मुख्य पर्यटकीय स्थल मध्येको एक हो ध्वजे डाँडा । धनकुटाको साँगुरीगढि गाउँपालिका वडा नम्बर ५ मा रहेको यो डाँडा निकै मनोरम र आकर्षक स्थलको रूपमा चिनिन्छ ।