गोरखापत्र अनलाइन
गण्डकीको संसद्मा चुच्चे नक्सा पारित
गण्डकी प्रदेशको संसद्मा बल्ल चुच्चे नक्सा पारित भएको छ। प्रदेश सभा नियमावलीको अनुसूची ८ मा रहेको प्रदेश सभाको प्रतीक चिन्ह (लोगो)मा समावेश नेपालको परिमार्जित नक्सालाई समावेश गर्ने प्रस्ताव पारित गरेको हो। प्रतिनिधि सभाले दुई वर्ष अगाडि पारित गरेको लिपुलेक, लिम्पियाधुरा र कालापानीसहितको नेपालको नक्साकृति प्रस्ताव पारित भइसकेको छ।
सौर्य विद्युत् उत्पादन
हिमाली सोलार मिनी ग्रिड कार्यक्रमबाट एउटै गाउँपालिकाका चारवटा बस्तीमा १२५ किलोवाट विद्युुत् उत्पादन भएको छ । नेपाल सरकारको वैकल्पिक ऊर्जा कार्यक्रम र कर्णाली प्रदेश सरकारको लागत साझेदारीमा सौर्य विद्युत् उत्पादन गरिएको हो ।
उडान बढाउने पहल गर्न आग्रह
भैरहवास्थित गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल पूर्ण क्षमतामा सञ्चालन नहुँदा पर्यटन व्यवसायीमा निराशा छाएको छ । अर्बाैं लगानी गरेर होटल खोलेका व्यवसायी पूर्ण क्षमतामा विमानस्थल सञ्चालन नहुँदा निराश देखिएका हुन् । भैरहवामा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालनमा आएपछि पर्यटक आवागमन बढ्ने र व्यवसाय फस्टाउने उनीहरूको अपेक्षा थियो ।
ठगीविरुद्ध सूक्ष्म अध्ययन
श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले वैदेशिक रोजगारीमा जाने नाममा हुने ठगी बढेकाबारे सूक्ष्म रूपमा अध्ययन थालेको छ । मन्त्रालयले वैदेशिक रोजगार व्यवसायी (म्यानपावर) कम्पनीहरूले तोकेकोभन्दा बढी शुल्क लिएर वा फर्जी कागजात बनाएर वैदेशिक रोजगारीमा पठाउने क्रम नरोकिएको गुुनासो बढेपछि सम्बन्धित म्यानपावरको सूक्ष्म अध्ययन थालेको जनाएको हो ।
प्रेस सेन्टरमा ६१ सदस्यीय पदाधिकारी चयन
प्रेस सेन्टर नेपालले केन्द्रीय समितिमा ६१ सदस्यीय पदाधिकारी सर्वसम्मतिले चयन गरेको छ। सेन्टरको शनिबार सम्पन्न दोस्रो पूर्ण बैठकले सर्वसम्मतिमा पदाधिकारी चयन गरेको छ। मङ्सिर १९ गते चितवनमा सम्पन्न राष्ट्रिय महाधिवेशनले अध्यक्षमा विष्णु सापकोटा ‘जुगल’लाई सर्वसम्मतिमा चयन गरी पदाधिकारी बाँकी राखेको थियो। सेन्टरको वरिष्ठ उपाध्यक्षमा कमल गिरी चयन हुनुभएको छ। प्रदेशअनुसार १५ जना खुला उपाध्यक्ष चयन हुनुभएको छ। समावेशी उपाध्यक्ष गोरखापत्रका उपेश महर्जन र सुरेश यादवसहित चार जना चयन हुनुभएको छ। सेन्टरमा उपाध्यक्षको सङ्ख्या २० रहेको छ।
अयोध्यामा नेपालमै निर्मित धनुष
भारतको अयोध्यामा निर्माणाधीन राम मन्दिरमा जनकपुरधामको जानकी मन्दिर तथा मिथिलावासीका तर्फबाट धातुको धनुष नेपालमै निर्माण गरी राख्न श्रीराम जन्मभूमि तीर्थ क्षेत्र सहमत भएको छ। अयोध्या भ्रमणमा रहनुभएका पूर्वउपप्रधानमन्त्री एवं नेपाली कांग्रेसका नेता विमलेन्द्र निधिले राम मन्दिरमा धनुष राख्न गरेको प्रस्तावलाई श्रीराम जन्मभूमि तीर्थ क्षेत्रका महामन्त्री चम्पत रायले सहमति जनाएको निधिको सचिवालयले जनाएको छ। रायले आफ्नो कार्य समितिमा छलफल गरी सहमति गराउने वचन दिएको पनि निधिको सचिवालयले जनाएको छ।
कलरिजलाई सम्झँदै पोखरेली
यी हरफ नुनिलो पानीले भरिएको समुद्री यात्रामा काकाकुल बनेको एक नाविकले पिउन एक थोपा पनि पानी नपाउँदा व्यक्त गरेका हुन्। विश्व प्रसिद्ध कवि सामुएल टेयलर कलरिजले सन् १८३४ मा लेखेको दि रिम अफ दि एन्सिएन्ट मारिनरमा उल्लेख गरेको यो पङ्क्ति समुद्रको हो। तर यो तालैतालको सहर पोखरामा अहिले खानेपानीको चरम अवस्थालाई अभिव्यक्त गर्न उत्तिकै सान्दर्भिक देखिन्छ। पोखरा क्षेत्रमा नौवटा ताल छन्।
पाटे बाघ बढ्दाको खुसी
वन्यजन्तु संरक्षणको दिशामा नेपालले राम्रै फड्को मारेको छ। प्रकृतिको अनुपम उपहारमा रहेको पाटे बाघको सङ्ख्या लक्षित समयमा दोब्बरभन्दा बढी पार्ने पहिलो मुलुक बनेर नेपालले यो फड्को मारेको हो। यो विषय निश्चित रूपमा नेपाल राष्ट्र, संरक्षणकर्मी, आम नागरिक तथा समग्रमा विश्व वन्यजन्तु क्षेत्रका लागि खुसी एवं सन्तुष्टिका रूपमा लिन सकिन्छ। हुन पनि पाटे बाघ संसारकै दुर्लभ वन्यजन्तु हो। यो नेपाललगायत विश्वका १३ मुलुकमा मात्र पाइन्छ। चोरीसिकारी, बासस्थान तथा आहारा अभावलगायतका कारणले पाटे बाघ लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेको थियो। लोप हुनु विश्व वन्यजन्तु एवं पर्यावरणीय दृष्टिकोणबाट निकै दुखद विषय थियो। परिणामस्वरूप बाघको विश्वव्यापी संरक्षण हरेक दृष्टिकोणबाट अति नै महŒवपूर्ण रूपमा लिइन थाल्यो। फलस्वरूप सन् २०१० मा रुसको सेन्ट पिटर्सवर्ग सहरमा पहिलो विश्व बाघ सम्मेलन सम्पन्न भयो। त्यस सम्मेलनले बा
शिक्षा र समृद्धिको अर्थशास्त्र
पहिले प्रवेशिका वा एसएलसी र अहिले एसईई अर्थात् माध्यमिक शिक्षा परीक्षा भनिने तहको नतिजा प्रकाशन भएपछि यससम्बन्धी विभिन्न टीकाटिप्पणी बाहिर आएका छन्। स्तर (ग्रेड) प्राप्त गर्ने दृष्टिले गत सालभन्दा पनि नतिजा खस्किएको विषयले हाम्रो शिक्षाको गुणस्तरका सम्बन्धमा चर्चा चल्नु स्वाभाविक हो। शिक्षा भनेको भविष्यको मानव पुँजीसँग जोडिएको विषय हो। तसर्थ यहाँनेर कुनै एक तहमा कति विद्यार्थी कुन स्तरमा उत्तीर्ण भए भन्नुभन्दा पनि आधारभूत रूपमा हाम्रो शिक्षा नीति र प्रणाली कता तेर्सिएको छ भनेर समीक्षा गर्ने बेला भइसकेको छ।
जोखिममा पृष्ठ क्षेत्रीय अर्थतन्त्र
श्रीलङ्काको राजनीतिक र आर्थिक अवस्था सङ्कटग्रस्त छ। जसका कारण तत्कालीन राष्ट्रपति गोटाबाया राजापाक्षले देश छाड्नुप-यो। नयाँ नेतृत्वलाई पनि त्यहाँको राजनीतिक र आर्थिक अवस्था सुधार गर्न कम चुनौती छैन। नेपालको अर्थतन्त्रलाई पनि श्रीलङ्कासित तुलना गरेर हेर्ने गरिएको छ। नेपाल श्रीलङ्कातर्फ उन्मुख छैन भन्ने विश्लेषणसमेत दह्रो रूपमा गर्न थालिएको छ। तीन वर्षअघि भेनेजुएलाले पनि यस्तै प्रकारको सङ्कट बेहोर्नुप-यो। अस्थिर राजनीतिक, आर्थिक अवस्थाका कारण त्यहाँ ठूलो आन्दोलन भयो। गलत अर्थनीति र राजनीतिक द्वन्द्वका कारण त्यहाँको अर्थतन्त्र धाराशायी भएको हो। त्यहाँको सरकारले मुद्रास्फीतिलाई सन्तुलन गर्न सकेन। त्यसकारण भेनेजुएलाको अर्थतन्त्र अझै सङ्कटमा छ।
आज देशभर भारी वर्षाको सम्भावना
आज देशभर मेघ गर्जन साथ चट्याङसहितको वर्षा हुने सम्भावना रहेको छ । मनसुनी प्रणालीमा थप सक्रियता आएसँगै देशका विभिन्न भागमा हल्का देखी मध्यम र केही स्थानमा भारी वर्षासम्म हुने मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले जनाएको छ ।
एसिडपीडितको निःशुल्क उपचार
स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले एसिड आक्रमणमा परेका व्यक्तिको उपचार उपत्यकाका चार अस्पतालबाट निःशुल्क उपलब्ध गराउने भएको छ । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका सहप्रवक्ता डा. समीरकुमार अधिकारीले मन्त्रालयले आकस्मिक उपचारपछि थप उपचारका लागि उपत्यकाका चार अस्पतालबाट एसिड आक्रमणमा परेका व्यक्तिको निःशुल्क उपचार व्यवस्था गरिएको बताउनुभयो । एसिड आक्रमणमा परेका पीडितको उपचारसम्बन्धी कार्यविधिअनुसार एसिड आक्रमणमा परेका व्यक्तिको उपचार निःशुल्क गरिने व्यवस्था गरिएको छ ।
बाघ व्यवस्थापनको सकस
नेपाली समाजमा पाटे बाघको नाम नसुनेको र बाघले मानिस मारेको खबर नसुनेको पनि कमै होलान्। कतिपय मानिसलाई बाघको नाम सुन्नासाथ आङ सिरिङ्ग भई जिउ फुलेर आउँछ। अझ जो कोहीलाई अब नेपालले बाघ बेच्नुपर्छ भनेको सुन्दा अचम्म लाग्न सक्छ । नेपाली समाजमा जो कोहीलाई बाघको पीडा कम गर्न बाघ मार्ने विचार पनि आउन सक्छ। हो बाघलाई मार्नुभन्दा बेच्नु नै उत्तम उपाय हुन्छ भन्ने बलियो मत पनि बजारमा छ तर नेपालमा बाघ बेच्ने प्रचलन किन छैन ? यसतर्फ पनि सोच्नुपर्ने बेला आएको छ।
बजेटमा युवा रोजगारी
सातवटै प्रदेश र लगभग सबै पालिकाले आफ्नो नीति, कार्यक्रम र बजेट सार्वजनिक गरिसकेका छन्। सबै प्रदेशको बजेटमा विभिन्न नाममा युवा उद्यमशीलता र रोजगारीको कुरा उठाएका छन्। स्थानीय सरकारले युवा रोजगारीभन्दा पूर्वाधार विकासमा नै बढी जोड दिएको छ। युवा उद्यमशीलता विकास गर्न र नवप्रवर्तन प्रवद्र्धन गर्न स्टार्टअप व्यवसायमा सुरुवाती पुँजी उपलब्ध गराउने योजना सरकारको छ। त्यसैगरी परियोजनाको आधारमा ऋण उपलब्ध गराउने व्यवस्था गरेको छ। युवा उद्यमी तथा वैदेशिक रोजगारीबाट फर्केका व्यक्तिबाट सञ्चालन हुने व्यवसायलाई प्रोत्साहन गर्न च्यालेञ्ज फन्ड स्थापना गरी सहुलियतपूर्ण कर्जा उपलब्ध गराइने भएको छ।
ज्येष्ठ नागरिकलाई निःशुल्क दाँत
काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको पाँचखाल नगरपालिकाका प्रमुख महेश खरेलले नगरभित्रका ६० वर्षमाथिका ज्येष्ठ नागरिकलाई निःशुल्क दाँत हाल्ने व्यवस्था मिलाउने बताउनुभएको छ। उहाँले दाँत नभएका कारण ज्येष्ठ नागरिकले हाँस्नसमेत सङ्कोच मान्नुपर्ने अवस्था रहेको चर्चा गर्नुभयो। उहाँले भन्नुभयो, “त्यस्ता ज्येष्ठ नागरिकलाई नगरपालिकाले निःशुल्क दाँत हाल्ने व्यवस्था गर्ने छौँ।” उहाँले नगरपालिकाले आर्थिक वर्ष २०७९/८० को नीति तथा कार्यक्रममा ज्येष्ठ नागरिकलाई निःशुल्क दाँत हाल्ने नीति अघिसारेको बताउनुभयो।
