घट्दै गिद्धका गुँड
कैलालीमा गिद्धका गुँड घट्दै गएको पाइएको छ। सन् २०२२ मा गरिएको सर्वेक्षणबाट अघिल्लो वर्षको तुलनामा गिद्ध गुँड घटेको पाइएको हो। सन् २०२१ को सर्वेक्षणले गिद्धको गुँडको सङ्ख्या २८ वटा रहेको देखाएको थियो। यसैगरी सन् २०१३ मा गरिएको सर्वेक्षणको क्रममा ८२ वटा गुँड फेला परेका थिए। पहिलो चोटि २०३५ मा सर्वेक्षण गर्दा भने गुँडको सङ्ख्या ३५ रहेको थियो।
चार हजारलाई बिनाधितो कर्जा
सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारको प्रदेश स्वरोजगार कोषले चालू आर्थिक वर्षमा चार हजार युवालाई उद्योग व्यवसाय सुरु गर्न सहुलियत ब्याजदरमा कर्जा दिने भएको छ । कोषका अनुसार ‘सरकारको मुख्य ध्यान : घरघरमा स्वरोजगार अभियान’अन्तर्गत पाँच सय जनालाई सीपमूलक तालिम तथा चार हजारलाई सहकारीमार्फत सहुलियत ब्याजदरमा कर्जा प्रवाह गरिन लागेको हो ।
कैलाली ४ बाट नैनसिंह महर सिफारिस
धनगढी, भदौ १५ गते । नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य एवं युवा नेता नैनसिंह महरलाई मङ्सिर ४ मा हुने प्रतिनिधिसभा निर्वाचनतर्फ कैलाली जिल्ला नेपाली कांग्रेसको क्षेत्रीय समितिले क्षेत्र नम्बर ४ बाट सिफारिस गरेको छ। कुल ५ वटा निर्वाचन क्षेत्र रहेको कैलाली जिल्लामा नेपाली काँग्रेस प्रतिनिधि सभा क्षेत्रीय समिति क्षेत्र नम्बर ४ को बुधबार बसेको बैठकले महरसहित सुनिलकुमार भण्डारी, प्रकाश बम, भोजराज भट्ट, प्रदीपराज जोशी, डा. लक्ष्मीराज पाठकलाई प्रतिनिधि सभा निर्वाचन क्षेत्र ४ का लागि सिफारिस गरेको हो। सुदूरपश्चिम प्रदेशको राजधानी तोकिएको गोदावरी नगरपालिका निर्वाचन क्षेत्र नम्बर ४ मा पर्दछ। पूर्व माओवादीका सुदूरपश्चिम इन्चार्ज तथा हाल नेकपा एमाले केन्द्रीय कमिटीका सचिव लेखराज भट्टले २०६४, २०७४ मा प्रत्यक्षतर्फ चुनाव जित्नुभएको थियो। २०७० सालमा काँग्रेस नेता दीर्घराज भाट विजयी हुनुभएको थियो।
राज्यमन्त्री चौधरी पदमुक्त
सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारका भौतिक पूर्वाधार राज्यमन्त्री कुलवीर चौधरीलाई पदमुक्त गरिएको छ । नेकपा (एकीकृत समाजवादी) को तर्फबाट भौतिक पूर्वाधार विकास मन्त्रालयको राज्यमन्त्रीको जिम्मेवारीमा रहनुभएका चौधरीलाई सो पार्टीकै सिफारिसमा पदमुक्त गरिएको सरकारका प्रबक्ता एवम् आन्तरिक मामिला तथा कानूनमन्त्री डा. रणवहादुर रावलले जानकारी दिनुभयो ।
पहिरोले बाजुराको अम्कोट बल्दे सडक अवरुद्ध हुँदा स्थानीयलाई सकस
शेरबहादुर सार्कीबाजुरा, भदौ १५ गते। बाजुराको बूढीगङ्गा नगरपालिका-१ अम्कोट बल्दे सडकमा पहिरो गएर बाटो बन्द भएपछि अहिले स्थानीयलाई दैनिक उपभोग्य खाद्यान ओसार्न सकस भएको छ।साँफे-मार्तडी लोकमार्ग अन्तर्गत पर्ने अम्कोट बल्दे सडकमा पहिरो बग्न थालेपछि झण्डै दुई महिनादेखि बाटो बन्द छ। बडिमालिका नगरपालिका-६ बविता बडुवालले बूढीगङ्गा नगरपालिका- १ मा रहेको अम्कोट बल्दे सडकमा पहिरो गएर बाटो बन्द हुँदा गाडी नभएर मानिसलाई समेत ज्यान जोखिम राखेर आउजाउ गर्नुपरेको बताउनुुभयो।उहाँले भन्नुभयो, ‘सदरमुकाम मार्तडीसम्म चल्ने गाडी बूढीगंगा नगरपालिका-२ को बल्देमै रोकिएकोले त्यहाँबाट दैनिक उपभोग्य सामग्री ज्यानको जोखिम गरेर बोक्नु परेको छ।’बडिमालिका नगरपालिका-४ रिलाकी कविता विक घर खर्च गर्नका लागि मार्तडीका व्यापारीको पसलको समान बोकेर चलाउन सहज भएपनि अम्कोट बल्देको पहिरोमा ज्यानको जोखिम मोलेर सामान ल्याउनु परेको बताउनुहुन्छ। बूढीगङ्गा नगरपालिका-२ बेल्देका व्यापारी वीरबहादुर थापाले मार्तडीदेखि कोल्टीसम्म जाने सबै सामान रोकिएको बताउनुभयो। ‘अन्य ठाउँबाट बाटो छैन, पहिरोमा भरियाले सामान ओसार्दै आएका छन्। यो समस्या सम्बन्धित निकायले बुझ्नुपर्छ’, उहाँले भन्नुभयो। साँफे मार्तडी लोकमार्ग अन्तर्गत बल्दे अम्कोट सडक प्रत्येक वर्ष यसरी नै अवरुद्ध हुने गरेको छ। सडकको तलबाट नदीले कटान गर्दै आएको र पहिरो नरोकिएपछि अम्कोट बल्दे सडक अवरुद्ध हुने गरेको छ।सडक डिभिजन कार्यालय अछामका सुपरभाइजर गोकुल गिरीले अविरल वर्षाका कारण सडक खुलाउन सकस भएको बताउनुभयो। लामो समयदेखि बाटोे बन्द हुँदा स्थानीयलाई आउजाउमा परेको कठिन परिस्थितिलाई मध्यनजर गर्दै तत्काल अम्कोट बल्देको बाटोलाई खोल्न प्रयास भइरहेको जिल्ला प्रशासन कार्यालय बाजुराले जनाएको छ।जिल्ला प्रशासन कार्यालय बाजुराका सूचना अधिकारी लोकेन्द्रबहादुर विष्टका अनुसार लगातार पानी परेकाले तत्काल बाटो खुलाउन नसकिएको हो।
कर्णालीमा खसेर चावली वेपत्ता
बाख्रा चराउन गएकी एक महिला माथिबाट आएको ढुङ्गा लागेर कर्णाली नदीमा बेपत्ता हुनुभएको छ । तुर्माखाँद गाउँपालिका –३ भैरवस्थान निवासी ४० वर्षीया चावली बुढा माथिबाट खसेको ढुंगा लागेर नदीमा वेपत्ता हुनुभएको वडा अध्यक्ष काँसीराम बुढाले जानकारी दिनुभयो ।
सुदूरपश्चिम सरकारले यस वर्ष चार हजारलाई विना धितो कर्जा दिँदै
सुदूरपश्चिम सरकारको प्रदेश स्वरोजगार कोषले चालु आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा चार हजार युवालाई सहुलियत ब्याजदरमा कर्जा प्रवाह गरी व्यवसायी बनाउने भएको छ । प्रदेश स्वरोजगार कोषले धनगढीमा पत्रकारसँग गरेकोे अर्न्तक्रियामा ‘सरकारको मुख्य ध्यानः घरघरमा स्वरोजगार अभियान’ अन्तर्गत पाँचसय जनालाई सीपमूलक तालिम तथा चार हजार जनालाई सहकारीमार्फत सहुलियत ब्याजदरमा कर्जा प्रवाह गरिन लागेको जानकारी गराएको हो ।
होच्याउने नाम फेरिएन
बाजुराको बूढीगङ्गा नगरपालिका‐१० को बदेडामा दलित बस्ने गाउँको नाम डुमबाडा राखिएको छ। बदेडा गाउँमा रावल, रावत, सार्की, लुहार र नेपालीलगायतका १५० भन्दा बढी घरपरिवार बस्दै आएका छन्। स्थानीय खम्म सार्कीले यो गाउँमा धेरै जातिको बसोबास गरेको भए पनि नेपाली, लुहार र सार्की बस्ने गाउँलाई मात्र डुमबाडा भन्ने गरेको बताउनुभयो। उहाँले यहाँ बस्ने मल्लो (माथिल्लो) जातका मानिसले लल्लो (तल्लो) जातलाई होच्याउने गरेर पुस्तौँदेखि अहिलेसम्म ती दलित बस्ने टोललाई डुमबाडा भन्न नछोडेको बताउनुभयो।
संविधान सभा सदस्यकै गाउँको नाम अपमानजनक
गणतन्त्र स्थापनापछि बैतडीबाट तीन जना दलित नेता मुख्य राजनीतिक दलबाट सभासद भए पनि उहाँहरूकै जिल्लाको गाउँका दलित बस्तीका नाम अहिले पनि ‘डुमेउडा’ कायम रहेका छन्। बैतडीका दलित बस्तीबाट संसद् भवनसम्म पुगेर देशको मूल कानुन नै फेर्न सफल भए पनि दलित सभासदले आफ्नै जिल्लाका दलित बस्तीका अपमानजनक नाम फेर्न नसकेको दलित समुदायको गुनासो छ। बैतडीबाट समानुपातिक प्रतिनिधित्व गर्दै पुरनसिंह दयाल (नेकपा एमाले), चन्द्रिराम टमटा (नेपाली काँग्रेस) (२०६४) र धाना पहरी (नेकपा माओवादी केन्द्रबाट) (२०७० मा) संविधान सभा सदस्य बन्नुभएको थियो।
१० करोड खर्च गरेर बिजुली नबलेको विषयमा प्रशासनले काट्यो पत्र
१० करोड ७० लाख रुपियाँ खर्च गरे पनि बिजुली नबल्दा बैतडी सिगासका स्थानीयबासी टुकी बाल्न बाध्य भएको समाचार गोरखापत्रमा प्रकाशित भएपछि जिल्ला प्रशासन कार्यालय बैतडीले गाउँपालिकालाई पत्र काटेको छ ।
सिमाना विवादले पर्यटकीय ताल ओझेलमा
बाजुरामा पर्यटकीय स्थलको रुपमा चिनिँदै आएको खप्तड छेडेदह गाउँपालिकाका वडा नं ४ र ७ को बीचमा रहेको छेडेदह ताल लामो समय देखि संरक्षणकै प्रखाइमा रहदै आएको छ ।
चालीस घरपरिवारको उठीबास
पुरचौडी नगरपालिका–८ को कमेरपानीमा २७ वर्षअघि सुरु भएको पहिरोले ४० घरपरिवारलाई सुकुम्बासी बनाइसकेको छ। २०५२ सालदेखि बग्न थालेको पहिरोले ९५ घरधुरी उच्च जोखिममा पारेको छ। स्थानीय हरिस साउदका अनुसार बर्खामा मात्रै होइन, यहाँ हिँउदमा समेत पहिरो खस्छ। पहिरो खसेको स्थानमा गन्धक जस्तो नराम्रो दुर्गन्ध आउँछ। यद्यपि सो सम्बन्धमा कुनै अनुसन्धान हुन नसकेको स्थानीयवासी बताउँछन्।
तीन वर्षमा लागूऔषधका मुद्दा तेब्बरले वृद्धि
कञ्चनपुरका बितेको केही बर्षदेखि लागूऔषध दुव्र्यसन तथा कारोबारका मुद्दा बढ्दै गएको छ । पछिल्लो समय कञ्चनपुर प्रहरीलाई नै चुनौतीको मुख्य विषय बनेको लागू औषध नियन्त्रणमा प्रहरी सक्रियता बढेसंगै यहाँ दैनिक जसो खैरोहिरोइन, चरेश, नाइट्राभेट लगायतका लागूऔषधसहित युवाहरु पक्राउ पर्ने गरेका छन् ।
बिजुली बाल्न १० करोड खर्च, गाउँ अझै अँध्यारै
पाँच वर्षमा १० करोड ७० लाख रुपियाँ खर्च गरे तर बिजुली बल्न सकेको छैन । विजुलीको गाडेका पोल र बिजुलीका तार नै गायव भएपछि खोजी गर्न भन्दै उजुरी परेको छ ।
कर्मचारीद्वारा एक सय ५१ विद्यालयमा तालाबन्दी
डडेल्धुरा र अछामका सामुदायिक विद्यालयका कर्मचारीले निजामती कर्मचारीसरह तलबभत्ता र सेवासुविधा पाउनुपर्ने माग राख्दै विद्यालयमा तालाबन्दी गरेका छन्। अमरगढी समाचारदाताका अनुसार नेपाल विद्यालय कर्मचारी परिषद् र विद्यार्थी युनियनले संयुक्त रूपमा सेवासुविधा प्रत्याभूति गर्न माग गर्दै डडेल्धुराका २५१ वटा सामुदायिक विद्यालयमा तालाबन्दी गरेका हुन्।
एकीकृत समाजवादी अछामद्वारा उम्मेदवार सिफारिस
आउँदो निर्वाचनलाई लक्षित गरी नेकपा (एकीकृत समाजवादी) ले प्रतिनिधि र प्रदेशसभाको निर्वाचनका लागि उम्मेदवार सिफारिस गरेको छ । सदरमुकाम मंगलसेनमा आइतबार पार्टीको जिल्ला कमिटी बैठकले दुई प्रतिनिधिसभा र चार प्रदेशसभामा उम्मेदवारको नाम सिफारिस गरेको जिल्ला इन्चार्ज कुलबहादुर कुँवरले जानकारी दिनुभयो ।
व्रत बसेर अटवारी पर्व मनाउँदै थारु समुदाय
तराईका भूमिपुत्र थारु समुदायमा अट्वारी पर्वको रौनक छाएको छ । यो समुदायले दुई दिनसम्म मनाउने अट्वारी पर्व आजदेखि सुरु भएको हो । पश्चिम कञ्चनपुरदेखि कैलाली, बर्दिया, बाँके, सुर्खेत, दाङका थारु समुदायका मानिसले यो पर्व धुमधामसँग मनाउने गर्छन् । पुरुष, महिला, युवायुवतीले आधा दिनसम्म निराहार व्रत बसेर अट्वारी पर्व मनाउने गरिएको पाइन्छ ।
बस्ती बसेको बीस वर्षपछि बिजुली
कैलालीको गोदावरी नगरपालिका–३ दक्षिण कटान टोलमा बस्ती बसेको २० वर्षपछि बिजुली बलेको छ । नगरपालिकाको पहलमा दक्षिण कटान टोलमा २० वर्षपछि बिजुली बलेको हो ।
परीक्षा केन्द्रमा सिडिओ छिरेपछि एक बोरा चिट भेटियाे (भिडियो)
आइतबार बैतडीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी (सिडिओ) एसईई ग्रेड वृद्धि परीक्षा केन्द्रमा छिरेपछि बोराभर चिट फेला परेका छन् । फेला परेका चिट कार्टुनमा राखेर नष्ट गरिएको छ । कसैलाई सुईको नदिई प्रमुख जिल्ला अधिकारी सुरेश पन्थीलगायत सुरक्षा निकायका प्रमुख सदरमुकामस्थित वीरेन्द्र माविमा पस्दा परीक्षार्थीहरु गाइड, गेस पेपर र पुस्तक नै अगाडि राखेर धमाधम चिट सार्दै गरेको अवस्थामा भेटिएका छन् ।
आहारा मासिँदा डल्फिन हराउने चिन्ता
पथरैया नदी किनारैमा घर । नदीमा वर्षायामभरि डल्फिन । घरमूली नरेन्द्र रेग्मी साँझ–बिहान डल्फिनसँग नरमाएको सायदै कुनै दिन होला । नदीको पानीमा खेल्दै डल्फिन उफ्रिन्छन्, किनारमा खुसीले रेग्मी । प्रायः गोधूलि साँझ डल्फिनसँग बिताउने उहाँको हरेक सूर्योदय पनि डल्फिनसँगै हुने गर्छ । चेतनशील ती जलप्राणी रेग्मीलाई आफ्नो परिवारको सदस्यजस्तै लाग्छन् । त्यसैले चिन्ता छ, उहाँलाई डल्फिनको । रेग्मीले भन्नुभयो, “आहारा प्रजातिका माछा सकियो भने डल्फिन यहाँ रहँदैनन् । सबैभन्दा समस्या माछा सिकारीले गरिरहेका छन् ।”
पाटन नगरपालिकाको मनपरी कर, एउटा खसीमा दुई सय
स्थानीय तहको सरकारले बाटै पिच्छे ढाट राखेर खसी, आलु र तरकारी बेच्दा मनपरि कर लिन थालेका छन् । बैतडीको पाटन नगरपालिकाले अनारखोली सडकमा निकासी कर लिन ढाट राखेर एउटा खसीको दुईसय रुपियाँ र आर्गनिक आलुमा प्रति क्विन्टल एकसय रुपियाँ कर लिन थालेपछि किसान मर्कामा परेका छन् ।
दोस्रो पटक चैते धान थन्क्याइँदै
कैलालीको बाढी, डुबान प्रभावित क्षेत्रका किसानले यस वर्ष लगाएको चैते धान दोस्रोपटक भित्र्याइरहेका छन् । मध्यअसारमा पहिलो पटक चैते धान काटेका किसानले डेढ महिनापछि दोस्रो पटक बाली भित्र्याइरहेका हुन् । पहिलो पटक काटेकै बोटमा नयाँ पालुवा पलाएर फेरि धान फलेपछि भित्र्याउने काम गरिरहेको भजनी नगरपालिका–३, पकरियापुरका बुद्धिराम चौधरीले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार बाढीले नबिगारेका कारण यस वर्ष चैते धानखेती गरेका किसानलाई दोस्रो पटक पनि धान भित्र्याउने अवसर प्राप्त भएको हो ।
डडेलधुरामा ट्रायल सेन्टरको उद्घाटन
पुष्कर भण्डारीडडेल्धुरा, भदौ ११ गते। सुदूरपश्चिम प्रदेश मुख्यमन्त्री त्रिलोचन भट्टले कार्यालयको विस्तार हुँदा त्यहाँ हुने गडबडी रोकिने बताउनुभएको छ। शनिबार डडेलधुरामा सवारी चालक अनुमतिपत्र (लाइलेन्स) को ट्रायल सेन्टरको उद्घाटन गर्दै उहाँले एकै ठाउँमा मात्रै कार्यालय हुँदा गडबडी हुने उल्लेख गर्नुभयो। यातायात व्यवस्था कार्यालय स्थापना भएको नौ वर्षपछि डडेलधुरामा चालक अनुमति पत्र वितरणका लागि पहिलो पटक लिइएको ट्रायलको उद्घाटन गर्दै मुख्यमन्त्री भट्टले यातायात कार्यालयमा हुने भ्रष्टाचार रोकिने बताउनुभएको हो। ‘‘एकै स्थानबाट सेवा प्रवाह हुँदा चाप बढ्छ र गडबडीको सम्भावना रहन्छ। प्रदेश सरकारले कार्यालय स्थापना र विस्तारको काम अघि बढाइरहेको छ’’, उहाँले भन्नुभयो। सुदूरपश्चिम प्रदेशमा यस अघि कैलाली र कञ्चनपुरबाट मात्रै अनुमतिपत्र प्रदान हुँदै आएको थियो। दुई वटा जिल्लाबाट मात्रै अनुमतिपत्र वितरण हुँदा सेवाग्राहीको चाप बढीहुने भएकाले कर्मचारी लगायत दलालले गडबडी गर्ने गरेको मुख्यमन्त्री भट्टको भनाइ थियो। ‘‘हाम्रो देशमा यातायात र मालपोत कार्यालय बदनाम भएका छन्’’, उहाँले भन्नुभयो, ‘‘बढी चाप हुने कार्यालय भएकाले गडबडी हुने घटना बाहिर आउने गरेका थिए। तर, अहिले त्यस्तो छैन। ’’ डडेलधुरा र डोटीबाट सावारी चालक अनुमतिपत्र वितरण हुनथालेपछि चापका कारण हुने गडबढी पनि रोकिने उहाँको विश्वास छ। जिल्लाबाटै सेवाग्राहीलाई सेवा प्रदान गर्न प्रदेश सरकारले कार्यालय स्थापना गर्ने लक्ष्य राखेको उहाँले बताउनुभयो। डडेल्धुरामा ट्रायल सेन्टर लिजमा लिई यातायात व्यवस्था कार्यालयले ट्रायल लिन सुरु गरेको छ। आफ्नै जमिनका लागि सरकारले पहल अघि बढाउन जिल्ला समन्वय समिति प्रमुख गगनसिंह भण्डारीले आग्रह गर्नुभयो।
डेढसय वर्ष पुरानो जीर्ण पुलमा स्थानीयको त्रासपूर्ण यात्रा
नेपाल–भारत जोड्ने अन्तर्राष्ट्रिय सीमानाका झुलाघाटमा पक्की पुल नहुँदा दुई देशका नागरिक डेढ सय वर्ष पुरानो जीर्ण झोलुङ्गे पुलबाट आवतजावत गर्दैआएका छन् । पटक पटक जीर्णपुल मर्मत गरिए पनि पुल कतिखेर भाँचिने हो स्थानीयमा त्रास छ । करिब डेढसय वर्षअघि ईस्टइण्डिया कम्पनीले बनाएको पुल जीर्ण भएकाले पुल तर्दा त्रसित भएर आवतजावत गर्नुपरेको झुलाघाटका स्थानीय जयसिंह भाटले बताउनुभयो ।
बाजुराका ग्रामीण सडक सञ्चालनमा ल्याउँदै स्थानीय तह
बाजुरामा लामो समय देखि अवरुद्ध बन्दै गएका ग्रामिण सडक यती बेला स्थानीय तहले पुन सञ्चालनमा ल्याउने भएका छन् । बाजुुराका नौ वटै स्थानीय तहमा हिउँदमा सुचारु हुँदै आएका सडक गत असारको पहिलो साताबाट अवरुद्ध बन्दै आएका थिए ।
