.jpg)
सुदूरपश्चिम एमाले संसदीय दलको नेतामा रावल
नेकपा (एमाले) को सुदूरपश्चिम प्रदेश संसदीय दलका नेतामा राजेन्द्रसिंह रावल सर्वसम्मतले चयन हुनुभएको छ।
लोपोन्मुख हुँदै आइना–बातै
प्रश्न/उत्तर मिश्रित यी हरफ डोटेलीका आइना हुन् । आइना यहाँको हाजिरी जवाफ प्रतियोगिताजस्तै हो । पुस १५ गते राति घर परिवार र छरछिमेकी एकै ठाउँमा जम्मा भई शरीरलाई न्यानो हुने मीठो मसिनो मौलिक परिकार खाएर आइना र बातै हाल्ने चलन छ । बातै भनेको कथा हो । आइनामा सवाल जवाफ हुन्छ भने बातै एक जनाले भन्ने र अरूले सुन्ने गर्छन् ।
एकीकृत समाजवादी दलको नेतामा सोडारी
नेकपा (एकीकृत समाजवादी) सुदूरपश्चिम प्रदेश सभा संसदीय दलको नेतामा दीर्घबहादुर सोडारी चयन हुुनुभएको छ । ज्येष्ठ सदस्य प्रकाशबहादुर रावलको अध्यक्षता तथा पार्र्टीका प्रदेश सचिव दिनेशचन्द्र सुवेदीको उपस्थितिमा धनगढीस्थित प्रदेश पार्टी कार्यालयमा बसेको संसदीय दलको बैठकले सोडारीलाई दलको नेता चयन गरेको हो ।
सुदूरपश्चिम प्रदेश सभाको प्रथम अधिवेशन आह्वान
सुदूरपश्चिम प्रदेश सभाको प्रथम अधिवेशन आह्वान भएको छ। प्रदेश प्रमुख देवराज जोशीले प्रदेश सभाको दोस्रो कार्यकालको पहिलो बैठक पुस १८ गते आह्वान गर्नु भएको हो।
-original-thumb.jpg)
सुदूरपश्चिमका प्रदेश सभा सदस्यको शपथ ग्रहण (फोटो फिचर)
सुदूरपश्चिम प्रदेश सभाका सदस्यले आज पद तथा गोपनियताको शपथ ग्रहण गर्नु भएको छ ।
नयाँ पिढीले बिर्से आईना–बातै
पुस १५ गतेका दिन तरुल खन्न जाने, परम्परागत कोलमा उखु पेलेर तामाको भाँडामा सख्खर र खुदो पकाएर खाने चलन रहेको छ । उखुको सख्खर र खुदो पकाउने स्थानलाई यहाँ ‘खुदेउडा’ भन्ने गरिन्छ । खुदेउडामा पनि गाउँलेहरु जम्मा भएर आईना–बातै हाल्ने चलन रहेको छ ।
दार्चुलामा ५४ प्रतिशत घरधुरीमा बिजुली पुग्यो
लोकेन्द्रप्रसाद जोशीदार्चुला, पुस १५ गते । दार्चुलाको करिब ५४ प्रतिशत घरधुरीमा बिजुली बलेको छ । पछिल्लो केही दिन यता लेकम गाउँपालिकाको रातामाटा, सर्मोली, बिटोरा, मालिकार्जुन गाउँपालिकाको मल्बाब र नौगाडको सुत्खोला लगायत क्षेत्रमा विद्युत् चार्ज गरिएको छ । हालसम्म दार्चुलाको ५३.७० प्रतिशत घरधुरीमा बिजुली बलेको नेपाल विद्युत् प्राधिकरण, विद्युत् वितरण केन्द्र दार्चुलाका प्रमुख मोहनदेव जोशीले जानकारी दिनुभयो ।नौ वटा स्थानीय तह रहेको दार्चुलाका आठ स्थानीय तहमा राष्ट्रिय प्रसारण लाइनको पहुँच पुगेको छ । दुर्गम स्थानीय तह अपि हिमाल गाउँपालिकामा हालसम्म कुनै पनि वडामा बिजुली बलेको छैन । अपिहिमालको वडा नम्बर ५ लुम्थि, सौगन्नामा लाइन विस्तार भए पनि ट्रान्सफर्मर जडान गरेर बिजुली बाल्न बाँकी रहेको प्रमुख जोशीले बताउनुभयो । नौ गाड गाउँपालिकाको पनि दल्लेख र धुलिगडा क्षेत्रमा मात्रै राष्ट्रिय प्रसारणको विद्युत् लाइन विस्तार भएको छ । केही घरपरिवारले लघु जलविद्युत, सोलार लगायत वैकल्पिक ऊर्जाका स्रोतहरूको व्यवस्थापन गरे पनि अधिकासं जनता अन्धकारमा बस्न बाध्य रहेका छन् ।दार्चुलाको ४६ प्रतिशत जनता अझै पनि राष्ट्रिय प्रसारणको विद्युतकाे पहुँच बाहिर रहेका छन् । विद्युत् अभावमा विभिन्न समस्या झेल्नुपरेको र रातीको समयमा अन्धकारमा बस्नुपर्ने बाध्यता रहेको अपि हिमाल गाउँपालिकाका स्थानीय पार्वती ठेकरेले गुनासो गर्नुभयो । चमेलिया लगायत साना ठुला जलविद्युत उत्पादन गरेको दार्चुलामा अहिलेसम्म अण्डै आधा घरधुरीमा विद्युतिकरण नै हुन सकेको छैन । सरकारले चालु आर्थिक वर्षभित्रै सबै स्थानीय तहमा विद्युतिकरण गरिसक्ने लक्ष्य लिएकोमा लक्ष्य अनुसार काम हुन सकेको छैन । विद्युत् कार्यालय र निर्माण व्यवसायी लगायत सरोकारवाला जिम्मेवार नबन्दा दार्चुलामा विद्युतिकरणमा ढिलाइ भइरहेको छ । सरोकारवालाहरूको ढिलासुस्ती र गैर जिम्मेवारीका कारण विद्युत् विस्तारमा लक्ष्यअनुसार प्रगति हुन नसकेको लेकमका स्थानीय पल्लवराज जोशीले बताउनुभयो । विद्युतिकरण भइसकेको ठाउँमा समेत बेलाबेला विद्युत् सेवा अवरुद्ध हुने गरेको स्थानीयको गुनासो छ ।विगतमा टेन्डर भएको क्षेत्रमा विद्युतिकरणको काम भइरहेको र चालु आर्थिक वर्षमा विद्युत् वितरण केन्द्रमा विद्युतिकरणका लागि पर्याप्त बजेट नै नरहेको कार्यालय प्रमुख मोहनदेव जोशीको भनाई छ । दार्चुला विद्युतिकरण आयोजनाले विद्युतिकरणको काम गर्ने भनेर विद्युत् वितरण केन्द्रको बजेट कटौती गरिएको छ, उहाँले भन्नुभयो, दार्चुला विद्युतिकरण आयोजनाको समेत अहिलेसम्म निर्माण प्रक्रिया अघि बढ्न सकेको छैन । झन्डै एक अर्ब बजेट रहेको उक्त कार्यक्रमका लागि पटक पटक टेन्डर आह्वान हुँदा समेत टेन्डरनै नपरेको जानकारी प्राप्त भएको उहाँले बताउनुभयो । अहिले तेस्रो पटक टेन्डर आह्वान भएकोले टेन्डर स्वीकृत भए विद्युतिकरणको काम तीव्रताका साथ अगाडी बढ्ने उहाँको भनाई छ । दार्चुला विद्युतिकरण आयोजनाको काम सम्पन्न भएमा दार्चुलाको सबै घरधुरीमा बिजुली बलिसक्ने विद्युत् वितरण केन्द्र दार्चुलाका प्रमुख जोशीले बताउनुभयो ।
कच्ची सडकले सुके पानीका मुहान
पर्यावरणीय अध्ययन नगरी सडक निर्माण गर्दा बैतडीका दस ठाउँमा पानीका मुहान सुकेका छन्। ग्रामीण क्षेत्रमा कच्ची बाटोको ट्र्याक खोल्न डोजरको प्रयोग हुने गरेको छ। यस्ता मेसिनले कटान गरेका माटो जथाभावी फाल्दा पानीका मुहान सुकेका हुन्। पानीका मुहान सुकेपछि डिभिजन खानेपानी कार्यालय बैतडीले जिल्लाका विभिन्न स्थानीय तहमा खोलाबाट दसवटा लिफ्ट प्रविधिका खानेपानी योजना निर्माण गरिरहेको जानकारी दिएको छ। लिफ्ट प्रविधिबाट अहिले बैतडीको दशरथ चन्द नगरपालिका–२, देहिमाडौँ, पाटन नगरपालिकाको गैराखान, मेलौली नगरपालिकाको मेलौली, सिगास गाउँपालिका–३ को लगन र दोगडाकेदार गरेर दसवटा लिफ्ट प्रविधिका खानेपानी योजना निर्माण भइरहेको खानेपानी तथा सरसफाइ डिभिजन कार्यालय बैतडीका प्रमुख कृष्णबहादुर बोगटीले बताउनुभयो। उहाँका अनुसार बैतडीमा खानेपानीका मुहान सुक्ने गति भयावह रहेको छ। पानीका मुहानमा असर नपर्ने गरी सडक निर्माण हुन जरुरी छ।
५४ प्रतिशत घरमा विद्युत् पहुँच
दार्चुलाको करिब ५४ प्रतिशत घरधुरीमा बिजुलीबत्तीको पहुँच पुगेको छ। पछिल्लो केही दिनयता लेकम गाउँपालिकाको रातामाटा, सर्मोली, बिटोरा, मालिकार्जुन गाउँपालिकाको मल्बाब र नौगाडको सुत्खोलालगायत क्षेत्रमा विद्युत् प्रवाह गरिएबपछि ५४ प्रतिशतमा विद्युत् पहुँच पुगेको हो।
लम्की नहर परीक्षण
राष्ट्रिय गौरवको रानी जमरा–कुलरिया सिँचाइ आयोजना निर्माण सुरु भएको १२ वर्षपछि नहरमा पानी पठाएर परीक्षण गरिएको छ। आयोजनाको लम्कीचुहा नगरपालिका–३, चिसापानीस्थित कर्णाली नदीमा रहेको इन्टेकबाट पानी पठाएर २२.६५ किलोमिटर नहर परीक्षण गरिएको हो। आयोजना निर्देशक केदारकुमार श्रेष्ठका अनुसार मूल नहरको आठ किलोमिटर र लम्की शाखाको १४ किलोमिटर ६५० मिटर नहरमा पानी सञ्चालन गरी पथरैया नदीमा झारिएको छ।
सुदूरपश्चिम प्रदेश सभाका सदस्यको आज शपथ ग्रहण
सुदूरपश्चिम प्रदेश सभाका सदस्यले आज पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गर्दै हुनुहुन्छ ।
-original-thumb.jpg)
भादागाउँ थारु होमस्टे : चुनौती झेल्दै, व्यवस्थित हुँदै
दशक अगाडि कैलालीको धनगढी उपमहानगरपालिका –१६ भादा गाउँमा स्थापनामा भएको भादा होमस्टे आशातित् फस्टाउन सकेको छैन । बाटोको समस्या लगायतका कारणले सञ्चालकहरूले चाहेअनुसार होमस्टे फस्टाउन नसकेको बताउनुभयो ।
मञ्जुको पीडा : काखमा दूधे बालक, पाठेघरमा क्यान्सर
बैतडीको सुर्नया गाउँपालिकाकी मञ्जु अवस्थी भट्टलाई पाठेघरको क्यान्सर हुँदा दुधे बालक काखमा बोकेर उपचार गराउन समस्या भएको छ ।
प्रजनन स्वास्थ्यमा असर
जलवायु परिवर्तनबाट महिलाको प्रजनन स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पर्ने गरेको तथ्य सार्वजनिक भएको छ। कैलालीका चुरे गाउँपालिका र धनगढी उपमहानगरपालिका–४ मा छ महिनामा गरिएको अध्ययनले सो तथ्य सार्वजनिक भएको हो। जलवायु परिवर्तनले समयमा वर्षा नहुने त्यसले गर्दा खेतीपातीमा असर गर्ने, बाढी, पहिरो, असिनापानीले पनि खेतीपाती नष्ट हुने र उपयुक्त खानपान नपाउँदा प्रजनन स्वास्थ्यमा समस्या परेको अध्ययनमा उल्लेख छ।
छाउछाप्रोमा सर्पको त्रास
भूकम्पले पालको बास बस्न बाध्य डोटीको पूर्वीचौको–३, गैरागाउँकी १५ वर्षीया देवी भुललाई महिनावारी हुँदा छाउछाप्रोमा बस्न निकै कठिन छ। देवी भुलको छाउछाप्रो च्यात्तिएको प्लास्टिक र परालले बेरबार पारेर बनाइएको छ। फलेकमाथि एकसरो लुगाले चिसोमा रात कटाउनु देवी भुलको बाध्यता छ। गैरागाउँ खप्तड राष्ट्रिय निकुञ्जसँगै जोडिएको छ। गाउँमा खप्तड राष्ट्रिय निकुञ्जबाट आउने जङ्गली जनावरको समेत डर हुन्छ। देवता रिसाउने र थप अनिष्ट हुने डरले भूकम्पपछिका दिनमा महिनावारी हुँदा अलग्गै बस्नुपर्ने प्रथालाई महिलाले अझ कडाइसाथ पालना गर्न थालेका छन् । स्थानीय जयराम भूलले भन्नुभयो, “केही दिनअघि मात्र छाउगोठ नजिकै सर्प देखिएको छ। यदि देउता नरिसाएको भए पुस महिनामा कसरी सर्प आयो। छाउपडी नमान्ने कुरा त हामी सोच्नै पनि सक्दैनौँ।”
जलवायु परिवर्तनबाट महिलाको प्रजनन स्वास्थ्यमा पनि असर
कैलालीका चुरे गाउँपालिका र धनगढी उपमहानगरपालिका चार वडामा छ महिनासम्म गरिएको एक अध्ययनले जलवायु परिवर्तनबाट महिलाको प्रजनन स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पर्ने गरेको देखाएको छ ।
चरेससहित एक पक्राउ
दार्चुलाको महाकाली नगरपालिका –४ बंगाबगडस्थित एक किराना पसलबाट लागूऔषध चरेससहित एक जना पक्राउ परेका छन् ।
हाम्रा माग पूरा नभएसम्म सरकारमा जाँदैनौंः सांसद चौधरी
नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले अगाडि सारेको तीन वटा माग पूरा नभएसम्म आफ्नो पार्टी सरकारमा नजाने सांसद गंगाराम चौधरीले बताउनु भएको छ।
घोडाघोडीमा अतिक्रमित संरचना हटाउन सुरु
कैलालीको घोडाघोडी नगरपालिकाले बुधबारदेखि सडक क्षेत्रका संरचना भत्काउन सुरु गरिएको छ । नगरपालिकाले सडक अतिक्रमण गरी बनाइएका संरचना हटाउन पटक पटक सूचना गरेपनि नहटाएपछि आफै हटाउन सुरु गरेको हो ।
सडक सञ्जालले जोडिदै बाजुराका गाउँ बस्ती
बाजुराको छेडेदह गाउँपालिका–४ लिसाना निवासी हरि रावतको घर छेउबाटै सडक निर्माण भएपछि व्यापार व्यवसाय गर्न निकै सहज भएको छ । बूढीगङ्गा नगरपालिका–४ को भुक्तोली हुँदै लिसाना र बूढीगङ्गा नगरपालिका–७ र ८ को बेतालमाण्डौ, झाली हुँदै लिसाना बस्तीको चारै तिरबाट सडक सञ्जालले जोडिएपछि यहाँका स्थानीयलाई अहिले गाउँमै व्यापार गर्न सहज भएको रावतले बताउनुभयो ।
कैलालीमा नौ किलो चरेस सहित एकजना पक्राउ
कैलालीको अत्तरियाबाट ९ किलो चरेस सहित १ जना पक्राउ परेका छन् । गोदावरी नगरपालिका २ बसपार्कमा कलक जप्रेलले संचालन गरेको नबिन होटलबाट चरेस सहित ३६ वर्षीय यमराज दौल्याललाई पक्राउ गरिएको हो ।
चिसोले कैलालीमा जनजीवन प्रभावित
कैलालीमा मङ्गलबारदेखि चिसो बढेको छ । शीतलहर र बाक्लो हुस्सुका कारण चिसो बढेको हो ।
प्रजिअ थापाद्वारा मर्मत गर्नुपर्ने सीमास्तम्भको अनुगमन
कैलालीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी किरण थापाले मङ्गलबार मर्मत गर्नुपर्ने सीमास्तम्भको अनुगमन गर्नुभएको छ । प्रजिअ थापा नेतृत्वको टोलीले भजनी, कालाकुण्डा र खक्रौलास्थित सीमा स्तम्भको अनुगमन गरेको हो ।
‘जसाई तन्त्र आया पनि मेरा दुःख उसाई छन्’
मालिकका मालिकै छन्, गुसाइँका गुसाइँ छन् जसाई तन्त्र आया पनि मेरा दुःख उसाई छन् बैतडीको सुर्नया गाउँपालिका–३, सिराड–भगुल्टे सामुदायिक वनमा दलित समुदायलाई रोक लगाइएको छ। सामुदायिक वनमा दलितलाई रोक लगाइएपछि स्थानीय दलित अगुवा जयराम लोहारले डेउडाको लयमा यिनै गी
महिला नेतृत्वले फेरिएको सामुदायिक वन
परम्परादेखि नै ग्रामीण महिलाको प्राकृतिक स्रोतसँग अन्योन्याश्रित सम्बन्ध रहिआएको छ। वनजङ्गल महिलाका जीवनको अभिन्न अङ्ग हुन्। कृषि पेसासँग आबद्ध महिला घाँसदाउरा, स्याउला, जडीबुटीजस्ता वन पैदावारमा निर्भर मात्र रहेका छैनन्; बरु उनीहरू वनजङ्गल र वातावरण संरक्षण एवं व्यवस्थापनजस्ता गहन जिम्मेवारी लिनसमेत विगतदेखि तयार भएर आएका छन्।
