गोरखापत्र अनलाइन
सिंहदरबार ढल व्यवस्थापन
सधैँ सरकार, प्रशासन तथा राजनीतिक गतिविधिका कारण चर्चामा रहने मुलुकको मुख्य प्रशासनिक केन्द्र सिंहदरबार छताछुल्ल ढल तथा फोहोरका कारण चर्चाको विषय बनेको छ । विशेषगरी सिंहदरबारको पूर्वीद्वारलगायत वरिपरिका अनामनगर, घट्टेकुलो, हनुमानस्थान आदि क्षेत्र सिंहदरबारको फोहोर विसर्जनमा भएको लापारबाहीका कारण आक्रान्त बनेको छ । सम्पूर्ण रूपले व्यवस्थित हुनुपर्ने सरकारको केन्द्रीय सचिवालय र वरिपरि भएको यस प्रकारको फोहोर स्वाभाविक होइन । किन र क–कसको कमीकमजोरीले यस प्रकारको अवस्था सिर्जना भएको हो भन्ने कुरा समयमै खुट्याउनु त आवश्यक छ नै, पछि स
स्थानीय तहको जिम्मेवारी
निजामती सेवा ऐन, २०४९ र सुशासन सञ्चालन तथा व्यवस्थापन ऐन, २०६४ मा कार्यसम्पादन करार सम्झौताको व्यवस्था छ । निजामती सेवा ऐन, २०४९ मा कुनै पनि कर्मचारीलाई विभागीय प्रमुख वा कार्यालय प्रमुख पदमा पदस्थापन वा सरुवा गर्दा नेपाल सरकारले त्यस्तो पदमा रही गर्ने कार्यको प्रशासकीय कार्यप्रकृति र कार्यविवरणको अधीनमा रही सम्बन्धित पदाधिकारीसँग कार्यसम्पादन सम्झौता गरेर पदस्थापन गर्न सकिने कानुनी व्यवस्था गरेको छ ।
वैदेशिक रोजगारका मुद्दा
गत साता पनि वैदेशिक रोजगारबारेका धेरै समाचार पत्रपत्रिकामा आए । देशको करिब ७.५ प्रतिशत जनसङ्ख्या मात्र वैदेशिक रोजगारीमा रहेको भए पनि समाचार माध्यममा आउने समाचारको अंश ठूलै हुने गर्छ । यस क्षेत्रको आर्थिक योगदान ठूलो भएकाले पनि यस्तो महìव मिलेको हुन सक्छ वा घटना–परिघटना संवेदनशील र मार्मिक भएर पनि मिडिया कभरेज बढेको हुन सक्छ । जे भए पनि यस्ता समाचार–टिप्पणीबाट यस क्षेत्रका मुद्दा उजागर हुने गरेका छन् । यस्ता मुद्दाले आन्तरिक रोजगारीका गहिरा आयामलाई पनि उजागर गरेका हुन्छन् ।
बैङ्किङ कसुरका चुनौती
विधिशास्त्रको मान्यताअनुसार ‘कानुनको अज्ञानता क्षम्य हुँदैन ।’ सबैले कानुन जानेकै र पालना गरेकै हुनुपर्ने तथा यसको बर्खिलाप गरिएको खण्डमा दण्ड र सजाय हुने परिकल्पना गरिएको छ । त्यस्तै पीडितलाई न्याय र पीडकलाई सजायको समेत कानुनमा व्यवस्था गरिएको पाइन्छ । यसै सेरोफेरोमा रहेर हालका दिनमा बैङ्किङ कसुरका मुद्दाको चाप बढिरहेको अवस्थामा उक्त कसुरबाट आफू जोगिन र अरूलाई जोगाउन आवश्यक छ । यसका लागि के गर्न सकिन्छ त ?
वित्तीय साक्षरताको प्रभावकारिता
हालै गरिएको राष्ट्र बैङ्कको वित्तीय साक्षरतासम्बन्धी एक आधार सर्वेक्षणले नेपालमा वित्तीय साक्षरताको अवस्था तुलनात्मक रूपमा राम्रो भएको नतिजा देखाएको छ । यसको अर्थ हो– देशमा वित्तीय ज्ञान, सीप र व्यवहार भएका मानिसको सङ्ख्या बढ्दो छ । आमनागरिकमा वित्तीय सेवाको पहुँच बढाउन, सेवाको छनोट र सही प्रयोग गर्न र व्यक्तिगत, पारिवारिक आर्थिक उन्नतिका लागि वित्तीय साक्षरता आवश्यक छ ।
नेपाल एयरलाइन्सको टिकट ई-सेवाबाट काट्न सकिने
नेपाल वायु सेवा निगमले नेपाल एयरलाइन्सको टिकट यात्रुको सहज पहुँचका लागि भन्दै आजबाट ई सेवाबाट समेत काट्न मिल्ने व्यवस्था गरेको छ । ई सेवा मार्फत नेपाल एयरलाइन्सको टिकट सिस्टममा गएर उडान गर्ने गन्तव्य छनौट गरी टिकट काट्न सकिने व्यवस्था सुरु भएको हो ।
दिवा खाजाको पैसा अभिभावकलाई
नवलपरासीका कतिपय विद्यालयले विद्यार्थीलाई उपलब्ध गराइएको दिवा खाजाको पैसा अभिभावकलाई दिने गरेको पाइएको छ। सरकारले सामुदायिक विद्यालयमा विद्यार्थीको आकर्षण बढाउन कक्षा ६ सम्मका विद्यार्थीलाई दिवा खाजा दिने व्यवस्था गरेको छ।
काल बन्यो भूतखोला
विस्तृत अध्ययन नगरी बनाइएको पर्यटकीय संरचनाले सर्वसाधारणको ज्यान लिने गरेको छ। तिनाउ गाउँपालिका–३ मा रहेको भूतखोलामा पर्यटकका लागि बनाइएको संरचनाले हरेक वर्ष तीन/चार जनाको ज्यान लिने गरेको छ। भूतखोलामा रहेको पोखरी अवलोकन गर्न र पौडी खेल्न आउनेहरू अकालमै ज्यान गुमाउन बाध्य भएका छन्। स्थानीय सरकार र प्रदेश सरकारले अध्ययन नै नगरी पर्यटक तान्न संरचना बनाएका कारण यस्तो समस्या आएको हो। यसले हरेक वर्ष गर्मी सिजनमा पौडी खेल्न जानेहरू ज्यान गुमाउन बाध्य छन् भने कतिपय मानिस तस्बिर खिच्नेक्रममा लडेर ज्यान गुमाउन बाध्य भएको तानसेनका स्थानीय शम्भु आचार्यले बताउनुभयो।
सिमसार क्षेत्र मानवीय चपेटामा
पोखरा उपत्यकामा रहेका सिमसार क्षेत्र मानवीय अतिक्रमणको चपेटामा परेका छन्। यस क्षेत्रमा बढ्दो अतिक्रमणले जलचर तथा चराचुरुङ्गीको बासस्थानसमेत हराउन थालेको छ। सिमसार क्षेत्रमा दिनप्रतिदिन घर तथा आवास निर्माण हुँदा चराले खाना पाउने ठाउँ घट्दै जाँदा सिमसार क्षेत्रभित्र चराका खाना अतिक्रमणमा परेका छन्।
अस्पताल नहुँदा समस्या
पूर्वी नवलपरासीस्थित विनयी त्रिवेणी गाउँपालिकाको दुम्किबास क्षेत्रमा अस्पताल नहुँदा स्थानीय समस्यामा परेका छन्। करिब ४० हजार सर्वसाधारणको बसोबास रहेको विनयी त्रिवेणीमा सुविधासम्पन्न अस्पताल आवश्यक रहेको छ। समयमै अस्पताल बन्न नसक्दा आफूहरूलाई समस्या भएको स्थानीय सौरभ गिरीले बताउनुभयो। यहाँका वृद्ध, अशक्त बिरामी तथा सुत्केरीले अस्पतालको भरपर्दो सुविधा लिन ६० किलोमिटर पूर्वको भरतपुर वा त्यति नै दूरी पश्चिमको बुटवल पुग्नुपर्ने अवस्था रहेको छ।
औपचारिकतामा मात्र सीमित सिमसार दिवस
प्रत्येक वर्ष फेब्रुअरी २ मा मनाइने ‘विश्व सिमसार दिवस’ यस वर्ष ‘आजको आवश्यकता' सिमसार क्षेत्रको पुनः स्थापना’ सङ्कल्पका साथ विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाइएको छ । तर पछिल्लो समय सिमसार क्षेत्र संरक्षणको अभावमा मासिँदै गएका छन् ।
दुई महिनादेखि अन्धकार
सर्लाहीको बरहथवा नगरपालिका–११ का करिब पाँच सय परिवार दुई महिनादेखि अन्धकारमा बस्न बाध्य छन्। विशेश्वरनाथ सामुदायिक ग्रामीण विद्युत् सहकारी संस्थामार्फत २०६७ सालदेखि बिजुली बत्ती बाल्दै आएका स्थानीयले गत मङ्सिर २७ गतेदेखि अन्धकारमा बस्नुपरेको हो। सहकारी संस्थाले बिजुलीको बक्यौता रकम चुक्ता नगरेको भन्दै नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको बरहथवा वितरण केन्द्रले बरहथवा–११ को हीरापुर, हीरापुर ब्यारेज र खोरकट्टी गाउँमा बत्ती काटेको हो।
जुँगा जतनको भत्ताले जोगिएका जुँगा
कुनै दिन पाँच मोहोर जुँगा भत्ता पाउनु हुने दोलखाका एक ज्येष्ठ जनले नौ दशक पार गर्दा पनि आफ्नो जुँगा जोगाएरै राख्नु भएको छ ।
सांसद हत्याको १९ वर्ष, अझै पक्राउ परेनन् अभियुक्त
सिरहा–४ बाट प्रतिनिधि सभा सदस्य हेमनारायण यादवको हत्या भएको उन्नाइस वर्ष बित्न लाग्दा पनि हत्याका अभियुक्त पक्राउ परेका छैनन्। २०६० माघ १९ गते सोमबार सांसद यादवको हत्या भएको थियो। हत्याको अर्को वर्षदेखि उहाँको सम्झनामा स्मृति सभाको आयोजना गर्दै उहाँको परिवारजन र नेकपा (एमाले)का जिल्लास्तरीय नेताहरूले कारबाहीको माग गर्दै आइरेका छन्।
छुट र सुविधाले किसान आकर्षित
धनुषाको ढल्केबरमा रहेको कृषि बजार व्यवस्थापन समितिले किसान तथा व्यापारीका लागि कर छुटसहित विभिन्न सेवा सुविधा उपलब्ध गराएपछि बजारमा क्रेता र बिक्रेताको सङ्ख्या बढेको छ । बजार व्यवस्थापन समितिले बिक्री तथा निकासी करमा छुट, व्यापारीलाई तरकारी खरिद गर्न रकम सापटी, बासको व्यवस्था, भ्रमण र किसानलाई पुरस्कृत तथा कृषि तालिमजस्ता सुविधा उपलब्ध गराउने थालेको हो ।
