रुकुमपूर्व समाचारदाता
रुकुमपूर्व, जेठ ७ गते । रुकुम, रोल्पामा मगर समुदायको मुख्य पर्व भुम्या नाचको रमझम सुरु भएको छ। भुम्या पर्वलाई विशेष पूजा आराधना गरी धुमधामका साथ नाचगान गरी मनाउने गरिन्छ। मगर समुदायको ठुलो पर्व बल पूजा अर्थात् भुम्या जेठ महिना लागेसँगै सुरु हुन्छ। जेठ १ गतेदेखि सुरु हुने यो पर्व असार ५ गतेसम्म धुमधामसँग मनाइन्छ। जेठ १ गतेदेखि भुम्या नाच फुकुवा गरी हरेक साँझ गाउँघरमा नाच्ने गरिन्छ।
निश्चित विधिपूर्वक नाचिने यो पर्व जेठ मसान्तदेखि असारको पहिलो हप्तासम्म खुब रमाइलोका साथ मनाइने गरिन्छ। जेठ १ गतेदेखि जेठ मसान्तको अघिल्लो दिनको अवधिको नाचलाई भुम्या नाच फुकुवा अर्थात् भुम्या नाचको पूर्वतयारीको रूपमा हरेक साँझ गाउँघरका चोक तथा चौतारामा नाच्ने गर्ने गरिएको छ। वैशाखे पूर्णिमाको दिन सिद्ध पूजा लेकमा सुरु हुनुअगाडि स्थानीयले खोलामा झाँक्री बसेर रनवन बाँध्ने गर्दछन्। गाउँपञ्चबाट सिद्ध पूजा गरेर झरेपछि तल खोलामा झाँक्री बसी गाउँलाई तन्त्रमन्त्र गरी चार किल्ला बाँध्ने गरेको स्थानीय कला संस्कृतिका जानकार भुमे गाउँपालिका–३, क्याङ्सीका तिलकबहादुर रोका मगरले बताउनुभयो।
झाँक्री बसी खोलाको चौदोहाबाटै राक्षसलाई धपाउने गरेको रोका मगरले बताउनुभयो। उहाँले भन्नुभयो, “राक्षस धपाउने बेलामा प्रत्येक घरमा एक वनस्पतिको बोट धङ्किलाको हाँगा राखेको हुनुपर्छ।”
अहिले जिल्लाका प्रायः गाउँका चौतारा, चोकमा मानिसको भिड बढ्दै गएको छ। भुम्या नाच्ने, बजाउने, गाउने तथा रमाउनेले गाउँघरका चोक/चौतारा भरिँदै छन्। जेठ १ गतेदेखि हरेक बेलुकीपख चोक/चौतारामा सर्वसाधारण जम्मा हुने गरेका छन्। भुम्या नाच्ने आफैँले गाउँछन् भने बाजा बजाउनेको टोली अर्को छुट्टै हुन्छ। बालबालिकादेखि वृद्धवृद्धासम्म एउटै र मौलिक पोसाकमा लहरै गरी भुम्या नाचिन्छ।
स्थानीय कला संस्कृतिका जानकार रोका मगरले बर्सातको समयमा लेकबाट बाढीपहिरो नझरोस्, बेसीको बालीनाली खोलाले नबगाओस्, खेतबारीको कटान नहोस्, जनधनको क्षति नहोस् र बालीनाली सप्रियोस् भन्ने जनविश्वासका साथ बल पूजा गरिँदै आएको बताउनुभयो।
