बिन्दु थापा
तानसेन, फागुन १७ गते । उद्योग व्यवसायमा अधिकांश पुरुषको बाहुल्य रहने गरे पनि पछिल्लो समय पाल्पामा महिलाको सहभागिता उत्साहजनक देखिएको छ । महिलामा आएको आत्मविश्वास लगन र मिहेनतले यहाँका महिलाहरु राम्रो आम्दानी गर्न पनि सफल भएका छन् । पाल्पाली ढाका कपडा सङ्घका अध्यक्ष पूर्णमाया महर्जनको उद्योगमा १६ महिलाले रोजगारी पाएका छन् ।
पाल्पाको पहिलो ढाका व्यवसायी महर्जन आठ दशक पार गरे पनि अझै बिहानै उठेर कारखानामा खटिएका कामदारसँंगै काम गर्न रुचाउने गर्नुभएको छ । महर्जनले २०१५ मा पाल्पामा पहिलो ढाका उद्योग स्थापना गर्नुभएको थियो ।
उद्योगमा ढाका बुन्ने एक हजार बढी महिला अहिले सीप विकास गरी आफै उद्यमी बनेर व्यवसाय चलाएका छन् ।
उद्योगमा ढाका बुन्ने एक हजार बढी महिला अहिले सीप विकास गरी आफैँ उद्यमी बनेर व्यवसाय चलाएका छन् । ज्ञानु कार्कीले २०४१ सालमा कार्की ढाका उद्योग खोल्नुभयो । चार वटा तानबाट सुरु गरेको उद्योगमा अहिले १५ वटा तान पुगेका छन् । जसबाट ढाकाका सारी, चोलो, कपडालगायतका कपडा उत्पादन हुन्छन् ।
उत्पादित कपडाहरु नेपालभर मात्र नभई विदेश पनि पुग्ने गर्छ । कार्कीको उद्योगमा १५ जनाले प्रत्यक्षरूममा रोजगारी पाएका छन् । आफूजस्तै महिलालाई पनि उद्यमशीलतामा लाग्न सिकाउने ज्ञानु पाल्पाली ढाका सङ्घको कोषाधक्ष्य जिम्मेवारीमा हुनुहुन्छ ।
तानसेन नगरपालिका -४ मा रहेको सरस्वती ढाका कपडा उद्योगमा ५० जना महिलाले ढाका कपडा बुन्ने गर्छन् । ३१ बर्षदेखि निरन्तर ढाकाबाट उत्पादित कपडाहरु देश विदेशमा पुर्याउन महिलाले मिहेनत गरेका छन् । दैनिक तानमा ढाका बुनेका महिलाले मासिक १५ देखि २० हजार कमाउने गरेको सरस्वती ढाका उद्योगका सञ्चालक हरी रायमाझीले बताउनुभयो ।
यस्तै, पौडेल ढाका उद्योगमा ६५ जना कामदारमध्ये ५० जना महिलालाले रोजगार पाएका छन् । उद्योगका सञ्चालक मनोज पौडेलले भन्नुभयो “महिलाले खाली समयको सदुपयोग गर्दै ढाका बुनेर दैनिकी चलाउने गरेका छन् । एकातिर रोजिरोटी चलेको छ भने अर्कोतर्फ ढाकाको राम्रो उत्पादन भएको छ ।
पाल्पामा हाल १५ वटा ढाकाका कारखाना सञ्चालित छन् । तानसेन नगरपालिकाका प्रमुख सन्तोषलाल श्रेष्ठका अनुसार ढाका कपडासम्बन्धी सीप विकास तालिम, नयाँ कारखाना स्थापना गर्ने तथा उद्यमी व्यवसायीलाई विभिन्न बैंकसँग समन्वय गरी ऋण सहयोग भएको छ ।
कोभिड –१९ को अवस्था सहज बन्दैजाँदा कारखाना विस्तार हुँदैगएको र व्यापारमा बृद्धि हुँदैगएको उहाँको भनाइ छ । यता ढाका संघले ढाकाको सामग्री बिक्री नभएमा व्यवसायीबाट खरिद गरी तानसेनमा रहेको कोसेली घरबाट बिक्री गर्ने व्यवस्था मिलाएको छ ।
हाल यहाँका कारखानाबाट १ हजार बढीलाई प्रत्यक्ष रोजगार सिर्जना भएको छ । उद्योगमा काम गर्ने कामदारमध्ये ९८ प्रतिशत महिला छन् ।
लुम्बिनी प्रदेश सरकारको ‘एक पालिका एक कोसेली’ कार्यक्रमअन्तर्गत तानसेन नगरपालिकाको समन्वयमा ढाका कपडा बिक्रीका लागि कोसेली घरको व्यवस्था गरेको छ । बजारमा ढाकाको माग बढ्दो रहेकाले सङ्घले अबको दुई वर्षभित्र एक हजार ५ सय जनालाई सीप विकास तालिम दिने भएको छ । हाल यहाँका कारखानाबाट १ हजार बढीलाई प्रत्यक्ष रोजगार सिर्जना भएको छ । उद्योगमा काम गर्ने कामदारमध्ये ९८ प्रतिशत महिला छन् ।
पहिला ढाका भन्नेबित्तिकै चोली, टोपी र भोटोमा मात्रै सीमित भएकोमा हिजोआज ग्राहकको रोजाइअनुसार कमिज, साडी, ब्लाउज, झोला, कुर्ता, पछ्यौरा, आस्कोट, पर्दालगायत विभिन्न सामग्री तयार पारिन्छ ।
जिल्ला सदरमुकाम तानसेनसँगै ग्रामीण क्षेत्रमा कसेनी, मदनपोखरा, कुुसुमखोला, चिर्तुङ्धारा, बन्दीपोखरा र अर्गलीमा ढाका कपडा बुनिँदै आएको छ ।
